Buradasın
KPSS Hazırlık: Türkiye'nin Madencilik ve Maden Kaynakları Dersi
youtube.com/watch?v=KU439FDsUeYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan KPSS ve üniversite sınavlarına hazırlık amaçlı eğitim dersidir. Öğretmen, öğrencilerle etkileşimli bir şekilde dersi işlemektedir.
- Videoda Türkiye'nin madencilik durumu, maden çeşitleri ve rezervleri detaylı olarak ele alınmaktadır. Türkiye'nin maden çeşitliliği bakımından zengin fakat rezerv bakımından fakir olduğu, maden çıkarma kriterleri, Türkiye'nin en fazla satan beş maden türü (mermer, bor, krom, demir, tuz) ve bunların çıkarım yerleri ve fabrikaları hakkında bilgiler verilmektedir.
- Ders, Türkiye'nin önemli madenlerini (demir, bakır, krom, manganez, boksit, bor, asfalt, asbest, kükürt, wolfram, fosfat, barit, civa, ferdi, lületaşı, oltu taşı, zampara taşı ve mermer) ve bunların kullanım alanlarını kapsamlı şekilde ele almaktadır. Ayrıca, maden rezervlerinin durumuna göre sınıflandırılması, Türkiye'nin bor ihraçında dünya lideri olması ve bazı madenlerin endemik olduğu bölgeler gibi önemli bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:02Öğretmenin Önemli Uyarıları
- Öğretmen, öğrencilerin atılımını ve başarılı olmalarını dilediğini belirtiyor.
- İki hoca arasında, iki yayın arasında, iki soru arasında kararsız kalındığında baz alınması gereken nokta Milli Eğitim Yayınları'nda ne geçiyorsa doğru cevap olması gerektiği vurgulanıyor.
- Milli Eğitim kitabında bilgi varsa ona, yoksa TUİK verilerine başvurulması gerektiği, ayrıca internetten alınan bilgilerin güvenilir olmadığı belirtiliyor.
- 01:58Madencilik Hakkında Temel Bilgiler
- Madencilik konusunda tüm illeri ezberlemeye kalkışmak yerine, ana çıkarım yerlerini ve önemli çıkarım noktalarını öğrenmek daha etkili olur.
- Türkiye maden çeşitliliği bakımından zengin fakat rezerv bakımından fakir bir ülkedir; yani her maden türü bulunur ancak miktarları azdır.
- Türkiye'de maden çeşitliliği Doğu Anadolu ve özellikle Elazığ'da ön plandadır, ancak madene dayalı sanayi Batı Anadolu'da daha yaygındır.
- 04:29Maden Çıkarma İçin Gerekli Kriterler
- Maden çıkarma için temel kuralın o madenin pazarı ve talebi olması gerektiğine vurgu yapılıyor.
- İkinci kuralın miktarının yeterli olması, yani rezervin fazla olması gerektiği belirtiliyor.
- Üçüncü kuralın tenor oranının yüksek olması, dördüncü kuralın çıkarımındaki enerjinin ekonomik olması ve beşinci kuralın sermaye ve yetişmiş eleman gerekliliği gerektiği açıklanıyor.
- 08:06Türkiye'nin En Fazla Sattığı Maden
- Türkiye'nin en fazla sattığı maden mermerdir, ihraç edilen madenlerin yaklaşık %48'i mermerdir.
- Türkiye, dünya bor rezervlerinin %72'sini sahipliği olup, dünyada en fazla bor satan devlettir.
- 2018 KPSS ön lisans sınavında "Türkiye'den en fazla ihraç edilen maden hangisidir?" sorusunda cevap bor olarak verilmiştir.
- 09:21Türkiye'nin Maden Kaynakları
- Türkiye dünyada en fazla bor üretimi ve borç satan devlet olmasına rağmen, en fazla ihraç ettiği madenler sırasıyla mermer, bor, krom, demir ve tuz'dur.
