Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın hayatını ve saltanatını anlatan tarihsel bir belgeseldir. 6 Kasım 1494'te Trabzon'da doğan Süleyman, babası Yavuz Sultan Selim ve annesi Hafsa Sultan'dır.
- Video, Süleyman'ın çocukluğundan başlayarak tahta çıkışını, askeri seferlerini ve saltanatının önemli olaylarını kronolojik olarak anlatmaktadır. Belgrad, Rodos, Macaristan, İran, Corfu ve Zigetvar gibi önemli seferler detaylı şekilde ele alınırken, padişahın kişiliği, yönetimi ve halkperverliği hakkında bilgiler de sunulmaktadır. Ayrıca, Süleyman'ın 46 yıllık saltanatı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesi ve "Altın Çağ" olarak anılan dönemin özellikleri de videoda yer almaktadır.
- 00:13Kanuni Sultan Süleyman'ın Doğumu ve Çocukluğu
- Kanuni Sultan Süleyman, 6 Kasım 1494'te Trabzon'da dünyaya geldi, babası Yavuz Sultan Selim, annesi Hafsa Sultan'dır.
- Batılı müverrihlerce Magnifit, Magnific veya Grand Türk lakapları ile anılırken, Osmanlı müverrihlerince "Kanuni" lakabı yaygın olarak tercih edilir.
- Çocukluk yıllarını Trabzon'da geçiren Süleyman, kuyumculuk zanaatini süt kardeşi Kadı Ömer Efendi'nin oğlu Beşiktaşlı Yahya Efendi ile birlikte bir Rumdan öğrenmiştir.
- 01:34Tahta Çıkışı ve İlk Faaliyetleri
- 1512 yılında babası Selim'in tahta culu etmesinden sonra İstanbul'da Kaymakam-ı Saltanat olarak bulundu ve 1513'te Saruhan Sancakbeyliğine atandı.
- 21-22 Eylül 1520'de babası Selim'in vefat haberini alan Süleyman, 30 Eylül 1520'de Topkapı Sarayı'nda tahta cülüs etti.
- İlk faaliyetleri adaleti yaymaya ve tebaasını korumaya yönelik olup, Tebriz ve Mısır'dan zorla İstanbul'a göç ettirilen ailelerin memleketlerine geri dönmelerine izin verilmesi ve İran ile olan İbrişim yasağını kaldırıp tüccarların zararının karşılanması şeklinde gerçekleşti.
- 02:39İlk Seferleri
- Sultan Süleyman'ın ilk sefer rotası, atası Fatih Sultan Mehmed'in başarısızlığa uğradığı Belgrad idi ve 1 Ağustos 1521'de kuşattığı Belgrad'ı 29 Ağustos 1521'de teslim almıştı.
- İkinci sefer rotası Akdeniz'de önemli bir mevkiye sahip olan Saint Jean Şövalyelerinin üstlendiği Rodos adasıydı ve 5 ay 25 gün süren kuşatma sonrasında Rodos Üstadı Azamının teslim olmasıyla ele geçirilmişti.
- 1525 yılında Havle Savaşı'nda Habsburg İmparatoru V. Karl'ın esir düşen Fransa Kralı I. Franz'ın esaretten kurtarılması talebi, Kanuni Sultan Süleyman'a Batı Avrupa ve Macaristan siyasetini başlatmak için önemli bir gerekçe sağlamıştı.
- 03:33Batı ve Doğu Siyaseti
- 1526-1529-1532-1533-1541 yılları arasında muhtelif seferi hümayunlar gerçekleştirilmiş ve bu seferlerde önemli başarılar elde edilerek Macaristan ve Batı Avrupa topraklarının ve siyasetinin şekillenmesinde önemli bir pay sahibi olunmuştur.
- Kanuni Sultan Süleyman, batı siyasetinde olduğu gibi doğu siyasetinde de ihtiyatta ve planlı hareket etmiş, özellikle batıda ve doğuda aynı anda savaşmaktan kaçınmaya gayret göstermiştir.
- İlk doğu seferine 1533 yılında çıkan Kanuni Sultan Süleyman, 1535 yılında seferi nihayete erdirdiğinde Bağdat Osmanlılar tarafından ele geçirilmişti.
- 04:20İran Seferleri
- 1547-1549 yılları arasında Erkas seferi olarak anılan harekat tertip edilmiş ancak kesin bir başarı sağlanamamıştı.
- 1553-1555 yılları arasında kısa aralıklarla devam eden son İran seferi, 29 Mayıs 1555'te imzalanan ve merkezi Tebriz olan Azerbaycan'ın batısını ve Irak'ı Osmanlılara bırakan Amasya Antlaşması ile neticelendi.
- Kanuni Sultan Süleyman, tertip ettiği İran seferleri ile Safevilere son vermek istediği gibi kendisini Sünni İslam'ın savunucusu olarak görmüştür.
- 05:00Diğer Seferleri
- 1537 yılında çıktığı Corfu seferi, büyük ihtimalle İtalya'nın fethinin gerçekleştirilebilmesini temin edebilmek amacıyla tertip edilen bir köprübaşı mahiyetindeydi ve başarısızlıkla neticelenmiştir.
- Corfu seferinin başarısızlığını unutturmak isteyen Sultan Süleyman, ertesi sene Karaboğdan seferine çıkmış ve burada son derece başarılı bir harekat yürütmüştür.
- 1565 Malta kuşatmasında başarısızlığa uğrayan Gazi Padişah kızı Mihrimah Sultan ve veziri Sokullu Mehmet Paşa'nın teşvikleriyle 1566 yılında son seferine çıkmıştı ve 7 Eylül 1566 tarihinde savaş meydanında vefat etmiştir.
- 06:08Fiziksel Özellikleri ve Kişiliği
- Süleyman gençlik çağında babası gibi sakalsız fakat uzun bıyıklı iken sonra sakal bırakmıştır.
- 1520'de tahta çıktığında Venedik elçisi onu uzun boylu, narin fakat dayanıklı, ince ve kemikli yüzlü, zorlukla seçilebilen sakalı ve bıyığı olan, cana yakın ve iyi huylu bir genç şeklini tarif etmiştir.
- Bospec'e göre Kanuni, bağkur, perhiskar ve itidalli bir hükümdardır, kendisine karşı en garazkar olanlar bile onun hakkında Hürrem Sultan'a aşırı bağlı olması dışında olumsuz bir şey söyleyemez.
- 06:59Kanuni'nin Mirası
- Sultan Süleyman kırkaltı sene boyunca hüküm sürmesi ve onüç kez sefere çıkması hasebiyle Osmanlı padişahlarının arasında bir en olarak öne çıkar.
- Özellikle bunalımların en tepeye yükseldiği 19. yüzyılda onun dönemi "Asr-ı Saadet" altın çağı olarak anılmaya başlanmıştır.
- Sultan Süleyman bir gün yakın adamlarla görüşürken "Alemin veli nimeti kimdir?" diye sorar ve "Hayır, alemin veli nimeti köylüdür ki, ziraat ve ekip biçme işiyle uğraşıp ürettikleriyle bizleri nimete gark edip doyuruyorlar" der, bu rivayet onun halkına karşı adaletli ve halkperver bir padişah olduğunu göstermek içindir.