• Buradasın

    Kıbrıs Sorunu ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs Harekatı Belgeseli

    youtube.com/watch?v=HuI1lUjDKYQ

    Yapay zekadan makale özeti

    • Bu video, Kıbrıs adasının coğrafi ve tarihsel özelliklerini anlatarak başlayıp, 1963 yılından 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'na kadar olan süreci kronolojik olarak ele alan bir belgeseldir. Belgeselde Bülent Ecevit, Korgeneral Bedrettin Demirel gibi önemli figürlerden bahsedilmektedir.
    • Video, Kıbrıs'ın coğrafi konumu ve tarihsel gelişiminden başlayarak, 1963 yılında başlayan Türk-Rum çatışmalarını, EOKA örgütünün faaliyetlerini, Piskopos Makarios'un politikalarını ve 1974 yılında Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahalesini detaylı şekilde anlatmaktadır. Türk ordusunun Kıbrıs'a girişinden, savaşın gelişimine, Türk köylerinin Rumlar tarafından tahrip edilmesine ve Türk halkının sürgün edilmesine kadar olan süreç aktarılmaktadır.
    • Belgeselde ayrıca Lefke kasabasının tanıtımı, Türk-Yunan sınırı durumu, Girne, Lefkoşa, Magosa gibi şehirlerin durumu ve St. Hilarion tepesine yapılan ziyaret de yer almaktadır. Video, Atatürk'ün Kıbrıs'a selamını içeren şiirsel bir metinle sona ermektedir.
    00:30Kıbrıs'ın Coğrafi ve Demografik Özellikleri
    • Kıbrıs, Doğu Akdeniz'de Türk topraklarına elli mil uzaklıkta, Yunan topraklarına ise beşyüz milden fazla uzaklıkta bir adadır.
    • Kıbrıs çok eski çağlardan beri meskundur ve yerleşim bölgeleri genellikle deniz kenarındadır, ancak başkent Lefkoşa adanın ortasındadır.
    • Kıbrıs, sıcak iklimi ve turistik bölgeleriyle stratejik öneme sahiptir ve Doğu Akdeniz'de belirli bir ticari düzeye ulaşmıştır.
    01:28Kıbrıs'taki İki Cemaat
    • Kıbrıs adasındaki halk iki cemaatten oluşur: Türkler ve Rumlar.
    • Barış içinde yıllarca yaşamış olan bu iki topluluk tarihin hiçbir döneminde karşı karşıya gelmemiştir.
    • Rumlar balıkçı olarak bereketli denizlerde avlanırken, Türkler çiftçilikle kazanç elde eder ve ada topraklarının yüzde ellisine sahiptirler.
    02:19Kıbrıs'taki Çatışmalar
    • Kıbrıs'ta kan dökülmesi 1948'den beri devam etmektedir, ancak 1963 yılı Türk ve Rum toplumlarının kan ve ateşle yanan ilk ve önemli çatışma tarihidir.
    • Kilisenin ve Yunan emperyalizminin saldırısı sonucu Türkler esirdir veya ölür, yüzlerce yaralı hastanelere taşınır.
    • Kıbrıs müftüsü Dana Efendi ilk şehitlerin defin merasiminde Türk haklarından bahsederken, toplumun lideri Dr. Fazıl Küçük hadiselerin önemini dünyaya anlatamamaktadır.
    03:32Rumların Silahlı Teşkilatı ve Katliamları
    • Rumlar hem orduları hem de EOKA adlı milli faşist örgütleri vardır.
    • EOKA, Türkleri öldürmek, evleri yakmak ve camileri yakıp yıkmak için örgütlenmiştir.
    • 1950'den 1963 yılı sonuna kadar Kıbrıs'ta katledilen Türklerin sayısı 2500'den fazla olmuştur, bu bilinen resmi rakam olup, Rumların daha kalabalık oldukları kesimlerde öldürülen Türklerin sayısı bugüne kadar öğrenilememiştir.