- Türkiye'nin altıncı önemli madeni barit (barium) olup, özellikle sondaj kuyularında, özellikle doğalgaz ve petrol çıkarma işlemlerinde kullanılmaktadır.
- Demir, Türkiye'nin hem ithal edilen hem de ihraç edilen tek madendir, çünkü farklı tenor oranlarında demir alınıp satılmaktadır.
- 12:04Türkiye'nin Maden Rezervleri
- Rezervi yeterli olan madenler: manganez, linyit, bakır kökü, kurşun ve çinkodur; bunlar arasında linyit çok kullanıldığı için rezervi yeterli olarak değerlendirilmektedir.
- Ekonomik getirisi yüksek olan bakır, kurşun ve çinko madenleri rezervi yeterli olmasına rağmen ihraç edilmektedir.
- Rezervi az olan madenler: doğalgaz, fosfat, kömür, petrol ve wolfram (tungsten) olup, bu madenler ithal edilmektedir.
- 14:40Demir ve Bakır Madenleri
- Ağır sanayinin enerjisi taş kömürü, hammaddesi ise demirdir; Türkiye'deki demir yatakları %85'i Sivas Divriği, Malatya Hekimhan-Hasan Çelebi ve İzmir Torbalı'dadır.
- Demir işleyen fabrikalar genellikle enerjiye yakınlık ilkesiyle kurulmuştur; örneğin Zonguldak ve Karabük'te demir çıkmaz ancak enerji kaynakları vardır.
- Türkiye'de hammaddeye yakın olmayan yedi fabrika bulunmaktadır: Zonguldak Erdemir, Karabük Kardemir, Hatay İsdemir, Kırıkkale MKE, Sivas Ray Vagon Fabrikası ve İzmir Torbalı'daki demir işleyen fabrika.
- 19:18Bakır Madeni
- Bakır genellikle Karadeniz bölgesinde çıkarılmaktadır ve süs eşyaları, elektrik elektronik ürünlerinde kullanılmaktadır.
- Bakırın çıkarım yerleri: Kastamonu Küre, Artvin Murgul, Diyarbakır Ergani, Elazığ Maden ve Rize Çayeli'dir.
- Bakır fabrikaları SEDA kodlamasıyla temsil edilir: Samsun, Elazığ, Diyarbakır ve Artvin'de bulunur; ancak Elazığ ve Artvin'deki fabrikalar kapatılmıştır.
- 21:17Madenler ve Fabrikalar
- Bakır madeni Kastamonu'dan çıkarılıp Samsun'da işlenir çünkü Karadeniz bölgesinde hinterland (iç bölge) genişliği daha fazladır.
- Krom, paslanmaz çelik yapımında kullanılan önemli bir madendir ve Türkiye'de Dalaman ve Elazığ'da çıkarılır.
- Dalaman'da çıkarılan krom, Antalya Ferro Krom fabrikasında işlenir çünkü Muğla'da ihracat limanı yoktur.
- 24:26Manganez ve Boksit
- Manganez, madenlerin dayanıklılığını artıran önemli bir madendir ve Türkiye'de Denizli Tavas'ta çıkarılır.
- Boksit, Türkiye'de Konya Seydişehir ve Antalya Akseki'de çıkarılır, ancak en fazla Konya Seydişehir'de çıkarılır çünkü Türkiye'nin tek alüminyum fabrikası buradadır.
- Boksitten alüminyum üretilir ve bu malzeme mutfak eşyaları, uçak ve otomotiv sanayinde kullanılır.
- 27:50Alüminyum Fabrikası ve Bor
- Türkiye'nin tek alüminyum fabrikasının enerji ve soğutma ihtiyacı için Oymapınar Barajı yapılmıştır.
- Bor, dünya rezervlerinin %72'si Türkiye'de bulunur ve Türkiye en fazla bor ihraç eden ülkedir.
- Bor, mutfak eşyaları, deterjan, dezenfektan ve diş macunu gibi birçok ürünün üretiminde kullanılır.
