Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Salih Hoca ile birlikte sunduğu, kulak duyu organı ve denge sistemi hakkında bilgi veren eğitim içeriğidir. Öğretmen, görsel materyaller kullanarak konuyu anlatmaktadır.
- Video, kulakın üç ana bölümünü (dış kulak, orta kulak ve iç kulak) detaylı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde kulakın yapısı ve işlevleri açıklanırken, ikinci bölümde iç kulakın salyangoz ve yarım daire kanalları, Corti organı ve ses dalgalarının kulakta izlediği yol anlatılmaktadır. Son bölümde ise vücut denge mekanizmaları, statik ve dinamik denge, yarım daire kanalları ve vertigo gibi denge sorunları ele alınmaktadır.
- Video boyunca öğretmen, konuyu günlük hayattan örneklerle pekiştirmekte ve gondola binme, asansör kullanımı, araba tutması ve deniz tutması gibi pratik durumlar üzerinden denge sistemini açıklamaktadır. Ayrıca semazenlerin başı dönmeden dönebilme yeteneğine dair bir soruyla video sonlanmaktadır.
- Kulak ve Duyu Organları
- Kulak, insanda işitme ve denge organı olarak görev yapar.
- Kulak, dış kulak, orta kulak ve iç kulak olmak üzere üç kısımdan oluşur.
- Kulak, işitme ve denge organı olarak görev yapar, ancak denge organı olarak %50 oranında çalışır.
- 01:31Dış Kulak
- Dış kulakta kulak kepçesi ve dış kulak yolu bulunur.
- Kulak kepçesi sadece memeli hayvanlarda vardır ve suda yaşayanlarda yoktur çünkü su sesi iyi iletir.
- Kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur ve kulak kepçesi kıkırdak yapılıdır.
- 02:47Kulak Kiri ve Dış Kulak Yolu
- Dış kulak yolunda kulak kiri adı verilen salgıyı üreten hücreler bulunur.
- Bu hücreler dışarıdan giren havadaki mikropları, tozları ve bakterileri tutar.
- Kulak kiri kendi kendini temizler ve su geldiği zaman şişip kapatabilir.
- 03:50Orta Kulak
- Orta kulak, kulak zarı ile başlayan ve içi hava dolu olan bir odacıktır.
- Orta kulakta çekiç, örs ve üzengi kemikleri bulunur ve bu kemiklerin görevi ses dalgalarını 15-20 kez artırarak iç kulağa iletmektir.
- Östaki borusu orta kulağı yutağa bağlar ve kulak burun boğazcı olarak adlandırılır.
- 07:35Östaki Borusunun Görevleri
- Östaki borusunun görevi orta kulaktaki hava basıncı ile dış ortamdaki hava basıncını dengelenmesini sağlamaktır.
- Östaki borusu sayesinde kulak zarının patlaması önlenir.
- Östaki borusu, kendi sesimizi tam duymamızı engeller ve konuşurken hem ses kulağımızdan hem de içeriden kemikler titreşerek iki defa gelir.
- 09:39İç Kulak ve İşitme Mekanizması
- İç kulak, dengeyle ve duyma ile ilgili sinirlerin bulunduğu önemli bir yapıdır.
- İşitme ile ilgili sinirler salyangozun içindeki korti organında bulunur.
- Salyangozun içerisinde üç tane kanal vardır: üstte vestibular kanal, ortada kohlear kanal, altta timpanik kanal.
- 12:42Ses Dalgalarının İç Kulağa Aktarılması
- Ses dalgası kulak kepçesi tarafından toplanır, kulak yolundan geçerek kulak zarında titreşim başlar.
- Titreşimler çekiç, örs, üzengi kemikleri ile 15-20 kat arttırılarak iç kulağa aktarılır.
- Üzengi kemiği oval pencereden salyangozun içerisine ses titreşimlerini aktarır.
