Buradasın
KPSS Sınavları İçin Türkiye'nin Yer Şekilleri Soru Çözümleri
youtube.com/watch?v=qV41lyXFTzMYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan KPSS sınavlarına yönelik Türkiye'nin yer şekilleri konusunda soru çözümü içeren eğitim içeriğidir. Videoda coğrafya öğretmeni ve Murat adlı bir öğrenci de yer almaktadır.
- Video, Türkiye'nin jeolojik yapısı, yer şekilleri, kıyı tipleri ve doğal oluşumları hakkında kapsamlı bir soru çözümü sunmaktadır. İçerik, gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark, volkanik şekiller, iç ve dış kuvvetlerin etkileri, Türkiye'nin platoları, kıyı tipleri (riya, dalmaçya, fitlu, eline, boyuna, kalanlı), falez oluşumu, peri bacaları, rüzgar aşındırma, dağların oluşumu, ovaların türleri ve deprem riski gibi konuları kapsamaktadır.
- Videoda her soru için detaylı açıklamalar yapılarak doğru cevaplar bulunmakta ve Türkiye'nin üç jeolojik zamanda oluştuğu, dağlık ve engebeli bir ülke olduğu gibi temel bilgiler verilmektedir. Ayrıca Aladağlar, Kayseri Ovası, boğaz vadileri ve Türkiye'deki delta ovaları hakkında sorular çözülmektedir.
- Türkiye'nin Yer Şekilleri ve KPSS Soru Çözümü
- Türkiye'nin yer şekilleri ile ilgili KPSS sınavları için soru çözümü yapılacak.
- Türkiye üç jeolojik zamanda oluştuğundan dağlık ve engebeli bir ülkedir.
- Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark, engebeli bölgelerde fazla, düz bölgelerde azdır.
- 00:30Gerçek Alan ve İz-düşüm Alan Kavramları
- İz-düşüm alan, bir bölgeyi düz kabul ederek ölçülmesidir.
- Dağlık ve engebeli alanlarda gerçek alan ile iz-düşüm alan arasındaki fark fazladır.
- Şanlıurfa platosu Türkiye'deki en düz bölgelerden biridir.
- 01:53Volkanizma Türleri
- Magma yüzeye çıkmadan yer kabuğunun iç kısımlarında soğup katılaşmasına derinlik volkanizması denir.
- Yüzey volkanizması sonucu volkan konisi, krater, kaldera ve maar çukuru oluşur.
- Derinlik volkanizması sonucu dak, sil, batolit ve lakolit şekilleri oluşur.
- 04:16İç Kuvvetlerin Etkisi
- İç kuvvetler depremler, volkanizma, orojenez (dağ oluşumu) ve epirojenez (kıta oluşumu)dir.
- Toros dağları kıvrılma sonucu oluşan orojenez örneğidir.
- Çukurova deltası ve Pamukkale travertenleri dış kuvvetlerle oluşmuştur.
- 05:29Platorlar
- Kapadokya platosu'nun oluşumunda volkanizma etkili olmuştur.
- İç Anadolu'da en fazla plato bulunur.
- Çatalca-Kocaeli platosunda küçükbaş hayvancılığı yapılmamaktadır.
- 06:15Türkiye'nin Tektonik Oluşumu
- Türkiye'nin jeolojik geçmişi üç jeolojik zamanda oluşmuştur.
- Kuzey Anadolu dağları üçüncü jeolojik zamanda oluşmuştur.
- Türkiye'nin bugünkü genel görünümü dördüncü zamanda kazanmıştır.
- 07:30Jeolojik Zamanlar
- Dodurga linik yatakları, Toros dağları, Çankırı kaya tuzu yatakları ve Batman petrol yatakları üçüncü jeolojik zamanda oluşmuştur.
- İstanbul Boğazı'nın oluşumu, Ege Karasının çökmesi ve Anadolu'nun toptan yükselmesi dördüncü zamanda gerçekleşmiştir.
- 08:29Türkiye'deki Kıyı Tipleri
- Riyalı kıyılar eski akarsu vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşur ve İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Güneybatı Ege'de görülebilir.
- Dalmaçya kıyı tipi denize paralel uzanan dağların sular altında kalmasıyla oluşur ve Antalya, Finike, Kaş çevresinde görülür.
- Fiortlu kıyılar buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşur, ancak Türkiye'de buzullar hiçbir zaman 2200 metrenin altına inmemiştir, bu nedenle fiortlu kıyı tipi görülmez.
- 09:51Falez Oluşumu
- Falez, deniz kenarındaki dik uçurumlardır ve daha çok kıyı derinliğinin fazla olduğu, kıta sahanın dar olduğu derin kıyılarda görülür.
- Antalya'da falezler yaygın olarak görülmektedir çünkü dağlar hemen kıyıya paralel uzanmakta ve kıyı birdenbire derinleşmektedir.
- Deltaların olduğu yerlerde falezler görülmez.
- 10:44Peri Bacaları
- Ürgüp, Göreme, Avanos çevresinde görülen peri bacaları sel sularının aşındırması sonucu oluşmuştur.
- Tüfler aşılması kolay volkanik kayaçlardır ve bitki örtüsünün cılız olması aşındırmayı artırmıştır.
- Kimyasal yolla çabuk çözülen araziler üzerinde oluşmamıştır, fiziksel parçalanma ön plandadır.
- 11:27Rüzgar Aşındırması
- Rüzgar aşındırması ve biriktirme şekilleri bitki örtüsünün zayıf veya cılız olduğu yerlerde ve sıcaklık farkının fazla olduğu yerlerde daha çok görülür.
- İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'da rüzgarlar daha etkilidir.
