Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, koyunculuk konusunda kapsamlı bilgiler sunan eğitici bir içeriktir. Konuşmacı, koyunculuk yapmak isteyenler için gerekli şartları ve teknik detayları anlatmaktadır.
- Video, koyunculuğun yapılabilmesi için gerekli dört temel şartı (mera, yem, ağıl ve bakıcılar) ile başlayıp, koyun ırkları, barınak seçimi ve verimler (döl, et, yapa, süt, deri ve gübre) hakkında bilgiler vermektedir. Ardından damızlık seçimi, çiftleşme yaşları, tohumlama yöntemleri, gebelik süreci, doğum ve kuzu bakımı gibi konular ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca saf yetiştirme ve melezleme yöntemleri, koç ve koyun seçimi, kuzu seçimi, sütten kesim zamanı, ağıl ve kırım bakımı gibi pratik bilgiler de sunulmaktadır. Türkiye'deki koyun ırkları ve bunların özellikleri hakkında da detaylı bilgiler verilmektedir.
- 00:32Koyunculuğun Yapılma Şartları
- Koyunculuğun yapılabilmesi için ilk şart mera olmasıdır; meralar çok sayıda bitki çeşidine sahip olmalı, düz ya da az eğimli olmalı ve aşırı otlatma yapılmamalıdır.
- İkinci şart, hayvanlara verilecek kaba yemin tamamını veya büyük bir kısmını, kesif yem maddelerinin ise bir kısmını temin edebilecek, ekilip biçilebilen arazinin olmasıdır.
- Üçüncü şart yeterli kapasitede ağıl olmasıdır; hayvan başına yeterli taban alanı ve havalandırma olması gerekir.
- 01:33Ağıl Özellikleri
- Her koç için 1,5-2 m², her koyun için 1,5 m² ve her tokluk için 1 m² taban alanı gerekir, ağının yüksekliği 3-4 metre olmalıdır.
- Ağıllarda taban alanının 1/12'si kadar pencereler ve tavanda havalandırma bacaları olmalı, altları kolayca temizlenmeye elverişli olmalı.
- Ağılların taban ve duvarları bit, pire ve kene gibi dış parazitlerin yerleşmesine imkan vermemeli, kışın biriken gübreler ilkbaharda temizlenmeli.
- 02:44Bakıcılar ve Mera
- Koyunculuğun dördüncü şartı bakıcılar, çobanların koyunu bilmesi, mera'yı tanıması ve çoban köpeklerine sözünü dinletmesi gerekir.
- Çobanların koyunun otlama saatlerini bilmesi ve merada otlatma saatlerini ona göre düzenlemesi, sıcak mevsimlerde öğlen saatlerinde sürüyü gölgeliklerde dinlenmeye alması gerekir.
- Mera hayvanı olduğu için koyun için otlak çok önemlidir, ancak sadece meraya dayalı bir koyunculuk yapmak eksik bir koyunculuk yapmaktır.
- 04:09Koyun İrkları
- Eskiden koyunlar etçi, sütçü ve yapay ırklar olarak sınıflandırılırken, yerli koyun ırkları yabancı ırklara göre daha düşük verimli olmaları nedeniyle günümüzde ırklar arası farklar artmıştır.
- Bir ırk et verimi, bir başka ırk süt verimi, döl verimi ya da yapağı verimi yönünden geliştirilmiştir.
- Trakya bölgesinde Kıvırcık koyunu, Marmara'da Tahirova, Ege'de Sakız koyunu bulunmaktadır, ancak yıllardır saf üreticilik yapılmadığı için çoğu melezlenmiş durumdadır.
- 05:30Koyunculuk Türleri
- Günümüz koyunculuğunda sütün vitesi 1,5-2 liradan çok kolay alıcı bulmaktadır, ancak süt koyunculuğunun dezavantajı uğraşın fazla olmasıdır.
- Et üretimi için kuzu eti üretimi daha az emek gerektirir çünkü 4 aylık 30-35 kilogram ağırlığına gelen kuzular direkt kesime gönderilmektedir.
- Koyunculuk yapmak için hayvanların barınacakları barınakların olması gerekir, özellikle kuzeyden gelen sert rüzgarlar olduğu için barınakların arkasının kuzeye bakması tavsiye edilir.
- 06:34Barınak Seçimi
- Barınaklar hayvan sürülerine göre değişiklik gösterir, en basit şekliyle köylülerin kullandığı barınaklarda arkayı kuzeye vermek şartıyla briket örülebilir, taşlardan veya ağaçlardan yapılabilir.
