Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir kimya öğretmeninin kimyasal tepkimelerde hız konusunu anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek konuyu adım adım açıklamaktadır.
- Video, kimyasal tepkimelerde hız ifadesinin nasıl yazılacağını, hız sabitinin ne olduğunu ve tek ile çok basamaklı tepkimelerde hız denkleminin yazımını ele almaktadır. İçerik, tepkime hızının sıcaklık, katalizör, temas yüzeyi ve maddelerin cinsi gibi faktörlerle nasıl değiştiğini, hız sabitinin biriminin nasıl hesaplanacağını ve çok basamaklı tepkimelerde mekanizmaları kapsamaktadır.
- Dersin sonunda, bir sonraki derste deney sonuçlarına göre hız ifadesinin bulunması konusunun işleneceği belirtilmektedir. Video boyunca teorik bilgiler örnek sorular üzerinden pekiştirilmekte ve potansiyel tepki koordinatları, EAI değerleri, tepkime molekülü ve katalizör etkileri gibi konular da ele alınmaktadır.
- Kimyasal Tepkimelerde Hız Ünitesi
- Kimyasal tepkimelerde hız ünitesinin üçüncü dersinde hız ifadesi, hız sabiti ve tek ve çok basamaklı tepkimelerde hız denkleminin yazımı konuları ele alınacak.
- Geçen derste hızın sayısal hesaplaması öğrenilmiş, bu derste ise hız ifadesi konusu işlenecek.
- 00:27Hız İfadesinin Yazımı
- Tepkime hızının girenlerin değişime bağlı olduğunu gösteren matematiksel denklemlere hız ifadesi denir.
- Tek basamaklı tepkimelerde hız ifadesi, girenlerin derişimine bağlı olarak yazılır ve her hız ifadesinde mutlaka bir küçük kahve (k) sabiti bulunur.
- Hız denkleminde saf katı ve sıvılar yazılmaz çünkü değişimine sabit olduğu için, ancak gaz ve sulu çözeltiler mutlaka yazılır.
- 02:07Hız Denkleminin Kuralları
- Her tepkinin kendine özgü bir hız sabiti (k) vardır ve denklemde yazılıdır.
- Denklem katsayıları hız ifadesinde üst olarak yazılır.
- Etkinlik bölümünde öğrencilerin hız denklemini doğru yazabilmesi için pratik yapmaları gerektiği vurgulanıyor.
- 04:27Tepkime Derecesi ve Molekületesi
- Bir tepkinin derecesi, hız denklemindeki üstler toplamına denir.
- Tek basamaklı tepkimelerde molekületesi, tepkimeye giren reaktiflerin katsayıları toplamına denir.
- Tepkime bir molekül giriyorsa mono moleküler, iki molekül giriyorsa di moleküler, üç molekül giriyorsa tri moleküler olarak adlandırılır.
- 07:22Ka Sabiti ve Etkileyen Faktörler
- Her tepkimenin kendine özgü bir ka sabiti vardır ve ka sabiti büyükse tepkime daha hızlıdır.
- Ka sabiti sıcaklık, katalizör, temas yüzeyi ve maddelerin cinsine bağlıdır.
- Ka sabiti derişime bağlı değildir, derişim arttığında tepkime hızı artar ancak ka sabiti değişmez.
- 09:23Ka Sabitinin Birimi
- Ka sabitinin birimi, hız denkleminden bulunabilir veya pratik yolla hesaplanabilir.
- Pratik yolla ka sabitinin birimi litre bölü mol çarpı tepkime derecesi eksi bir çarpı bir bölü saniye olarak hesaplanır.
- Tepkime derecesi, hız denklemindeki katsayıların toplamıdır ve bu değer ka sabitinin birimini belirler.
- 12:39Etkinlik ve Uygulamalar
- Hız denklemi girenlere göre yazılır, katı ve sıvı maddeler yazılmaz.
- Tepkime derecesi, giren reaktiflerin katsayılarının toplamıdır ve bu değer ka sabitinin birimini belirler.
- Ka sabitinin birimi, tepkime derecesine göre litre bölü mol çarpı tepkime derecesi eksi bir çarpı bir bölü saniye formülüyle hesaplanır.
- 15:39Mekanizmalı Tepkimelerde Hız İfadesi
- Mekanizmalı tepkimelerde, birden fazla ara basamaktan oluşan tepkimelerde tepki hızını etkileyen basamak yavaş basamak olduğundan hız ifadesi yavaş basamağa göre yazılır.
- Mekanizmalı tepkimelerde hız denklemi, yavaş basamağa göre yazılır çünkü yavaş basamak tepkimenin hızını belirler.
- Mekanizmalı tepkimelerde ara ürün, başlangıçta olmayıp sonradan bir basamakta oluşan ve sonraki basamakta kaybolan madde olarak tanımlanır.
- 18:00Katalizör Kavramı
- Katalizör, bir tepkimeye girip tepkimeyi hızlandıran ve tepkime sonra hiçbir değişime uğramadan çıkan madde olarak tanımlanır.
- Katalizörler pozitif veya negatif olabilir ve tepkimeye girip girdiği gibi çıkan, hiçbir değişikliğe uğramadan çıkan maddelerdir.
- Mekanizmalı tepkimelerde katalizör, tepkimeye girip tepkimeyi hızlandıran ve tepkime sonra hiçbir değişime uğramadan çıkan maddedir.
- 18:41Rehber Soru Çözümü
- Mekanizmalı tepkimelerde toplam tepkime, tüm basamakların toplanmasıyla elde edilir ve bu tepkimede katı ve sıvılar alınmaz.
- Hız ifadesi, yavaş basamağa göre yazılır ve girenlere göre yazılır.
- Molekül derecesi, toplam tepkime denklemine göre yazılır ve katalizör, tepkimeye girip tepkimeyi hızlandıran ve tepkime sonra hiçbir değişime uğramadan çıkan maddedir.
- 23:06Hız Sabiti ve Tepkime Mekanizması Soruları
- Hız sabiti (k) değerini değiştirmeyen faktör madde cinsidir, katalizör temas yüzeyi ve derişim hızı etkiler.
- İki basamaklı tepkimede potansiyel enerji grafiğinde iki tepe noktası vardır ve tepkime hızını belirleyen basamak yavaş olan basamaktır.
- Egzotermik tepkimede başlangıç ve bitiş enerjileri arasındaki fark negatiftir, endotermik tepkimede ise pozitiftir.
- 25:47Hız Denklemleri ve Mekanizma Belirleme
- Hız denklemi girenlere göre yazılır, katılar hız denkleminde yer almaz.
- Mekanizma belirleme için verilen tepkime ile hız denklemi kontrol edilir, uyuşmuyorsa mekanizma olduğu anlaşılır.
- Potansiyel enerji grafiğinde Ea değerleri büyük olan basamaklar daha yavaştır.
- 31:50Dersin Özeti
- Derste hız ifadesi, tek ve çok basamaklı tepkimelerde hız denklemi yazma, ka sabitinin birimi ve katalizör etkisi konuları ele alındı.
- Ara kat özelliği, moleküler ve tepkilerin nasıl bulunduğundan bahsedildi.
- Bir sonraki derste deney sonuçlarına göre hız ifadesinin bulunması konusu ele alınacaktır.