Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere küresel ve bölgesel örgütler konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, soru-cevap formatında interaktif bir şekilde konuyu ele almaktadır.
- Video, devletlerin menfaatleri doğrultusunda kurulan örgütlerin sınıflandırılması ve etki alanları ile başlayıp, Birleşmiş Milletler'in kuruluşu, yapısı ve organları hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Ardından İslam İşbirliği Teşkilatı, NATO, OPEC, Avrupa Birliği, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA), G8, G20 ve D8 gibi önemli uluslararası örgütlerin kuruluşları, amaçları ve üyeleri anlatılmaktadır.
- Video, Türkiye'nin bu örgütlerdeki durumunu vurgulayarak, sınavlarda çıkabilecek soru tiplerini ve cevaplarını içeren bir eğitim içeriği sunmaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin sayısı ve küresel-bölgesel örgütlerin Türkiye ile ilişkisi üzerinde durulmaktadır.
- Küresel ve Bölgesel Örgütler
- Küresel ve bölgesel örgütler konusu sınavlarda soru gelme ihtimali yüksek olduğu için önemlidir.
- Devletler menfaatleri için askeri, ekonomik veya siyasi amaçlarla örgütler kurarlar.
- Bu örgütlerin etki alanları küresel veya bölgesel olabilir ve zamanla işlevini kaybedebilir veya yeni örgütler kurulabilir.
- 01:39Örgütlerin Tarihsel Gelişimi
- Askeri ve siyasi amaçlı örgütlerle ülkelerin siyasi sınırları örtüşür.
- Örgütlenmeler Birinci Dünya Savaşı öncesinde başlamış, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra sayısı ve çeşidi artmıştır.
- Birinci Dünya Savaşı öncesindeki örgütler daha çok askeri amaçlıydı, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ekonomik, sosyal, siyasi ve çevre örgütleri kurulmuştur.
- 02:20Birleşmiş Milletler
- Birleşmiş Milletler en büyük küresel siyasi örgütüdür, 1945 yılında ABD'de kurulmuş ve merkezi New York'tadır.
- Birleşmiş Milletler'in 193 üyesi vardır, en son katılan ülke Güney Sudan'dır ve Türkiye kurucu üyedir.
- Birleşmiş Milletler'in kurulmasına San Francisco Konferansı'nda karar verilmiştir.
- 03:35Birleşmiş Milletler'in Organları
- Birleşmiş Milletler'in altı organı vardır: Güvenlik Konseyi, Genel Sekreterlik, Genel Kurul, Ekonomik-Sosyal Konsey ve Adalet Divanı.
- Güvenlik Konseyi yürütme organıdır ve kararlar burada alınır, beş daimi üyesi vardır: Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ve ABD.
- Güvenlik Konseyi demokratik bir organ değildir, beş daimi üyenin veto hakkı vardır ve kararlar oy birliğiyle alınır.
- 05:41Birleşmiş Milletler'in Alt Organları
- Birleşmiş Milletler'de koordineli çalışan alt organlar vardır.
- UNICEF çocuklara yardım eder, UNESCO eğitim, bilim ve kültür işlerinden sorumludur.
- FAO dünya gıda tarım örgütüdür, WHO dünya sağlık örgütüdür, ILO dünya çalışma örgütüdür, WTO dünya ticaret örgütüdür, World Bank dünya bankasıdır ve IMF uluslararası para fonudur.
- 06:23Dünya Bankası ve IMF
- Dünya Bankası ve IMF, ülkelere kredi ve finans sağlayan, Birleşmiş Milletler'den kopuk olmayan koordine çalışan iki kurumdur.
- IMF'de mülteci ve UNP (Birleşmiş Milletler Çevre Programı) gibi önemli kurumlar bulunmaktadır.
- 06:57Birleşmiş Milletler
- Birleşmiş Milletler 1945 yılında kurulmuş, merkezi New York'ta olup 193 üyesi vardır ve Türkiye kurucu üyedir.
- Birleşmiş Milletler'in en önemli organı Güvenlik Konseyi'dir ve içinde Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ve ABD bulunur.
