Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir uzman tarafından sunulan, kaynakçılık alanında iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgi veren bir eğitim semineridir. Sunum, Avrupa Kaynakçılar Birliği'nin bildirisiye dayanmaktadır.
- Seminer, iş sağlığı ve güvenliğin tarihsel gelişimi ile başlayıp, gazaltı kaynak yönteminin teknik özellikleri, karşılaşılabilecek tehlikeler (elektrik, ark ışıması, yangın, patlama, gürültü, toz, gaz, duman ve ergonomik tehlikeler) ve bu tehlikelere karşı alınabilecek önlemleri detaylı şekilde ele almaktadır. Ayrıca, kaynakçılıkta kullanılan koruyucu donanımlar (antistatik ayakkabılar, koruyucu kıyafetler, eldivenler, kulaklıklar, maskeler) ve havalandırma sistemleri hakkında teknik bilgiler sunulmaktadır.
- Seminerin son bölümünde Murat Bey adlı bir uzman katılımcıların sorularını yanıtlamakta, kaynak işlerindeki meslek hastalıkları, SGK kayıtları ve güvenlik önlemleri konularını ele almaktadır. Türkiye'deki iş kazası istatistikleri (yıllık 4000 kaynak iş kazası, 10 ölüm, 10 meslek hastalığı) ve farklı kaynak yöntemlerine göre (karbon kesme, lehimleme, direnç kaynağı) hangi ekipmanların kullanılması gerektiği gibi teknik detaylar da videoda yer almaktadır.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Genel Bilgiler
- Sunumda gazaltı kaynak yönteminde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tehlikeler ve önlemler anlatılacaktır.
- İş sağlığı ve güvenliği kavramı, çalışanların bu konuya hazır olması ve belli kurallar çerçevesinde uygulamaları sağlayarak çalışan sağlığını ve güvenliğini korumayı amaçlar.
- Türkiye'de son dört yılda ortalama 400 bin civarında iş kazası mevcutken, kaynak işlerinde bu rakam yaklaşık 4 bin civarındadır.
- 02:50İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri
- Türkiye'de genel iş kazalarında yılda yaklaşık 1350 ölümle karşılaşılmakta, kaynakta ise ortalama 10 kişi her yıl iş kazaları sonucu ölmektedir.
- Türkiye genelinde yılda yaklaşık 1000 meslek hastalığı tespit edilirken, kaynakla ilgili kısımda bu sayı 10 olarak düşünebiliriz.
- Meslek hastalıkları sonucunda genel işlerde son yılda 5 ölüm kayıtlara geçmişken, kaynak kişiliğinde böyle bir ölüme rastlanmamıştır.
- 04:08Gazaltı Kaynak Yöntemi
- Gazaltı kaynak yöntemi, düşük voltajlı bir gerilimden elde edilen yüksek amperlerde bir ark oluşması ve bu kaynağın gaz atmosferiyle korunduğu bir yöntemdir.
- MIG/MAG kaynak yönteminde, kaynak tel sürekli otomatik olarak makineden beslenir ve kaynak arkı oluşur.
- Tik kaynak yönteminde tungsten elektrod kullanılır ve sürekli tel beslemesi yoktur, ilave metalsiz veya ihtiyaca göre ilave metal kullanılarak kaynak kaynağı gerçekleştirilir.
- 05:56Güvenlik Bilgi Formları ve Kullanım Kılavuzları
- Ürün güvenlik bilgi formlarından ve kullanılan ekipmanlardaki kullanım kılavuzlarından faydalanılmalıdır.
- Güvenlik bilgi formlarında, hangi tehlikelere maruz kalabileceğiniz, ne gibi önlemler alabileceğiniz ve maddeler hakkında bilgiler mevcuttur.
- Kullanım kılavuzlarında makinanın elektrik tehlikesi, yaşayabileceğiniz her türlü etken ve bunlara karşı alınacak güvenlik tedbirleri uyarıları yer almaktadır.
