Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, tarımsal üretimde kullanılan kimyasal gübreler hakkında bilgi veren eğitici bir içeriktir.
- Video, kimyasal gübrelerin beş ana grubuna (azotlu, fosforlu, potasyumlu, kompoze ve mikro element gübreleri) ayrılarak detaylı bilgiler sunmaktadır. Her bir gübre grubunun özellikleri, içeriği, kullanım alanları, toprak türlerine uygunluğu ve uygulama yöntemleri hakkında teknik bilgiler verilmektedir.
- Videoda amonyum sülfat, amonyum nitrat, üre, süperposfat, triple süperposfat, potasyum sülfat, potasyum nitrat, potasyum klorür gibi çeşitli gübre türleri hakkında kapsamlı bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca Türkiye'de kimyasal gübrelerin denetimi hakkında da bilgi verilmektedir. Video sonunda "Ya hep ileriye, sağımda memlekete ya ne ise risale" sözleriyle başlayan bir şarkı sözü yer almaktadır.
- 00:02Kimyasal Gübrelerin Genel Özellikleri
- Kimyasal gübreler, tarımsal üretimde yoğun olarak kullanılan ve yüksek oranda bir veya birden fazla bitki besin maddesini bir arada bulunduran gübrelerdir.
- Kimyasal gübreler içerdikleri besin maddelerine göre azotlu, fosforlu, potasyumlu, kompoze ve mikro element gübreleri olarak beş gruba ayrılırlar.
- 00:36Azotlu Gübreler
- Azotlu gübreler, bitki besin elementleri içerisinde ürün artışı üzerine en fazla etkisi olan elementtir.
- Azot eksikliğinde bitkilerde gelişme geriliği, sararma, küçük ve az sayıda yaprak oluşumu görülür ve ürün miktarı azalır.
- En çok kullanılan azotlu gübreler amonyum sülfat, amonyum nitrat ve üredir.
- 01:26Amonyum Sülfat
- Amonyum sülfat genelde beyaz renklidir, suda erimesi ve toz şekere benzemesi sebebiyle şeker gübre olarak da adlandırılır.
- İçerisinde %21 azot ve %24 kükürt bulunur, asit karakterli olduğu için kireçli topraklarda güvenle kullanılabilir.
- Ekimden önce, ekim zamanı ve bitkinin büyüme periyodu süresince uygulanabilir, ancak çimlenme üzerine etkili olabileceği için tohumla temas ettirilmemelidir.
- 03:07Amonyum Nitrat
- Amonyum nitrat, gübreler içerisinde dünyada olduğu gibi ülkemizde de en çok tüketilen gübredir.
- Saf olarak üretilen amonyum nitrat beyaz kristal halinde, taneli veya toz halinde olabilir ve %33 azot ihtiva eder.
- Her iki şekildeki azottan da yararlanabildiği için bu gübrenin etkisi hem çabuk hem de devamlı olur.
- 04:48Üre Gübresi
- Üre içerisinde en fazla azot bulunan azotlu gübredir ve gübre olarak üretilen üre %46 azot ihtiva eder.
- Suda tamamen eriyen beyaz renkli yuvarlak naneli bir gübre olan ürenin topraktan yağmur ve sulama sularıyla yıkanarak kaybı diğer azotlu gübrelere göre daha azdır.
- Üre uygun şartlarda kullanıldığında etkili bir gübredir, aksi takdirde yarar yerine zarar verebilir.
- 06:07Fosforlu Gübreler
- Fosforlu gübreler, azotlu gübrelerden sonra dünyada en fazla tüketilen gübredir.
- Fosfor toprakta genelde hareketsiz veya çok az hareketli olduğundan fosforlu gübreler tohum derinliğine veya bitki kök bölgesine gömülmeli ve mümkün olduğunca bant halinde verilmelidir.
- Fosforlu gübreler süperposfat ve triple süperposfat olmak üzere iki çeşittir.
- 06:52Süperposfat ve Triple Süperposfat
- Süperposfat gübresi gri veya kahverengi renklidir, genellikle granül yapıya sahiptir ve %17-20 oranında fosfor içerir.
- Triple süper fosfat tamamı suda eriyen fonda %42-44 fosfor içerir ve kirli beyaz veya gri renkli tanecikler halindedir.
- Fosforlu gübre olarak kullanılan fosfatlarla triple süper fosfat gübrelerinin yurdun toprak ve iklim şartlarında ürüne olan etkileri yönünden belirgin bir fark yoktur.
- 09:07Potasyumlu Gübreler
- Potasyumlu gübreler bünyelerindeki potasyumun tamamı suda erir durumdadır.
- Türkiye toprakları genel olarak yapı itibariyle potasyumca zengin ana materyalden oluştuğundan topraklarının büyük bir kısmının potasyumlu gübreye gereksinimi yoktur.
- Potasyum ürünün kalite ve dayanıklılığını olumlu etkiler, meyvenin yağ, nişasta ve şeker oranlarının artmasını sağlar.
- 10:20Potasyumlu Gübrelerin Türleri
- Potasyum sülfat, potasyum nitrat ve potasyum klorür Türkiye'de kullanılan başlıca potasyumlu gübrelerdir.
- Potasyum klorür içeriğindeki klor tütün, patates, domates, hıyar, soğan, pamuk ve meyve ağaçları gibi bitkilerin kalitelerine olumsuz etki yaptığından bu gibi bitkilere tavsiye edilmez.