    05:02Kıbrıs'taki Siyasi Durum
    • Adadaki resmi idare Rumların elindedir ve bu devlet daima meşru ve beyne milel olduğunu iddia eden bir kuruluştur.
    • Türklerin en büyük zayiatı Erenköy savaşlarında olmuştur: 178 ölü, 640 yaralı.
    • Kıbrıs devleti gayri resmi ordusu olan EOKA'nın cinayetlerine, katliamlarına hiçbir zaman mani olamamıştır.
    05:33Enosis Hareketi ve Rum Kilisesi
    • Eski bir Yunan ordusu albayı olan Grivas ile Kıbrıslı çeteci Nikos Sampson, "Enosis" (Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakı) sloganı uğruna birleşmişlerdir.
    • Pan-Helenizm, Yunan emperyalizmi ve Rum Kilisesi bir savaş ilan etmiştir.
    • Devlet reisi Piskopos Makarios, bloksuz ülkelere tarafsız gibi görünmek, Yunan halkına Enosis vaat etmek ve Türkleri adadan kaçırmak için gizli plan ve projeler hazırlamıştır.
    06:35Kıbrıs'taki Güvenlik Durumu
    • Adada barış gücü iki cemaatin arasını bulmaktan başka işler peşindedir ve Rum silahlı kuvvetlerinin önünde kontrol görevini yapmaktadır.
    • Adadaki cemaat iki ayrı din ve milliyetçidir: Hristiyan ve Müslüman, oysa Birleşmiş Milletler barış gücü askerlerinin hepsi Hristiyan milletlerden oluşmuştur.
    • Adadaki iki önemli üs Britanya İmparatorluğu'na aittir ve İngilizler Kıbrıs'ın tamamında olmasa da kuvvetli tahkim edilmiş hava, deniz ve kara kuvvetleri ile önemli bir askeri güçleri vardır.
    07:34Rum Milli Muhafız Ordusu ve Türk Azınlığı
    • Adada örgütlenen Rum milli muhafız ordusu Yunan subayları tarafından yetiştirilmektedir ve Türkiye'ye karşı tabi tutulmaktadır.
    • Yunan ordusu "Megalo Idea" için Rum ordusu ile kucaklaşmaktadır.
    • Amerikan askeri yardımından alınan askeri teçhizat ve silahlar kanunsuz olarak Kıbrıs ordusuna devredilmektedir.
    08:02Türk Azınlığının Durumu
    • Türkler pusları olduğu halde adeta esir ve sığıntı durumundadırlar.
    • Rum askeri teşkilatı, Almanya'nın Nazi devrindeki Yahudilere yaptığı muamelenin aynını Türkler'e uygulamaktadır.
    • Türklerin mal ve can güvenliği yoktur, evler basılmakta, eşyalar aranmakta, halk Kıbrıs'tan göç etmeye zorlanmaktadır.
    08:48Piskopos Makarios'un Görüşleri
    • Lüks sarayından idare ettiği devletin anayasasını hiç nazarı dikkate almayacaktır.
    • BBC televizyonuna "Kıbrıs bir Akdeniz devletidir, dili ve kültürüyle Grek'tir, çok eskiden beri Yunan uygarlığı'nın bir bölümüdür Kıbrıs" diyerek Türklerin azınlıkta olduğunu belirtmiştir.
    • "Enosis bir gaye, bir istektir, ne zaman gerçekleşeceği bilinmez ama söylüyorum, kalbim Enosis'ten yanadır" diyerek Türklerin haklarına tecavüz etmiştir.
    09:43Kıbrıs'taki Siyasi Gelişmeler
    • Türkler sadece protesto mitingleri yapıyor, dünya kamuoyunun Kıbrıs'ta dönen politik oyunları anlamasını ve ona göre tedbirler almasını istiyordu.
    • Üniversite gençliği ve hükümetler Kıbrıs probleminin barışçı yollardan halledileceğini ümit ediyorlardı.
    • Makarios ise her fırsatta Türk azınlığı'nın haklarına tecavüz ediyor, devlet başkanı hüviyetinden çok militan politikacı olarak Avrupa Birliği içinde Türkiye'yi küçük düşürmeye çalışıyordu.
