Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Yakın Tarih" programının bir bölümü olan bu video, bir rehber eşliğinde Kozan'ın tarihi binalarını ve eserlerini tanıtan bir gezi belgeselidir. Videoda Sayın Bey Anıtı, Büyük Cami, Kapalıçarşı, Bedesten, İstiklal İlkokulu ve Acıba Mezarlığı gibi tarihi yapılar ziyaret edilmektedir.
- Video, Kozan'ın tarihi eserlerini kronolojik olarak tanıtmaktadır. İlk bölümde Sayın Bey Anıtı ve 1448 yılında inşa edilen Büyük Cami detaylı olarak incelenmekte, ikinci bölümde İstiklal İlkokulu ve tarihi konaklar ziyaret edilmekte, son bölümde ise Acıba mezarlığı, Ağaca Baba'nın mezarı ve mescidi gösterilmektedir.
- Videoda ayrıca tarihi yapıların mimari özellikleri, tarihi önemi ve günümüzdeki durumları hakkında bilgiler verilmektedir. Özellikle Ağaca Baba'nın mescidi gibi tarihi mekanların bakımsız durumu ve çevre düzenlemesi gerektiği vurgulanmakta, yeni neslin tarihi eserlerden habersiz kalması konusunda uyarılar yapılmaktadır.
- 00:20Kozan'ın Tarihi Anıtları
- Program, Kozan'ın şehir merkezindeki tarihi binaları ve eserleri tanıtmayı amaçlıyor.
- Sayın Bey Anıtı, Kozan'ın milli mücadelede şehit olmuş değerli bir insan anısına yapılmış bir abidedir.
- Sayın Bey, hukuk tahsilini yarıda bırakıp vatanın kurtarılmasından sonra evleneceğini vaat ederek Kozan'ı kurtarmış, ancak Ceyhan'da Fransız kurşunuyla şehit olmuştur.
- 01:49Sayın Bey Anıtı'nın Durumu
- Sayın Bey Anıtı çok bakımsız kalmış, tahribata uğramış ve çevresindeki çöpler temiz olmamıştır.
- Anıtın çiçekli yapılması, çevre düzenlemesi ve ışıklandırılması gerekmektedir.
- Program sunucusu, yetkililere Sayın Bey'in anısının tekrar düzenletilmesi ve daha güzel bir hale getirilmesi için çağrıda bulunuyor.
- 02:48Hoşgm Camii
- Hoşgm Camii (Halk arasında Kozan'a Büyük Camii olarak bilinen) 1448 yılında Memluklular zamanında Hoşgem tarafından yapılmıştır.
- Cami, Kozan'ın en sağlam ve en büyük tarihi binasıdır ve İslamiyet'in sembolü olarak büyük camiler ekolünde inşa edilmiştir.
- Zamanla Müslümanların sayısı azaldığı için tek cami olarak kalmış, daha sonra Kanuni Sultan Süleyman zamanında küçük bir cami yapılmıştır.
- 05:14Caminin İç Mimarisi
- Caminin mihrap bölümünde oyma taştan yapılmış, muazzam bir mihrap ve minber bulunmaktadır.
- Camide eskiden kaliteli Osmanlı halısı ve milli mücadele'ye kadar asılı olan Peygamberimizin sakal-ı şerifi bulunmaktaydı, ancak milli mücadele sırasında Ermeniler tarafından çalınmıştır.
- Caminin orta kısmında kalın sütunlar bulunmakta olup, bu sütunlar imamla cemaati arasında bir engel teşkil etmektedir.
- 07:19Caminin Mimari Özellikleri
- Caminin batı giriş kapısı, orijinal cemaat yeri olarak sonradan eklenmiş ve genişletilmiş bir yerdir.
- Caminin içinde bir zatın mezarı bulunmaktadır, ancak kimin mezarı olduğu kesin olarak bilinmemektedir.
- Bu cami, dünyada ilk ve tek yazlık ve kışlık cami olarak kullanılabilen bir camidir.
