Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tela Tekstil'de AR-GE ve Kalite Kontrol Yöneticisi olan Gülnur'un kompozit sektöründeki yeni uygulamalar ve teknolojiler hakkında yaptığı teknik bir sunumudur.
- Sunum üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde Tela Tekstil'in yapısı ve kompozit sektöründeki hızlı parça üretim teknikleri anlatılmaktadır. İkinci bölümde demiryolu endüstrisinde kullanılan alevi ilerletmeyen ürünler ve termoplastik kompozitler ele alınmaktadır. Son bölümde ise infüzyon uygulamaları, doğal elyaf takviyeli kompozitler ve bio-kompozit kavramı detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Sunumda BMW'nin i3 modelindeki kompozit parça üretim süreci, 2016 yılında yürürlüğe giren EN 45-545 demiryolu standartı, termoplastik kompozitlerin üretim teknikleri ve doğal elyafların özellikleri gibi konular örneklerle açıklanmaktadır. Ayrıca, kompozit üretiminde kullanılan yardımcı malzemeler ve bio-kompozitlerin biyobozunur ürünler olarak farklı uygulamaları da sunumun içeriğinde yer almaktadır.
- 00:04Tela Tekstil Tanıtımı
- Gülnur, Matrix'te AR-GE ve Kalite Kontrol Yöneticisi olarak kompozit sektöründeki yeni uygulamalarla ilgili bilgi verecek.
- Tela Tekstil, yaklaşık onbeş yıl önce teknik tekstillerle ilgili üretim yaparak kompozit sektörüne giriş yapmış bir firma.
- Firma dört lokasyonda üretim ve hizmet sağlıyor: İstanbul'da Kozyatağı ve Tuzla, Manisa'da ve Macaristan Kapşvar'da.
- 01:04Firma Yapısı ve Üretim Alanları
- Genel merkez Kozyatağı'da bulunuyor ve 21 çalışanı var.
- Tuzla'daki en eski üretim tesisinde teknik kumaşlar ve tela üretimini gerçekleştiriyor, ayrıca AR-GE laboratuvarı ve test hizmeti sunuyor.
- Manisa'da teknik kumaşlar ve rüzgar türbinleri için kit üretimi yapılıyor, ayrıca kalıp ve model üretimi de gerçekleştiriliyor.
- 02:24İş Alanları ve Sertifikalar
- Firma takviye kumaşları, infüzyon üretim prosesi için vakum yardımcı malzemeleri, kumaş ve köpükten kit üretimleri, kalıp ve model üretimleri yapıyor.
- Kompozit üretim yöntemleri üzerine eğitimler ve seminerler düzenliyor, ayrıca bazı ürünlerin distribütörlüğünü yapıyor.
- Denizcilik, rüzgar enerjisi, otomotiv, demiryolları, spor malzemeleri, inşaat, mühendislik yapıları ve endüstriyel sektörlerde çalışıyor.
- Kalite sistemlerine yönelik ISO 9001 çevre sertifikası, OHSAS sertifikası ve teknik tekstil kumaşlarında tip onay sertifikalarına sahip.
- 03:44Kompozit Sektöründe Yeni Uygulamalar
- Kompozit sektörü hızlı gelişse de, üretim esnasında ve yeni malzeme olarak sunulan yeni uygulamalar hakkında bilgi verilecek.
- Geleneksel R1 infüzyon yöntemiyle kompozit parça üretmek temiz ortamlarda hızlı üretim sağlıyor, ancak otomotiv gibi sektörlerde dakikada bir parça almak gerekiyor.
- Otomotiv sektöründe emisyon zorunlulukları nedeniyle parça hafifletme önemli bir rol oynuyor ve kompozit parçalar metal parçaların yerine getirilmeye çalışılıyor.
- 05:35Hızlı Parça Üretim Teknikleri
- Reçine kürleşmesi için bir dakikada kürleşebilen formülasyonlar geliştirilmiş, BMW'nin i3 modelinde bu teknoloji kullanılıyor.
- Preform adı verilen önden şekillendirilmiş malzemeler, kumaşların kat kat üst üste konulup sıcak presle şekil verilmesiyle elde ediliyor.
- Preformlar kalıba yerleştirilerek bir dakikada parça alınabiliyor, bu hızlı artım tekniğine örnek.
- 08:00Tela Tekstil'in Çözüm Önerileri
- Tela Tekstil preform üretmiyor ancak preform üretmeye hazır kumaşlar meydana getiriyor.
- Multi-aksiyel formda veya dokuma formunda cam veya karbon kumaşlar bir takım malzemelerle kaplanıyor.
- Reçinenin preform üzerindeki şekil verici maddeyle uyumlu olması gerekiyor, aksi takdirde kompozit parça özelliklerini alamayabilirsiniz.