    10:14Yunanistan'daki Darbe ve Kıbrıs'taki Müdahale
    • Yunanistan 1967'de "Palyos" dediği demokrasi yerine albaylar cuntası ile idare ediliyordu ve bu cuntası ortaya bir katil sürmüştü: Nikos Samson.
    • Bu adam Makarios'u devirip devlet başkanı oluyordu.
    • Barış gücü aslında bir danışıklı dövüş olan bu hükümet darbesinin dışında kalmaya çalışırken, darbe aslında Türkler'e karşıydı.
    11:22Türkiye'nin Müdahalesi
    • Türkiye Başbakanı Bülent Ecevit, Kıbrıs'taki hükümet darbesi hakkında "Adadaki olup bittiğini hiçbir zaman kabul etmeyeceğiz" diyerek tepki göstermiştir.
    • Ecevit darbenin Yunan hükümeti tarafından yapıldığını bildiği için İngiltere ile konuşmak üzere Londra'ya gitti ancak sonuç alamadı.
    • Ecevit sabah saat 6:10'da "Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs'a indirme ve çıkarma hareketi başlamış bulunuyor" açıklamasını yaptı.
    13:26Kıbrıs Barış Harekatı
    • Türk ordusu garantör devlet olarak adaya tek başına müdahaleye karar verdi ve Birleşmiş Milletler emrinde Kore'de savaşmıştı.
    • Kıbrıs Barış Harekatı'na karar verilirken Türk ordusuna "ateş açılmadan ateş etmeyeceksiniz" emri verilmişti.
    • Türk ordusu gerek NATO ittifakı içindeki devletler gerekse Varşova Parti devletleri bütün dikkatleri ile Kıbrıs Harekatı'nı takip ediyorlardı.
    14:51Türk Ordusu'nun Kıbrıs Harekatı
    • Türk ordusu 1878'de terk ettiği topraklarına bir polis harekatı düzenlemiş, bu harekatın amacı Kıbrıs'ı ilhak etmek veya toprak kazanmak değil, Enosis'e karşı durmak ve Kıbrıs'taki 120 bin Türk'ün hayatını güven altına almaktı.
    • Türk ordusu denizaşırı bir askeri harekata başlayıp büyük başarıyla devam ettirmiş, uçaklar ve helikopterlerle askerler Kıbrıs'a taşınmış, paraşütler barış ve özgürlük sembolüydü.
    • Son derece silahlanmış Rum ordusu saldırıya geçerken, Türk ordusu esir düşenlere insan muamelesi yapmış, yaralılar ve hastalar hastaneye sevk edilmiş, doktorlar ve hemşireler onlara tıpkı Türk askerlerine yaptıkları gibi muamele etmişlerdi.
    16:45Türk ve Rum Arasındaki İlişkiler
    • Esir alınan bir Rum subayı, yıllardan beri okul sıralarında aşılanan Türk düşmanlığı olduğunu ve önce Makarios için savaştıklarını ancak Samsun'un sadece bir çeteci olduğunu söylemiş, Türk subayı ise Yorgo Stefanapoulos ile küçükten arkadaş olduklarını ve aynı mahallede büyüdüklerini anlatmıştı.
    • Kirne'de yaşayan bir Rum ailesi, Türk ordusu geldikten sonra hayatlarının güven altında olduğunu, Türkleri yanlış tanıtıldığını ve Kıbrıs üzerinde Türkler ve Rumların anlaşması gerektiğini belirtmişti.
    • Türk ordusu adadaydı ama hayatları henüz güven altında değildi, İngilizler ise kendi halkını askeri üslerinden uçakla ve denizden gemilerle boşaltmaktaydı.
    20:29Türk Ordusu'nun Gücü ve Yunanistan'ın Demokrasiye Dönüşü
    • Türk ordusu, kahraman komandolar ve diğer askerlerle birlikte şehitliğe, zafere ve gaziliğe koşarken, düşman dev olsa bile onu yere vuruyordu.
