Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Necmettin Erbakan Üniversitesi'nde biyoloji eğitimi alanında uzmanlaşmış Prof. Dr. Musa Dikmenli ile yapılan bir röportaj ve sunum formatında hazırlanmıştır. Profesör, uzun yıllardır doğa gözlemi ve fotoğrafçılığı yapan bir eğitimci olarak bilgilerini paylaşmaktadır.
- Video, doğa fotoğrafçılığının tanımı ve önemi ile başlayıp, kuş gözlemciliği ve kelebek gözlemciliği üzerine detaylı bilgiler sunmaktadır. Türkiye'deki kuş çeşitliliği, Konya'daki önemli kuş gözlem alanları (Tuz Gölü, Beyşehir Gölü, Kulu Kozanlı Gökgöl, Kuru Düden Gölü, Ereğli İBZ Barajı) ve Konya'da görülebilecek kelebek türleri hakkında kapsamlı bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca kuş ve kelebek gözlemciliği için gerekli ekipmanlar, fotoğraf teknikleri, doğa gözlemcilerinin karşılaştığı zorluklar ve sulak alanların kurumasının kuş türlerine etkisi gibi konular ele alınmaktadır. Profesör, vatandaş bilimi kavramını da açıklamakta ve izleyicilerin sorularına cevap vererek programı tamamlamaktadır.
- 00:31Öğretmen Mektebi'nde Doğa Gözlemi ve Fotoğrafçılık
- Öğretmen Mektebi'nde Necmettin Erbakan Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Dr. Musa Dikmenli, Konya'da doğa gözlemi ve fotoğrafçılık konusunu ele alıyor.
- Musa Dikmenli, Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleş Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı'nda öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
- Uzmanlık alanı kuş, kelebekler ve sistematiğe sahip olan Dikmenli, uzun yıllardır doğa gözlemi ve fotoğrafçılığı yapmaktadır.
- 02:36Doğa Fotoğrafçılığın Tanımı
- Doğa fotoğrafçılığı, manzara, yaban hayatı, hayvanlar, bitkiler, mantarlar, taşlar ve fosiller gibi doğa malzemelerini konu edinen amatör veya profesyonel bir hobi ve uğraştır.
- Uluslararası Fotoğraf Sanatı Federasyonu'na göre doğa fotoğrafı, doğal bir yaşam alanı içerisindeki, evcil olmayan hayvanları ve kültürde yetiştirilmeyen bitkileri, jeolojik oluşumları ve doğal süreçlerin geniş bir çeşitliliğini kapsar.
- Doğa fotoğrafı, doğada var olan her şeyi konu alır: dağlar, bitkiler, hayvanlar, mantarlar, taşlar, sular ve fosiller.
- 05:03Doğa Gözlemciliğinin Alt Dalları
- Doğa fotoğrafçılığı, kuş gözlemi, kuş fotoğrafçılığı, kelebek gözlemi, kelebek fotoğrafçılığı, bitki gözlemi, bitki fotoğrafçılığı gibi çeşitli alt dallara ayrılmaktadır.
- Doğa gözleminde insanlar iki gruba ayrılır: sadece gözlemler yapanlar ve fotoğrafla veya kameralarla kayıt altına alanlar.
- Kuş gözlemciliği, doğa gözlemciliğinin özel bir çeşididir ve kuşların yapılarını, görünüşlerini ve davranışlarını doğal ortamlarında gözlemeyi amaçlayan bir hobi olup, kuş araştırmacılığı akademik düzeyde yapan kişiler de gözlemcidir.
- 08:37Kuş Gözlemciliğinin Önemi
- Kuş gözlemciliği, doğa korumada kuşlar hakkında veri elde etmenin önemli bir yoludur ve kuşların korunmasına, vatandaşların bilinçlenmesine katkı sağlar.
- İngiltere'de 550 civarında kuş türü bulunurken, 5 milyon kişi kuş gözlemcisidir ve bunların 1 milyonu Kraliyet Kuşları Koruma Derneği'nde üyesidir.
- Türkiye'de 490 kuş türü gözlenmiştir (500-550'ün üzerinde olduğu tahmin edilmektedir), ancak bu işte aktif olarak uğraşan kişi sayısı yaklaşık 1000 civarındadır.
- 11:03Kuş Gözlemciliğinin Faydaları
- Kuş gözlemciliği, doğa korumada, özel kuş türlerinin korunmasında ve tanınmasında son derece önemlidir.
- Ülkenin biyolojik çeşitliliği hakkında önemli bir veri kaynağıdır ve nesli tehlike altındaki kuş türlerinin belirlenmesi ve takip edilmesinde katkı sağlar.
