Buradasın
Konya Tarihi Kent Merkezinde Cam Önü Meydan Kullanımlarının Değişimi
youtube.com/watch?v=L2-dXLgUTtYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu belgesel, Konya tarihi kent merkezindeki geleneksel ve modern cam önü meydan kullanımlarının tarihten bugüne fiziksel ve sosyal değişimini incelemektedir. Videoda çeşitli camilerin (Kapı Camii, Aziziye Camii, Sultan Selim Camii, Hacı Veyiszade Camii) meydanları ve çevre kullanımları ele alınmaktadır.
- Belgesel, külliye varlığının cami merkezli meydanların oluşumundaki rolünü açıklayarak başlar ve ardından Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemlerdeki meydan kullanımlarının farklılıklarını gösterir. Daha sonra Aziziye Camii ve Sultan Selim Camii çevresindeki mevcut sorunlar (peyzaj eksikliği, taşıt trafiği, ticari yapıların kalitesi) incelenir ve bu alanlarda yapılacak kentsel tasarım projeleri detaylandırılır. Son olarak İzmir Tarihi Hisar Camii ve Çarşısı örneği üzerinden, geleneksel cami önlerinin nasıl turistik ve kültürel alanlara dönüştürülebileceği gösterilmektedir.
- 00:12Konya Tarihi Kent Merkezinde Cam Önü Meydan Kullanımları
- Bu film, Konya tarihi kent merkezinde geleneksel ve modern cam önü meydan kullanımlarının tarihten bugüne fiziksel ve sosyal değişimini ve bunun sonucunda oluşan farklılıkları irdeleyerek daha kullanışlı ve kültürel dokunun korunması için yapılması gerekenleri anlatmaktadır.
- Meydan kavramı Abdülhamit döneminden itibaren külliye varlığı ile gelmiştir; külliye varlığı cami ile birlikte medrese, hamam, tekke, zaviye, türbe, kütüphaneden oluşan yapı topluluğudur ve merkezinde genellikle camiler vardır.
- Hamlar, hamamlar, tekke ve zaviyeler önemini yitirdikten sonra ve medreseler kapandıktan sonra cami merkezli planlar ortaya çıkmıştır; camiler beraberinde caminin meydanlarını oluşturmuştur.
- 01:20Cami Meydanlarının Önemi
- Cami meydanları, cami cemaatinin toplanma yeri olarak günümüze kadar gelmiş bir kültürdür; camide namaz kılan insanların birbirleriyle sohbet ettikleri, vakit geçirdikleri çevreleriyle uyumlu alanlardır.
- Bu alanlar aynı zamanda geçiş alanı olarak da kullanılmaktadır.
- 01:45Geleneksel ve Günümüz Cam Önü Meydan Kullanımlarının Farklılıkları
- Cumhuriyet öncesi döneme baktığımızda Kapı Camii'nin arka tarafı eskiden Odunpazarı, Aziziye Camii'nin doğu tarafı ise Kadınlar Pazarı olarak kullanılmaktaydı ve günümüzde de bu gelenek hala devam etmektedir.
- Kapı Camii'nin güneybatısında tesbih pazarı vardır ve günümüzde ise bu kullanım hala devam etmektedir.
- Sultan Selim'in önünde ise eskiden Kadınlar Pazarıydı.
- 02:41Cami Önü ve Çevre Kullanımlarının Karşılaştırılması
- Hacı Veyiszade Cami önü ve çevre kullanımları ticaret odasından gelen ve diğer taraftan biraz daha tabakası daha farklı insanlar okumuş çalışan insanlar için bir sirkülasyon alanı oluşturmuştur.
- Aziziye Camii, Konya Çarşısının ortasındadır ve Türk barok üslubunda muhteşem mimariye sahip olan bu cami çevresinde ticari kullanımlar bulunmaktadır.
- Kapı Cami ise merkezinde çarşı içinde esnaflarla iç içedir ve cami ticari alan içerisinde yer aldığı için avlusu inşa edilmiş hem de ticari dokuyla bir bütünleşme sağlamıştır.
- 03:45Aziziye Camii Çevresinde Yaşanan Sorunlar
- Aziziye Camii çevresinde yaşanan sorunlar arasında toplu taşıma ve özel araçların yaya yollarında erişimi engellemesi bulunmaktadır.
- Mevlana Çarşısı ve otopark alanlarının caminin silüetini bozması bir diğer sorundur.
- Ticari yapıların niteliklerinin kötü halde olması ve cami çevresinde peyzaj düzenleme eksiklikleri de önemli sorunlardır.
- 04:36Beyzade Camii Meydanı ve Sultan Selim Camii Meydanı
- Beyzade Camii Meydanı'nın geçiş alanı olarak irdelenmesi, yeşil alan olarak tasarlanmış ancak şimdi yürüyüş yeri olarak kullanılmakta ve hiçbir yeşillik bulunmamaktadır.
- Sultan Selim Camii Meydanı'nın eski halinden yeni haline geçişte, 1950'den sonra vakithane yıkılmış, hamam ve bisikletçi dükkanı kalmış, kütüphane ve bir yol geçmiştir.
- Eskiden yeşillik, ağaçlık ve milletin oturabileceği bölgelerde faydalanabileceği bir yer olan alan taşa çevrilmiş, yazın yakıyor, kışın donduruyor.
