Buradasın

Küresel Oyun: Türkiye'nin Jeopolitik Stratejisi ve Bölgesel Gelişmeler

youtube.com/watch?v=kc3U8ywRQAQ

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

"Küresel Oyun" adlı bu tartışma programında, Prof. Dr. Talha Köse, Dr. Filiz Katman ve Dr. Kazım Dağhan Gökçe gibi uzmanlar yer almaktadır. Program, Türkiye'nin jeopolitik stratejisi ve bölgesel gelişmeler üzerine kapsamlı bir analiz sunmaktadır.
Program, Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan zirvesi ile başlayan jeopolitik analizlerle devam etmektedir. Konuşmacılar, Türk Devletleri Teşkilatı'nın gelişimi, Avrupa'nın enerji krizi, Rusya-Ukrayna savaşı, Kırım meselesi, Zengezur koridoru ve Güney Kafkasya siyaseti gibi konuları ele almaktadır. Ayrıca, Çin'in Ortadoğu stratejisi, İran'ın bölgesel rolü ve NATO-Rusya ilişkileri gibi küresel güç dengeleri de tartışılmaktadır.
Programın son bölümünde, Katar Dünya Kupası'nda Fas'ın Fransa ile maçı üzerinden futbolun siyasi ve kültürel boyutları incelenmektedir. Konuşmacılar, sömürge geçmişinin spor alanındaki yansımalarını ve Avrupa'nın arka mahallelerinden gelen futbolcuların başarılarını analiz etmektedir.

00:14Küresel Oyun Programı Tanıtımı: Programda bu hafta küresel olaylar değerlendirilecek ve en önemli olay olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkmenistan ziyareti ele alınacak.
Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında yapılacak anlaşmalar ve işbirlikleri, özellikle ekonomik, kültürel ve enerji yolları konuları üzerinde durulacak.
Programda ayrıca Karabağ'daki protesto eylemi, Yunanistan'daki füze gerilimi ve Dünya Kupası maçları da ele alınacak.
02:56Türkmenistan Ziyareti ve Türk Devletleri Teşkilatı: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkmenistan ziyareti sırasında Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan liderleri arasında ilk zirve gerçekleşti.
Zirvede ekonomik işbirlikleri, doğalgaz ulaşım hatları ve Türk Devletleri Teşkilatı'na daimi üyelik konuları üzerinde anlaşmalar yapıldı.
Türk Dış Politikası'nda "ikinci aktivizm dalgası" olarak adlandırılan dönemde, kurumsal ilişkilerin zemine oturtulması hedefleniyor.
05:50Enerji Piyasasındaki Gelişmeler: Salgın sonrası enerji piyasasındaki arz-talep dengesizliği ve Ukrayna meselesiyle birlikte Avrupa enerji şoku yaşadığını gösteriyor.
Türk Devletleri Teşkilatı'nın kurumsal yapılanması ve Barış Adası'nda merkezi ofis kurulması, Batı tarafından enerji kaynaklarını çeşitlendirme politikası kapsamında destekleniyor.
Hazar'ın statüsü problemi çözüldükten sonra, Hazar hattı adı verilen boru hattıyla Orta Asya'daki rezervlerin Avrupa'ya taşınması planlanıyor.
07:46Rusya ve Çin'in Rolü: Rusya ve İran, alternatif gaz tedarikçisi ülkeler olduğu için Orta Asya'daki rezervlerin Avrupa'ya taşınmasında olumsuz bakıyorlar.
Rusya, Türkiye'yi gaz ticaret merkezi olarak öneriyor çünkü Avrupa artık resmi olarak Rusya'dan gaz almayacağını ilan etti.
Yakın coğrafyada Çin ve Hindistan gibi enerji talebi yüksek ülkelerin de bu coğrafyalardan enerji talebi olması, Batı ile Çin arasındaki mücadelede yeni bir sahne oluşturuyor.
11:48Avrupa'nın Enerji Açığı ve Türkmenistan: Avrupa şu anda 25-30 milyar metreküplik bir enerji açığına sahipken, Türkiye'nin altyapısı sanattan ve güney akımı mavi akımdan gelebilecek 16-50 milyar metreküp arasında ulaşabiliyor.
