Buradasın
Kanuni Sultan Süleyman'ın Hayatı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Yükselişi
youtube.com/watch?v=-FjP8mq7QEsYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta çıkışından ölümüne kadar olan hayatını ve Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişini anlatan tarihsel bir eğitim içeriğidir. Videoda Sultan Süleyman, İbrahim Ağa, Sokullu Mehmet Paşa, Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut Reis ve Hızır Reis gibi önemli tarihi şahsiyetler yer almaktadır.
- Video, Sultan Süleyman'ın 1520'de tahta çıkışıyla başlayıp, Belgrad ve Rodos'un fethi, Mohaç Muharebesi, Viyana kuşatması, İran seferleri ve Akdeniz'deki deniz zaferleri gibi önemli olayları kronolojik olarak anlatmaktadır. Ayrıca Osmanlı-Hint seferleri, Cerbe Deniz Savaşı ve Zigetvar Kalesi'nin fethi gibi önemli tarihsel olaylar da detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Videoda Osmanlı İmparatorluğu'nun deniz gücü, özellikle Barbaros Hayrettin Paşa ve Turgut Reis gibi önemli denizcilerin rolü vurgulanmaktadır. Ayrıca 1561'deki taht kavgası, 1565'teki Malta kuşatması ve 1566'daki Avusturya ile olan savaş gibi önemli siyasi olaylar da anlatılmaktadır. Video, Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümü ve II. Selim'in tahta geçişiyle sona ermektedir.
- 00:29Kanuni Sultan Süleyman'ın Tahta Çıkışı ve İlk Yılları
- 1520 yılının 21 Eylül-22 Eylül gecesi babası I. Selim'in ölümü üzerine İstanbul'a hareket eden Süleyman, 30 Eylül 1520 tarihinde 10. Osmanlı padişahı olarak tahta çıktı.
- Venedik elçisi Bartolomeo Contani, Süleyman'ı 26 yaşında, uzun fakat sırım gibi ve kibar görünüşlü, akıllı bir hükümdar olarak tanımlamıştı.
- Şam beylerbeyi Canberdi Gazali, Süleyman'ın padişahlığını tanımadı ve isyan başlattı, ancak Mastava Muharebesi'nde yenilip öldürüldü.
- 02:03İlk Fetihler
- Süleyman'ın ilk seferi 18 Mayıs 1521'de Macaristan'ın yönetimindeki Belgrad üzerine yapıldı ve 29 Ağustos 1521'de teslim oldu.
- 1522'de Rodos adasına düzenlediği seferde, 6 aydan fazla süren kuşatma 26 Aralık 1522'de şövalyelerin teslimiyle sona erdi.
- Rodos'un alınmasının ardından şövalyelerin elinde bulunan Bodrum, Tahtalı, Aydos kaleleri ile İslamköy ve Sömbeki adaları da alındı.
- 03:23Sadrazamlık Değişimi ve Yeniçeri Ayaklanması
- 1523 Şubat'ında Süleyman, saltanatının ilk üç yılında görev yapan sadrazam Piri Mehmet Paşa'yı emekliye ayırdı ve Odabaşı İbrahim Ağa'yı sadrazam olarak atadı.
- Sadrazamlığa kendisine verilmesini bekleyen ikinci vezir Ahmet Paşa, Mısır'da isyan çıkararak bağımsızlığını ilan etti.
- 1525 Mart'ta Süleyman Kağıthane'de avlandığı sırada yeniçeriler şehirde ayaklanma başlattılar, ancak kısa sürede bastırıldı.
- 04:54Macaristan Seferi ve Mohaç Muharebesi
- 23 Nisan 1526'da Süleyman'ın önderliğindeki ordu Macaristan'a hareket etti ve 28 Ağustos 1526'da Mohaç Ovası'na geldi.
- Muharebe öncesi toplanan savaş meclisinde Yahya Paşazade Malkoçoğlu Vali Bey, Macar süvarilerinin tehlikeli olduğunu ve yan ve geriye saldırıların daha yararlı olacağına dair teklifi kabul edildi.
- 29 Ağustos 1526'da gerçekleşen muharebede Osmanlı ordusu kazandı, Macar kralı II. Layoş kaçtı ancak bataklıkta boğularak öldü.
