Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Türkçe öğretmeni Kadir Gümüş tarafından KPSS sınavına hazırlık için sunulan eğitim içeriğidir. Öğretmen, tahtada notlar alarak konuları açıklamaktadır.
- Video, KPSS Türkçe sınavına hazırlık amacıyla dilbilgisi konularını ele almaktadır. İlk bölümde ünlü uyumu konusu (büyük ünlü uyumu ve küçük ünlü uyumu) detaylı olarak anlatılmakta, ardından şarap kavramı ve mitolojik hikayesi hakkında bilgiler verilmektedir. Öğretmen, yaklaşık 40-45 video sürecek bir ders serisi başlatacağını belirtmektedir.
- Videoda her konu sonunda ödevler verileceği, Instagram'dan günlük soru çözüm videoları paylaşılacağı ve her videonun sonunda hikaye veya deyim anlatımı yapılacağı belirtilmektedir. Ayrıca, bir sonraki videoda ünlülerle ilgili ses olayları konusunun işleneceği bilgisi de paylaşılmaktadır.
- 00:07KPSS Türkçe Dersleri Tanıtımı
- Türkçe öğretmeni Kadir Gümüş, KPSS Türkçe videolarına başlıyor.
- Dersler yaklaşık 40-45 video sürecektir.
- KPSS sınavının kilidi Türkçe'dir ve bu dersi hızlı geçmek önemlidir.
- 01:02Ders Formatı ve Ödevler
- Her konu bitiminde ödevler verilecek ve etkileşimli bir şekilde ilerlenecek.
- Instagram'dan günlük soru çözüm videoları paylaşılacak.
- Her videonun sonunda hikaye veya deyim anlatımı yapılacak.
- 02:21Ders Çalışma Yöntemi
- İzleyicilerden videoyu durdurup "o sene bu sene" yazmaları isteniyor.
- Dersler beyaz tahtada ve akıllı tahtada gösterilecek.
- İzleyicilerden video ders notlarını açmaları ve önemli yerlere yıldız atmaları isteniyor.
- 03:24Ses Fix Ünlü Oyunları
- Ünlüler tablosu düz, yuvarlak, geniş ve dar ürünler olarak değerlendiriliyor.
- Tablonun sadece belli yerleri kullanılacak, ezberleme olmayacak.
- İlk konu ünlü uyumu olacak.
- 04:14Büyük Ünlü Uyumu
- Büyük ünlü uyumu, kalın bir ünlüden sonra yine kalın bir ünlünün gelmesi veya ince bir ünlüden sonra yine ince bir ünlünün gelmesidir.
- Türkçe kelimeler büyük ünlü uyumuna uyar, ancak dil canlı bir varlıktır ve zamanla bazı kelimeler uymaz hale gelebilir.
- Kalın ünlüler a, ı, o; ince ünlüler ise e, i, ö, ü'dür.
- 05:21Büyük Ünlü Uyumuna Uyan ve Uymayan Kelimeler
- "İnce ince ince ince" ve "kalın kalın kalın kalın" gibi kelimeler büyük ünlü uyumuna uymaktadır.
- "Kitap" kelimesi büyük ünlü uyumuna uymaz çünkü ince ünlüden sonra kalın ünlü gelmektedir.
- 06:07Büyük Ünlü Uyumuna Özel Durumlar
- Tek heceli sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.
- Yabancı kökenli sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.
- Birleşik sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.
- 07:46Türkçede Uymaz Hale Gelen Kelimeler
- "Anne", "elma", "kardeş" gibi Türkçe kökenli kelimeler büyük ünlü uyumuna uymaz hale gelmiştir.
- Bu kelimelerin ilk halleri uyuyordu, ancak zamanla değişime uğrayarak uymaz hale gelmişlerdir.
- Dil canlı bir varlıktır ve zamanla değişebilir.
- 09:24Çok Biçimli Ekler ve Büyük Ünlü Uyumu
- Türkçe'de çok biçimli ekler vardır ve bunlar büyük ünlü uyumuna uyum sağlar.
- Çok biçimli ekler, aynı fiilin farklı zaman ve çekimlerinde farklı biçimlere sahip olmasıdır.
- Örneğin, "kalmak" fiilinin geçmiş zaman eki "-di" kalın ünlüden sonra kalın, ince ünlüden sonra ince gelir.
- 12:28Tek Biçimli Ekler
- Tek biçimli ekler, herhangi bir şekilde ikinci bir versiyonu olmayan eklerdir.
- Tek biçimli ekler büyük ünlü uyumuna uyum sağlamaz ve genellikle uyum bozucu olurlar.
- Tek biçimli eklerin örnekleri: in, trak, che, dash, girin, gli, intrak, len, in.