Türkmenistan olmadan Avrupa'nın enerji ihtiyacını karşılayabilmek için Rusya'dan daha fazla doğalgaz alabilecekleri bir sistemde Türkmenistan'ın devreye alınması gerekiyor.
Türkmenistan'ın temel sıkıntıları otokratik bir yapı, Rusya'ya bağlı olması ve sosyo-kültürel yapısıdır.
13:25İran ve Hazar Denizi Statüsü: İran, Hazar Denizi statüsünde Türkiye'nin denge politikasından dolayı Türkiye'yi kullanmak istemiyor ve kuzey-güney transit yolunu tercih ediyor.
İran, Türkiye'nin denge politikasından dolayı Astra Kan şehrine elçilik açarak kendi çıkarlarına göre hareket ediyor.
Türkmenistan'ın Rusya'ya aşırı bağımlı hale gelmesi durumu, kazan-kazan bir durumun yavaş yavaş satranç tahtasının ortasına fillerin çıkması şeklinde ilerlediği anlamına geliyor.
15:23Türkiye-Rusya İlişkileri ve Enerji: Türkiye, NATO üyesi olmasına rağmen Rusya ile ilişkilerinde dengeli bir politika izleyebiliyor ve bu durum Rusya için memnun edici.
Rusya, Türkiye'nin Türk Devletler Teşkilatı içindeki rolü ve bölgedeki işbirlikleri ile daha güçlü bir pozisyona geldiğinde rahatsızlık duyabilir.
Rusya, Türkiye'nin hazırlıkları devam eden Suriye operasyonuna verdiği tepkilerden dengelenecek olduğunu gösteriyor.
17:31Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri: Avrupa Birliği'nin iki temel sıkıntısı vardır: bir araya gelmekte zorlanması ve göçmen politikası.
Türkiye, Avrupa Birliği'ne enerji ve göçmen politikası konularında önemli bir destek sağlayabiliyor.
Türkiye, Avrupa Birliği, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi güçlü statüsünde olan ülkelerle karşı karşıya olmasına rağmen, yavaş yavaş daha güçlü bir konuma geliyor.
19:05Türkmenistan Ziyareti ve Türk Devletleri Teşkilatı: Türkmenistan ziyareti, üç liderin bir araya geldiği ilk ziyaret olup, Türk Devletleri Teşkilatı'nın daimi üyelikle birlikte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile ilgili alınan karar konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın teşekkür etmesi anlamına geliyor.
Türkmenistan, bölgedeki jeopolitik konfigürasyonda çok fazla yer alamayan, enerji denklemini Rusya üzerinden kurabilen ve tarafsızlık politikası gerekçesiyle diplomatik tavır almayan bir ülke.
Türkmenistan, Türk Devletleri Teşkilatı üzerinden yeni bir kapasite üreten bir ülke haline geliyor ve bu girişimler yavaş yavaş Türkmenistan'ı cesaretlendiriyor.
21:41Orta Koridor ve Enerji Hattı: Türkiye ve Azerbaycan, ekonomik açıdan Türkmenistan'ı bir enerji koridoruna entegre etme çabasında bulunuyor.
Orta koridor tartışması, Türk Devletleri Teşkilatı'nın yükselişiyle örtüşüyor ve Avrupa'da özellikle Rusya-Ukrayna krizinden sonra bu konuya destek veriyorlar.
Türkmenistan, dünyanın en önemli doğalgaz kaynaklarından birine sahip olup, dördüncü sırada yer alıyor.
22:59Dünya Ticaretinde Yeni Hatlar: Avrupa'nın ticaret hattının yeniden şekillendirilmesi ve yeni bir ticari hikaye yazılması gerekiyor, Hindistan-Pakistan bölgesiyle ticari ilişkilerin geliştirilmesi için yeni bir koridor oluşturulmaya çalışılıyor.
Türk Devletler Teşkilatı'nın geçtiği bölgede çok önemli bir yer var ve jeopolitik hamleler Hardland (ana akım) üzerinden yeniden şekilleniyor.
Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı'nın attığı hamlelerle Avrupa'nın stratejik vizyonunun önünde durabilecek engeller ortadan kaldırılıyor.