    • Yunanistan hızla demokrasiye dönmeye kararlıydı, diktatör General Giz Kiz eski başbakanlardan Konstantin Karamanlis'i Yunanistan'a davet etmiş, Karamanlis yemin ederek eski sivil devlet adamlarından müteşekkil kabinesini kurmuştu.
    • Türkiye başbakanının dediği çıkmış, Türk barış harekatı Yunanistan'a demokrasiyi getirmiş, Yunanistan cuntadan parlamento düzenine geçecekti.
    23:16Kıbrıs'taki Güvenlik Tedbirleri
    • Kıbrıs'ta garantör devletlerden biri olan İngiltere, Türkiye ve Yunanistan Cenevre'de toplanmış, İngiltere Dışişleri Bakanı Kalahan bu konferanstan çok ümitli olduğunu söyleyerek İngiltere'nin üzerine düşen ödevi yapacağını bildirmişti.
    • Türkiye Dışişleri Bakanı Turan Güneş, meşru Yunan hükümeti adına adanın barışa ihtiyacı olduğunu takdir edeceklerini ümit ettiğini söylemişti.
    • Yunanistan NATO'dan çekildiğinde Amerika telaşa düşmüş, Türkiye'nin sözüne güvenilir olduğu bir daha anlaşılır ve Türkiye başbakanı "Biz ittifaklarımıza her zaman bağlıyız" demişti.
    24:07Kıbrıs'taki Silahlanma ve Savaşın Zararları
    • Türk ordusu büyük savaşçıydı, üstün yetenekleriyle Avrupa'nın en büyük kara ordusu hüviyetindeydi.
    • Kıbrıs'ta kumandanlar önce Türk halkının güvenliğini, sonra da ordunun güvenliğini sağlamak için tedbir alıyorlardı.
    • En önemli olan şey küçücük Kıbrıs'ın son derece silahlanmış olmasıydı, orduları teçhiz edecek malzeme depolarda yığılıydı.
    25:02Savaşın Sonuçları ve Rum Vahşeti
    • Birleşmiş Milletler'in ateşkes kararı üzerine Kıbrıs'ta askeri hareketler durmuş, savaş büyük felaketti, araçlar tahrip edilmiş, silahlara sarf edilen paralar muazzam yekunlar tutmuştu.
    • Türk kuvvetlerine arkadan vurmak için yola çıkan 700 kişilik bir topçu birliğinden geride kalanlar, fanatik Yunan kafasının zavallı kurbanları olmuştu.
    • Yunanlılar Kıbrıs'ta gerilla harbi başlatacaktı, bir gerilla örgütü teslim alınıyor, bunlar teslimden önce hemen sivil elbise giyiyor ve öylece Türk kuvvetlerine iltica ediyorlardı.
    28:03Rum Vahşetinin Örnekleri
    • Geride kalan her ev, her yapı bir mukavemet yuvası olacağından dikkatle aranarak Türk ordusunu arkadan vurma olanağı ortadan kaldırılmaktaydı.
    • Rum askerleri, gözleri görmeyen yaşlı Türk köylülerini bulamayan Atlılar köyünün 57 kişilik nüfusunun hepsini kurşuna dizerek bu toprakların altına gömmüştü.
    • Murat Ağa, Magosa yöresinde bir Türk köyüdür, Rumlar aynı vahşeti bu köyde de göstermişler, köyün 82 kişilik nüfusunun hepsini katletmişlerdir.
    30:56Rum Vahşetinin Sonuçları
    • Türk askeri teşkilatı bu katiller sürüsünün cinayetlerinin peşindedir, bunlar Kıbrıs Devleti'nin resmi ordusunun askerleridir.
    • Rum vahşeti, insanlık dışı, çağ dışı eylemlerde bulunurken, ırkının çok iyi bilinen vasıflarını, hırsızlık ve eşkıyalık fiillerini yapmaktadır.
    • Kimlikleri tespit edilebilenler: Salih Hüseyin, Ahmet Özer, Mustafa Ali, Ayşe, Murat, Memduh, Yaşar ve Nesibe'nin evlilikleri, Emine, Kadir, Hasan ve Hatice'nin mutlu günleri, bu insanların yakınları savaş günlerinden önce katledilmişlerdi.
