Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Doğu Akdeniz'deki tartışmalar sırasında sıkça sorulan münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı kavramlarını açıklayan bilgilendirici bir içeriktir.
- Video, önce kıta sahanlığı kavramını tanımlayarak Truman Bildirisi ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ndeki yasal çerçevesini açıklar. Ardından münhasır ekonomik bölge kavramını tanımlar ve bu iki kavram arasındaki farkları vurgular. Kıta sahanlığının doğal bir hak olduğu, ilan edilmeksizin kullanılabildiği; münhasır ekonomik bölgenin ise ilan edilmesi ve Birleşmiş Milletler'e deklare edilmesi gerektiği, ayrıca canlı doğal kaynakların yönetimi konusunda ekonomik haklar sağladığı belirtilir.
- 00:18Kıta Sahanlığı Kavramı
- Kıta sahanlığı, bir kıyı ülkesinin deniz alanlarında süren doğal uzantısıdır ve ilk kez 1945 yılında Truman Bildirisiyle ortaya çıkmıştır.
- 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ne göre kıta sahanlığı, kıyı devletinin karasularının devamında kıta kenarının dış eşiği ile sınırlıdır ve bu eşik belirtilenden az mesafede ise karasularının ölçülmeye başlandığı mesafeden itibaren 200 deniz mili mesafesi olur.
- Kıta sahanlığı hakkı ilan edilmeksizin bir kıyı devletinin kullanımındadır ve uluslararası adalet divanı 1969 kararı ile ab initio (başlangıçtan beri) ve ipsofacto (kendiliğinden) olduğu teyit edilmiştir.
- 01:10Kıta Sahanlığının Özellikleri
- Kıyı devleti, kara topraklarının doğal uzantısı olan kıta sahanlığının tümünde denizaltı alanlarının deniz yatağı ve toprak altlarında hak sahibidir.
- Mesafe 200 mile ulaşmadığı takdirde, söz konusu ülkenin kıta sahanlığı mesafesi 200 metre ile tamamlanır.
- Kıta kenarı dış sınırı 200 deniz mili sınırını aşması durumunda esas hatlardan itibaren 350 deniz mili limiti uygulanmaktadır.
- 01:55Münhasır Ekonomik Bölge Kavramı
- Münhasır ekonomik bölge, karasularının başlangıcından itibaren 200 deniz mili alan genişliğindeki canlı ve canlı olmayan kaynaklar üzerinde kıyı ülkelerin bazı ekonomik haklar elde etmesidir.
- Münhasır ekonomik bölge kavramı, kıta sahanlığı haklarını da içermektedir ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ile uluslararası hukuku girmiştir.
- Münhasır ekonomik bölge, kıyı devletine deniz yatağı sularında, deniz yatağında bölge toprak altında canlı ve cansız kaynakların yönetimi konusunda haklar tanıdığı gibi, aynı şekilde akıntı, rüzgar gibi enerji kazanımı sağlanacak alanların da kullanımına dair egemenlik hakları verir.
- 02:52Kıta Sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge Arasındaki Farklar
- Kıta sahanlığı kıyı ülkeleri için doğal haktır ve ilan edilmeksizin doğal bir haktır.
- Münhasır ekonomik bölgenin ise uygun biçimde ilan edilmesi ve Birleşmiş Milletler'e deklare edilmesi gerekmektedir.
- Kıta sahanlığı deniz üzerinde ve altındaki cansız kaynakların haklarına ilişkin haklar sağlarken, münhasır ekonomik bölge, tüm kıta sahanlığı haklarına ek olarak, kıyı devletinin kıta sahanlığı bölgesinde bulunan canlı doğal kaynaklarını araştırması, işletimi, korunması ve yönetimi konusunda ekonomik kazanç ve kazanım oluşturacak egemenlik hakları sağlamaktadır.