24:04Rusya ve Çin'in Rolü: Rusya, Ukrayna krizi nedeniyle bu süreçte çok fazla müdahale etmese de, oradaki oluşabilecek tabloyu inceliyor ve gelecekte kendisine yarayabilecek fırsatlar arıyor.
Dünya ticaretinde yeni bir hat oluşuyor, deniz hattının alternatifi olarak hem ticaret hem de enerji hattı oluşturuluyor.
Türkiye, Türk Devletler Teşkilatı'nı Batı ile bağlamada Rusya ve Çin'e sıkışmış olan bu devletler için farklı bir alternatif alanı açma potansiyeli olan bir ülke.
25:17Türkiye'nin Stratejik Önemi: Rusya'ya bağımlı olan ve Çin'e karşı pazarlık payı olmayan bu ülkeler, yeni açılan hatlarla hem Çin'e hem Rusya'ya ilişkilerinde pazarlık pozisyonlarını güçlendirmiş oluyorlar.
Bu durum Türkiye'nin de pazarlık pozisyonunu güçlendirdiği anlamına geliyor ve geleceğe dair önemli bir vaat oluşturuyor.
Batılılar bu tabloyu sadece enerji bağlamında değil, yakın vadede daha farklı ve önemli bir anlam ifade edeceğine inanıyorlar.
26:42Avrupa'nın Ekonomik Durumu: Gümrük Birliği ile Avrupa Birliği arasındaki anlaşmazlık, Türkiye'nin ciddi zararlar veriyor.
Almanya'nın enerji denkleminden dolayı ve Rusya ile ilişkilerin durmasından sonra ticaretinde eksi vermesi bekleniyor, bu da Avrupa'nın ekonomik gücünü zayıflatıyor.
Avrupa'nın farklı arayışlar içinde olduğu, Olaf Show'un Çin'e gittiği ve Macron'un Washington'da üst düzey görüşmeler yaptığı görülüyor.
28:35Türkiye'nin Diplomatik Rolü: Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye'nin savaş sürecinde diplomasinin işlemesi ve tahıl koridoru anlaşmasının imzalanması için gösterdiği çabayı vurguladı.
Erdoğan, ateşkesin sonrasında bölgede barışın sağlanması için önemli adımlar atılacağını ve hem Zelensky ile hem Putin'le görüşmelerin devam ettiğini söyledi.
Türkiye'nin bölgedeki etkisi ve savaşın gidişatı ile ilgili önemli bir mesaj verildi.
31:40Ukrayna Savaşı ve Silah İhracatı: Ukrayna savaşında, PT sistemleri ve Almanya'nın Yunanistan ve Slovakya'dan aldığı eski Rus tanklarını modernize edip Ukrayna'ya verdiği belirtiliyor.
1945'ten sonra Almanya'nın dış politikasının değiştiği, silah ihracatının belli ülkelerde yasaklanması gibi birçok politikayı değiştirdiği vurgulanıyor.
Almanya, Kırım konusunda Rusya'ya karşı net bir duruş sergiliyor ve Donbas ile ilgili müzakerelerin barış masasında yapıldığı tahmin ediliyor.
32:38Kırım Meselesi ve Enerji: Türkiye'nin Kırım Türkleri ve Osmanlı'nın dağılmasının Paris Antlaşması ile başladığı tarihsel bağlantısı var, ancak şu anda Kırım konusunda müdahale edemiyor.
Kırım, stratejik bir yer olmasının yanı sıra Karadeniz'deki rezervler ve enerji hatlarına etki ediyor.
Karadeniz'deki sismik araştırmalar ve mayın temizleme çalışmaları için savaşın sonlanması ve bölgedeki barışın sağlanması önemli.
35:10Kırım Meselesinin Çözümü: Kırım, Rusya'nın vazgeçmeyeceği bir bölge olduğu için, bu konuda karamsarlık duyuluyor.
Amerika, NATO, Almanya ve diğer ülkeler, Ukrayna ile müzakere ederken Kırım'ı çok içermeyecek şekilde konuştukları düşünülüyor.
Kırım meselesinin çözümlenmeksizin ötelenmesi ve diğer meselelerin çözülmesi isteniyor, ancak Rusya'nın bu konuda müzakere etmeyeceği belirtiliyor.