- 09:39Seferin Sonuçları ve Sonraki Olaylar
- Sultan Süleyman, 29 Ağustos 1526'da yapılan muharebeyi kazanarak doğu Avrupa'daki Macar direncini kırdı ve Macaristan'ın başına Erdel Voyvodası Yanaş Zapolya'yı getirdi.
- 1526 Ağustos'unda Safilerin desteğiyle Bozokta Baba Zünnun isyanı baş gösterdi, ancak 1527'de bastırıldı.
- 1527'de Orta Anadolu'da Safevilerin desteğiyle Kalender Çelebi isyanı çıktı, ancak Elbistan civarında yenilgiye uğratılıp idam edildi.
- 11:57Kanuni Sultan Süleyman'ın Alman Seferi
- Viyana kuşatmasında başarısız olan Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya Arşidük'ü Ferdinand'ın Budin'i tekrar kuşatması üzerine tekrar sefere çıkmaya karar verdi.
- Bu sefer, Şarlken üzerine yapıldığı için Osmanlı tarihlerinde "Alman seferi" olarak zikredildi ve ordunun mevcudu ikiyüzbin civarındaydı.
- Osmanlı ordusu Viyana'yı muhasara etmedi, Almanya işlerinden ganimetlerle geri döndü ve kış yaklaştığından İstanbul'a geri dönüldü.
- 13:47Avusturya ile Anlaşma ve İran Seferi
- Alman seferi sonunda Ferdinand, Osmanlı Devleti ile başa çıkamayacağını anlayarak sulh istemek zorunda kaldı.
- 1533 tarihinde yapılan anlaşmaya göre Ferdinand, Padişah Sultan Süleyman'ın üstünlüğünü kabul edip yılda otuz bin altın vermeyi kabul etti.
- İran Safevileri, Osmanlı Devleti'ne düşmandı ve Bağdat Hakimi Zülfikar Han'ı öldürerek Bağdat'a girdiler, bu durum Osmanlılar'ın Safeviler'e savaş açmasına sebep oldu.
- 15:35Irak Seferi ve Osmanlı-Fransız İlişkileri
- Kanuni Sultan Süleyman'ın Irakeyn seferi sonunda Irak Osmanlı idaresine geçti, ancak Tebriz ve civarı Osmanlılar çekilince Safeviler tarafından geri alındı.
- Osmanlı-Fransız münasebetleri Kanuni'nin Macaristan seferi sırasında başladı ve Padişah, Mohaç zaferi ile Fransa Kralı I. François'ı Şark baskısından kurtarmıştı.
- İstanbul'a dönüşlerinde Kanuni Sultan Süleyman, Fransızlara ticari imtiyazlar vererek "kapitasyon" adlı bir anlaşma yaptı.
- 17:13Macaristan'daki Gelişmeler
- Macar Kralı Yanoş 1540 tarihinde öldü, yerine çok küçük bir çocuk olan Sigismund kaldı.
- Ferdinand, bu çocuğun kralın oğlu olmadığını söyleyerek Macar tahtına göz dikti ve Budin'i kuşattı.
- Padişahın gelmekte olduğunu duyan Avusturyalılar kuşatmayı kaldırarak geri çekildiler ve 1541 yılında Budin'e giren padişah, şehrin en büyük kilisesini camiye çevirdi.
- 18:23Macaristan'daki Diğer Seferler
- 1543 yılında yapılan seferde Estergon ve Isoltini gibi müstahkem kaleler Osmanlı'nın eline geçti.
- 1552 yılında Vezir Kara Ahmet Paşa ile Rumeli Beylerbeyi Sokullu Mehmet Paşa, Avusturya'nın elindeki Tammışvar kalesini aldılar.
- Hadım Ali Paşa da Avusturya idaresindeki Macar topraklarına giderek çok sayıda esir, ganimet ve bazı kaleleri aldı.
- 19:40İkinci ve Üçüncü İran Seferleri
- Irakeyn seferinden sonra Safeviler, Osmanlıların almış olduğu Tebriz ve Havalesini geri aldılar, bu durum Kanuni Sultan Süleyman'ın ikinci İran seferine çıkmasına sebep oldu.
- İkinci İran seferinde Tebriz tekrar Osmanlılar tarafından alındı, ancak iki taraf arasında anlaşma yapılmadığından Safeviler tekrar tecavüze başladı.