- 10:17Kapalıçarşı ve Tarihi Eserlerin Korunması
- Kapalıçarşı ayakta durmakta ancak kullanılmamaktadır ve zamanla çürümeye başlamaktadır.
- Yetkililerin tarihi eserleri kurtarması gerekmektedir, aksi takdirde Kozan'ın tarihi dokusu yok olmaktadır.
- Yeni nesil tariheden yoksun bir hale yetişmektedir, bu nedenle tarihi değerlerin tanıtılması ve yeni nesil tarih bilinci kazandırılması önemlidir.
- 12:08Büyük Caminin Tarihi Özellikleri
- Caminin kuzey kısmında, ana kapı girişinde dışarıdan eklemeli olan kısmı gösteriliyor.
- Caminin sonradan eklenen kısmı belli olup, orijinal kısmı ikinci Abdülhamit tarafından yapıldığı söyleniyor.
- Sonradan eklenen kısım, o zaman tek cami olduğu için ihtiyaca bina yapılmış olabilir, ancak tarihi dokuyu bozabilir.
- 13:43Caminin Tarihi Dükkanları
- Büyük caminin güney ve doğu kısmında tarihi dükkanlar bulunuyor.
- Eskiden vakıf sistemi vardı; hayırsever bir cami yaptırınca, caminin masrafları için arazi, dükkan ve çeşitli gelirler vakfı olurdu.
- Bu caminin sekiz-on tane dükkanı, caminin masrafları, temizliği, bakım ve onarım için ayarlanmış vakıf gelirlerine sahipti.
- 14:53Tarihi Dükkanlarda Yaşam
- Dükkan sahipleri, tarihi bir mekan içinde esnaflık yapmanın huzur verdiğini belirtiyor.
- Dükkan sahipleri her sene kirayı ödüyor ve tarihi binada oturmaktan mutlu olduklarını ifade ediyorlar.
- Bir dükkan sahibi, buradan dört çocuk büyüttüğünü söylüyor.
- 16:52İstiklal İlkokulu
- İstiklal İlkokulu, Kozan'ın en eski okulu olup taştan yapılmış ve bugün hala yeni yapılmış binalardan daha sağlam görünüyor.
- Okul 1903 yılında temel atılmış, 1905 senesinde mutasarrıf Muammer Paşa zamanında öşürden toplanan para ile temelin oturması için iki yıl bekletilmiş.
- 1907 senesinde mutasarrıf Kazım Bey zamanında halkın yardımı ile duvarı ve çatısı tamamlanmış, 1908 senesinde mutasarrıf Galip Bey zamanında inşa edilmiş.
- 19:09Okulun Tarihi ve Durumu
- Okulun arsası 1216 metre, bina oturumu ile birlikte 459 metrekare olup, 160 öğrenci eğitim-öğretim görmekte.
- Okulda bir ana sınıf, bir harita odası, müdür odası ve müdür yardımcısı odası bulunmaktadır.
- Okulun tarihi dokusu korunmuş, 100 yıllık bir yapı olmasına rağmen bugün yeni yapılmış gibi sağlam görünüyor.
- 21:01Okulun Geçmişi ve Geleceği
- Okul müdürü, buraya isteyerek ve sevinerek yazdığını, geçmişte okuduğu okul olduğunu belirtiyor.
- Okul birçok üst kademede bürokrat yetiştirmiş bir okul olup, Kozan'ın yüksek tahsil yapılan okulu buradan geçiyor.
- Kozan'ın nüfusu 17 milyonken bugün 76 milyon olmuş ve okulun sınıfları öğrenciye cevap veremez olmuş.
- 22:02Okulun Tarihi Hatıraları
- Okulda geçmişten bugüne kadar görev yapmış öğretmenlerin resimleri sergileniyor.