37:33Ateşkes ve Diplomasi: Amerika ve Almanya'nın Ukrayna'ya verdiği destek, Kırım'a veya Rusya'nın topraklarına müdahale etmeyecek şekilde şartlı olduğu düşünülüyor.
Taraflar yakın vadede kalıcı bir ateşkes beklemiyor, ancak ara ateşkesle diplomasi ortamının oluşturulması daha gerçekçi görülüyor.
Mart ayında ateşkes konuşulabilseydi Rusya fazla yıpranmamıştı, ancak şu anda Ukrayna ilerlediği ve Batı'nın dayanışması uygulanması maliyetli olduğu için ateşkes konuşulması ideal bir noktaya yaklaşıyor.
39:44Kırım ve Avrupa Birliği Üyeliği: Kırım olmaksızın Ukrayna'nın Avrupa Birliği üyeliği alması ekonomik faydası olmayabilir, ancak siyasi ve diğer dengeleri olabilir.
Kırım'ı almak isteyen bir Ukrayna, NATO ve Avrupa Birliği açısından kabul edilemez çünkü bu Rusya ile savaşa çekme ihtimali oluşturur.
Kırım meselesinin Ukrayna ile Rusya arasında değil, Batı ile Rusya arasında çözümlenebileceği ve Ukrayna'nın Batı eksenli bir çerçeveye dahil edilmesi düşünülüyor.
43:17Avrupa'da Doğalgaz Doluluk Oranları: 13 Aralık itibariyle Avrupa Birliği'nde doğalgaz depolarındaki doluluk oranı %87,30'e geriledi.
Birleşik Krallık'ta bu oran %87,70, Almanya'da %92,40, İtalya'da %87,20, Fransa'da ise %88,10 seviyesinde bulunuyor.
En düşük rakamlar Leighton'da %51,60, ardından Estonya, Finlandiya, Yunanistan, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Slovenya ve İrlanda takip ediyor.
Ukrayna'nın aynı tarihlerde gaz doluluk oranı %28 seviyesinde görüldüğü ifade ediliyor.
44:33Kırım Meselesi ve Uluslararası İlişkiler: Hem tedarik kısıtı hem de fiyatlardaki artış beraberinde çözülmez bir durum oluşturuyor.
Kırım konusu, NATO ile Rusya'nın karşı karşıya gelme ihtimalinin konuşulduğu dönemde önemli bir konu haline geliyor.
Kırım probleminin NATO ya da Avrupa-Amerika Birleşik Devletleri kendi problemi haline getirilmesi, başka bir çatışma alanını açarak daha büyük bir tehdit yaratacaktır.
45:59Kırım Meselesinin Stratejik Önemi: Kırım meselesi, ikinci Yalta belgesi olarak adlandırılan NATO üyesi ülkelerle Rusya arasında müzakere edildiği belirtilen bir konuda bir araç olarak kullanılıyor.
Kırım'ın ilhakı kabul edilirse, diğer ülkeler de benzer hamleler yaparak sistemin tamamen çökmesi gibi bir risk ortaya çıkabilir.
Yakın dönemde Ucrayna'nın Kırım'a yönelik askeri bir hamle yapacağına dair haberler dikkat çekiyor.
47:31Rusya'nın Stratejik Durumu: Rusya'nın hem itibar kaybı var hem de sahada bir başarısızlığı olduğu ortada.
Savunma sanayine ciddi bir baskı kuruluyor ve yeni mühimmat üretmede sıkıntı yaşanıyor.
Çin ile müzakere eden Avrupa Birliği üyesi ülkeler var ve Çin yakın dönemde Amerika Birleşik Devletleri ile de görüşme yaptı.
48:23Nükleer Tehdit ve Dünya Güç Dengesi: Nükleer silahların kullanılması durumunda tüm insanlık için felaket olacağı vurgulanıyor.
Füze savunma sistemleri geliştirilerek gelen nükleer saldırıları durdurma hamleleri yapılabiliyor.
Çin'de iç siyasetteki gerilim, Xi Jinping'in iktidara perçinlenmesi ve eski başbakanın salonu escort ile çıkarma gibi olaylar içeride ciddi bir patlamanın olma riskini gösteriyor.
50:03Hindistan ve Çin'in Stratejik Önemi: Yeni güç dengesi oluşumunda anahtar ülke Hindistan olarak görülüyor.
