Buradasın
Kırım Hanlığı'nın Kuruluşu ve Osmanlı İmparatorluğu ile İlişkileri
youtube.com/watch?v=0-0cpa4slkYYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih dersi formatında olup, bir hocanın Kırım Hanlığı'nın kuruluşu, etnik yapısı ve Osmanlı İmparatorluğu ile olan ilişkilerini anlattığı bir sohbeti içermektedir.
- Video, Kırım Hanlığı'nın 1328-1329 yılları arasında Hacı Giray Han tarafından kurulmasından başlayarak, etnik yapısını (Şirinler, Karaçi Beyleri, Barın Argınlar, Kıpçaklar) ve tarihsel gelişimini anlatmaktadır. Ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun 1475 yılındaki durumu, Fatih Sultan Mehmet'in Kırım Hanlığı ile olan ilişkileri ve Altınordu Devleti'nin parçalanma süreci ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca Kırım Hanlığı'nın İtalyan sömürgesi haline gelmesi, Cenevizlilerle olan mücadeleleri, Osmanlı İmparatorluğu'na sığınması ve sonunda Osmanlı ile birleşmeye zorlanması süreci de detaylı şekilde açıklanmaktadır. Sakarya Üniversitesi'nden Mehmet Alpagu ve Afyon Kocatepe'den Alper gibi akademisyenlerin çalışmalarından da bahsedilmektedir.
- Nogaylar ve Tatarlar
- Nogaylar ve Tatarlar farklı gruplardır, Nogaylar Emir Nogay'ın askerlerinden sonra adını almıştır.
- Tatarlar arasında Türk boylarının farklılıkları vardır, bazılarında Kıpçak unsuru hakimdir.
- Altınordu'nun nüfusunda Çerkez ve Kafkasya'nın yerli kavimlerinden unsurlar da bulunmaktadır.
- 02:05Altınordu ve Kırım Hanlığı
- Kırım Hanlığı'nın etnik yapısı tamamen Altınordu'nun aynısıdır, Kırım yarımadası Altınordu'nun bir eyaletidir.
- Kırım'ın siyasi tarihinde kesinti yoktur, 5. asırdan itibaren daimi bir Türk hakimiyeti vardır.
- Kırım Hanlığı'nı oluşturan etnik yapı dört kabileye dayanır: Şirinler, Karaçi Beyleri, Barın Argınlar ve Kıpçaklar.
- 04:18Altınordu'nun Etnik Yapısı
- Altınordu'nun etnik yapısında Uygur unsuru kuvvetle vardır, Uygurlar yerleşik hayata geçen Türk kesimidir.
- Kıpçaklar bölgenin en kalabalık Türk nüfusu olup, Altınordu'ya ismini veren kütlenin bir parçasıdır.
- Altınordu'nun ismi "Orada" (çadır) olarak geçerken, zamanla bu isim sembolik anlamını kaybetti ve ordu haline geldi.
- 09:15Kırım Hanlığı'nın Kuruluşu
- Kırım Hanlığı'nın kuruluş tarihleri 1328-1329 ve 1341 olarak belirtilmiştir.
- Kırım'da siyasi egemenlik Altınordu'nun elindeyken, iktisadi hakimiyet İtalyan şehir cumhuriyetleri olan Ceneviz ve Venedik'in elindedir.
- Kırım Hanlığı'nın kurucusu Hacı Giray, 1430'larda ilk mücadelelerini Cenevizlilerle yapmıştır.
- 11:16Kırım Hanlığı ve Dış İlişkiler
- 14. asırda Lehistan-Litvanya Krallığı'nın Karadeniz ve Doğu Avrupa tarihinde önemli rolü vardır.
- Polonya-Litvanya, Osmanlı'nın Rusya karşısında kuzeydeki bir numaralı müttefikidir.
- 1475'te Kırım bir İtalyan sömürgesi müstemsellik haline gelmiş ve hanlar artık Cenevizliler tarafından tayin edilmiştir.
- 13:29Kırım Hanlığı'nın İç Yapı
- Kırım'da Şirinler kabileleri hakimdir ve Şirinlerin beyi hem kabilelerin hem de tüm Kırım kabile federasyonunun lideridir.
- Kırım'da bir aşiret demokrasi söz konusudur, feodal bir demokrasi modeli vardır.
- Ceneviz baskısı karşısında Kırım Hanlığı, Fatih Sultan Mehmet'ten yardım istemek için Osmanlı'ya sığınmıştır.
- 14:42Osmanlı'nın 1475'teki Durumu
- 1475'te Osmanlı, Latin hakimiyetini tamamen ortadan kaldırma aşamasındaydı.
- İstanbul fethedilmiş, Ege denizlerinde Türk üstünlüğü kurulmuş, Karadeniz'de Kili Akman haricinde tüm sahil kesimleri Osmanlı'nın hakimiyet altına alınmıştı.
- Sıradaki hedef Kırım'dı.
- 15:09Fatih Sultan Mehmet'in Kırım Stratejisi
- Fatih Sultan Mehmet, Kırım Hanlığını doğrudan işgal etmek yerine yakın siyasi ilişkiye girmeyi tercih etmişti.
- 1454-1475 yılları arasında Kırımlılar ile Osmanlı Devleti arasında son derece yakın siyasi ilişki vardı.
- İkinci Murat döneminde bile Altın Ordu'dan Osmanlı Devleti'ne mektuplar geliyordu.
- 16:01Altın Ordu'nun Tarihi
- Kırım Hanlığı'nın kurulmasından sonra Altın Ordu, Volga (Idil) boyunda varlığını sürdürmüştü.
- 1430'larda Kazan Hanlığı kurulmuş, sonrasında Nogay, Astrahan, Tümen ve Sibir Hanlıkları zaman içinde taht kavgaları sonucu parçalanmıştır.
- Altın Ordu'nun parçalanmasında ve güç kaybında, Lehistan-Litvanya Krallığı'na Diester havzasındaki hakimiyetini kaptırması önemli rol oynamıştır.
- 17:20Altın Ordu ve Kırım Hanlığı'nın Ayrılışı
- Altın Ordu, Eflak, Boğdan, Moldovya'nın doğusu ve kuzey bölgelerini kaybederek Polonya-Litvanya hakimiyetine geçirmişti.
- Polonya, Dinyeper boyuna uzanarak Rus-Ukrayna nüfusuna da hakimiyetini kabul ettirmiştir.
- Bu durum sonucu Altın Ordu ile Kırım arasındaki bağlar kesin olarak kopmuş ve Kırım Hanlığı, kendi kaderini Osmanlı ile birleştirmek zorunda kalmıştır.