- Kuş turizmi sayesinde yerel ekonomik katkılar sağlanır, doğa eğitiminde önemlidir ve biyo-kaçakçılığın ve yasak avcılığın önlenmesinde etkili bir araçtır.
- 12:03Vatandaş Bilimi ve Kuş Gözlemi
- Vatandaş bilimi, araştırmacı olmayan ancak amatör veya profesyonel düzeyde kişiler tarafından yürütülen bilim ve araştırmalara denir.
- Vatandaş bilimciler, bilginin kaynağını ve maddi desteğini kendileri sağlarlar ve bu kişilere diğer gelişmiş ülkelerde özel sertifikalar verilir.
- Kuşları gözlemlemek diğer canlılara göre daha kolaydır çünkü kuşlar deniz seviyesinden 3000 metreye kadar ve su seviyesinde 200 metre derinliklerine kadar yayılmaktadır.
- 14:01Türkiye'nin Kuş Göç Yolları
- Türkiye, kuş göç yolları üzerinde bulunmakta ve paratik bölgedeki dört önemli göç yolu arasında iki tanesi Türkiye üzerinden geçmektedir.
- İstanbul-Çanakkale Boğazı-Hatay-Ben Geçidi ve Artvin-Borçka-Hatay-Ben Geçidi çizgileri Türkiye'nin önemli kuş göç yollarıdır.
- Türkiye'de leylek, turna, kızıl şahin, bu şah kartal, bozkır kartalı, yılan kartalı gibi kuşların göç takibi, halkalama çalışmaları ve vericilerle takip edilmektedir.
- 15:43Türkiye'deki Kuş Çeşitliliği
- Türkiye'de 490 adet türde kuş gözlemi yapılmış olup, bunların yarısı göçmendir.
- Türkiye üzerinden geçen kuşların yaklaşık 5 milyar olduğu tahmin edilmektedir ve bu kuşlar bahar ve yaz aylarında Afrika-Avrupa-Avrupa-Afrika arasında geçiş yaparlar.
- Yaz göçmen kuşlar yaz aylarında, kış göçmen kuşlar ise kış aylarında görülebilir ve genellikle göçmen kuşlar bahar aylarında (şubat'ın sonu-mart'ın başı) daha iyi gözlemlenebilir.
- 16:50Kuş Gözlemi İçin Gerekenler
- Kuş gözlemi için teçhizat her zaman gerekli değildir, ancak bilgi arttıkça dürbün veya teleskop gibi ekipmanlara ihtiyaç duyulabilir.
- Gözlem yaparken gözlem formu veya not defteri yanınızda olmalı, gözlem alanını, tarih, saat, hava durumu ve görülen türleri not etmelisiniz.
- Kuşları tanımak için rehber kitapları okumak önemlidir ve ilgi duyduğunuzda zamanla onları şekillerinden, büyüklüklerinden, renklerinden ve diğer özelliklerinden tanımayı öğrenebilirsiniz.
- 19:46Fotoğraf Makinesi ve Konya'daki Kuş Çeşitliliği
- Kuş gözlemcileri genellikle kayıt altına almak için fotoğraf makinesi kullanır, iyi fotoğraf ve video çekebilmek için en az 300 milimetre objektif gereklidir.
- Türkiye'de 490 kuş türü gözlenmiştir ve bu sayının 535-550 civarına yakın olduğu tahmin edilmektedir.
- Konya'da 300'ün üzerinde kuş türü gözlemlenebileceği düşünülmekte olup, konuşmacı şu an 250-260 civarında kuş türü fotoğraf kaydı almış ve hedefini 300'ü aşmak olarak belirlemiştir.
- 23:05Konya ve Çevresinde Kuş Gözlemleri
- Konya ve çevresinde kuşları parklarda, bahçelerde ve şehir yakınlarında gözlemlemek mümkündür.
- Konya'da kuş gözlemlerinde en önemli alanlar Tuz Gölü, Kulu Kozanlı Gökgöl, Kuru Düden Gölü, Beyşehir Gölü ve Ereğli İBZ Barajı'dır.
- Konya'daki dağlar ve ovalar da kuş gözlemi için uygundur, özellikle göç zamanlarında ve su kuşlarının izlenmesinde.
- 24:07Tuz Gölü'nün Önemi
- Tuz Gölü özellikle flamingolar için önemli bir üreme alanıdır ve bozkır kartalı, toy kuşu gibi nadir türlerin bulunduğu bir bölgedir.
- Tuz Gölü'nde her yıl yaklaşık on binin üzerinde yavru flamingo dünyaya gelmektedir.
