Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin KPSS Türkçe sınavına hazırlık amacıyla sunduğu eğitim içeriğidir. Öğretmen, ilk lisans grubu öğrencilerine hitap ederek ders programını ve ilk konuyu anlatmaktadır.
- Video, dokuz haftalık bir ders programı sunarak başlamakta ve Türkçe dil bilgisindeki ses olaylarını detaylı şekilde ele almaktadır. İlk olarak ünlü düşmesi konusu (sözcük çekim eki, yapım eki, birleşik kelime oluşurken) açıklanmakta, ardından ünlü türemesi konusuna geçilmektedir. Öğretmen, her konuyu örneklerle pekiştirmekte ve ÖSYM sınavlarından çıkmış sorular üzerinden konuyu uygulamalı olarak göstermektedir.
- Videoda ayrıca ünlü düşmesinin istisnaları, ünlü aşınması kavramı ve pekiştirmelerde ünlü türemesinin nasıl tespit edileceği (PRSM'den sonra ünlü varsa ünlü türemesi var) gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır. Öğretmen, dersin sonunda seneye dershanelerde derse girmeyeceğini ve sadece video, kitap ve şirket üzerinde çalışacağını belirtmektedir.
- 00:12Ders Programı Tanıtımı
- Eğitmen, hayırlı Ramazanlar dilekleriyle dersi başlattı ve programın dokuz haftalık olduğunu belirtti.
- Ders programı dil bilgisi, anlam bilgisi, paragraf ve sözel mantık olmak üzere dört ana bölümden oluşuyor.
- Dil bilgisi kısmında toplam on ünite olacak ve bu ünitelerden KPSS'de yedi soru çıkmaktadır.
- 02:11Ders Stratejisi
- Her ünite bittikten sonra ÖSYM'nin son yedi sınavından (2015-2022) sorular incelenecek.
- Paragraf kısmında son beş yılın KPSS soruları üzerinden çalışılacak.
- Sözel mantık kısmında 2013-2022 yılları arasındaki KPSS soruları çözülecek.
- 03:12Ders Dinamikleri
- Her hafta öğrencilerin hangi konulara odaklanması gerektiği yönlendirmeler yapılacaktır.
- Anlaşılmayan konular için hemen sorulması gerektiği, konunun bitmesini beklememek gerektiği vurgulanmıştır.
- Ders sırasında yorum kullanılmaması ve soruların direkt sorulması gerektiği belirtilmiştir.
- 05:19Dil Bilgisinde Soru Dağılımı
- Dil bilgisinden toplam yedi soru çıkmaktadır.
- Soru dağılımı: bir ses bilgisi, bir yazım kuralları, bir noktalama işaretleri, iki sözcükte yapı, bir sözcük türleri ve bir cümlenin ögeleri.
- Ses bilgisi konusu ünlü ve ünsüzlerle ilgili iki ana kategoriye ayrılır.
- 07:21Ses Bilgisinde Önemli Olaylar
- Ünlü düşmesi her yıl soru gelir ve 2016'da bir soru bu nedenle iptal edilmiştir.
- Ünlü türemesi son beş yılda çıkmamış, ancak 2022'de cevap olarak gelmiştir.
- Ünlü daralması ve yumuşama konuları da ses bilgisinde ele alınmaktadır.
- 08:23Türkçe Dil Bilgisi Konuları ve Sınav Analizi
- Benzeşme, 2017 ve 2018 yıllarında sıkça sınav sorularının cevabı olarak gelmiştir.
- Türeme son beş yıldır sınavda sorulmamıştır.
- Ünsüz düşmesi 2009 yılında, kaynaştırma ise 2015 yılında sınavda sorulmuştur.
- 09:17Ünlü Düşmesi
- Ünlü düşmesi üç şekilde oluşur: birleşik kelime oluşurken, yapım eki alırken ve çekim eki alırken.
- Ayıp ve avuç kelimelerinde ünlü düşmesi olmaz, bu bir istisnadır.
- İkilemelerde ses düşmesi olmaz.