Hindistan, İran, Pakistan, Afganistan ve Çin'in dibinde stratejik bir noktada bulunuyor.
Çin'in yakın dönemde Amerika savunma gücünün çok ötesine geçebileceğine dair ilginç raporlar var.
51:52Kazakistan ve Türkmenistan Meselesi: Kazakistan ve Türkmenistan'da yakın dönemde idari değişiklikler oldu, bir tanesi şiddet yoluyla, diğeri ise nesilden nesile aktarılan bir yönetim.
Afganistan'daki Taliban rejiminin gelmesi sonrası Rusya ve Çin'in beraber hareket etme kararı aldılar.
Rusya Ukrayna'ya BM Güvenlik Konseyi'ne başkanlık ettiği anda saldırdı, bu da hukuk tanımayacaklarını ve mevcut uluslararası hukukun sürdürülebilir olmadığını gösteren bir meydan okumaydı.
53:18Çin'in Uluslararası İlişkileri: Çin ve Suudi Arabistan arasında 34 tane anlaşma imzalandı.
Çin'in farklı bölgelerde farklı yatırımları olduğu vurgulanıyor.
Bu anlaşmalar Amerika Birleşik Devletleri'nin özellikle Suudi Arabistan anlaşması ve görüşmesi için rahatsız edici bir durum oluşturuyor.
54:00Çin'in Güneydoğu Asya'daki Enerji Güvenliği Stratejisi: Çin'in Güneydoğu Asya'daki varlığı enerji güvenliğinde yatmaktadır çünkü bu bölgedeki ülkeler Ortadoğu'nun ihraç ettiği enerjinin %90'ını alır.
Çin, Irak'ın kuzeyindeki bölge ile yeni petrol kuyuları açma anlaşması yaparak enerji güvenliğini sağlamak için çaba göstermektedir.
Çin'in bu stratejisi, Trump döneminde Suudi Arabistan ile yaptığı benzer bir anlaşmanın ardından gerçekleşmiştir.
55:37Amerika ve Ortadoğu Politikası: Amerika'da ekonomik sıkıntılar yaşanırken, Biden'ın durumu ortada olsa da Pentagon'un Ortadoğu politikasında değişen yönelimle aynı fikirde olmadığı belirtilmektedir.
Iran hedefte olmasa da Pentagon'un bir hamle yapma yönünde olduğu düşünülmektedir.
Iran, Çin'in İsrail ile yakınlaşması ve Suudi Arabistan ile anlaşması karşısında sert tepki göstermiştir.
56:33Bölgesel Denge ve Türkiye'nin Dış Politikası: Ortadoğu, Türkiye ve Orta Asya'daki Türk Cumhuriyetleri için tek bir tarafa yaslanmanın faydası olmadığı vurgulanmaktadır.
Bu ülkelerin seçeneklerini artırmak zorunda olduğu, Türkiye'nin dış politikasında çizdiği çizgi gibi hareket etmeleri gerektiği belirtilmektedir.
57:20Küresel Oyun Programının İkinci Dilimi: Programın ikinci diliminde Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkmenistan ziyareti ve Türkiye, Türkmenistan ve Azerbaycan liderlerinin görüşmesi ele alınacaktır.
Çin'in Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile görüşmeleri, Türkmenistan bölgesindeki etkisi, Rusya ve Ukrayna savaşının yanı sıra İran gerilimi de konu edilecektir.
58:22Zengezur Koridoru ve Karabağ Gerilimi: Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Zengezur koridorunun 2024'te tamamlanacağı ve yeni nakliyat koridoru oluşturulacağı açıklamasında bulunmuştur.
Karabağ'da Laçin koridorunda üç gündür süren protestolar, Rus barış güçlerinin bulunduğu bölgede gerçekleşmektedir.
Bu protestolar, Azerbaycan'a ait olduğu iddia edilen madenlerin yasadışı işletilmesinin önlenmesi talebiyle gerçekleşmektedir.
1:00:22İran'ın Etkisi ve Zengezur Koridoru: Aras Nehri tarih boyunca Perslerle Türk dünyası arasındaki doğal bir sınır olarak görülmektedir.
İran, Aras Nehri üzerinde tatbikat düzenleyerek nehir geçişlerinin yapılmamasına odaklanmaktadır.