- Kanuni Sultan Süleyman, Trablusgarp'ın alınmasına Barbaros'un arkadaşı Turgut Reis'i memur etti ve Trablusgarp'ı aldı.
- 20:45Üçüncü İran Seferi ve Şehzade Mustafa Olayı
- Şah Tahmas, Osmanlı ordusunun batıda savaşmasından istifade ederek Erzurum dolayını yakıp yıkması, Kanuni Sultan Süleyman'ın üçüncü İran seferine çıkmasına yol açtı.
- Kanuni Sultan Süleyman bu seferi esnasında büyük oğlu Şehzade Mustafa'yı Konya Ereğlisi yakınlarında öldürtmüştü.
- Osmanlı tarihleri bu hadisenin Sadrazam Rüstem Paşa ile Padişahın hanımı Hürrem Sultan'ın entrikaları sonunda yapıldığını kaydederler.
- 22:55Hayrettin Paşa'nın Hayatı
- Hayrettin Paşa, 1470'li yıllarda Midilli adasında doğdu ve babası Selanik Vardar Ağalarından, annesi Rum Katerina'dı.
- Hızır Reis, Yavuz Sultan Selim adına para bastırıp hutbe okutarak bağlılığını bildirdi ve Selim de onu Cezayir Beylerbeyliğine atadı.
- 1519'da Cezayir'e gelen İspanyol donanmasını mağlup etti, ancak Cezayir halkının durumu ve Tunus Beyi ile yapılan savaşın iyi netice vermemesi üzerine Cicel'e çekildi.
- 24:13Barbaros Hayrettin Paşa'nın Akdeniz Seferleri
- Barbaros Hayrettin Paşa (Hızır Reis), 1520-1525 tarihleri arasında Akdeniz kıyılarını vurarak büyük ganimetler elde etti ve 1525'te Cezayir'i yeniden ele geçirdi.
- Kanuni Sultan Süleyman'ın Alman seferi sırasında Andrea Doria'nın Mora kıyılarına saldırması üzerine, Kanuni Hızır Reis'i İstanbul'a çağırdı ve 1533'te Hayrettin adını verdiği Hızır Reis'i Osmanlı donanmasının başına Kaptan-ı Derya eyledi.
- Hayrettin Paşa 1534'te Akdeniz'e açıldı, İtalya kıyılarına seferler düzenleyip Tunus'u ele geçirdi, ancak 1535'te Haçlı donanması karşısında Tunus'u bırakmak zorunda kaldı.
- 25:27Preveze Deniz Savaşı
- Osmanlıların Akdeniz'deki denetiminin artması üzerine Papalık, Venedik, Ceneviz, Malta, İspanya ve Portekiz gemilerinden oluşan bir Haçlı donanması kuruldu ve başına Andrea Doria getirildi.
- 1538'de Artakörfezi önlerinde gerçekleşen savaşta Haçlı donanması 600'den fazla gemiyle (308 harp teknesi ve 120 en büyük oturak gemisi) 10 bin force ve 60 bin askerle, Hayrettin Paşa ise 122 kadırga ve forcelarla 20 bin askerle karşılaştı.
- Savaş sonucunda Haçlı donanması 128 gemisini kaybetti, 29'ı Osmanlı denizcileri tarafından ele geçirildi, Hayrettin Paşa hiçbir gemisini kaybetmese de 400 kadar leventi savaşta öldü.
- 26:31Barbaros Hayrettin Paşa'nın Son Yılları
- Preveze Deniz Savaşı, Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki egemenliğini pekiştirdi ve Kutsal Roma Cermen İmparatoru Şarlken 1541'de Preveze'nin öcünü almak için Cezayir'e saldırdıysa da başarılı olamadı.
- Fransa Kralı I. François, Şarlken'e karşı Osmanlılardan yardım isteyince Kanuni Barbaros'u Fransa'nın Akdeniz kıyılarına gönderdi ve Toulon'da Fransız donanmasıyla birleşerek 1543'te Nice'yi aldı.
- Barbaros Hayrettin Paşa, 4 Temmuz 1546'da vefat etti ve Beşiktaş'taki türbesine defnedildi.
- 27:19Osmanlı-Hindistan Seferleri
- Osmanlılar Mısır'a aldıkları sırada Portekizliler de Hindistan'a gidecek Ümit Burnu yolunu keşfetmişlerdi ve Hint sularında geniş bir harekata girişerek Müslüman devletlere saldırmışlardı.
