Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir tarih anlatımı formatında olup, konuşmacı Kıbrıs'ın tarihsel gelişimini anlatmaktadır.
- Video, Kıbrıs'ın Osmanlılar'dan çok önce Memlük Türk Devleti tarafından fethedildiğini anlatmaktadır. 1422-1438 yılları arasında hüküm süren Basbay'ın Kıbrıs'ı fethetme kararını, 1424-1426 yılları arasındaki üç seferle Kıbrıs'ın Memlüklere bağlı bir ada haline gelmesini ve sonrasında Venedik'in 1489-1571 yılları arasında Kıbrıs'ı yönetmesini kronolojik olarak anlatmaktadır. Video, Fatih Yahya Ayaz'ın "Memlük-Kıbrıs İlişkileri" adlı kitabından bilgiler aktarmaktadır.
- 00:23Kıbrıs'ın İlk Türk Fethi
- Kıbrıs, Osmanlılardan çok önce Türkler tarafından fethedilmişti ve ilk ele geçiren Türk devleti Memlük Türk Devleti'di.
- Memlük Türk Devleti, 1250-1517 yılları arasında Mısır-Suriye coğrafyasına hakim olup Akdeniz ve Akdeniz ticaretini kontrol etme politikası gütmüştür.
- 1422-1438 yılları arasında hüküm süren Basbay, Mısır'da sükuneti sağlamak ve emirler arasındaki mücadelelere engel olmak için cihat fikrini uyandırmaya çalıştı ve Kıbrıs'ın fethine karar verdi.
- 01:29Kıbrıs'ın Fethi
- Kıbrıs'ın bir Haçlı üssü olması, Kıbrıslıların Mısır sahillerine yaptıkları hücumlar ve Dimyat tüccarlarından birine ait ticaret gemisinin zaptı gibi faaliyetler fethi kararında tesirli oldu.
- 1423'te Dimyat Limanı'nda Franklar tarafından ele geçirilen iki Müslüman ticaret gemisi ve Kıbrıs Kralı John'un Osmanlı Sultanı II. Murat'a gönderilen hediyeleri taşıyan gemiyi zapt ettiği haberleri üzerine fethi için hazırlıklar başladı.
- Kıbrıs, 1424, 1425 ve 1426 yıllarında ardarda yapılan üç sefer sonucu fethedildi.
- 02:31Fethin Aşamaları
- 1424 seferi daha çok küçük bir keşif seferi mahiyetini taşıyordu, Limasol ve çevresi yağmalandı, bazı Kıbrıs gemileri yakıldı.
- 1425 Haziran'ında gerçekleştirilen ikinci seferde Memlük donanması Magosa yakınlarında demirledi, karaya asker çıkarılarak Kıbrıs kuvvetlerine ağır darbeler indirildi ve Limasol'a yürünerek civardaki kalelerden biri ele geçirilip yıktırıldı.
- 1426 Haziran başlarında Kıbrıs'a hareket eden Memlük donanması, Limasol kıyılarına asker çıkardı, Kıbrıs kuvvetleri mağlup edildi, Lefkoşa alındı ve Kıbrıs Kralı Janus esir edilerek Kahire'ye götürüldü.
- 03:58Kıbrıs'ın Memlük Devleti'ne Bağlılığı
- Kahire'de esir olarak bulunan Kıbrıs Kralı, Venedik, Ceneviz ve Fransız konsüllerinin müdahaleleri sonucu 200 bin dinar fidye vermek ve Memlüklere bağlı kalmak, her yıl 20 bin dinar cizye vergisi ödemek şartıyla serbest bırakıldı.
- Kıbrıs'ın fethinden sonra Kıbrıs Krallığı Memlüklere yıllık cizye ödemek zorunda kalan tabii bir devlet haline geldi ve bir çeşit Memlük Devleti'nin eyaletine dönüştü.
- Kıbrıs kralları ve kraliçeleri fetihten sonra Memlük Sultanının adadaki naipleri olarak isimlendirilmeye başlamışlar ve iç işlerine müdahale edilmesine izin vermek zorunda kalmışlardır.
- 05:45Venedik'in Kıbrıs'ı Ele Geçirme
- 1488'de bir Osmanlı filosunun Magosa önünde görünmesi üzerine adanın savunulması bakımından endişeye düşen Venedikliler, Kraliçe Katerina'nın 26 Şubat 1489'da tahttan feragat etmesiyle Kıbrıs'ın idaresini ellerine aldılar.
- Venedik elçisi, Sultan'a hediyelerle birlikte iki yıllık haraç olarak 16 bin düka getirdi ve Sultan da Kıbrıs Krallığı'nın Venedik'e devredilmesini Şubat 1490 tarihinde kabul etti.
- Venedik'in Kıbrıs'taki yönetimi 1489-1571 yılları arasında kargaşa içinde sürdü ve 1562'de ağır vergi yükü altında ezilen halk Venedik idaresine karşı ayaklandı.
- 07:34Kıbrıs'ın Osmanlılar Tarafından Fethi
- Venedik idaresi boyunca Kıbrıs'ı tehdit eden Osmanlıların baskısı 1546'dan sonra daha da arttı ve nihayet II. Selim zamanında ada tekrar Osmanlı Türkleri tarafından 1571 yılında fethedildi.
- Videoda İslam Ansiklopedisi'nin Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi'nin Basbay maddesinden ve Fatih Yahya Ayaz'ın "Memlük-Kıbrıs İlişkileri" isimli kitabından faydalanılmıştır.