- 13:36Yapım Eki Alırken Ünlü Düşmesi
- Yapım eki alırken ünlü düşmesi, sözcüğün köküne bakarak tespit edilir.
- "Benziyor" sözcüğünün kökü "beni" olup, "benz-" kökünde ünlü düşmesi vardır.
- Çekim eki alırken ünlü düşmesiyle yapım eki alırken ünlü düşmesi arasında fark vardır; birinde köküne bakılır, birinde sonuna ünlü gelip düşer.
- 17:26Birleşik Kelime Oluşurken Ünlü Düşmesi
- Birleşik kelime oluşurken ünlü düşmesi, iki kelimenin birleşirken ünlülerden birinin düşmesi durumudur.
- "Ne" kelimesi "nasıl" kelimesinden gelir ve "nasıl" kelimesinde birleşik kelime oluşurken ünlü düşmesi vardır.
- "Peki" kelimesi "peki" kelimesinden gelir ve "peki" kelimesinde de birleşik kelime oluşurken ünlü düşmesi vardır.
- 21:42Ünlü Kaybı Sorusu
- Soruda "farklı bir yolla ünlü kaybı" denildiğinde, seçenekleri gruplandırıp farklı olanı işaretlemek gerekiyor.
- Ünlü kaybı üç farklı şekilde gerçekleşebilir: yapım eki alırken, çekim eki alırken ve birleşik eylemde.
- "Ayrım" sözcüğündeki ünlü kaybı yapım eki alırken gerçekleşir çünkü kök "ayır"dan gelir.
- 24:12Ünlü Kaybı Örnekleri
- "Sabretmek" sözcüğündeki ünlü kaybı birleşik eylemde gerçekleşir.
- "Kahretmek", "kaybolmak", "aksetmek" ve "hükmetmek" sözcüklerinde de ünlü kaybı birleşik eylemde gerçekleşir.
- Birleşik isimlerde (Kadıköy, Fenerbahçe, Ceylanpınar, Bakırköy) ünlü kaybı, isimler birleşirken sonundaki ünlülerin kaybolmasıyla gerçekleşir.
- 27:00Ek Eylem Ünlü Kaybı
- Ek eylemde ünlü kaybı, "sessizdi" örneğinde olduğu gibi, ekleme yaparken eklemin ünlüsi kaybolmasıyla gerçekleşir.
- 2016 yılında ÖSYM'nin lisans sınavında "hangisi ünlü kaybı yoktur?" sorusunda "idi" kelimesi doğru cevap olarak verilmiş, ancak bu soru iptal edilmiştir.
- "Doğru" kelimesinin kökü "doğurmaktan" gelmez, çünkü "doğurmak" dünyaya gelmek anlamında olup, "doğru" kelimesiyle köken bakımından aynı değildir.
- 32:15Ünlü Türemesi
- Türkçe'de "türemesi" sözcüklerinde ünlü türemesi görülür.
- Cikci ve keke alan sözcüklerde sadece dört kelimede ünlü türemesi vardır: azıcık, daracık, biricik ve gencecik.
- Öpücük ve gülücük gibi sözcüklerde ünlü türemesi yoktur, bunlar iki insanın karşılığı yaptığı minimum masum eylemlerdir.
- 34:50Pekiştirmelerde Ünlü Türemesi
- Pekiştirmelerde prsm dört tane pekiştirme üstü vardır.
- Pekiştirmede ünlü türemesi yoktur.
- Pekiştirmelerde prsm'den sonra ünlü varsa türeme var, ünlü yoksa türeme yoktur.
- 36:45Örnekler ve Dersin Sonu
- "Güpegündüz", "çepeçevre" ve "masmavi" sözcüklerinde ünlü türemesi vardır.
- "Tertemiz" ve "kıpkırmızı" sözcüklerinde ünlü türemesi yoktur.
- Eğitmen, seneye örgün eğitime girmeyeceğini, sadece video, kitap ve online eğitimle devam edeceğini belirtiyor.