Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir arkeolog tarafından sunulan Kremna (eski adıyla Girme, yeni adıyla Çamlık) antik kenti hakkında bilgilendirici bir gezi belgeselidir. Sunucu, kentin tarihi, mimari özellikleri ve arkeolojik önemi hakkında detaylı bilgiler vermektedir.
- Video, Kremna'nın coğrafi konumu ve tarihsel gelişimiyle başlayıp, Helenistik dönemden Roma kolonisi haline dönüşümünü anlatmaktadır. Kentin giriş kapısı, hamam yapısı, forum, tiyatro, zar kehanet bloğu, propilon ve bazilika gibi önemli yapıları tanıtılmakta, ayrıca savunma sistemi olan kuşatma höyü ve Roma komutanı Probus'un 3. yüzyılın sonlarında kenti ele geçirme olayı da anlatılmaktadır.
- Videoda ayrıca Jale İnan'ın kurtarma kazıları, kentin kazı tarihi ve günümüzdeki arkeolojik çalışmalar hakkında bilgiler verilmektedir. Video, bir hafta sonraki Pside kenti tanıtımıyla sonlanmaktadır.
- 00:34Kremna Antik Kenti'nin Konumu ve Tarihi
- Kremna antik kenti, Burdur iline bağlı Bucak ilçe merkezine 15 kilometre mesafedeki eski adı Girme, yeni adı Çamlık köyü'nde konumlanır.
- Kent, ortalama 1100 metre yükseklikte, Aksu vadisine hakim bir tepenin üzerinde, etrafı uçurumlarla çevrili yer almaktadır.
- Kremna adının eski Yunanca'da uçurum anlamına gelmesi, kentin mevcut topografik özellikleriyle uyumlu kılmaktadır.
- 01:47Kremna'nın Tarihsel Gelişimi
- Kremna, eski bir Psidia kenti olup özellikle M.S. 2. ve 3. yüzyıllarda Roma kolonisi olmuştur.
- Roma askeri garnizonunun yerleştiği yer olan Kremna'da Latince yazı çok fazladır.
- Antik kaynaklarda Kremna'dan ilk bahis Efesoslu coğrafyacı Artemidoros'ta geçer ve Strabon, Artemidoros'un MÖ 1. yüzyıl başında yayınlamış olduğu coğrafya kitabından yaptığı alıntılarda Kremna'yı Psidia kentleri arasında gösterir.
- 02:41Kremna'nın Tarihsel Dönemleri
- Klasik ve Helenistik dönemi kaynaklarında kentin adının yer almaması, kentin bu dönemdeki varlığının sorgulanmasına sebep olmuştur.
- MÖ 2. ve 1. yüzyıllarda Kremna'nın geç klasik ve Helenistik dönemde varlıkları belgelenen Keraitai ile ortak sikke basması, Keraitai'nin Kremna'nın öncülü olabileceği görüşünü öne çıkarmıştır.
- MÖ 39-25 yılları arasında Galatya kralı Amintas tarafından ele geçirilen Kremna, MÖ 25 yılı sonrasında Roma koloni kenti olarak ilan edilmiştir.
- 03:41Roma Dönemi ve Kent Yapısı
- İmparator Augustus, Galatya eyaletine dahil ettiği Psidia bölgesinin beş kentini Roma koloni kentleri olarak ilan eder ve iyi yaşam vaadi ile buraya veteran Roma askerleri yerleştirir.
- Bu süreçten sonra Kremna'nın adı "Colonia Julia Augusta Felix Crena" olmuştur.
- M.S. 2. yüzyılda, özellikle Hadrian döneminde kentteki refah düzeyinin yükseldiğini kentteki anıtlar göstermektedir.
- 04:40Kremna'nın Anıtları ve Özellikleri
- Kremna'nın hemen batısında yer alan anıt mezar, bir kaya mezarı gibi yapılmıştır.
- Mezar, kadın başları ve bukranyon (süslü boğa başları) çörtenleriyle dikkat çekmektedir.
- Mezar odasında dinamit delikleri bulunmakta olup, insanlar bu tür eserleri tahrip etmektedir.
- 06:01Kremna'nın Araştırma Tarihi
- Kremna'nın araştırma tarihi 1830'lu yıllarda Oxford mezunu İngiliz Arundell ile başlar, ardından Lan Kronsky ve Alman araştırmacı Gustav Irsfeld ile devam eder.
- Türk arkeologların kente ilgisi, İstanbul Üniversitesi öncülüğünde Jale İnan'ın kentteki kurtarma kazıları ve Mehmet Özsaid'in Psidia bölgesi genelindeki incelemeleriyle devam etmiştir.
- Kentteki en kapsamlı çalışmalar 80'li yıllarda İngiliz Arkeoloji Enstitüsü'nden Stephen Michel başkanlığında yürütülmüş, yakın dönemde ise Burdur Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nün sahiplendiği Kremna araştırmalarının yeni başkanı Ayça Polat Backs'tir.
- 07:10Kremna'ya Gidiş Yolu ve Kent Kapısı
- Kremna'ya giderken arabayı park ettiğiniz yerde sola asfalta takip eden yola gitmek yerine, bekçi kulübesinin hemen sağından giden ince patikaya girmek gerekir.
- Antik yolda duvarlar tıraşlanmış görünür ve istinat duvarlarıyla kente gidilir.