- 1933'te Mahmut Kamil adında öğretmen, 1936'da Hasan Çer'den başlayıp Kozan'ın sayılı ailelerinden ve diğer illerden gelen öğretmenler ve 2003'lü yıllardaki öğretmenlerin listesi alınmış.
- Bu tablo, milli eğitim'e hizmet edenlerin tarihi tanık olarak ve güzel bir hatıra olarak sergileniyor.
- 24:06Tarihi Konak
- Bir zamanların bugünkü manada tripleks binasının önündeyiz, tarihi bir konak üç katlı ve hemen hemen muhafaza ediyor tarihi değerini.
- Bu bina üç katlı yapılmış tarihi ender sağlam binalardan olup, zamanla bir takım eklemeler yapılmış.
- Binanın cumba sökülmüş ve Kozan'ı ayaklarınız altında izleyebileceğiniz güzel bir manzarası var.
- 25:46Tarihi Kapı
- Bir kapı girişinde çok güzel bir kapı örneği mimari tarz olarak gösteriliyor.
- Kapının girişine bakıldığında çok zengin bir şahsın evi olduğu görülüyor.
- Bu bina kurtaramamış, çıkılmış ve kendi haline terkedilmiş bir bina olup, binanın cumaları (kapalı balkon tipi) bugün mevcut.
- 27:08Kozan'daki Kilise Kalıntıları
- Kozan'da 1920'lerde yedi farklı Hristiyan mezhebine ait kilise olduğu söyleniyor.
- Manastırın denginde ve kalenin altında bulunan kilise, en sağlam yapı olarak değerlendiriliyor.
- Kilisenin sadece kubbe biçiminde küçük bir kısmı kalmış, kaleye doğru kılan kısımları sökülmüş durumda.
- 29:04Acıba Mezarlığı
- Acıba mezarlığında Ağaca Baba, Kozan'ın büyük evliyalarından ve keramet sahibi bir insanın mezarı bulunuyor.
- Mezarlıkta tarihi değeri olan mezarlar ve Roma dönemine ait yazılar olan taşlar mevcut.
- Mezar taşının Anavardan getirildiği ve araştırmacıların milattan önce 150 ile ait olduğunu gösterdiği belirtiliyor.
- 31:44Mezarlıkta Yaşananlar
- Mezarlıkta bekçilik yapan Ömer Abi, buraya gelen gidenlerin namaz kıldığını ve Yasin okuduğunu anlatıyor.
- Ağaca Baba'nın iki kardeşi daha var: Hasan Dede ve Çomaklı tarafından gelen üçüncü kardeş.
- Askerlerin nöbet sırasında tüfeğini bırakıp namaz kıldıkları ve tüfeğin kıpırdatılamadığı bir keramet anlatılıyor.
- 34:12Mezarlığın Durumu
- Mezarlıkta temizlik yapılması ve çevre düzenlemesi yapılması gerektiği belirtiliyor.
- Tuvaletlerin yenilenmesi ve mescidin üst tarafının güvenli olması için kanada alınması öneriliyor.
- Mezarlıkta dilek taşları ve hurafe gibi gelen adetler olduğu, bunların inanılmaması gerektiği vurgulanıyor.
- 36:16Acıba Mescidi
- Acıba Mescidi yerin altında bulunuyor ve sağlam yapılmış bir bina olarak değerlendiriliyor.
- Mescidin kapısı eskimiş, çökmek üzere ve tamir edilmesi gerekiyor.
- Mescide gelen ziyaretçiler namaz kılıyor, sohbet ediyor, oturuyor, dinleniyor ve Yasin okuyor.
- 37:52Mescidin Durumu ve Çağrı
- Mescidin halıları çalınmış, kapısı arenada yapılmış ve bakımsızlık had safhada.
- Mescide Kur'an, yastık, seccade ve tesbih gibi namaz eşyaları bulunuyor.
- Kozanlı zenginlerden, tüccarlardan ve esnafından bu tarihi mekanı kurtarmaları için çağrı yapılıyor.