- Birleşmiş Milletler'de konuşulan diller arasında İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Çince ve İspanyolca vardır, ancak Japonca ve Almanca yoktur.
- 07:48İslam İşbirliği Teşkilatı
- İslam İşbirliği Teşkilatı (eski adıyla İslam Konferansı Örgütü) 1969 yılında Mescid-i Aksa'nın kundaklanması üzerine kurulmuştur.
- Teşkilatı Filistin'in haklarını korumak ve İslam ülkelerinin haklarını korumak amacıyla Müslüman ülkeler bir araya gelerek kurmuştur.
- Türkiye kurucu üyelerden biridir ve Suriye'nin üyeliği, Suriye rejimi halkına zulmettiği için askıya alınmıştır.
- 08:47NATO
- NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması) 1949 yılında Sovyet Rusya'nın ve komünizmin yayılmasını engellemek amacıyla kurulmuştur.
- NATO'nun merkezi Belçika'nın Brüksel kentidir ve en büyük karar organı Kuzey Atlantik Konseyi'dir.
- Türkiye 1952'de NATO'ya üye olmuştur, bu için Dünya Barışına katkı sağlamak amacıyla Güney Kore'ye asker göndermiştir.
- NATO kolektif güç anlayışıyla çalışır, bir ülkeye saldırı olması halinde diğer ülkeler birlikte hareket ederler.
- Finlandiya ve İsveç 2023 yılında NATO'ya üye olmuştur, Türkiye'nin izni olmadan üye olamazlardı.
- 11:02OPEC
- OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği) 1960'da Bağdat'ta kurulmuş, merkezi Viyana'dadır.
- OPEC'in beş daimi üyesi vardır: Venezuela, İran, Suudi Arabistan, Kuveyt ve Irak.
- Türkiye OPEC üyesi değildir çünkü petrol zengini bir ülke değildir.
- 11:53Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü
- Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) 1960 yılında Paris Antlaşması ile kurulmuştur.
- OECD'nin amacı ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyesini artırmak, dünya ticaretine katkı sağlamak ve gelişmekte olan ülkelerin gelişmesine katkı sağlamaktır.
- Türkiye OECD üyesidir ve kurucu üyedir.
- 12:50Avrupa Birliği
- Avrupa Birliği 1951 yılında Paris Antlaşması ile kurulmuştur, ilk kurulduğunda adı Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'dur.
- Avrupa Birliği'nin kurulması fikrini ortaya atan kişi Alman Robert Komandodur.
- Avrupa Birliği'nin kurucu ülkeleri Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'dur (Benelüks ülkeleri).
- İngiltere kurucu üyelerden değildir ve 2020 yılında bir antlaşmasıyla Avrupa Birliği'nden ayrılmıştır.
- 13:48Avrupa Birliği
- Avrupa Birliği'nin kurulması fikrini Robert Komando ortaya atmış, kurucu ülkeler Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'dur.
- Avrupa Birliği bugünkü yapısına 1993 yılındaki Mas Anlaşması ile kavuşmuştur.
- Avrupa Birliği demokratik bir organ olarak tanımlanır ve üye olmak için Avrupa'da toprağı olmalı, belli bir ekonomik gelişmişlik seviyesinin üzerinde olmalı ve demokratik gelişmişlik seviyesinin üzerinde olmalıdır.
- 15:34Türkiye'nin Avrupa Birliği Müzakereleri
- Türkiye Avrupa Birliği'ne (o günkü adıyla Avrupa Ekonomik Topluluğu) ilk kez 1959 yılında başvurmuş, 1963'te Ankara Antlaşması ile masaya yatırılmıştır.
- Türkiye 1982 ve 1987'de tam üyelik için başvuruda bulunmuş, 1999 Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'nin adayları resmen onaylanmıştır.
- 2005 Lüksemburg Konferansı ile Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki müzakereler resmen başlamıştır.
- 16:52Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü
- Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEDİT) Türkiye'nin öncülüğünde 1992 yılında İstanbul'da kurulmuştur.