- 08:54Kozmetik Görünüm İçin Çözümler
- Karbon elyafın yüksek performanslı olması nedeniyle yüksek performans istenen parçalarda kullanılıyor, ancak performans sözünün geçtiği yerde karbon görünümü istenmeye başlandı.
- Karbon dokuma formunda yapılmış eşyalar ve çantalar pahalı olduğu için stickerlar karbon dokuma formuna getiriliyor.
- Karbon dokuma kumaşların esnek olması için ince olması gerekiyor, ancak karbonhila yumuşak ve kolay deforme olabilir.
- Çözüm olarak dokuma karbon üzerine termoplastik bir ağ şeklinde esnek bir yapıdaki malzeme kaplanıyor, böylece kumaş esneyebiliyor ve eski haline geri dönebiliyor.
- 10:59Alevi İlerletmeyen Ürünler ve Demiryolu Endüstrisi
- Demiryolu endüstrisinde 2016 yılında yürürlüğe giren yeni bir regülasyon, malzemeyi tedarik etmede sıkıntılar yaşanmaya başlamıştır.
- EN 45-545 standartı, Dino ve standartlarının birleştirilmesiyle oluşturulmuş, eskisine göre daha zorlayıcı koşullar içeren bir standarttır.
- Standartta yangın, duman ve zehirlilik için regülasyonlar bulunmakta ve farklı kullanım alanları için farklı düzeyler mevcuttur.
- 12:00Metacor Efes Fire Shield Ürünü
- Metacor Efes Fire Shield, alevi ilerletmeyen ürünler arasında yer alan bir üründür.
- Ürün, R1 ve R17 derecesi olarak adlandırılan iç ve dış parçalar için farklı tehlike düzeylerini karşılamaktadır.
- En önemli parametrelerden biri reçine ve jel kotunun alevi ilerletmeyen özellikte olmasıdır.
- 12:54Kompozit Üretiminde Zorluklar
- Reçinelerin üretim esnasında dolgu maddesinin yüksek miktarda olması nedeniyle viskozitesi çok yüksektir.
- Kompozit üretiminde elyafları ıslatmakta zorluk çekilmektedir.
- Keçeler mekanik olarak ihtiyaçları karşılayamadığı için üreticiler infüzyon yöntemiyle üretim yapmak istemektedir.
- 13:34Alevi İlerletmeyen Elyaflar ve Cam Oranı
- Klasik RM tekniğinde kullanılabilecek elyaflara alevi ilerletmeyen özellik katılmıştır.
- İnce parçalar daha kolay alevlenirken, kalın parçalar daha zor alevlendiği için testleri daha kolay geçebilmektedir.
- Cam oranını mümkün olduğunca yükseltmek gerekmektedir, bu nedenle quadri aksiyel veya multi-aksiyel yüzde yüz cam ürünler kullanılabilir.
- 14:27Termoplastik Kompozitlerin Avantajları ve Zorlukları
- Termoplastik kompozitler, termositlerle kıyaslandığında çalışma koşullarında tren içermemesi, insanların sağlığını tehdit etmemesi ve emisyonu olmaması gibi avantajlar sunmaktadır.
- Raf ömürleri ve darbe dayanımı termositlerle kıyaslandığında daha yüksektir.
- Yüksek erik viskozitesinden dolayı prosesleme zorluğu vardır, bu nedenle malzemeyi yüksek sıcaklıklarda eritip viskozitesini düşürmek gerekmektedir.
- 15:14Termoplastik Kompozitlerin Uygulama Alanları
- Termoplastik kompozitlerin çok farklı uygulama alanları vardır: uzay uçak, mühendislik ve otomotiv.
- Otomotiv'de polipropilen yeterli olabilirken, uçağa geçildiğinde polietterater, keton, polifen, lensülfit gibi camsı geçiş sıcaklığı daha yüksek ürünler kullanılmaktadır.
- Engel ve Crys Maffi gibi makine üreticileri, organasit adı verilen hem cam elyaf hem de termoplastik reçine içeren düz plakaları infrared'de ısıtıp kalıp içerisinde şekillendirmektedir.
- 16:38Elyaf ve Reçine İlişkisi
- Kırpılmış elyaftan enjeksiyonla parça üretilebilir ancak kırpılmış elyaf isterleri karşılayamadığı için sürekli elyaf kullanmak önemlidir.
- Sürekli elyafı reçineyle ıslatmak için reçine viskozitesini düşüremediğimiz için elyafla reçine arasındaki mesafeyi kısaltmak gerekir.
- Film staking (film laminasyonu), commoni (karıştırma) ve power impregnation (toz şeklinde emdirme) gibi farklı yöntemler kullanılmaktadır.