- Temmuz ayında gün batımında çekilen flamingo fotoğrafları çok güzel olabilir.
- 26:00Kulu Kozanlı Gökgöl
- Kulu Kozanlı Gökgöl özel koruma alanıdır ve kuşları yırtıcılar için önemli bir sahadır.
- Alanda gökkuzgun, kerkenez, balaban, eseri gibi kuşlar bulunur.
- Kozanlı'da göçmen kuşlar özellikle göç zamanlarında rahatlıkla görülebilir.
- 27:17Kuru Düden Gölü
- Kuru Düden Gölü, Kuzu Gölü'nün kuzeybatısında, Kuru ilçesine beş kilometre uzaklıkta bir sıvı göldür ve suyu hafif tuzludur.
- Gölde bulunan küçük adacıklar su kuşlarının üreme kolonilerini oluşturur ve göç dönemlerinde büyük önem taşır.
- Alanda kız kuşu, uzun bacak, macar ördeği, yaz ördeği, paspaş patka, dikkuyruk, kılıç gaga, büyük çılbıt, gülen sumru gibi türlere rastlanabilir.
- 28:29Kuş Fotoğrafçılığının Zorlukları
- Kuşları çekmek için rahatsız etmeden arabayla bir kenara çekilip arabanın içerisinden, veya kamuflaja girip sabah erken saatte gidip kendini kamufle etmek gerekir.
- Kuş fotoğrafları çekmek için zaman, şansa, kuşların yaygınlığına, yaklaşabilme seviyesine, ışığa ve hava durumuna bağlı olarak saatlerce beklemek gerekebilir.
- Doğaya çıkıldığında Konya'da çok güzel ve çiplak gözle bile şahit olunamayacak özel fotoğraflar çekilebilir.
- 30:03Beyşehir Gölü
- Beyşehir Gölü Türkiye'nin en büyük tatlı su gölüdür ve ikiyüzün üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır.
- Göç yolları İstanbul-Çanakkale Boğazı ile Hatay-Belen geçidi çizgisindeki güzergahın üzerinde olduğu için önemlidir.
- Beyşehir Gölü'nde mavi gerdan, çulha kuşu, bataklık kırlangıcı, su tavuğu, karabatak, ibibik, mahmuzlu kızkuşu gibi kuşlar bulunur.
- 31:03Kuş Gözlemlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kuşların dağılımını sadece kuşlar için değil, tüm organizmaları gözlemlemek için biyolojik ritimlerini, döngülerini iyi bilmek gerekir.
- Kuşların gece mi aktif, gündüz mü aktif olduğu, yaşam döngüsü, göçmen olup olmadığı ve hangi alanlarda yayılımı var bilinmelidir.
- Hukuka baykuşgillerden olan kuşlar her yerde bulunur ve özellikle kış aylarında akşamları veya sabah saatlerinde görülebilir.
- 33:15Beyşehir Gölü'ndeki Kuş Türleri
- Beyşehir Gölü'nde leylekler yaygın olarak bulunur ve göçmen kuşlardır.
- Arıkuşu, Konya'da Mart-Nisan aylarında Afrika üzerinden gelen göçmen bir kuştur ve arılarla beslenir.
- Yalı çapkını, Beyşehir Gölü'nün müdavim kuşlarından olup çok albenili ve fotoğrafçıların gözdesidir.
- 34:21Konya'daki Kuş Türleri
- Kızılgerdan (narlı bülbülü) Konya'da mevcuttur ve şehir içinde bile gözlemlenebilir.
- Küçük akbaba (mısır akbabası), Beyşehir'de çekilen bir kuş türüdür ve erginleştikçe rengi beyaza dönüşür.
- Kuşların ve diğer memeli hayvanların tüyleri veya kürkleri mevsime göre veya gelişim seviyelerine göre renk değiştirebilir.
- 35:42Kelebeklerin Genel Özellikleri
- Kelebekler, omurgalı hayvanlar içerisinde böcekler takımında değerlendirilen organizmalardır ve pul kanatlılar (Epidoptera) takımına aittir.
- Dünyada 150.000 kadar kelebek türü vardır ve vücutları baş, göğüs, karın olmak üzere üç bölümden oluşur.
- Kelebekler altı bacaklıdır, iki çift kanatları vardır ve renk ve desenleri bakımından makro fotoğrafçılıkta vazgeçilmez modellerdir.
- 36:38Kelebek Fotoğrafçılığı ve Türkiye'deki Kelebek Çeşitliliği
- Kelebek fotoğraflamak için makro objektifler kullanılır, örneğin Nikon 105 milimetre makro objektif.