İran'ın Türkiye ile ilişkileri, istihbarat konularında sıkıntılı hale gelmiştir.
1:03:22Kuzey-Güney Transit Yolu ve Enerji Stratejileri: Kuzey-Güney transit yolu, Rusya ve İran temel baz alınarak enerji, Hazar Denizi hakları ve transit koridor anlamında önem taşımaktadır.
Türkiye, doğu-batı ekseninde Şah-Deniz projeleriyle Avrupa'ya gaz tedarik etmeyi hedeflerken, Türkmenistan'da bir yol açmaya çalışmaktadır.
Hindistan, ekonomik büyüklüğüyle ilk beşe girmiş durumda olup, Çin ile genel olarak çekişme içerisindedir.
1:05:34Zengezur Koridoru ve Laçin Havalimanı: 2024'te Zengezur Koridoru'nun tamamlanması ve yeni nakliyat koridorunun açılması planlanıyor.
Laçin bölgesinde uluslararası havalimanının açılması da planlanmış durumda.
Bölgede özellikle Laçin bölgesinde koridorda maden protestoları devam ediyor.
1:06:11Türkiye-Azerbaycan İşbirliği ve Karabağ Zaferi: Türkiye ile Azerbaycan arasındaki işbirliğine vurgu yapıldı.
Karabağ Zaferi'nin sonuçları ve mücadelenin sonuç verdiği belirtildi.
Azerbaycan, Türkiye ve Türkmenistan arasındaki üçlü görüşmelerin düzenli devam etmesi vurgulandı.
1:06:43Zengezur Koridoru'nun Önemi: Zengezur Koridoru sadece Türkiye ve Azerbaycan'ı değil, Avrupa ile Orta Asya'yı birleştirebilecek stratejik bir koridor.
Avrupa Birliği, Azerbaycan'ın 44 günlük zaferinden sonra bu koridorun oluşmasına destek veriyor.
Geçen sene 14 Aralık 2021'de SHEAR-Michel'in devreye girmesiyle üçlü görüşmeler yapılmış ve süreç Avrupa Birliği'nin arabuluculuğuyla devam etmiş.
1:08:31Ermenistan'ın Durumu: Ermenistan, Avrupa ile yaşadığı gerilimin haricinde İran'a yanaşarak askeri ilişkilerini geliştirmeye çalışıyor.
Ermenistan, Rusya ile de sıkıntı yaşıyor ve Kolektif Güvenlik Örgütü toplantısında nihai metni imzalamadan kalktı.
Ermenistan'ın uzun vadeli çıkarları açısından Avrupa Birliği tarafından yürütülen arabuluculukla bir çözüm oluşursa, Zengezur Koridoru üzerinden Avrupa ve Orta Asya'yı bağlayacak stratejik bir hamle yapılacaktı.
1:09:54Ermenistan'ın Stratejik Hamleleri: Ermenistan İran'la ilişkilerini geliştiriyor, askeri açıdan İran'dan destek alıyor.
Siyasi açıdan Fransa Macron'dan destek alıyor ve bu hamleleri yan yana koyduğumuzda anlamlı bir çerçeve ortaya çıkmıyor.
Avrupa Birliği, Ukrayna'ya savaşı bağlamında bir fırsat penceresi görüyor ve bu meseleyi çözümlenip hattı açmaya çalışıyor.
1:11:14Paşinyan'ın Durumu: Paşinyan, savaşı kaybetmesine rağmen popülaritesini hala muhafaza ediyor.
Bu sonuçta bir anlaşma yapılacaksa kazan-kazan esasına göre yapılması gerekiyor ve Avrupa Birliği'nin bir ölçüde desteği var.
Ancak yoldaki taşların tamamen ortadan kalkmadığını, bazı konularda pazarlıkların devam ettiğini görüyoruz.
1:11:59İran'ın Rolü: Zengezur Koridoru tamamlandığında en fazla kaybedecek ülke İran olacak.
İran, Avrupa Birliği'nin Türkiye üzerinden Orta Asya'ya açılan kapısı olacak ve ticaret, stratejik ve jeopolitik açıdan büyük kayıp yaşayacak.
İran, düzen kurma yeteneği olmasa bile kurulan düzeni bozma konusunda son derece etkili bir aktör.