- Portekizlilerin hücumuna uğrayan Güzerat İslam hükümdarı, Padişah Kanuni Sultan Süleyman'dan yardım istemesi üzerine Hindistan'a dört deniz seferi yapılmıştır.
- İlk Hint seferi 1538 yılında Mısır Valisi Hadım Süleyman Paşa tarafından gerçekleştirildi, Aden kolaylıkla zapt edildi ve Osmanlı ülkesine katıldı.
- 29:46İkinci ve Üçüncü Hindistan Seferleri
- Hadım Süleyman Paşa, Portekizlilerin elinde bulunan Hindistan'ın batısındaki Diu kalesini kuşattıysa da kale alınamadı ve geri dönmek zorunda kaldı.
- İkinci seferi 1551'de Süveyş'ten kalkan Piri Reis, önce Portekizlilerin aldığı Adeni tekrar ele geçirdi, daha sonra Basra Körfezi'ne giderek Hürmüz Kalesini hasarı ettiyse de alamadı.
- Üçüncü seferi 1552'de Piri Reis'in Basra'da bıraktığı donanmayı Süveyş'e getirmeye memur edilen Murat Reis, Hürmüz adası civarında üstün Portekiz kuvvetleriyle şiddetli bir savaş yaptıysa da muvaffak olamayarak Basra'ya geri dönmek zorunda kaldı.
- 31:22Dördüncü Hindistan Seferi
- Dördüncü seferi 1553'te Murat Reis'in portekizlilere yenilişi Kanuni Sultan Süleyman'ı çok kızdırdığından, basra'daki donanmayı Süveyş'e getirme görevi bu defa Seyyidi Ali Reis'e verildi.
- Seyyidi Ali Reis, Hürmüz Boğazı açıklarına geldiğinde 20-30 gemilik bir Portekiz donanmasıyla karşılaştı ve bütün gün devam eden savaş sonunda Portekizliler mağlup olup çekildiler.
- Seyyidi Ali Reis'in seferi sırasında başından geçen maceraları anlatan "Mirat-ül Memalik" ve "Mühit" isimli eserleri meşhurdur.
- 33:02İtalya Seferleri ve Djerba Savaşı
- 31 Temmuz 1555'te İstanbul'a dönen Süleyman, 29 Eylül'de Sadrazam Kara Ahmet Paşa'yı idam ettirdi ve yerine tekrar Damat Rüstem Paşa'yı getirdi.
- Fransa Kralı II. Henry 30 Aralık 1557 tarihinde Süleyman'a mektup yazarak kendisinden yardım dilemişti ve Fransa'ya yardım amacıyla 1558'de İstanbul'dan ayrılan Turgut Reis ile Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı donanması İtalya'ya vardı.
- 10 Şubat 1560'da Trablus'a doğru yola çıkan Haçlı donanması, 7 Mart'ta Cerbe adasını ele geçirdi ve burada bir kale inşasına başladı.
- 34:55Djerba Savaşı'nın Sonuçları
- 14 Mayıs 1560'da Osmanlı donanması Preveze'de uygulanan yarım ay şeklindeki savaş düzenine girmişti; merkeze Piyale Paşa, sağ kanada Kurdoğlu Ahmet Bey ve sol kanada Kurdoğlu Mustafa Bey komuta ediyordu.
- Türk topçusunun isabetli ve etkili atışları sonucunda Haçlı filosunda panik ve bozgun havası gözlemlenen Piyale Paşa, düşmanın üzerine gidilmesini emretti.
- Deniz savaşı Türklerin kesin zaferiyle sonuçlandı, bazı kaynaklarda Haçlı donanmasının ilk günkü kaybının 20 kadırga ve 26 gemi olduğu, ertesi gün kara savaşları devam ederken ise verilen toplam kaybın hazırlanan armada'nın neredeyse yarısı olduğu belirtildi.
- 36:23Cerbe Zaferi ve Sonuçları
- Cerbe Muharebesi'nde Osmanlı donanması, Haçlı donanmasına karşı zafer kazanmış ve asker kaybı dokuz bin ile on sekiz bin arasında değişmiştir.