- 12:01Dağların Doğu-Batı Uzanışı
- Türkiye'de dağların doğu-batı yönünde uzanması, Akdeniz kıyıları ile iç bölgeler arasındaki ulaşımda doğal geçit veya tüneller kullanılmasını gerektirmektedir.
- Kuzey Anadolu Dağları'nın kuzey yamaçları daha fazla yağış alır çünkü dağlar doğu-batı uzandığından orotik yağışlar oluşur.
- Akdeniz iklimi Ege kıyılarında iç kesimlere kadar sokulur çünkü dağlar doğu-batı uzandığından deniz hava içeriye kadar girebilir.
- 13:35Yarımada Oluşumu
- Sinop Yarımadası ve Kapıdağ Yarımadası'nın oluşumu dalga biriktirme sonucudur.
- Dalgalar zamanla fazla derin olmayan sığ kıyılarda biriktirme yapar ve bu sonucunda ada anakaraya bağlanarak yarımada olur.
- 14:31Türkiye'nin Yer Şekilleri
- Bir numaralı alanda deniz kulağı (lagün veya kıyı set gölü) bulunmaktadır.
- Üç numaralı alanda dağlar denize paralel uzanır ve bu paralellikten dolayı dalmaçya kıyı tipi oluşmuştur.
- Beş numaralı alan (Çanakkale Boğazı) eski akarsu vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan riyalı kıyı tipidir.
- 16:57Türkiye'de Buzul Gölleri
- Türkiye'de dağların doğu-batı doğrultusunda uzanış göstermesinin nedeni, Arap ve Avrasya levhalarının Türkiye'yı sıkıştırmasıdır.
- Türkiye'de Uludağ, Kaçkar Dağları, Cilo, Sat, Bolkar ve Aladağlar üzerinde küçük çaplı buzul gölleri bulunmaktadır.
- 17:47Türkiye'nin Yer Şekilleri Hakkında Sorular
- Türkiye'nin yer şekilleri hakkında verilen bilgilerden yanlış olanı, Karadeniz kıyılarında volkanizma sonucu oluşmuş volkan konilerinin yer aldığı iddiasıdır.
- Batı Anadolu'da Horst-Graben sistemi yaygındır; Madra, Yunt, Boz, Aydın ve Menteşe dağları kırılarak yükselmiş Horst'turken Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları çöküntü ovalarıdır.
- Türkiye, üçüncü zamanda oluşmuş, dağlık ve engebeli bir ülke iken aşındıktan sonra dördüncü zamanda toptan yükselmiştir.
- 19:37Plato Soruları
- Murat'ın cevabını verdiği platonun Akdeniz iklimi görülse de yer şekillerinin engebeli olması ve kayaç yapısından dolayı yeraltı sularının yüzeye yakın olmaması nedeniyle nüfus bakımından seyrek bir yöre olduğu bilgisi, Taşeli Platosu'na aittir.
- Türkiye'de görülen özelliklerin (akarsu ağızlarında delta oluşması, batısında koy ve körfezlerin fazla olması, doğusundaki akarsuların hızlı atması) etkili olmadığı, akarsu havzalarının dar olmasıdır.
- Türkiye'nin yer şekillerinin genel özelliklerinden biri olmayan, en etkili dış kuvvetin rüzgarlar olmasıdır; Türkiye'de en etkili dış kuvvet akarsular ve depremdir.
- 22:47Türkiye'nin Jeolojik Özellikleri
- Türkiye'de kırıklı arazi yapısı, üretilen enerjinin bir kısmı jeotermalden elde edilmesi, deprem riski, genç arazi ve sıcak su kaynakları arasındaki ilişki, Türkiye'nin üçüncü ve dördüncü zamanda oluşmuş genç bir ülke olmasıdır.
- Kıvrım dağları, okyanus ve deniz diplerinde biriken tortullar yan basınçlara uğradıktan sonra kıvrılarak oluşur; Bey Dağları, Urgup Dağları, Bolkar Dağları ve Canik Dağları kıvrılarak oluşmuşken, Batı Anadolu'daki Aydın Dağları kırılarak oluşmuştur.
- Türkiye'nin ovaları ile ilgili yanlış bilgi, delta ovalarının en çok Akdeniz bölgesi'nde yer aldığıdır; delta ovaları en çok Ege bölgesi'nde yer almaktadır.
- 25:31Plato Özellikleri ve Harita Sorusu
- Verilen plato özellikleri arasında Erzurum-Kars, Çatalca-Kocaeli, Teke ve Şanlıurfa platonlarına ait bilgiler verilmişken, Ankara Haymana Platosu'na ait özellik verilmemiştir.
- Haritadaki işaret boyunca hareket eden öğrenci grubu, Samsun'dan başlayıp Çukurova'ya kadar giderken Canik Dağları, Çukurova Deltası ve Cihanbeyli Platosu'ndan geçmiş, Haymana Platosu ve Cihanbeyli Platosu'ndan geçmemiştir.
- 27:09Türkiye'deki Coğrafi Bilgiler
- Adana ile Niğde arasında Aladağlar ve Kayseri Ovası bulunur.
- Akarsuların dağları dik kestiği yerlerde boğaz vadileri oluşur.
- Meriç Nehri'de boğaz vadileri oluşmaz çünkü Türkiye'nin batısında akarsular dağları kesmez, dağlar arasındaki çöküntü ovalarından akar.
- 28:21Delta Ovası ve Akarsular
- KPSS sınavlarına hazırlanırken akarsuları ve oluşturduğu deltaları bilmek önemlidir.
- Çukurova'yı Seyhan ve Ceyhan, Silik Ovası'nı Göksu, Balat Ovası'nı Büyük Menderes, Menemen Ovası'nı Gediz Nehri oluşturmuştur.
- Bafra Ovası'nı Kızılırmak oluşturmuştur.