- KEDİT'in amacı Karadeniz havzasındaki ülkelerde barışı hakim kılmak, bilimsel çalışmaları artırmak ve ekonomik faaliyetleri canlandırmaktır.
- Karadeniz'e kıyısı olan ülkeler (Türkiye, Gürcistan, Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan) doğal üyesidir, Karadeniz'e kıyısı olmamasına rağmen Arnavutluk, Azerbaycan, Ermenistan ve Yunanistan da üyedir.
- 18:26Diğer Bölgesel Örgütler
- Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA) Kanada, ABD ve Meksika tarafından kurulmuştur.
- G8 (G8-1=G7) dünyanın en gelişmiş ekonomisine sahip ülkelerdir, ancak Rusya'nın Kırım'ı işgal ettiği için birlikten atılmıştır.
- G20 1999 yılında kurulmuş, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden oluşmaktadır, küresel düzeyde ekonomik kararlar almak ve dünya siyasetine yön vermek amacıyla kurulmuştur.
- 20:37D8
- D8 Türkiye'nin öncülüğünde 1997 yılında İstanbul'da kurulmuştur.
- D8 gelişmiş ülke değildir ancak doğal kaynak bakımından çok zengin ülkelerdir.
- D8 üyeleri Türkiye, İran, Pakistan, Bangladeş, Endonezya ve Malezya'dır.
- 21:09Küresel ve Bölgesel Örgütler
- Türkiye, İran, Pakistan, Bangladeş, Endonezya ve Malezya gibi ülkeler doğal kaynak bakımından zengin, ekonomik anlamda gelişmekte olan ülkelerdir.
- Erbakan 1997'de İstanbul'da kurulmuştur.
- Küresel faaliyet gösteren en büyük siyasi örgüt Birleşmiş Milletler, en büyük çevre örgütü Greenpeace, en büyük askeri küresel örgüt NATO'dur.
- 22:20Örgütlerin Özellikleri
- Birleşmiş Milletler en büyük siyasi örgütüdür, İslam Birliği Teşkilatı ikinci sırada yer alır.
- Dünya Bankası ekonomik bir örgüttür, siyasi örgütler grubunda değerlendirilemez.
- Avrupa Birliği 1951 yılında Paris Antlaşması ile kurulmuştur, ilk kurulduğunda adı Avrupa Kömür-Çelik Topluluğudur.
- 22:52Önemli Örgütler
- IMF 1944 yılında kurulmuştur, 144 üyesi vardır.
- Birleşmiş Milletler merkezi New York'ta 1945'te kurulmuştur.
- Dünya Sağlık Örgütü pandemi döneminde çok duyulan bir örgüttür.
- 23:09Bölgesel Örgütler
- Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Türkiye'nin öncülüğünde kurulmuştur.
- Ekonomik İşbirliği Örgütü 1960 Paris Antlaşması ile kurulmuştur, ülkelerin gelişmesine ve dünya ticaretine katkı sağlar.
- Türkiye kurucu üyedir.
- 23:41Örgütlerin Özellikleri ve Bilgileri
- Birleşmiş Milletler merkezi New York'ta, ABD için merkezi yoktur.
- NATO askeri bir örgüttür, OPEC petrol ihraç eden ülkelerin örgütüdür.
- IMF ödeme güçlüğü çeken devletlere para yardımda bulunur, çalışmaları bağımsız olarak yapar.
- 24:50Örgütlerin Kurucuları
- Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü 1960 Paris Antlaşması ile kurulmuştur, Türkiye kurucu üyedir.
- OPEC'in kurucu ülkeleri Venezuela, İran, Suudi Arabistan, Kuvvet ve Irak'tır.
- G20, Güney Kore ve İtalya'nın oluşturduğu bölgesel bir örgüttür.
- 26:04Avrupa Birliği
- Avrupa Birliği'ne üye ülkeler Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg'dur.
- İsviçre hiçbir uluslararası örgüte üye değildir, tarafsızlık gereği.
- Yunanistan Avrupa Birliği üyesidir ama kurucu üye değildir.