- 08:00Gazaltı Kaynak Yöntemindeki Tehlikeler
- Gazaltı kaynak yönteminde iş sağlığı ve güvenliği açısından elektrik tehlikesi, ark ışıması tehlikesi, yangın ve patlama tehlikeleri, gürültü tehlikesi, toz, gaz ve duman tehlikeleri bulunmaktadır.
- Ergonomik tehlikeler de bu yöntemde karşılaşılan tehlikeler arasındadır.
- Kaynak dışı bulunduğunuz ortamın gerekliliklerine ait tehlikelere maruz kalıyorsanız bunları da göz önünde bulundurmanız gerekir.
- 08:46Kaynak Makinelerinin Elektrik Güvenlik Standartları
- Kaynak makineleri EN 60974 standardına tabi olup, 50 volt AC veya 113 volt DC olarak sınırlandırılmıştır.
- Makinelerin çalışma voltajı yaklaşık 10 volt ile 44 volt arasında olup, düşük gerilimle yüksek akım elde ederek ısı kaynağı oluştururlar.
- Makineler LVD (Düşük Voltaj Direktifi) ile net izolasyon sağlar, kablolardaki izolasyon dirençlerinden ve kaçak akım sigortasından oluşur.
- 10:35Kaynakçıların Elektrik Güvenlik Ekipmanları
- Kaynakçılar ISO 20345 S3 tabanlı antistatik iş güvenliği ayakkabısı giymelidir, bu ayakkabılar sıvı sızdırmama ve nem almama özelliğine sahiptir.
- Elektrik çarpmaları 65 volt üzerindeyse sinir, kas ve dolaşım sistemini etkileyebilir, ölüme sebep olabilir.
- Kaynakçılar ISO 11611 standardında deri sınıfındaki veya polimer takviyeli kumaş tarzındaki kişisel koruyucu donanımlar kullanmalıdır.
- 12:35Kaynak Makinelerinin Kullanım Kuralları
- Kaynak ekipmanları ıslak veya nemli olmamalı, çalışma ortamında nem olmamalıdır.
- Makine bakım zamanında elektrik ehliyetli bakımcı müdahale etmelidir.
- Makine kullanılmadığında şebeke kablosundan çekilmeli ve mutlaka toprak hattı olan bir şebekeye bağlanmalıdır.
- 13:25Arkışma Tehlikesi ve Korunma
- Kaynak arkı yüksek enerjiye sahip bir ısı kaynağıdır ve ışınları %85'ini ısı enerjisi olarak kaynakta kullanırken, %15'ini çalışanın derisine ve gözlerine yansıtıyor.
- Kızılötesi ışıklar genellikle kornea bölgesinde, morötesi ışınlar (ultraviyole) ise retina bölgesinde hasara sebebiyet verebilir.
- Kaynakçılara özel maskeler, yüz korumayı amaçlar ve ISO 1775 standardına sahip olmalıdır.
- 16:05Kaynak Filtreleri ve Özellikleri
- Kaynak filtreleri (kartuş) kaynak akımının seviyesine göre karartma sağlar ve manuel olarak ayarlanabilir.
- Filtreler 5-13 aralığında ayarlanabilir, amper değeri arttıkça kararma derecesi de artmalıdır.
- Filtreler dört farklı segmentte sınıflandırılır: optik sınıfı, ışık difüzyonu, tüm filtre yüzeyinde kararma ve açıya bağlı kararma seviyesi.
- 20:10Kaynakçı Eldiven Özellikleri
- Kaynakçı eldivenler ISO 1147 standardına sahip olup, farklı işler için hazırlanmış olmaları nedeniyle farklı testlerden geçerler.
- Kaynakçı eldivenlerin ısıya ve metal sıçramalarına maruz kalma seviyeleri belirlenmiş olup, minimum değerler vardır.
- Tip A eldivenler sığır derisinden yapılmış, daha kalın ve dayanıklı olup elektrik arkı kaynakçıları ve MIG/MAG kaynakçıları tarafından kullanılırken, Tip B eldivenler daha yumuşak ve hassas kaynakçılarda tercih edilir.
