Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından Zoom programı üzerinden sunulan uzaktan laboratuvar dersidir. Eğitmen, laboratuvar teknikerlerine yönelik kan sayım ve analiz yöntemlerini detaylı olarak anlatmaktadır.
- Video, kan laboratuvarında kullanılan çeşitli yöntemleri kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak manuel kan sayım teknikleri, eritrosit sayımı ve hemoglobin ölçümü anlatılmakta, ardından lökosit sayımı, hematokrit ölçümü ve eritrosit indeksleri (MCV, MCH, MCHC) açıklanmaktadır. Son bölümde ise trombositlerin özellikleri, trombosit indeksleri ve sedimantasyon hızı testi hakkında bilgiler verilmektedir.
- Ders, hem modern laboratuvar cihazlarında hem de taşra veya sahra koşullarında kullanılan basit yöntemler hakkında bilgiler içermektedir. Ayrıca kan örneklerinin doğru alınması, laboratuvar sonuçlarının yorumlanması ve normal değerler ile patolojik durumlardaki değişimler de detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Giriş ve Kan Sayım Yöntemleri
- Konuşmacı, koronavirüs pandemisi nedeniyle uzaktan eğitim yapmak zorunda olduğunu ve öğrencilerin dersler, staj ve sınavlar hakkında sorularını resmi kanallardan takip etmeleri gerektiğini belirtiyor.
- Kan sayım yöntemlerinin iki çeşit olduğu, manuel yöntemlerin taşra veya sahra hastanelerinde kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
- Günümüzde laboratuvarlarda modern cihazlarla hızlı kan sayımı yapılabildiği ancak bu derste manuel sayım yöntemlerine daha fazla ağırlık verileceği belirtiliyor.
- 02:57CBC ve Hemogram Testleri
- CBC (kompleks kan bilimi) veya hemogram testlerinde hemoglobin, eritrosit indeksleri (MCV gibi) ve trombosit indeksleri (PCT, ESR gibi) ölçüldüğü belirtiliyor.
- Bazı değerlerin doğrudan ölçüldüğü, bazılarının ise hesaplandığı açıklanıyor.
- İlk olarak eritrosit sayımı konusuna geçiliyor.
- 04:36Eritrosit Sayımı İçin Gerekli Malzemeler
- Eritrosit sayımı için portatif ışık mikroskopu, hemocytometer (kan sayım alanı), eritrosit pipeti ve aparatı gereklidir.
- Kalem çözeltisi hazırlanışı: 2,5 gram sodyum sülfat, 5 gram sodyum klorür, 25 gram bak ve 100 ml disle su karışımı olarak hazırlanır.
- Hazırlanan çözelti üç hafta süreyle kullanılabilir.
- 06:31Eritrosit Sayım Tekniği
- Özkan veya kılcal kan kullanılabilir, ayrıca enjektörle alınan periferik kan da tercih edilebilir.
- Eritrosit pipetinin beş çizgisine kadar kan çekildikten sonra, yüz bir çizgisine kadar çözelti çekilir.
- Bu yöntemle kan 200 kat daha az hale getirilir çünkü kan 5'ye, çözelti 101'ye kadar çekilmiştir.
- 09:55Kan Sayım Alanı ve Sayım Yöntemi
- Kan sayım alanında büyük bir kare bulunur ve bu kare içinde 16 küçük karecik vardır.
- Sayım yaparken 5 büyük karedeki eritrositler sayılır, bu toplamda 80 küçük karecik sayılır.
- Çizgilerin üzerine düşen eritrositlerin sayılması gerektiği, karenin içine düşenlerin de sayıldığı belirtiliyor.
- 12:17Eritrosit Sayımı ve Hacim Hesaplama
- Toplam 80 küçük karecik sayıldı ve her birinin hacmi hesaplandı.
- Her küçük karecikte bir kenar uzunluğu 5 milimetredir, bu nedenle alanı 25 milimetreküp'tür.
- Toplam hacim 0,08 milimetreküp olarak bulundu ve 1 milimetreküp kandaki eritrosit sayısını bulmak için 50 ile çarpıldı.
- 15:11Eritrosit Sayıları ve Değerlendirme
- Erişkin erkeklerde ortalama 5-6 milyon, kadınlarda 4-5 milyon eritrosit bulunur.
- Eritrosit sayısı gün içinde %4 civarında dalgalanabilir ve uyku halinde azalır.
- Kan alırken hasta uyandırılıp, kümbet pozisyonunda bir süre bekletmek önemlidir.
- 17:19Hemoglobin Ölçümü
- Hemoglobin, Sahli-Sali metoduyla ölçülür ve bu yöntemde hemoglobinometre, dereceli tüp ve klorik asit kullanılır.
- Sahli metodu uygulamada, tüpün içine 5 damla %1 klorik asit konulur ve 20 mikrolitre kan eklenir.
- Kan ve asit karıştırıldıktan sonra, tüpün içindeki karışımın rengi referans renklere eşitlenecek şekilde su eklenir ve sonuç okunur.
- 21:27Lokosit Ölçümü
- Lokosit ölçümünde Türkçe çözeltisi hazırlanırken 3 miligram gliasetik asit, 1 mililitre %1 sulu genti mor ve su ile 100 mililitre tamamlanır.