- Türkiye'de yaklaşık 400'ün üzerinde kelebek türü yaşamaktadır.
- Türkiye'de kelebek gözlemcileri sayısı 500 civarındadır, bunların 100-200 civarı aktif olarak bu işi yapar.
- 38:50Konya'daki Kelebek Türleri
- Konya'da 180 üzerinde kelebek türü vardır, Türkiye genelinin neredeyse yarısına yakın.
- Tavus kelebeği, kelebekçilerin en çok görmek istediği, rengarenk ve heyecan verici bir kelebektir.
- Türkiye'de 45 endemik kelebek türü vardır ve bunların 8'i Konya'da bulunmaktadır.
- 41:02Kelebekler ve Güveler Arasındaki Farklar
- Kelebekler gündüz aktif olan böceklerdir.
- Güveler gece aktif olan kelebeklerdir, antenleri taraklıdır ve gece aktiftirler.
- Kelebeklerle güveleri karıştırmamak gerekir.
- 41:46Kelebeklerin Yaşam Döngüsü ve Yanlış İnanışlar
- Kelebeklerde başkalaşım (metamorfoz) vardır: yumurtadan tırtıl çıkar, oradan kupa evresi ardından uçan kelebek dönüşür.
- Kelebeklerin ömürleri bir gündür gibi bir yanlış algı vardır, aslında bazı göçmen kelebeklerin ömürleri 6-12 aylık olabilir.
- Kelebekler soğukkanlı organizmalardır ve 10-15 derecenin üzerinde sıcaklıkta, dağlık yerlerde görülebilirler.
- 43:27Nadir Kelebek Türleri
- Apollo Parnassus (kükürt kelebeği), yüksek rakımların nadide türüdür ve 1500-2000 metrelerde yaşar.
- Apollo kelebeği nesli tehlike altındadır, özellikle Uludağ, Konya ve İsparta popülasyonları tehlikededir.
- Bir kaplan, kırlangıç, kuyruk, Konya'da nadir kelebeklerden biridir ve bulmak zordur.
- 44:32Kelebek Türleri ve Özellikleri
- Kelebeklerde eşeysel dimorfizm vardır, yani erkek ve dişi kelebeklerin görünüşleri, renkleri ve desenleri birbirinden farklıdır.
- Rengarenk, albenili ve süslü olan kelebekler genellikle erkeklerdir.
- Alış kelebeği Konya'da yaygın bir tür olup, baharla birlikte ilk çıkan türlerden biridir.
- 45:35Kelebeklerin Önemi ve Gözlemlenmesi
- Kelebekler naif ortamları sever ve çevre değişikliklerine karşı hassas organizmalardır.
- Kelebek gözlemi önemlidir çünkü kelebeklerin popülasyonu azalsa, orada çevre problemi olduğu anlamına gelir.
- Step fistosu gibi bazı kelebek türleri fotoğrafçılara caziptir ve sürekli fotoğraf çekmek istedikleri türlerdir.
- 46:40Kelebeklerin Türkçe İsimleri
- Ahmet Koçak Hoca, Türkiye'nin kelebeklerini derledi ve Türkçe isimler verdi.
- Hiperhan ismi, 1700'lü yıllarda Doğu Türkistan'ın Çinle mücadelesinde hüküm süren Bayan Hanım'ın isminden gelmektedir.
- Kelebekler hakkında bilgiler verilirken, fazla bilgiye fotoğrafı boğmamak için özetlenmesi amaçlanmıştır.
- 48:00Endemik Türleri Tanıma
- Doğa fotoğrafçılığında karşılaşılan bir kuşun veya kelebeğin endemik olup olmadığını belirlemek için önce teşhis edilmesi gerekir.
- Kelebek ve kuşları tanımak, ayırt etmek ve teşhis etmek tecrübe isteyen bir iştir.
- Rehber kitapları ve amatör siteler (Trakya, Trakuş, Ornito) gibi kaynaklardan yardım alınabilir.
- 49:43Fotoğraf Teknikleri ve Endemik Türler
- Kelebeklerin teşhisini yapmak için iyi kaliteli, farklı açılardan (kanat üstü, kanat altı) fotoğraflar alınmalıdır.
- Kelebek türünün endemik olup olmadığını belirlemek için literatüre bakılmalıdır.
- Türkiye'de 45 tane endemik kelebek türü vardır, örneğin Anadolu Karagöz endemik bir türdür.
- 51:27Doğa Gözlemi ve Fotoğrafçılığı
- Necmettin Erbakan Üniversitesi'nde Doğa Gözlem ve Fotoğrafçılığı Öğrenci Topluluğu vardır ve 500'den fazla üyeye sahiptir.