- 22:25Koruyucu Kıyafetler ve Tehlikeler
- Kaynakçılıkta baş, ön vücut, kollar, bel bölgesi, pantolon ve ayakkabı gibi tüm vücut bölümlerini koruyan ISO 11611 Class 2 seviyesinde kişisel koruyucu donanımlar kullanılır.
- Kaynakçılıkta yangın, patlama, elektrik arkı, kıvılcım, sıçrantı ve tutuşma tehlikeleri mevcuttur.
- Yanıcı ve parlayıcı malzemeler kaynak bölgesinden en az 11 metre uzaklıkta tutulmalı veya yanmaz malzemelerle (polimer takviyeli cam elyaf) muhafaza altına alınmalıdır.
- 25:27Gürültü Tehlikesi ve Önlemleri
- Kaynakçılıkta tik yönteminde yaklaşık 75 desibel, MIG/MAG yönteminde 95-102 desibel ses seviyesine maruz kalınır.
- Yüksek ses maruziyeti geçici veya sürekli işitme kayıpları, dolaşım sistemi rahatsızlıkları, solunum bozuklukları ve sinir bozukluklarına neden olabilir.
- 80 desibel seviyesinde kişisel koruyucu kulaklık kullanılması, 85 desibelde ise kulaklık kullanımı zorunludur ve maruziyet süresi 3 desibel artışla yarı yarıya düşer.
- 28:12Kulaklık Türleri ve Özellikleri
- Kulaklıklar EN 352-1 standardına sahip olmalı ve SNR (Sürdürülebilir Gürültü Redüksiyonu) seviyelerine göre sınıflandırılır.
- EN 352-1 standardına sahip kulaklıklar baş bantlı (sınıf 1), tıkacı (sınıf 2) ve barete takılan (sınıf 3) olmak üzere üç grupta incelenir.
- Çalışanlar ortamdaki gürültü maruziyetine ve çalışma süresine uygun SNR değerine sahip kulaklıkları kullanmalıdır.
- 29:34Toz, Gaz ve Duman Tehlikeleri
- Kaynakçılıkta oluşan gazlar, duman ve tozlar insan sağlığı için risk oluşturur, özellikle 1 mikron civarında tozlara maruz kalınır.
- Krom-6, krom-3, nikel, beriyum gibi elementler kanserojen özelliklere sahiptir ve solunum yollarında tahriş, cilt hastalıkları ve astım gibi sorunlara neden olabilir.
- Günlük maruziyet değerleri vardır ve 8 saatlik çalışmada metreküpte 0,030 miligram sınırını aşan değerler tehlikeli olabilir.
- 32:54Kaynakçılıkta Toz Kontrolü ve Koruma Ekipmanları
- Avrupa Kaynakçılar Birliği'nin yayınladığı bir bildiride, çevre koşullarına, malzeme seçimine ve proseslere göre çalışan sağlığı için gerekli ekipmanlar ve toz kontrolü yöntemleri detaylı bir tabloda belirtilmiştir.
- Tabloda kapalı ve açık alanda çalışma durumlarına göre, kullanılan malzemelere, kaynak yöntemlerine ve tehlikelere göre genel havalandırma, lokal havalandırma, FFP2 veya FFP3 tipi filtreli maske gibi koruma yöntemleri önerilmektedir.
- Maruziyet sürelerine ve kalma sürelerine göre sınıflandırılmış bu tablo, kaynakçılara hangi koruma ekipmanlarının kullanılacağını belirlemelerine yardımcı olmaktadır.
- 36:38Havalandırma Sistemleri ve Özellikleri
- İşyerlerinde genel havalandırma sistemi, çalışma ortamının hacmine göre hesaplanıp belli kuvvetlerde çekim sağlanarak, oksijen oranının yüzde yirmibir seviyesinde tutulmasını sağlar.