- Günümüzde koyun başına 1,5 metrekare alan önerilir, kuzusu olduğu zaman 2 metrekare, çoklu doğum yaptığı için iki kuzu yapan bir koyun için 2,5 metrekarelik kapalı alan tavsiye edilir.
- Koyun barınaklarının havadar olması, bacalarında hava delikleri olması ve gerektiğinde pencerelerin açılabilir olması gerekmektedir.
- 08:29Koyun Verimleri
- Koyunların başlıca verimleri döl verimi, et verimi, yapa verimi, süt verimi, deri verimi ve gübre verimidir.
- Et verimi için kasaplık kuzu üretimi önemlidir, kuzu 3-4 ayda 35-40 kiloya gelmelidir, 7-8 ayda 35-40 kiloya geliyorsa fazladan bakım masrafı verilir.
- Kasaplık kuzu üretimi için melezleme şarttır, hem doğurgan özelliği olan bir çip ortaya çıkartmak hem de etçi ırklardan birini tatbik etmek gerekir.
- 09:58Döl Verimi ve Yapa Verimi
- Döl verimi koyunculuğun devamlılığını sağlar, döl verimini artırmak için ikizliğin veya üçüzlüğün artırılmasına çalışılmaktadır.
- Dünyada döl verimi yüksek koyun tipleri arasında Romanov koyunu ve Doğu Friz koyunu bulunmaktadır.
- Yerli koyun ırklarının yap verimleri düşük olup hayvan başına 1,5 kg civarındadır, elde edilen yapalar kalın ve kaba olup dokuma sanayinde kullanılamamakta, ancak halı, kilim ve keçe imalinde kullanılmaktadır.
- 12:23Koyun Süt Üretimi
- Koyun sütünden yağ, yoğurt ve peynir gibi ürünler elde edilir, ancak sağımın zorlu ve zaman alması işgücü kaybına neden olmaktadır.
- İvesi ve Sakız gibi yüksek süt verimli koyun ırkları ile melezlemeler yapılarak diğer ırklarda da süt verimi artırılmaktadır.
- Türkiye'de hayvan başı ortalama 100 kilogram süt alınabilir, ancak işçilik zorluğundan dolayı mekanizasyon ve makinalaşma artarsa işletmelerin ciddi nakit akışı sağlayabilecektir.
- 13:41Süt Üretimi Bölgesel Değerlendirme
- Güneydoğu İvesi koyunu iyi süt verirken, Çanakkale bölgesinde özellikle Ayvacık bölgesinde koyun sütüne ciddi talep vardır.
- 14:08Koyun Deri ve Gübre Verimi
- Koyun derileri yeterince değerlendirilememekte, mezbahalarda dikkatsiz kesim nedeniyle yaralanmakta ve zamanında işletme yerlerine ulaştırılamamaktadır.
- Koyunlar yılda ortalama 700 kilogram gübre çıkarır, ancak merada geçirdikleri sürece toplanan gübre fazla değildir.
- Kış mevsiminde ağılda kaldıkları sürece gübreleri toplanıp ısınmak için yakılarak değerlendirilebilir, özellikle bahçelerde ve parkların yeşillendirilmesinde aranan bir gübredir.
- 16:35Koyun Yetiştirme Sistemleri
- Koyun yetiştiricileri mera, çiftlik koyunculuğu, koyun besiciliği veya damızlık yetiştiriciliği sistemlerinden kendilerine uygun olanı seçmelidir.
- Koyun yetiştiriciliğinde saf yetiştirme (aynı ırkın geliştirilmesi) ve melezleme (iki ırkın çiftleştirilmesi) olmak üzere iki metot uygulanır.
- Saf yetiştirmede kan yakınlığı önlemek için 4-5 yılda bir aynı ırktaki başka sürüden koçlar alınarak kan tazelemesi yapılmalıdır.
- 18:30Damızlık Seçimi
- Koyun yetiştiriciliğinde verim artışı sağlamak için en iyi koçların ve koyunların seçilmesi (damızlık seçimi) gerekmektedir.
- Damızlık seçerken sadece et verimi değil, et ve yapağı gibi birden fazla verim yönünden üstün ırkların seçilmesi gerekir.
- Seçilen damızlıklar bölgenin iklim, mera, ağız bakım ve besleme şartlarına uygun olmalı veya bu şartlara uyacak özelliklere sahip olmalıdır.