- 13:21Uyum Bozucu Tek Biçimli Ekler
- "Seviyor" örneğinde ince ünlüden kalın ünlü gelince uyum bozulur.
- "Akşam" ve "yoldaki" gibi kelimelerde bitişik yazılacak olan kelimelerde uyum bozulur.
- "Gönüldaş", "meslektaş", "gil", "halam", "amcam", "yeşilimtırak", "leyn" gibi kelimelerde uyum bozulur.
- 16:19Tek Biçimli Eklerin Özel Durumları
- Tek biçimli ekler genellikle uyum bozar, ancak rastlantısal olarak bazen uyumu koruyabilirler.
- Örneğin "ırak" kelimesinde kalın ünlüden sonra kalın ünlü gelince uyum korunur.
- Tek biçimli eklerin ikinci bir formu yoktur, bu nedenle uyum bozucu olurlar.
- 17:23Küçük Ünlü Uyumuna Örnek Soru
- Küçük ünlü uyumunda iki kural vardır: a, e, ı, i'den sonra yine a, e, ı, i; o, ö, u, ü'den sonra ya a, e, ya u, ü gelir.
- "Edirne'ye bakar mısınız?" cümlesinde "beğeniyor" kelimesinde ince ünlüden sonra kalın ünlü gelince uyum bozulur.
- Doğru cevap "Edirne" seçeneğidir çünkü "yor" eki tek biçimli eklerden biridir ve uyum bozucu olur.
- 24:18Küçük Ünlü Uyumunun Özel Durumları
- Alıntı sözcüklerde (yabancı kökenli sözcüklerde) küçük ünlü uyumu aranmaz.
- Türkçe kökenli sözcüklerde ilk hece hariç ikinci ve daha sonraki hecelerde o ve ö bulunamaz.
- "Radyo" gibi kelimelerde o ve ö bulunması küçük ünlü uyumuna aykırıdır.
- 24:59Küçük Ünlü Uyumuna Örnek Soru
- "Seni sevip" ve "sevip" kelimelerinde e'den sonra i gelmiş, uyum bozmamıştır.
- "Avlu" kelimesinde a'dan sonra u gelmiş, uyum bozmuştur.
- "Görmek" ve "istemek" kelimelerinde uyum bozmamıştır, doğru cevap "avlu" seçeneğidir.
- 26:50Ödev
- Öğrencilerden "Taktiklerle Paragraf" kitabından tip bir soruları beraber çözmeleri isteniyor.
- Her soru tipinin nasıl çözüleceği karekodlarda anlatılmıştır.
- Tip bir soruları çözdükten sonra test bir çözülecektir.
- 27:26Dersin Devamı ve Ödev
- Ses bilgisi dersi bittikten sonra taktik edildiği bilgisinden ödev verilecek.
- Şu an sadece paragraf ödevi verilmiş ve ilerleyen yerlerde deyimlerin ortaya çıkış hikayeleri anlatılacak.
- 27:59Şarap Kavramı ve Mitolojik Anlatımı
- Şarap, edebiyatımızda ve kültürümüzde çok geçen bir kavramdır, bazen gerçek anlamda şarap işi olarak değil, ilahi bir şarap olarak kullanılır.
- İran mitolojisine göre şarabın icadında adı geçen imparator Cemşit'tir ve Cem'in kadehi çok meşhurdur.
- Cemşit öldüğünde şarabın sonu tortusu içilmez, toprağa dökülür ve bu nedenle Cemşit deyince akla şarap gelir.
- 29:02Şarabın Ortaya Çıkış Hikayesi
- Rivayete göre Cemşit, savaşta bir kuşun yılan tarafından öldürülmesini engellemek için yılanı vurmasını emretmiş ve kuş kurtulmuştur.
- Bir gün sarayın bahçesinde gezinirken yukarıdan düşen bir kese içinde üzüm bulmuş ve her tarafı üzüm bağ olmuş.
- Üzümler zamanla suyu çıkıp zehir olmuş, ancak bir cariye baş ağrısı çektiğinde zehirden içtiğinde iyileşmiş ve böylece şarap ortaya çıkmıştır.
- 31:15Divan Edebiyatında Şarap Kullanımı
- Divan edebiyatında şarap gerçekten şarap olarak kullanılır.
- Bazen şarap, içilen şarap anlamında değil, ilahi bilgiler anlamında kullanılır.
- Şarap sunan kişi de ilahi bilgileri veren kişi olarak karşımıza çıkar.
- 32:02Dersin Sonu ve Gelecek Planlar
- İlk video tanışma videosu olarak yumuşak bir giriş yapılmıştır.
- Bir sonraki videoda ünlülerle alakalı ses olaylarıyla dört dala gidilecektir.
- Ses olaylarına diğer videoda başlanacaktır.