- Turgut Reis'in yakaladığı gemilerle Haçlı donanmasının kaybı artmış, Cerbe Kalesi kuşatması üç ay sürmüş ve kale teslim olmuştur.
- Cerbe Zaferi, Prevezeden sonra Türk tarihinde ikinci büyük deniz zaferi olarak kabul edilir ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz'deki hakimiyeti zirve noktasına ulaşmıştır.
- 37:07Osmanlı'nın Akdeniz'deki Gücü
- Cerbe Kalesi'nin fethinden iki ay sonra, Osmanlı donanması Haçlılardan ele geçirilen 28 savaş gemisi, 27 nakliye gemisi ve yaklaşık 5 bin esirle İstanbul'a dönmüştür.
- 1565'te Osmanlı donanması Malta adasını kuşatmış ancak başarılı olamamıştır.
- Türklerin denizlerdeki yenilmezliği 1571 yılındaki İnebahti faciasına kadar devam etmiştir.
- 38:05Osmanlı Devleti'ndeki Gelişmeler
- Sultan Süleyman'ın vefat etmeden taht kavgası baş göstermiş, Selim'in tarafında yer alan Beyazıt ve oğulları 25 Eylül 1561'de Kazvin'de boğdurulmuştur.
- 10 Temmuz 1561'de Sadrazam Rüstem Paşa ölmüş, yerine Semiz Ali Paşa atandı.
- 1562 yılında İstanbul'a gelen elçiler, Habsburglarla Osmanlı İmparatorluğu arasında sekiz yıllık bir anlaşma imzaladı.
- 38:49Malta Kuşatması ve Turgut Reis'in Ölümü
- 18 Mayıs 1565 tarihinde Turgut Reis ve Piyale Paşa'nın komutasındaki Osmanlı donanması, Malta adasını kuşattı.
- Malta, Şövalyelerin yanında İspanyol İmparatorluğu, Sicilya Krallığı ve Maltalı siviller de adanın savunmasına destek oldu.
- 11 Eylül'de başarısızlıkla sonuçlanan kuşatma sonrasında Turgut Reis çarpışmalar esnasında aldığı darbe ile öldü.
- 39:24Avusturya ile Savaş
- Avusturya Arşidükü Maximilian vergiyi gönderip barış antlaşmasını yenilerken, Erdel Bey Sigismund ile savaşmaktaydı.
- Erdel Bey Sigismund'un Habsburg topraklarına girerek Zatmar'ı ele geçirmesi üzerine Maximilian Osmanlı'dan buranın geri verilmesini istemiş, ancak Osmanlı cevabı beklemeden Erdel topraklarına saldırmıştır.
- 1566 yılı Nisan ayı sonunda Avusturya'ya karşı savaş ilan edilmiştir.
- 40:08Kanuni Sultan Süleyman'ın Son Seferi
- Bu sefer Kanuni Sultan Süleyman'ın ordusunun başında bizzat bulunduğu seferlerin on üçüncüsü ve sonuncusuydu.
- Padişahın komutasındaki ordu Belgrad yoluyla Macaristan topraklarına geldi ve Zigetvar Kalesi üzerine gidildi.
- 5 Ağustos 1566 tarihinde Zigetvar önlerine varan Osmanlı ordusu, şehrin kale, eski ve yeni kentten oluşan üç parça halinde olduğunu ve bunların birbirine köprülerle bağlandığını gördü.
- 41:41Zigetvar Kuşatması ve Sultan Süleyman'ın Ölümü
- Yaklaşık bir ay süren kuşatmada her iki taraf da ağır kayıplar verdi, 13 Ağustos'ta yenişehir kısmı, 19 Ağustos'ta da eskişehir bölümü alındı.
- 5 Eylül'de açılan bir lağıma yerleştirilen humbarın ateşlenmesiyle kalenin altında barut mahzene ateş aldı ve art arda patladı.
- Savunmanın çökmesi üzerine umutsuz duruma düşen Zeyi, kaleden yarma harekatına giriştiyse de yaralı halde esir düştü ve başı kesilip Alman Kralı II. Maximilian'a gönderildi.
- Padişahın hayatını kaybetmesi, sadrazam tarafından tehlikeli olacağı düşünülerek gizli tutulmuş, kalenin fethinden sonra padişahın ölüm haberi oğlu II. Selim Belgrad'a gelene kadar gizli tutulmuştu.