1:14:02Laçin Koridoru ve Rusya'nın Rolü: Zengezur Koridoru 2024'te açılmasıyla fırsatlar ve Laçin Koridorunda Rusya'dan bir beklenti var.
Azerbaycanlı STK'ların ekolojik terör olarak nitelendirildiği ve madenlerin yasadışı işletilmesiyle ilgili protestolar devam ediyor.
Azerbaycan lideri "Ermeni nüfusuyla bir sorunumuz yok, onlar bizim vatandaşlarımız" açıklaması yaparak "şelail yolu barış yoludur" diyerek ermenilere barış elini uzatıyor.
1:15:36Güney Kafkasya'nın Geleceği: Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ve TANAP uzun yıllardır üç ülkeye kazanımlar getirdi.
Ermenistan bu süreçte baypas edildi ve Ermeni diasporası, Paşinyan ve Ermeniler bu durumdan farkına vardı.
Güney Kafkasya ülkeleri artık batı dünyasının parçası olmak istiyor ve NATO ile Avrupa Birliği ile yakın ilişkiler kurmak istiyorlar.
1:17:17Ermenistan'ın İrade ve Risk Alması: Diasporanın yönlendirmesi ve Rusya'nın, İran'ın baskısıyla süreç farklı yöne doğru evrildi, Ermenistan bu zinciri kırmak istiyor.
Paşinyan iktidarda olma pahasına bir irade gösterdi ve Karabağ'dan birlikleri çekilmesi yönünde emir verdiği haber doğruysa, bu ciddi bir risk alması anlamına geliyor.
Çin'den İran üzerinden giden karayolu hattı harekete geçirme yönünde hamleler başladı.
1:18:13Jeopolitik Kırılma ve Koordinasyon: Dünyada jeopolitik kırılma var ve bu kırılmayı dayatma yönünde her iki tarafın da hamlesi var, eli güçlü olan kazanacak.
Birinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa Birliği'nin kömür-çelik birliği ile başlayan süreci, siyasi olmayan alanda entegrasyon ve daha geniş bir bütünleşme örneği.
Rusya ve Çin Avrasya Birliği'ni gerçekleştirmeye çalışıyor, bölge ülkeleri kendi halklarının iradesini yansıtmayı tercih ediyorlar.
1:19:38Boru Hattı ve Güç Mücadelesi: Zirvede çalışılan boru hattı, daha kısa yolu olan Ermenistan'dan geçmek yerine Gürcistan'ı dolaşarak geçiyor, bu ekstra maliyet demek.
İkinci Karabağ Savaşı, Amerika Birleşik Devletleri'nin güç yerleştirme kararı sonrası Rusya'nın Azerbaycan'ın yanında durarak gerçekleşti.
Büyük güç mücadelesinin ilk coğrafyası Ukrayna'yı, sonrasında Bosna, Kosova, Sırbistan ve Orta Asya'ya, Güney Kafkasya da hatırda tutulmalı.
1:21:09İsrail-Azerbaycan İlişkisi: İsrail ile Azerbaycan arasında kapalı kapılar ardında giden özel bir ilişki var, İsrail enerji ihtiyacını Azerbaycan'dan karşılıyor.
Azerbaycan'da İsrail'in insansız hava araçları, radar sistemleri ve İran sınırına yakın bir köyü olduğu konuşuluyor.
İsrail ile yeni bir açılma, Doğu Akdeniz ve Güney Kafkasya'da birlikte hareket etmeye başlama, Ermeni diasporasının bastırılması anlamında Paşinyan'ın kazan-kazan yönünün daha makul görünmesi.
1:22:16Iran'ın Durumu: Iran, Rusya ve İsrail'in Azerbaycan ilişkisinden dolayı nükleer anlaşmasının tamamlanmasından dolayı ekonomik anlamda yaşadığı sıkıntıyı biliyoruz.
Iran'in üretimlerinden üç-dört milyon varilden bir buçuk-iki milyon varile düşmüş durumda ve hala yaptırımlar altında.
Iran, Çin ile yaptığı büyük montanlı anlaşmanın büyük kısmı gizli ve Çin'in dış politikada kendi lehine kararlar alması karşılığını beklediği biliyoruz.
