Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İstanbul Boğazı'nda bulunan Kız Kulesi'nin tarihi ve efsanelerini anlatan bir belgesel formatındadır.
- Video, Kız Kulesi'nin fiziksel konumundan başlayarak, mitolojik efsaneleri (Leandros ve Hero hikayesi ve yılan efsanesi) anlatmaktadır. Ardından tarihsel gelişimini kronolojik olarak ele alır: M.Ö. 411'de Atina ile Sparta arasındaki savaş sonrası gümrük kontrol istasyonu olarak kullanımı, Fatih Sultan Mehmet döneminde yeniden inşası, 1500 depreminde zarar görmesi ve Yavuz Sultan Selim döneminde onarılması, 17. yüzyılda Evliya Çelebi'nin anlatımı, 1719'daki yangını ve 1725'te Damat İbrahim Paşa tarafından yeniden inşası, 1830'da kolera salgını sırasında karantina hastanesi olarak kullanımı ve 1995'te özel bir şirkete devredilerek 2000'de ziyarete açılması.
- 00:38Kız Kulesi'nin Konumu ve Efsaneleri
- Kız Kulesi, Marmara Denizi'nin İstanbul Boğazı ile buluştuğu yerde, Üsküdar Salacak sahilinin önünde bir kayalığın üzerindedir.
- Kız Kulesi'nin adını hüzünlü ve trajik aşk hikayelerinden aldığına inanılır.
- Mitolojideki ilk hikaye Romalı şair Ovidus'a aittir; Afrodit mabedi rahibesi Hero, genç Leandros'a aşıktır ve Leandros her gece denizi yüzerek geçer, ancak bir gece rüzgar kulenin meşalesini söndürünce yolunu kaybeder ve boğulur.
- 01:57Kız Kulesi'nin En Bilinen Efsanesi
- Kız Kulesi'nin en bilinen efsanesi, bir falcının krala kızını bir yılanın sokacağını söylemesi ve kralın kızını korumak için denizin ortasına bir kule yaptırmasıdır.
- Kaderden kaçış yoktur; kızına sandalla gönderdiği üzüm sepetinin dibinde bir yılan vardır ve o yılan kralı biricik kızından ayırır.
- Tarihte Kız Kulesi hakkındaki ilk bilgiye MÖ 411'de Atina ile Sparta arasındaki savaşta rastlanır; Atina, Üsküdar sahili önündeki kayalıkla karşı kıyı arasına zincirler çeker ve burayı gümrük kontrol istasyonu olarak kullanır.
- 03:01Kız Kulesi'nin Tarihi
- Bu küçük adacığın üzerine ilk bina 12. yüzyılda İmparator Manuel Komnenos tarafından yapılmıştır.
- Fatih İstanbul'u fethedince bu binayı yıktırır ve yerine yenisini diktirir; İtalyan seyyah Kristof Bondelmonti'nin çizdiği 1480'lere ait gravürde Fatih'in yaptırdığı yapı görülmektedir.
- Bu kale 1510 depreminde zarar görür ve Yavuz Sultan Selim'in emriyle onarılır, böylece Kız Kulesi sivri külahına kavuşur.
- 03:52Kız Kulesi'nin Gelişimi
- Osmanlı'nın payitahtına güzellik katan Kız Kulesi, bu dönemde ışığıyla gemilere yol gösteren bir fener ve fırtınalı günlerde teknelerin imdadına yetişen bir limandır.
- 17. yüzyılda yaşamış ünlü seyyah Evliya Çelebi, Kız Kulesi hakkında ayrıntılı bilgiler verir: deniz içinde karadan bir ok atımı uzak, dört köşe sanatkarane yapılmış bir yüksek kuledir, yüksekliği tam 80 arşındır, sath 200 adımdır ve iki taraftan yerde kapısı vardır.
- Kız Kulesi 1719'da gemilere yol gösteren kandildeki yağların tutuşması ile yanarak harap olur, Lale Devri sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa 1725'te kuleyi yeniden yaptırır.
- 05:09Kız Kulesi'nin Son Dönemleri
- 1830'da İstanbul'daki kolera salgınında karantina hastanesi olarak kullanılan Kız Kulesi, II. Mahmut döneminde bir kez daha onarılır.
- Kapının üzerine ünlü hattat Rakım'ın yazdığı 1832-1833 tarihinin ve padişahın tuğrasının yer aldığı bir kitabe yerleştirilir, dilimli barok kubbe ve uzun bayrak direği de bu onarımda yapılmıştır.
- Kulenin etrafını çevreleyen kalenin köşesine altıgen şeklinde büyük bir fener oturtulur, ancak bugün o fenerden eser yoktur.
- 05:55Kız Kulesi'nin Modern Dönemi
- Yangınlar, depremler, şiddetli dalga ve rüzgarlarla yıpranan, yıkılan, harap olan Kız Kulesi her onarımda farklı bir şekle bürünmüştür.
- İçi ahşap olan kule 1943'te betona çevrilir, 1964'te Milli Savunma Bakanlığı'na devredilen kule, 17 yıl askeri yönetimde kaldıktan sonra 1980'lerde tekrar denizcilik işletmesine devredilir.
- 1992'de pek çok aksamı sökülerek tahliye edilen Kız Kulesi, 3 yıl boğazda hüzünle yeniden hatırlanmayı bekledi, nihayet 1995'te 49 yıllığına özel bir şirkete devredilen Kız Kulesi, yapılan restorasyonun ardından 2000 yılında ziyarete açıldı.