- Hayvanların yaşı da dikkate alınmalıdır; 6 aylıktan küçük hayvanlar damızlık olarak seçilmemelir, koçların 5-6 yaşından, koyunların 7 yaşından sonra verim özellikleri azaldığından yaşlı hayvanlar da seçilmemelidir.
- 21:00Damızlık Koç ve Koyun Seçimi
- Damızlık koçların ırkının özelliklerini taşıması, iki yumurta üretmesi ve testislerinin sağlıklı olması önemlidir.
- Koçların ayaklarını yere sağlam basması ve güçlü bir duruş sergilemesi gerekir.
- Damızlık koyunlar da ırk özelliklerini tam göstermelidir, sağlıklı olmalı ve sürüye uyum sağlamalıdır.
- Doğum yapmış koyunlar ve ikiz eşi olan koyunlar tercih edilmelidir, ayrıca günlük süt verimi yüksek olan koyunlara öncelik verilmelidir.
- 23:01Koyun Yetiştirme İşleri
- Koyunculuk işletmesinin kar elde edebilmesi için koç katımı, doğum, sağım, yem stoklaması, aşılama ve parazit mücadele, ağların temizliği gibi belirli aylarda ve mevsimlerde yapılması gereken işler vardır.
- Türkiye'de yerli koyunlar genellikle ilkbaharda ve sonbaharda yılda iki kez kızgınlık gösterir, ancak sonbahar kızgınlığı ilkbaharından daha etkilidir.
- İklim, bakım ve beslenme şartları dikkate alınarak koç katımı genellikle sonbaharda yapılarak kuzuların ilkbaharda doğurmaları tercih edilmektedir.
- 24:10Koyunların Çiftleşme ve Gebelik Süreci
- Koyunlar birvirgülelli yaşında çiftleşme yaşına gelir ve çiftleşme mevsimi genellikle Ekim-Kasım aylarıdır.
- Doğal çiftleşme için sürüde otuz-otuzbeş koyun için bir başkoç, yapay çiftleşme için elli-altmış koyun için bir başkoç bulunmalıdır.
- Koyunlarda kızgınlık (çiftleşme isteği) yirmidört-otuzaltı saat sürer ve sabah saatlerinde fazla, öğlen az, akşam zayıftır.
- 27:17Gebelik ve Doğum Süreci
- Gebelik süresi 148-152 gün olup ortalama beş aydır ve özellikle son dört-beş ayda iyi kaliteli yem verilmelidir.
- Doğum yapacak koyunlar sıcak, aydınlık, temiz ve kuru bölmelere alınmalı, doğum sancıları başladıktan sonra bir-iki saat içinde doğum olur.
- Doğumdan sonra koyunlar kuzularını yalayıp kurutur, doğuran koyunlara iki-üç gün yumuşak kuru otlar verilmelidir.
- 30:40Kuzu Bakımı ve Beslenmesi
- Doğan kuzulara mutlaka ağız sütü içirilmeli ve altı-yedi günlük olduktan sonra iyi kaliteli kuru yonca ve kuzu yemi konularak yem yemeye alıştırılmalıdır.
- Kuzular seksen-doksan gün süreyle annelerini emerler ve doğum defterine kaydedilerek kulaklarına numara takılmalıdır.
- Kuzuların gelişimi için anne sütü çok önemlidir, iki-üç hafta sonra kuzu başlatma yemi verilmeye başlanır ve üç ayda maksimum sütten kesilmelidir.
- 34:59Koyunların Barınma ve Beslenme Koşulları
- Koyunlar kışın ağılda barındırılır, her koyun için ortalama 1,5-2 m² yer hesaplanmalı ve ağıllar aydınlık, havadar olmalıdır.
- Küçük koyunlara kaba yem olarak kuru ot, kuru yonca, samanlar, kesif yem olarak arpa, buğday, yulaf, mısır ve değirmen artıkları verilebilir.
- Koyunlara yemler günde iki öğünde, sabah ve akşam verilmeli ve yem saati değiştirilmemelidir.
- 37:28Koyunların Meraya ve Kırılması
- Koyunlar meraya geçerken ani yem değişikliği yapılmamalı, geçişler en az bir haftalık süre içinde yapılmalıdır.
- Koyunlar genellikle Mayıs-Haziran ayları içinde kırılır, kırılacak hayvanlar bir gün önceden aç bırakılmalıdır.
- Kırkım yeri aydınlık, temiz ve geniş olmalı, rüzgar almamalı ve kırılan yaparlar ayrı ayrı çuvallara konulmalıdır.