- 05:56Sultan Selim Cami Meydanı Düzenleme Projesinde Yaşanan Sorunlar
- Sultan Selim Cami Meydanı düzenleme projesinde iklim düşünülmemiş ve peyzaj düzenlemesinden arındırılmıştır.
- Çevresindeki taşıt yollarının geniş olması ve çevresindeki yapılar ile açıklığın ilişkisinin kurulmamış olması sorunlardır.
- Kar yağdığında taşlardan dolayı düşenler olmaktadır.
- 06:41Aziziye Camii ile Sultan Selim Camii Arasındaki Alanın İmar Planları
- 1972 imar planında Sultan Selim Camii'nin kuzeybatısındaki alan Mevlana Eğitim Enstitüsü'dür.
- 1997 imar planında bu alan Mevlana Dökümantasyon Merkezi olarak planlanmıştır ve etrafında iki-üç katlı turistik ticaret amaçlı kullanılan yapılar planlanmıştır.
- 2005 imar planında bu alan aynı şekilde planlanmış, mevcuttaki Mevlana Çarşısı katlı otopark o dönemde de turistik ticaret amaçlı kullanımlar olarak düşünülmüş otopark dahil edilmiştir.
- 2010 imar planı ise şimdiki hali Mevlana Çarşısı katlı otopark alanı olup ve Aziziye Camii çevresinde turistik ticari amaçlı kullanımlar yer almaktadır.
- 07:45Kentsel Tasarım Projesi
- Aziziye Camii ve Sultan Selim Camii çevresinde yapılan röportajlarda sorunların üzerinde durulmuş ve 1:1500 ölçekte kentsel tasarım projeleri yapılmıştır.
- 1:1000 tasarım planına göre Mevlana Çarşısı katlı otopark binası yıkılıp yerine turistik ticari amaçlı bir ve iki katlı yapılar yapılmıştır.
- Çevresinde bulunan turistik ticari amaçlı yapıların niteliği kötü yapılar sağlıklaştırma projesi ile düzenlenecek ve alandaki yeşil alan eksikliğinin giderilmesi için peyzaj düzenlemeleri yapılması planlanmıştır.
- 08:35Projenin Amacı ve Ulaşım Planları
- Ekonomik, sosyal ve fiziksel eskimeye, bozulmaya uğramış yapıları yenileyerek yapılacak proje ile bölgenin ticari gücünün canlandırılması sağlanacaktır.
- Mevlana Külliyesi'nin yakın çevresinde yeterli açık yeşil alan bulunmamakla birlikte, ziyaret edenlerin dinlenme, yeme-içme gibi ihtiyaçlarının ve turistik alışveriş faaliyetlerinin karşılanması için kentsel tasarım çevre düzenleme projeleri hazırlanarak düzenlenmesi yapılacaktır.
- Organik yerleşim dokusunun korunması gerekmektedir.
- Türbe Caddesi araç trafiğine kapatılıp ya aksi olarak düzenlenecek ve Aziziye Caddesi-Istanbul Caddesi gereğinde servisi açılacak ulaşım akslarından bu servis yolları belirli saatlerde hizmet verecek.
- 09:51Aziziye Camii Çevresindeki Tasarım Detayları
- Aziziye Camii çevresindeki cepheler, Kapı Camii çevresindeki ticari kullanımların cepheleri ile uyumu sağlanacaktır.
- Yaya bölgelerinde olabildiğince gölgeli ve yeşil doku oluşturulmasına yönelik tasarımlar düşünülmüştür.
- Mevlana Çarşısı'nın altında yaklaşık 446 araçlık yeraltı otoparkı, dört katlı olması ve Aziziye Camisi'nin silüetini bozması sebebiyle atıl olan bu otoparkın kaldırılması öngörülmüştür.
- Aziziye Camii çevresinde bulunan sokak aralarındaki otoparkların yere sirkülasyonu sağlanması için kaldırılması öngörülmektedir.
- 10:46Geleneksel Bedestan Çarşısı ve Turistik Fonksiyonlar
- Geleneksel Bedestan Çarşısı daha çok bir ve iki katlı binalarda yer almakta olup, cadde üzerinde ve kuzeyde üç katlı binalarda vardır.
- Bu yapılar dokuyla uyumlu hale getirilmelidir.
- Kent mobilyaları, bank, lamba, çöp kutusu, oturma birimleri, tasarıma ve görsel kirlilik oluşturan yapılara müdahale edilecektir.
- Dinlenme, eğlence ve turistik ticaret fonksiyonları geliştirilecektir; turizme yönelik geleneksel nitelikte el sanatları, halıcı, kilimci, hediyelik eşya, lokanta, kafeler, çay bahçeleri vesaire gibi bu bölgelerde görülen geliştirilecek olan fonksiyonlardır.
- 11:35İzmir Tarihi Hisar Camii ve Çarşısı Örneği
- İzmir'in en eski ve en büyük camisi olma özelliğini elinde bulunduran Hisar Camisi, çay bahçeleri, restorantları da kapsayan çarşının yanı sıra caminin yanında yer alan 4000 metrekarelik alana sahip Kızlarağası bölgeye cazibe katmaktadır.
- El sanatları ürünü satan dükkanların çevresinde boncuk, çiçek ve benzeri malzemelerin satılması cami önü çevresinde farklı bir hava katıyor.
- Bu bölgede ayrıca tamamen araştırılmış, açılan meydancıklarla yaya dolaşımı, dinlenme alanları genişletilmiş ve sirkülasyon bütünselliği sağlanmıştır.