- 30:29Borun Çıkarma ve İhraç Yerleri
- Bor, Türkiye'de Bursa Mustafa Kemalpaşa, Kestel, Eskişehir Seyitgazi, Balıkesir Susurluk ve Kütahya'da çıkarılır.
- Balıkesir Bandırma, Türkiye'nin bor ihraç limanıdır.
- Türkiye'den en fazla ihraç edilen maden bor olup, hem alım hem de satım yapılan maden demirdir.
- 35:08Madenler ve Kullanımları
- Asfalt yol ve yalıtım malzemesi olarak kullanılır, ancak asfalt bir maden değildir, petrolün katı atığıdır.
- Asbest ısıya dayanıklı ve yanmaz, bu nedenle itfaiyeci kıyafeti ve fren balatası yapılabilir, ancak kanserojen madde içerdiği için Avrupa'da yasaklanmıştır.
- Kükürt barut, zirai ilaç, karpit ve kibrit yapımında kullanılır, ancak karpit meyve sarartma ve sağlığa zararlıdır.
- 39:25Wolfram ve Diğer Madenler
- Wolfram (tungsten) teknolojinin gelişmiş seviyesini gösterir, Türkiye'de Bursa Uludağ'da çıkarılır ancak ithal edilen bir madendir.
- Fosfat Mardin'de çıkarılır, gübrenin hammaddesi olup patlayıcı madde yapımında da kullanılır, Türkiye'de yeterli olmadığı için Fas'tan ithal edilir.
- Barite sondaj kuyularında, petrol ve doğalgazda kullanılır, Giresun, Antalya ve Alanya'da çıkarılır.
- 42:06Civa ve Diğer Madenler
- Civa 1965'ten sonra otopside kullanılmaya başlanmış, Konya, İzmir ve Niğde'de çıkarılır, özellikle İzmir'ün Ödemiş ve Karaburun bölgeleri en fazla civa çıkartan yerdir.
- Ferdis (ferdi fatma) Muğla, Aydın, Manisa ve İzmir'de çıkarılır, ispatlan elektrot yapımında ve tıbbi görüntülemede kullanılır.
- Lületaşı süs eşyası yapımında kullanılır, oltu taşı endemik bir tür olup sadece Erzurum'da bulunur, tespih yapımında kullanılır.
- 44:27Zampara Taşı ve Mermer
- Zampara taşı Muğla'da çıkarılır, mermer ise Türkiye'nin en fazla ihraç ettiği madendir.
- Mermer Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde çıkar, Afyon mermeri Türkiye'nin en kaliteli mermeridir.
- Elazığ'da kırmızı mermer bulunur, bu endemik bir türdür ve dünyada sadece Elazığ'da mevcuttur, Kabil'in ve Beyaz Saray'ın yapımında kullanılmıştır.
- 47:54Maden Soruları ve Cevapları
- Öğretmen, öğrencilerden ilk iki soruyu doğru cevaplamalarını istiyor ve dersin başında uyarıda bulunmuş.
- Türkiye'de bor rezervlerinin %72'si bulunmakta ve bunların Kastamonu, Artvin ve Elazığ'da yoğunlaştığı belirtiliyor.
- Boksit madeni Konya'da, krom madeni Dalaman'da, bakır madeni ise Artvin Murgul'da çıkarılıyor.
- 50:30Soru Çözümü ve Kapanış
- Bir soruda beş madencinin çıkarıldığı ve işlendiği yerler gösterilmiş ve eşleştirmeden hangisinin yanlış olduğu sorulmuş, cevap "3" olarak belirtilmiş.
- Öğretmen, öğrencilerle kampda görüşmek üzere veda ediyor ve madenlerin korkulduğu kadar zor olmadığını belirtiyor.
- Dersin sonunda öğretem, öğrencilerin kendilerine iyi bakmalarını ve Allah'a emanet olmalarını istiyor.