- Lokosit sayımında 5 büyük kare incelenir ve içindeki lokosit sayısı hesaplanır.
- Bir büyük karenin hacmi 0,01 milimetreküp'tür ve sonuçlar 200 katlı olarak 1 milimetreküp kandaki lokosit sayısı olarak verilir.
- 26:35Lokosit Sayısı ve Önemi
- Lokosit sayısı bir milimetreküp kanda verilir ve laboratuvarda sayı çarpı on üzeri üç (bin adet) şeklinde ifade edilir.
- Sağlıklı bir insanda fizyolojik şartlarda yaklaşık 4.000 ila 9.000 aralığında bir lokosit sayısı bulunur.
- Lokosit sayısının yükselmesi (lokositoz) genel itibariyle enfeksiyonu gösterir ve sistemik ve lokal enfeksiyonlarda, farklı vücut boşluklarında kalma durumlarında en yüksek seyreden bir parametredir.
- 28:07Lokosit Formülü ve Periferik Yayma
- Lokositler beş farklı hücre grubundan oluşur ve bunların toplamı total lokosit sayısını oluşturur.
- Lokosit formülü yapmak için periferik yayma yapılmalıdır; bu yöntemde sadece lokositler değil, eritrositlerin yoğunlukları, şekilsel yapıları, boyu ve boyanma durumu da göz önünde bulundurulur.
- Modern teknolojide flow sitometri yöntemiyle çekirdek yapıları, granüllü/granülsüz olması ve çekirdek boyutu gibi veriler hızlı ve seri bir şekilde ölçülebilmektedir.
- 30:38Hematokrit Ölçümü
- Hematokrit küpleri kullanılarak kılcal kan alınır, her iki tarafı macunla kapatılıp yakılıp, santrifüjde çalıştırılır.
- Santrifüjde çalıştırıldığında üst kısımda serum, alt kısımda kan şekilli elemanları oluşur ve kanın şekilli elemanlarıyla sıvı kısmını birbirinden ayırmış olur.
- Hematokrit değeri, kan şekilli elemanlarının toplam hacmi olarak ifade edilir ve sahra koşullarında portatif ve hızlı bir şekilde ölçülebilir.
- 32:27Eritrosit İndeksleri
- Laboratuvar sonuçlarında MCV (ortalama eritrosit hacmi) değeri, hemoglobin değeri ve eritrosit sayısı biliniyorsa hesaplanabilir.
- Sağlıklı bir bireyde MCV değeri yaklaşık 85±8 aralığında seyreder, yüksek değerler makrotikleri, düşük değerler ise mikrotikleri gösterir.
- MCH (ortalama hemoglobin) değeri, hemoglobin sonucu ve bir milimetreküp kandaki eritrosit sayısının ilk iki rakamı biliniyorsa hesaplanabilir ve sağlıklı bireylerde 28-32 pg aralığında seyreder.
- 36:32MCHC Değeri
- MCHC (hemoglobin konsantrasyonu) değeri, hemoglobin sonucu (gram olarak) ve hematokrit değeri biliniyorsa hesaplanabilir.
- Sağlıklı bireylerde MCHC değeri %32-38 gram aralığında seyreder.
- Şiddetli ishal, durdurulamayan kusmalar gibi uzun süren dehidratasyon hallerinde MCHC değeri artırken, demir eksikliği anemilerinde, kanama dönemlerinde, gebelik idremi ve ödem gibi durumlarda azalır.
- 38:00Trombositler ve Özellikleri
- Trombositler, megakaryositlerin parçalanmasıyla oluşan ve kan akışının durması için damar hasarına hücum eden hücrelerdir.
- Trombositlerin sayımı laboratuvarda bin adet şeklinde verilir ve normal değerleri 150-300 bin arasında değişir.
- Trombositlerin hem yüksek (promositoz) hem de düşük (trombositopeni) olması patolojik durumları gösterir ve nedenlerinin araştırılması gerekir.
- 45:12Trombosit İndekleri
- MPV (ortalama trombosit hacmi), PDW (dağılım genişliği), PCT (trombosit konsantrasyonu) ve PLCR (büyük trombosit oranı) gibi trombosit indeksleri bulunmaktadır.
- PCT, kandaki trombositlerin yüzde olarak işgal ettiği alanı gösterir ve trombosit sayısı çarpı ortalama trombosit hacmi bölü 10.000 formülüyle hesaplanır.
- Fizyolojik şartlarda kandaki trombosit miktarı rejenerasyon ve eliminasyon arasında dengeli bulunmalıdır.
- 47:24Sedimantasyon Hızı
- Sedimantasyon, siyah kapaklı, içinde sodyum sitrat bulunan tüplerde yapılan bir testtir ve manuel veya makine ile ölçülebilir.
- Kan örneklerinin tüpün iki çizgi arasında olması ve pıhtılı olması gerekmektedir, aksi takdirde yanlış sonuçlar elde edilir.
- Sedimantasyon hızı artışı enflamasyon durumlarını, azalması ise akut kalp yetmezliği gibi durumları gösterir.