Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim içeriği olup, konuşmacı kristal yapı içerisinde atomların nasıl hareket ettiğini anlatmaktadır.
- Video, kristal yapı içerisinde atomların konum değiştirme mekanizmalarını detaylı şekilde açıklamaktadır. Konuşmacı önce kristal yapıdaki kafes noktalarını ve atomların bu noktalardaki hareketlerini anlatır, ardından iki farklı yayılım mekanizmasını görselleştirerek açıklar: yer alan yayılım ve ara yer yayılım. Bu mekanizmaların nasıl gerçekleştiği, hangi durumlarda gerçekleştiği ve sıcaklığın yayılım üzerindeki etkisi detaylı olarak ele alınmaktadır. Video, bir sonraki bölümde tek bir atomun ne kadar mesafe edeceği konusuna değineceğini belirterek sona erer.
- 00:02Kristal Yapı ve Atomların Hareketi
- Bu videoda kristal yapı içerisinde bulunan tek bir atomun nasıl konumunu değiştirip bir noktadan diğerine ilerleyebildiği incelenecek.
- Kristal yapıya sahip katı içerisinde atomlar gezindiklerinde, atomların hareketi karşısında bazı kısıtlamalar vardır çünkü atomlar kristal yapı içerisinde belli kafes noktalarında bulunurlar.
- Kristalin simetrisi nedeniyle kafes noktalarının çoğu atomlarla dolu olduğundan, yabancı bir atom sızdığında dolu olan konumlar arasında gezinmesi sıvılara kıyasla zordur.
- 01:07Atomların Kristal İçindeki Hareketi
- Atomlar belli kafes noktalarında bulunmak durumunda olduğu için yayılım gerçekleştiğinde ya boş duran kafes noktalarından faydalanacak şekilde hareket edebiliyor ya da atomların arasında kalan ara yerlerden faydalanarak kristal içinde gezinebiliyorlar.
- Kristal yapılarını görselleştirirken atomları sabit küreler olarak resmediyoruz, ancak bu bir basitleştirme olup atomlar aslında sabit değil, sıfır kelvin'in üzerine çıkıldığında kafes noktaları merkez olacak şekilde her yöne doğru sürekli salınım halindeler.
- Atomların salınım hareketlerini anlamamız, sabit durmadıklarını bilmemiz, yayılımın nasıl gerçekleşebileceğini anlamamız açısından çok önemlidir.
- 04:02Yayılım İşleyişlerinin Türleri
- Yayılım işleyişinin iki farklı şekilde gerçekleşebilmesi, atomların ya kristal yapı içerisinde bulunan boşluklardan faydalanması ya da kafes noktaları arasında bulunan ara yerlerden faydalanmasıdır.
- Boşluklar üzerinden işleyen ve atomların bir kafes noktasından diğer kafes noktasına ilerleyerek meydana getirdiği yayılım işleyişine "yer alan işleyişi" adı verilir.
- Yer alan işleyişinin meydana gelebilmesi için atomların benzer boyutlara sahip olması gerekiyor; bu işleyiş tek bir türde atomdan meydana gelen kristallerde (öz yayılım) veya farklı atomların benzer ölçülerde olduğu durumlarda gerçekleşebilir.
- 07:53Ara Yer İşleyişi
- İkinci bir işleyiş, bir kristal yapı içerisine sızan yabancı atom, kristali meydana getiren atomlardan çok küçük olduğu zaman karşımıza çıkar.
- Bu işleyişe "ara yer işleyişi" veya "ara yer yayılımı" adı verilir; örneğin demir ve karbonun alaşımlanması ile elde edilen çelikte bu yayılım gerçekleşir.
- Yayılımın gerçekleşiyor olmasının temelinde atomların salınımı yatıyor ve bu salınımın frekansı sıcaklıktan etkileniyor; sıcaklık arttıkça salınım frekansı da artar ve yayılımın gerçekleşme olasılığı artar.