- Kent kapısından geçip Kremna kentinin içine girdiğimizde, görülen yapıların çoğu Roma İmparatorluğu çağından olup giriş kapısı ise Helenistik dönemden kalmaktadır.
- 09:14Kremna'daki Hamam Yapısı
- Kremna'da 60'lı yıllarda yapılmış tek kazı alanı vardır ve daha sonra kazı yapılmamıştır.
- Bu alan önce Jale İnan tarafından kütüphane olarak tanımlanmış, ancak daha sonraki araştırmalarla bir büyük hamam yapısı olduğu anlaşılmıştır.
- Burada Asclepios'un heykeli, Herakles'in heykeli gibi birçok heykel kaidesi bulunmaktadır.
- 09:55Kremna'daki Kaçak Kazılar ve Kurtarma Kazıları
- 50'li ve 60'lı yıllarda Kremna'da çok sayıda kazı yapılmış, kaçak olarak yurtdışına götürülmüş heykel ve eserler vardır.
- Profesör Dr. Jale İnan, Panfilya bölgede çalışan değerli araştırmacılar arasında yer almakta ve burada da kurtarma kazısı yapmıştır.
- Jale İnan ve ekibi, kaçak kazıları önlüyor, sayıları heykeller bulunmuş ve bazıları yurtdışına giden heykeller satın alma yoluyla tekrar Türkiye'ye getirilmiştir.
- 11:32Kremna'daki Heykeller ve Mimari Yapılar
- Doğu-batı ekseninde dağılmış olan yapılardan güney yönde kente girildiğinde, 60'lı yılların sonunda kaçak kazılarla yurt dışına çıkarılan heykellerin kaliforniya Malibu'daki Paul Getty Müzesi'nde sergilendiği, diğerlerinin ise satın alınarak Burdur Arkeoloji Müzesi'ne kazandırıldığı görülmektedir.
- Profesör Jale İnan başkanlığında girişilen kurtarma kazılarından sonra çeşitli bilimsel çalışmalara konu olan heykeller arasında giyimli kadın, Herakles, Apollon, Nemesis, Leto ve Asclepios gibi tanrı heykelleri bulunmaktadır.
- Bu heykellerin tamamı Hadrian ile geç Antoninler dönem aralığına tarihlendirilmiştir.
- 13:57Kremna'nın Kent Yapısı
- Kremna'nın bir zamanlar ne kadar ihtişamlı bir kent olduğu, mevcut kalıntılardan ve mimari parçalardan açık olarak anlaşılır.
- Helenistik dönemde güzel bir kent olduğu bilinirken, Roma garnizonu olarak belirlendiğinde buraya para yağmış ve bunun isabetli kullanılması kent yapılarından belli olmuştur.
- Kentte forum (Agora), Helenistik agorası, bazilika, tiyatro, anıtsal kapı ve sütunlu cadde gibi yapılar bulunmaktadır.
- 16:50Zar Kehanet Bloğu
- Antik dönemde adını sık duyduğumuz ancak nadiren rastladığımız bir blok, zar kehanet bloğu, forum'un merkezinde yer alıyor.
- Blok üzerindeki 60 sözcük sırayla yazılmış ve antik dünyada zar atarak kehanet alınması için kullanılıyordu.
- Antik dünyada dört köşeli zarlar (1, 3, 4, 6 sayıları) veya aşık kemiği kullanılıp beş kere atılıp, çıkan sıra mısra okunuyordu.
- 18:19Kehanet Sistemi ve Tiyatro
- Kehanet işlemi bir rahip tarafından yönetiliyordu ve kehanetlerin %70-80'i olumlu, %20-30'u olumsuz sonuçlar veriyordu.
- Kentte iki tiyatro bulunmaktadır; biri doğuda, diğeri merkezde, 2700 kişilik kapasiteli ve batıya bakan.
- Hamam yapısının arkasında kayalığın en yüksek kesiminde (2445 metre rakımda) tiyatro binası bulunmaktadır.
- 19:56Propilon ve Bazilika
- Hamam binasından batıya ilerlediğimizde kentin en görkemli yapılarından propilon (anıtsal kapı) ve merdivenlerle karşılaşılır.
- Propilon'un etrafı yazıtlı sunaklar, hayvan desenli kabartmalı bloklar, sütunlar ve sütun başlıklarıyla kaplıdır.
- Propilon'un sağındaki yapı bazilikadır ve günümüze kemerli kısımları ulaşmıştır.
- 22:19Kuşatma Höyü
- Stephen Mitchell başkanlığında yapılan yüzey araştırmasında, antik kaynaklarda bahsedilen kuşatma höyü tespit edilmiştir.
- Milattan sonra 3. yüzyılın sonlarına doğru İzaura'lı korsan Lidya burayı ele geçirip Roma'ya isyan etmiştir.
- Araştırmalar sonucunda buranın kuşatma höyü olduğu, altındaki oyuklardan toprak alınıp savunma tepe oluşturulduğu anlaşılmıştır.
- 23:51Kuşatma Savaşı
- Roma orduları komutanı Probus, mancınıklarını karşı tepeye kurarak surları taşlarla dövmeye başlamıştır.
- Araştırmalar sırasında mancınıkların konduğu yerler tespit edilmiştir.
- Bir Roma okçusu, surlardan bakan asi Lidya'yı okla vurunca, komutanın ölümü üzerine isyancılar dağılmış ve Probus kenti tekrar ele geçirerek Roma garnizonu haline getirmiştir.