    33:59Kıbrıs'taki Katliamlar
    • Kıbrıs'ta büyüyen katliamlar ve kazılan cesetler, koca köyün nüfusunu toprak altına sokan zihniyetin dünyaya gösterileceği bir olaydı.
    • Kovca köyünde üç yüz'e yakın insan bir anda yok olmuş, Salih Hüseyin yarı deli olmuş ve günlerce mağarada kuru ekmekle yaşamıştı.
    • Türk Turizm ve Tanıtma Bakanı, Rum vahşetini dünyaya göstererek "Türklere karşı yapılan bu katliam çağdışı ve insanlık dışıdır" diyerek Kıbrıs'taki soykırımı açıkladı.
    35:55Girne'nin Türk İdaresi
    • Girne, Kıbrıs adasının kuzeyinde, dört yüz yıl Türk idaresinde kalan bir kent olup, kalesi ve limanı Türklerden kalmamıştır.
    • Beş yüz yıllık camide yüz yıl boyunca ezan ve ibadet yapılamamış, ancak şimdi iki aydır ezan sesleri duyulmaktadır.
    • Yunan subaylarının ordu evi şimdi Türk ordusu karargahıdır ve "Geldik ve aldık" yazısıyla Yunanlılara cevap verilmiştir.
    39:08Kıbrıs'taki Savaş Durumu
    • Kıbrıs'taki halkın erkekleri askerdir ve güneyde Rum ordusunda Türkler'e karşı çarpışmaktadır.
    • Türkler için irkımın Akdeniz'de bir sevinci vardır ve Kıbrıs'ta bir zaferi vardır.
    • Eskiden Türk ve Yunan alayları NATO içinde müttefik olarak yan yana yaşarken, Yunan megalo iddiası ve emperyalizmi Türkleri adadan kovmak kararındaydı.
    40:42Türk ve Yunan Alayları Arasındaki Çatışma
    • Türkler adaya çıkartma yaptıkları gün Yunan alayı derhal Türk alayına taarruz etti, halbuki Türkiye Kıbrıs'ta bir polis harekatı yapıyordu.
    • Yunanlılar uçaksavar topları ile piyade askerine taarruz ettiler ve bu savaş kurallarına aykırıydı.
    • Yunan alayı Türk alayına saldırınca mukabelesini görmüş, savaşın şartlarına göre araçlar tahrip edilmiş ve yanmıştı.
    42:26Türk Ordusunun Üstünlüğü
    • Yunan alayı bin kişiydi ve tank, kariyer gibi ağır vasıta ve topları vardı, Türk alayı ise altıyüz kişiydi ve hiçbir ağır vasıtası yoktu.
    • Cemal Abdülnasır'ın Papaz Makarios'a verdiği tanklar kullanıldı Türk ordusuna karşı, ancak Türk ordusunun üstün savaş kudreti bu tankları esir aldı, tamir etti ve Rumlara karşı kullandı.
    • Şimdi Yunan alayı Yeşil Hat ötesindedir, Türk alayı ise Yeşil Hattın kuzeyinde ama tetikte hazır ve cesurdur.
    43:53Lefkoşa'nın Durumu
    • Lefkoşa adanın kapital şehridir, Türk ve Rum yönetimi bu şehirdedir, en büyük nüfus ve devlet daireleri de buradadır.
    • Beş yüz yıl öncesinin kahraman Bayraktar'ın Türk bölgesi ile Rum bölgesi 1963'ten beri ayrılmış, önceleri bir arada yaşayan bu halk şimdi can düşmanı olarak karşı karşıya gelmiştir.
    • Türkler beş yüz yıl önceki meşhur Latin Kilisesi'ni camiye çevirip içinde ibadet etmişler, bir tek taşına zarar vermemişlerdir.