- Bu tür bitkilere potasyumlu gübre olarak potasyum sülfat önerilebilir.
- 11:44Kompoze Gübreler
- Kompoze gübreler birden fazla bitki besin maddesini bir arada bulundururlar ve bitki besin maddeleri sırasına göre yüzde olarak ifade edilir.
- Bu gübreler birkaç besin maddesini birlikte kapladıkları için nakliyede olduğu gibi uygulamada da ekonomi ve kolaylık sağlarlar.
- Kompoze gübrelerde aranacak önemli bir özellik de bu gübrelerdeki fosforun suda erirlik derecesinin yüksek olmasıdır.
- 13:14Di-Amonyum Fosfat
- Di-amonyum fosfat gübresi, fosfor ve azot gibi iki önemli bitki besin maddesini bir arada bulunduran, birçok bitki türü için daha uygun oranlarda kapsayan ideal bir taban gübresidir.
- Diamonyum fosfat gübresi %18 azot ve büyük bir kısmı suda çözünen %46 fosfor içeriğine sahiptir.
- İçerisinde her kilo azota karşılık yaklaşık 2,60 kilo fosfor bulunur, bu nedenle daha ziyade fosforlu gübre gibi kullanılması gerekir.
- 14:06Amonyum Fosfat Gübresi
- Amonyum fosfat terkibindeki fosfor ve azot miktarları bakımından özellikle Orta Anadolu ve geçit bölgelerde yetiştirilecek buğday için en uygun gübredir.
- Hububat ve benzeri bitkilere sonbaharda ekim mi, tohumun derinliğine ve bant halinde verilmesi en ideal uygulama şeklidir.
- Ekim mümkün olmadığı durumlarda amonyum fosfat gübresi ekimden hemen önce toprak yüzeyine serpilip daha sonra ekim yapılarak gübrenin toprakla karışması temin edilmelidir.
- 14:51Meyve Ağaçları ve İlkbaharda Ekilecek Bitkiler İçin Uygulama
- Meyve ağaçlarında amonyum fosfat gübresi kışın şiddetine bağlı olmakla beraber Şubat ayı sonunda veya Mart ayında 10 ila 15 santimetre derinliğine gömülmesi şeklinde verilmelidir.
- İlkbaharda ekilecek bitkilerde ise ekiminde veya ekinden hemen öncelerde tohum yatağına gelecek şekilde gübrenin uygulanması sağlanmalıdır.
- Gübrenin uygulanması esnasında bitkilerin fosforlu gübre ihtiyaçları dikkate alınarak uygulanacak gübre miktarı tespit edilmelidir.
- 15:48Kompoze Gübreler
- Kompoze gübreler genelde gri veya kahverengi renkte olup, uygun şartlarda uzun süre saklanabilir ve her türlü toprakta kullanılabilirler.
- Türkiye topraklarının genellikle azot ve fosfor bakımından fakir, potasyum bakımından zengin olması nedeniyle kullanılacak kompoze gübrelerin çoğunlukla potasyum içermeyen gübreler olması gerekir.
- Potasyumlu kompoze gübre toprak analizleri ile potasyum eksikliği belirlenmiş alanlarda kullanılmalıdır.
- 16:33Mikro Element Gübreleri
- Mikro element gübreleri bünyelerinde demir, bakır, çinko, mangan ve bor gibi mikro besin elementleri içeren gübrelerdir.
- Bu gübreler katı veya sıvı halde veya diğer besin elementleri ile kompozi olarak piyasada satılır ve sülfat, nitrat veya şelatlı halde bulunabilir.
- Şelalı gübrelerin özelliği, içinde bulundurduğu besin elementini bitkinin kullanacağı formda hazır tutmasıdır ve böylece tutulan elementlerin kaybı veya yararsız şekle dönüşmesi engellenir.
- 17:18Mikro Element Eksiklikleri ve Etkileri
- Toprakta yeteri kadar bulunmadıklarında bitkilerde kloroz olarak tanımlanan sararmalar görülür.
- Demir eksikliğinde genç yapraklarda sararmalar olur, çinko eksikliğinde yapraklarda mozaikleşme şeklinde sararma görülür, mangan eksikliğinde bitki normal büyüyemez ve tohum yapamaz.
- Bakır noksanlığında büyüme, genç yaprakların kıvrılması ve yaprak uçlarında beyazlaşma, solma görülür.
- 18:07Mikro Element Gübrelerinin Uygulanması
- Mikro element eksikliklerine karşı bitkilerin gösterdiği tepkilerin farklı olduğu unutulmamalıdır.
- Mikro elementler çok dikkatli olarak ve çok az miktarlarda uygulanmalıdır, zira çok küçük miktarlardaki fazlalıklar dahi zararlı etki yapabilirler.
- Özellikle bor uygulamalarında çok dikkatli olunmalıdır, bor eksikliğini gidermek üzere verilecek çok az miktardaki bor fazlalığı toksik etki gösterebilir.
- 18:39Kimyasal Gübrelerin Denetimi
- Türkiye'de kimyasal gübrelerin üretimi, ithalatı ve satışı Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı tarafından denetlenir.
- Yetkili elemanlarca gübre bayilerinden alınan örneklerin kimyevi gübre denetim yönetmeliği ve tarımda kullanılan kimyevi gübrelere dair yönetmelik çerçevesinde kontrolleri yapılır.
- Kontrol sonuçları ilgili birimlere iletilir.