- Ereğli-Halkapınar taraflarında şubat-mart aylarında flamingolar gözlemlenebilir.
- Göçmen kuşları hedefleyen fotoğrafçılar, kuşların göç yolları üzerinde (Beyşehir, Duden gibi) gözlem yapmalıdır.
- 56:32Doğada Fotoğraf Çekirken Yaşanan Olaylar
- Doğa fotoğrafçılığında köylüler ve çobanlar fotoğrafçıları defineci sanıyor, kelebek aradıklarını söylediklerinde inanmıyorlar.
- Çoban köpekleri en büyük sorun olarak belirtiliyor, özellikle sabah erken saatlerde arazide gezinirken saldırabilirler.
- Doğa gözlemlerinde yalnız gitmemek, giyim kuşamına ve hava durumuna dikkat etmek, gittiği yeri başkalarına söylemek gerekiyor.
- 59:10Heyecan Veren Çekimler
- Bülbül ve Şüphran kuşlarını güzel bir ortamda yakalamak ve Şüphran'ın yuva yaparken video çekmek çok heyecan verici olmuş.
- Kuş beklerken karşıdan kayanın arkasından gelincik çıkması büyük bir sürpriz olmuş ve birkaç dakika içerisinde 50-60 fotoğraf çekilebilmiş.
- Nadir bir kelebek türü olan kadife kelebeği tesadüfen bulup 3-4 fotoğraf çektikten sonra uçup gitmiş.
- 1:01:10Çevre Sorunları ve Fotoğraflar
- Küresel ısınmayı bir bütün olarak fotoğraf çekmek mümkün olmasa da çevre ile ilgili problemleri görsel olarak yansıtan fotoğraflar var.
- Çevreye karşı işlenen suçlar adı altında bir sergi yapmak için kuraklıktan, çevre kirliliğinden, su kirliliğinden, balık ölümlerinden ve yasak avcılıktan oluşan bir fotoğraf koleksiyonu toplanmış.
- Fotoğrafçılar bazen avcılarla da karşılaşıyor, bazı dönemlerde yasak olmayan avcılık ortamlarında fotoğraf çekerken tehlikede kalabiliyorlar.
- 1:02:54Akgöl ve Kuş Çeşitliliği
- Ereğli'deki Akgöl'de kuş çeşitliliği çok fazla, özellikle bataklık kırlangıcı ve flamingolar bulunuyor.
- Göçmen kuşların hepsi göç etmiyor, bazıları Türkiye'de yıl boyu görülebiliyor.
- Göllerin kuruması ve sulak ortamların yok olması kuş türlerinin azalmasına neden oluyor, Hatay'daki Amik Gölü'nün kuruması neticesinde Türkiye'ye gelen bazı türler artık gelmiyor.
- 1:06:12Beşer Gölü'nün Kuruması Tehlikesi
- Habitat bozulduğunda kuşlar ya orada yaşayamaz, ya ölür, yok olur ya da başka yere zorunlu göç eder.
- Şu anda en büyük tehlike Beşer Gölü'nün kurumasıdır ve Mekke Gölü'nün kuruması ondan sonra gelmiştir.
- İki gölün tabandan birlikte olduğu için birinin kurması diğerini de kurması anlamına gelmektedir ve bu durumun önlenebilmesi için kısa sürede müdahaleler yapılması gerekmektedir.
- 1:06:54Doğa Gözlemlerinde Aile Yaşamı
- Doğa gözlemlerinde zaman ayırmak büyük bir sorun olabilir çünkü kelebekçiler ve kuşçuluk gibi alanlarda evlere her zaman bağlı olunmaz.
- Doğa gözlemlerinde sabah erken saatlerde veya hatta gece haber geldiğinde yola çıkılabilir ve bir gün içerisinde binlerce kilometre yol yapılıp, yüksek hızda sürüş yapılabilmektedir.
- Doğa gözlemciler için aile hayatıyla uyum sağlama büyük bir problemdir, çoğu arkadaş eşiyle birlikte bu işi yapmak ister ancak olmamaktadır.
- 1:08:35Konuşma Sonucu ve Teşekkürler
- Konuşmacı, kendisine verilen fırsat için teşekkür ederek, bu işe ilgi duyanların fakültede onları bulabileceğini belirtmiştir.
- Konuşmacı, ortalık düzelince etkinliklere katılabilirler ve bilgi alışverişinde bulunabilirlerini ifade etmiştir.
- Konya İnsan Mektebi'nin Öğrenme Davası kapsamında hazırlanan öğretmen mektebinin bu akşamki konuğu Profesör Dr. Musa Dikmenli olmuştur.