    45:34Kıbrıs'taki Savunma Durumu
    • Kıbrıs'ta Türklerin kurduğu bir savunma örgütü olan Mücahitlerin tuttuğu bir bölümde, on-onbeş metre ötede Rum mevzilerinden her an susturucu takılı silahlardan kurşun gelmektedir.
    • Günün belli olmayan saatlerinde karşılıklı ateş açılır ve insanlar ölür, ama her iki taraf bir metre bile toprak alamaz.
    • Birleşmiş Milletler Lefkoşa Havalimanı'na giden yolu tutmaktadır, havalimanı çevresi Türklerde, beynelim ile limansa barış gücü işgalindedir.
    47:17Magosa'nın Tarihi
    • Magosa adanın doğusunda bir liman şehridir, kentin Türk kesimi tarihi kale içinde, Rum kesimi banliyödedir.
    • Çok eski Türk yapıtları olan medrese, hastane tam beş yüz yıllık olup, Latin Kilisesi olan Selimiye Camii yeni yapılmış gibi ayaktadır.
    • Namık Kemal burada sürgün kalmıştı ve "Asiler vatan imdadına" diyen ilk vatan şairimiz burada yaşamıştır.
    48:55Kıbrıs'taki Türk Halkının Durumu
    • Adanın batısına doğru yol alırken Türk halkının güvenliğini temin eden ordunun güven verici gölgesinde ilerliyoruz.
    • Rumların her zaman yaptıkları gibi kaçarken yaktıkları Türklere ait sivil araçlar ve havaya uçurulan benzin istasyonu bulunmaktadır.
    • Rumlar Türklerden üç bin vasıtayı yakıp tahrip ettikten sonra kaçmışlardır.
    50:51Rum Vahşetinin Örnekleri
    • Rum mezarları bakımlı ve güzel ama aynı şeyi Türk mezarları için söyleyemeyiz, Rumlar çekilirken tahrip edilen bu mezarlar Rum vahşet vekilinin en belirgin örneğidir.
    • Türk halkı daha evvel Lefke'ye sürgün edilmiş olan Omorfo şimdi bomboştur, boş sokaklarda Enosis ve EOKA caminin yerinde yeller esiyor.
    • Güneyde Rum bölgesinden Türk bölgesine kaçan bir ailenin üç oğlunu Rumlar öldürmüşlerdir.
    54:28Lefke Kasabası
    • Lefke, Kıbrıs'ın en doğusunda bulunan bir Türk kasabasıdır.
    • Tarım ürünleriyle, özellikle nefis portakallarıyla meşhurdur ve Kıbrıs'ın en zengin yörelerinden biridir.
    • Limon, portakal, muz ve narenciye dünya pazarlarına gönderilir.
    55:05Türk-Yunan Sınırı
    • Türk ordusu belirli bir hat olan sınır çizgisinde durmaktadır.
    • Türk ve Yunan sınırı çok açık ve tehlikeli biçimdedir, mevziler iç içe ve nazik bir bölgedir.
    • Türkler ateşkes kararına uyarlarken, Rumlar gerilla harekatı için sık sık hudutları taciz eder ve çarpışmalar olur.
    55:45St. Hilarion Tepesi
    • Girne'ye dönülerek Beşparmak Dağları üzerindeki St. Hilarion tepesine gelinir.
    • Burada 22 Temmuz günü sekiz şehit veren Kıbrıslı mücahitler St. Hilarion'u tam on bir yıldır ellerinde tutmaktadırlar.
    • Atatürk, Kocatepe'den idare ettiği Türk ordusu başkomutanı kıyafetiyle oradadır ve Türk bayrağı yavru vatanda dalgalanmaktadır.
    56:56Şiirler
    • Video, çeşitli Türk şiirlerinin okunmasıyla devam etmektedir.
    • Şiirlerde Atatürk, Kıbrıs ve Türk milleti hakkında anlatılar bulunmaktadır.
    • Şiirlerde Kıbrıs'ın durumu ve geleceği hakkında düşünceler ifade edilmektedir.

    Yanıtı değerlendir

  • Yazeka sinir ağı makaleleri veya videoları özetliyor