- 18:15Presleme Şekilleri ve Elyaf-Reçine Uyumu
- Presleme şekilleri arasında önce ısıtıp sonra soğuk presle baskı verme ve önce baskı uygulayıp sonra ısı vererek kalıp içerisinde şekillendirme bulunmaktadır.
- Elyafların yeterince ıslanmış olup olmadığı önemlidir ve matris ile elyaf yüzeyi uyumu büyük önem taşımaktadır.
- Elyafın ıslanması için elektron mikroskobuyla alınan görüntülerde, iyi ıslanma durumunda arada hava boşlukları görülmez.
- 20:00Cam ve Polipropilen Karışımlı Ürün
- Cam ve polipropilen karışımı bir ürün, bobin şeklinde hazırlanıp kumaş şekline sokulmaktadır.
- Ürün yaklaşık yüzde altmış oranında cam elyaf ve yüzde kırk oranında polipropilen içerir.
- Bu ürün, polipropilenin erime sıcaklığında baskılayarak şekil verilebilmekte ve soğuk bir kalıba kumaşı yatırıp elle şekil verilebilmektedir.
- 20:53Farklı Üretim Yöntemleri
- İplikten kumaşa, kumaştan presle basılarak plak haline getirilmiş ürünler üretilmektedir.
- Araya köpük malzeme koyarak iki kumaşın arasına köpük malzeme koyup press'e basarak tek adımda sandviç plaka üretilebilmektedir.
- Breading (örgü tarzı) yöntemiyle tüp şekline getirilen ipliklerin formlanması için şişen kalıplar kullanılmaktadır.
- 21:41Infüzyon Uygulamaları
- Infüzyon, kompozitler konusunda yıllardır uygulanan bir yöntemdir ve özellikle türbin kanatlıların ve tekne üretiminde vazgeçilmez bir yöntemdir.
- Parçalar büyüdükçe infüzyon uygulaması zorlaşır ve vakum, reçinenin homojen dağılımı ve kumaşın tamamıyla ıslanması gibi önemli parametreler kontrol edilmelidir.
- Infüzyonda reçine miktarını ayarlamak zordur, RTM'de elyaf miktarı ve reçine miktarı kontrol edilebilirken, infüzyonda reçine ne kadar alırsa o kadar alır.
- 23:13Infüzyonda Kullanılan Malzemeler
- Infüzyonda vakum sarf malzemeleri, akış filesi, delikli film, kat kumaş, bağlantı elemanları ve havayı dağıtacak vakum keçesi (breater) gibi ürünler kullanılır.
- Reçine miktarının kontrol edilmesi için membran adı verilen sıvıyı geçirmeyen ama havayı geçiren ürünler kullanılabilir, böylece reçineyi içeride hapsedip istediğiniz kadar reçineye aldırabilirsiniz.
- 25:00Doğal Elyaflar ve Kompozitler
- Doğal elyaf takviyeli kompozitler beş yıl önce kompozit sektörüne girdi ve şu an birçok firma farklı metotlarla takviye malzemeleri ve reçineler üretmektedir.
- En çok kullanılan doğal elyaf keten (flex keten) olup, cam elyaf formunda veya karbona benzer formda formlar verilerek kompozit parça üretimine uygun hale getirilmektedir.
- Kenevir de alternatif bir doğal elyaf olabilir ancak üretiminde sıkıntılar vardır ve izinli olarak kullanılabilir.
- 26:32Keten ve Cam Elyaf Karşılaştırması
- Keten, cam elyafla kıyaslandığında daha hafif olmasına rağmen, özgül yoğunluğuna göre mukavemeti cam elyafla aynı seviyede olabilir.
- Keten kask gibi ürünlerde camla keten arasındaki hafiflik farkı görülebilir ve yapısal parçalarda, otomotivde çok fazla yer bulmuştur.
- Keten ayrıca kozmetik amaçla mobilyalarda, mukavemeti beklenmeyen abajurlarda ve birçok yerde kullanılabilmektedir.
- 28:03Bio-Kompozitler
- Bio-kompozit, malzemelerin kaynağı doğal olan veya biyobozunur ürünler içeren iki farklı kavramdır.
- Bio-kompozit üretiminde termoplastikler, polilaktik asit gibi doğal kaynaklardan elde edilen malzemeler kullanılabilir.
- Transparan reçineler (fırfır alkolden elde edilir) ve keteni ile polilaktik asiti karıştırıp komünli ip elde edilebilir.
- 30:07Bio-Kompozit Uygulamaları
- Keçe şeklinde olan keten ve akrilik reçinesi (Basf'nin Akrodur) kullanılarak daldırma metoduyla preprek üretilir ve sıcakta presleyerek şekil verilebilir.
- Bu tür ürünler kapıların iç kısmında hem izolasyon amaçlı hem de dolgu amaçlı kullanılabilir.
- Kalınlaştırılarak mobilyavari ürünler de yapılabilir.