- Düşük vakumlu duman toplama sistemlerinde, duman kaynaklı ortamdan çekilerek makine içindeki kademeli filtrelerden ayrıştırılır ve temiz hava makine çıkışından verilir.
- Yüksek vakumlu sistemlerde daha düşük devirde çekim yaparlar, bu nedenle yaklaşık otuz-otuziki milim iç çapa sahip olup daha yakın konumda konumlandırılır.
- 40:15Filtre Sistemleri ve Özellikleri
- Duman filtreleme cihazlarında ön filtre ve ana filtre bulunur; ana filtre işi yapan filtredir ve F7099009A standardına göre GM ve EV sınıfı olarak sınıflandırılır.
- YEN 1822 standardına göre EPA-HEPA filtreler Avrupa tarzında olup, HEPA13 filtresi 3 mikrona kadar tozları yüzde 99,95 oranında ayrıştırabilir.
- Kaynakçılarda genellikle F serisi filtreli ürünler, G serisi ön filtre ve EV serisi veya HEPA serisi ana filtreler kullanılmaktadır.
- 42:00Filtreleme Sistemlerinin Debi Özellikleri
- Doğrudan emişli sistemde kaynak noktasına 0-5 santim mesafeden, yüksek okulu sistemde 10-15 santim mesafeden yaklaşık 150 metreküp/saat debi elde edilir.
- Düşük vakumlu sistemde 30-70 santim mesafeden ortalama 700-1400 metreküp/saat arasında bir debi ile kaynak dumanları çalışma ortamından uzaklaştırılır.
- Davlumbazlı sistemler genellikle otomatik kaynak uygulamalarının üstünde kullanılır ve çalışan için daha güvenli bir çözüm sunar.
- 43:54Kaynakçılıkta Kullanılan Koruma Ekipmanları
- Kaynakçılarda baş koruması, EP2 veya EP3 toz maskeleri (5 mikrona kadar %99 ayrıştırma), deri kaynakçı ceketi, iş pantolonu ve botu gibi koruyucu giysiler kullanılır.
- Kaynakçı eldivenlerinin koç boyu (elinden sonra dirseğine kadar giden kısmı) önemlidir ve derinin tamamen gözükmemesi gerekmektedir.
- Kaynakçılarda kulaklık da kullanılabilir ve bu ekipmanlar çalışanın sağlığı için gerekli koruma sağlar.
- 46:09Kaynak İşlerinde Kişisel Koruyucu Donanım
- Galveniz kaplama metalleri kaynatırken kişisel koruyucu donanım olarak toz maskesi yeterli değildir.
- Çalışan sağlığını korumak için mutlaka duman emme ve filtreleme sistemi kullanılmalıdır.
- Çalışma Bakanlığı son yıllarda bu yönde denetlemeler yapmaktadır ve kaynak mevcut olduğunda duman emme ve filtre sisteminin bulunması zorunludur.
- 49:24Meslek Hastalıkları ve Kaynak Yönetmeliği
- Türkiye'de kaynak işlerine özel bir toz-duman yönetmeliği bulunmamaktadır.
- Kaynak işlerinde meslek hastalıkları mevcuttur ve SGK kayıtlarında son dört yılda ortalama her yıl on kişi meslek hastalığına yakalanmaktadır.
- Kaynak işlerinde alınmayan tedbirler sonucu çalışanlarda göz rahatsızlıkları, şeker hastalığı veya kalp hastalıkları gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
- 52:52Filtre Sistemleri ve Program Kapanışı
- Aktif karbon filtre tek başına yeterli değildir, ayrıca duman emme ve filtreleme sistemi kullanılmalıdır.
- Kaynak işlerinde paslanmaz çelik gibi tehlikeli malzemeler kullanıldığında özel dikkat gösterilmelidir.
- Program sonunda katılımcılara teşekkür edilerek, bir sonraki eğitim için web sitesi ve sosyal medya hesapları üzerinden bilgi alınabileceği belirtilmiştir.