- 13:51Korti Organı ve Duyma Mekanizması
- Korti organı, ses titreşimlerinin etkilediği bir yapıdır ve içinde duyu sinirleri bulunur.
- İnce tüyler vasıtasıyla fısıltılı sesler, kalın tüyler vasıtasıyla yüksek sesler algılanır.
- Cep telefonunun kulaklığı gibi yüksek seslerle müzik dinlemek, ince tüyleri zarar görebilir ve kalıcı duyma sıkıntıları yaşatabilir.
- 14:58İki Kulağın Önemi
- İki kulağımız var çünkü ses dalgaları bir kulağa geldiğinde diğer kulağa biraz daha geç gelir.
- Beyin, ses dalgalarının gelme farkını anlayarak sesin nereden geldiğini belirler.
- Bu özellik sayesinde üç boyutlu ses algısı sağlanır.
- 15:47Sesin İç Kulağa Takip ettiği Yol
- Ses dalgaları kulak kepçesinden kulak yoluna, kulak zarından çekiç, örs, üzengi kemiklerine geçer.
- Oval pencereden salyangozun içerisine giren ses dalgaları vestibular kanal, timpanik kanal ve kohlear kanala ulaşır.
- Kohlear kanaldan korti organına gelen ses dalgaları duyma sinirlerine iletilerek beyne ulaşır.
- 18:00Denge Organları
- Kulağımız yüzde 50 duyma, yüzde 50 denge organıdır.
- İç kulakta bulunan yarım daire kanalları (tulumcuk, ucs, utris, utri uclus ve kesecik succulus) vücudun dengesini sağlamada görev alır.
- Denge olaylarında yarım daire kanalları ve beyincik birlikte gelen sinirleri değerlendirerek vücudun dengesini sağlar.
- 20:06Statik Denge ve Denge Taşları
- Tulumcuk ve kesecik vücudun yerçekimine karşı duruşunun ayarlanmasında görev alır, buna statik denge denir.
- Denge taşları (otorite taşları) kalsiyum karbonattan yapılmış (CaC₃) taşlardır ve vücut dengesini sağlar.
- Vücut dengesini sağlarken, kafa eğildiğinde veya gondola binildiğinde denge taşları havaya kalkar gibi hissedilir, bu da hafifleme hissi yaratır.
- 21:06Denge Taşlarının Etkileri
- Araba tutması ve deniz tutması durumlarında denge taşlarının düzensiz uyartı göndermesi söz konusudur.
- Çocuklarda denge taşlarının oynamasından dolayı zevk alırlar ve ekstrem sporlar bu denge taşlarından kaynaklanır.
- 22:01Dinamik Denge ve Yarım Daire Kanalları
- Yarım daire kanalları dönme, hızlanma ve yavaşlama hareketlerinde vücudun dengesini sağlar, buna dinamik denge denir.
- Yarım daire kanallarının taban kısımlarında ampula adı verilen şişkinlikler bulunur.
- Ampulada tüylü reseptör hücreleri cpula adı verilen jelatinimsi bir madde içerisinde yer alır.
- 22:52Denge Sisteminin Çalışma Prensibi
- Yarım daire kanallarının içerisinde endo-lenf sıvısı bulunur ve bu sıvının hareketi sonucunda cpula hareket eder.
- Cpula hareket ettikçe tüylü hücrecikler uyarılır ve denge ayarlanır.
- Duyma sinirlerinde ve denge sinirlerinde sıkıntı yaşanabiliyor, bu duruma vertigo denir.
- 24:02Vertigo ve Tedavisi
- Vertigo ayağa kalkıldığında kafa dönmesi veya etrafın dönmesi gibi hislerle karakterize olur.
- Vertigo durumunda ilacın tedavisi vardır ve ağır vakalarda sinir kesilmesi gerekebilir.
- Semazenler başı dönmeden dönebilmelerinin nedeni belirtilmemiştir.