1:25:17Doğalgaz ve Güç Dengelemesi: Iran ve Katar'da dünyanın en büyük doğalgaz rezervleri var, Basra Körfezi'nin daralan bölgesi ve Umman üzerinden arabuluculuk yapılabilecek.
Kuzey Kürdistan, Irak'taki Kürdistan yönetiminin doğalgazı ve Basra Körfezi'nden çıkacak doğalgazın Avrupa'ya taşınması için Doğu Akdeniz'de beraberlik gerekiyor.
Rusya, Gazprom'un devre dışına bırakılıp daha çeşitlendirmeye çalışıyor, Almanya gibi ülkeler çevresel gerekçelerle destek vermeyi reddediyor.
1:28:06Fas'ın Dünya Kupası Performansı: Katar'da oynanan Dünya Kupası'nda Fas, beklenmeyen performanslar göstererek ön plana çıktı.
Fas hem İspanya'yı hem de Portekiz'i eledi ve şimdi Fransa ile yarı final maçında karşı karşıya geldi.
Bu durum, Fas'ın Fransa ve İspanya tarafından sömürüldüğü ve bağımsızlık mücadelesi sonucunda özgürlüğüne kavuştuğu tarihi bağlamda önemli bir an olarak değerlendirilebilir.
1:29:35Futbolun Sadece Futbol Olmadığı: Futbol ve siyaset arasında yakın bir ilişki vardır; İngiltere'de taraftar kulüpleri, bireylerin sahaya çıkıp protesto yapmaları yerine bir araya gelerek şiddet duygularını dışarı vurmalarını sağlama amacıyla desteklenmektedir.
Futbol, finansal yolsuzluklar ve kara para ile ilişkilendirilirken, aynı zamanda farklı şiddet türlerinin deşarj olmasının ve dış politikanın aracı olarak kullanılması da söz konusudur.
Fas-Fransa maçında, sömürge geçmişinin etkileri ve sessiz çoğunlukların sesi vücut bulmuştur.
1:32:48Fas'ın Futbol Tarihi: Fas futbol takımları, Fransa sömürgesine karşı mücadelenin sembolü olarak tarihte önemli bir yere sahiptir.
1930'lu yıllarda futbol, ülkenin ulusal ve kültürel kimliğinin korunmasında etkili olmuştur.
1912-1956 yılları arasında Fas, Fransa'nın sömürgesi altında kalmıştır.
1:33:29Sömürge Kökenli Oyuncular: Fas takımı, Paris, Lyon ve İspanya'da yaşayan Afrika kökenli oyuncularla meydana gelmiştir.
Fransa'nın sportif başarısının arkasındaki en önemli gerekçelerden biri, sömürge kökenli aktörleri kültürel olarak dışlasa bile kendi spor perspektifine dahil edebilmesidir.
Fas takımı, Fas dışında doğmuş en fazla sporcunun olduğu ülke olup, Avrupa'daki altyapı deneyimini kendi sportif başarısı haline dönüştürebilen bir ülkedir.
1:36:20Futbolun Birleştirici Yönü: Afrika'dan gelen bir takımın Dünya Kupası'nda yarı finale kadar gelmesi birçok ülkede heyecan yaratmıştır.
Katar'da düzenlenen bu turnuvada Afrika'dan gelen takımların başarı düzeylerinin artması ve daha rekabetçi hale gelmesi, futbolun birleştirici bir yönü olduğunu göstermektedir.
Batı'dan alınan taktikler ve bilgi birikiminin geri dönüşü, sömürgeci bakış açısının sonunda batıya geri döndüğü bir örnektir.
1:38:48Programın Özeti: Programda Karabağ'da Laçin koridorunda süren protestolar ve Zengazur koridorunun 2024 yılında açılması sonrasında ortaya çıkacak fırsatlar konuşturulmuştur.
İran'ın gerginliklerin arttığı bir bölge durumunda olduğu vurgulanmıştır.
Son olarak, sömürgeden galibiyetlere ve Fas'ın Fransa'ya karşı verdiği mücadeleyi uluslararası ilişkiler boyutuyla futbol üzerinden anlatmaya çalışılmıştır.

Küresel Oyun: Türkiye'nin Jeopolitik Stratejisi ve Bölgesel Gelişmeler

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir