Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan kamu maliyesi ve mali yönetimi konusunda kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Eğitimci, sınavlarda çıkabilecek sorulara yönelik bilgiler vererek konuyu anlatmaktadır.
- Video, 5084 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile başlayıp, kamu bütçeleri, hesap verme sorumluluğu, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, ödenek kullanımı, harcama yönetimi, kamu idarelerinin mali işlemleri, muhasebe sistemi ve iç-dış denetim konularını ele almaktadır. İçerik, kamu maliyesi sınavlarına hazırlananlar için önemli bilgiler içermekte ve her konu için kanun maddeleri aktarılarak detaylı açıklamalar sunulmaktadır.
- Video ayrıca kamu idarelerinin mülkiyeti, muhasebe sistemi, iç denetim koordinasyon kurulu ve Sayıştay'ın dış denetim rolü gibi konuları da kapsamaktadır. Özellikle bütçe ilkeleri, ödenek kullanım kuralları, harcama yetkileri ve mali kontrol mekanizmaları gibi sınavlarda sıkça sorulan konular üzerinde durulmaktadır.
- 00:27Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun kapsamı
- Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu belli kriterlere göre cetvelle ayrılmıştır: Genel Yönetim (Merkezi Yönetim, Genel Bütçeli Dahil İdareler) birinci cetvelde, Özel Bütçeli İdareler ikinci cetvelde yer alır.
- Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Kuruluşlar üçüncü cetvelde, Sosyal Güvenlik Kurumları (Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu) dördüncü cetvelde yer alır.
- Genel Yönetim kapsamında Mahalli İdareler başlığı altında İl Özel İdareleri, İlçe Özel İdareleri, Belediyeler, Bağlı İdareler ve Mahalli İdareler Birliği bulunmaktadır.
- 01:28Kanunun Amacı ve Kapsamı
- Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlamak için kamu mali yönetimi yapısını ve işleyişini düzenlemektir.
- Kanun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerin mali yönetim ve kontrolünü kapsar.
- Düzenleyici ve denetleyici kurumlar bu kanunun sadece sayılı maddelerine tabidirler.
- 02:48Temel Tanımlar
- Bütçe, belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleriyle bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgedir.
- Kamu geliri, her türlü gelirler, hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanmak araçlarının primi, satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlarla diğer gelirlerdir.
- Harcama birimi, kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimdir.
- 04:30Kamu Mali Yönetimi ve Mali Kontrol
- Kamu mali yönetimi, kamu kaynaklarının tanımlanmış standartlara uygun olarak etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlayacak yasal ve yönetsel sistem ve süreçlerdir.
- Mali kontrol, kamu kaynaklarının belirlenmiş amaçlar doğrultusunda, etkili, mevzua ilgili mevzuatla belirlenen kurallara uygun, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için oluşturulan kontrol sistemi, kurumsal yapı, yöntem ve süreçlerdir.
- Mali yıl, takvim yılıdır ve bir Ocak'ta başlayıp otuzbir Aralık'a kadar gider.
- 05:31Kamu Maliyesi ve Temel İlkeleri
- Kamu maliyesi, gelirlerin toplanması, harcamaların yapılması, açıkların finansmanı, kamunun varlık ve borçlarıyla diğer yükümlülüklerin yönetimini kapsar ve merkezden ve yerinden yönetim esaslarına göre yürütülür.
- Kamu maliyesinin temel ilkeleri arasında kamu mali yönetiminin uyumlu bir bütün olarak oluşturulması ve yürütülmesi, kamu görevlilerinin hesap verebilmelerini sağlayacak şekilde uygulanması ve mali disiplini sağlaması bulunmaktadır.
- Kamu maliyesi ilkeleri uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve izlenir.
- 08:06Hazine Birliği ve Mali Saydamlık
- Hazine birliği kapsamında, bir sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin tüm gelirleri hazine veznelerine girer, giderleri bu veznelerden ödenir ve özel vezne açamazlar.
- Mali saydamlık, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyu zamanında bilgilendirilmesini amaçlar.
- Mali saydamlığın sağlanabilmesi için gerekli düzenlemenin yapılması ve önlemlerin alınmasına kamu idareleri sorumludur ve bu hususlar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından izlenir.
- 10:57Hesap Verme Sorumluluğu
- Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasına yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun kullanılmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur.
- Hesap verme sorumluluğu, kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılmasından sorumlu kişilerin yetkili mercilere hesap vermeleri gerektiği ilkeyi ifade eder.
- 11:46Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme
- Kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçelerini program ve proje bazında kaynak tahsislerini stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleriyle performans göstergelerine dayandırılmak zorundadır.
- Yıllık amaçlar belirlenir ve bu planlar performans göstergelerine dayandırılır.
- 12:44Bakanların ve Üst Yöneticilerin Hesap Verme Sorumluluğu
- Bakanlar, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen politikaların uygulanması ile bakanlıkların stratejik plan ve bütçelerinin kalkınma planlarına, yıllık programlara uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından sorumludur.
- Bakanlar, idarelerin amaçları, hedefleri, stratejileri, varlıkları, yükümlülükleri ve yıllık performans programları konusunda her mali yılın ilk ayı içinde kamuoyunu bilgilendirirler.
- Üst yönetici tanımı: Bakanlıklarda ve diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanıdır.
- Üst yöneticiler, kanunlar ve cumhurbaşkanı kararnamede belirtilen görev ve sorumlulukları yerine getirilmesinde bakanlara veya mahalli idarelerin meclislerine karşı sorumludurlar.
- Üst yöneticiler bu sorumluluğu harcama yetkilileri, mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.
- 14:54Kamu İdaresi Bütçeleri
- Merkezi yönetim bütçesi, sosyal güvenlik kurumları ve mali idareler bütçeleri olarak hazırlanır ve uygulanır.
- Kamu idarelerinin bütçeleri genel bütçe, özel bütçeli cetvelde yer alanlar, düzenleyici denetleyici cetvelde yer alanlar ve sosyal güvenlik kurumu bütçesi olmak üzere dört cetvelde düzenlenir.
- Mahalli idareler bütçesi herhangi bir cetvelde yer almaz, valilikler, belediyeler, il özel idaresi, ilçe özel idaresi ve belediyelere bağlı çeşitli birimler bütçe kapsamındadır.
- 17:11Bütçe İlkeleri
- Bütçelerin hazırlanması, uygulanması ve kontrolünde makroekonomik istikrarla birlikte sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak esastır.
- Kamu idarelerinin bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla veya cumhurbaşkanı kararname ile düzenlenen görev ve hizmetleri yerine getirmesi amacıyla kullanılır.
- Bütçeler kalkınma planı ve programlarıyla yer alan politika, hedef ve önceliklere uygun şekilde idarelerin stratejik planlarıyla performans ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır.
- Bütçeler stratejik planları dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe tahminleri ile birlikte görüşülür ve değerlendirilir.
- Bütçe, kamu mali işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar, tüm gelir ve giderler gayri safi olarak gösterilir ve belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır.
- Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır ve bütçeler ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Millet Meclisi veya yetkili organları kabul edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanmaz.
- Bütçeler, kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların görülmesini sağlayacak şekilde, cumhurbaşkanlığınca uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanır ve uygulanır.
- Bütçe gelir ve gider tahminleri, uygulama sonuçları raporlanmasına açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır.
- Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle mevzuatta belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir.
- Bütçelerde ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.
- 22:18Mali Yük Ortak Vadeli Program ve Mali Plan
- Mali yük orta vadeli program ve mali plan çerçevesi en az üç yıllık dönem için hesaplanır ve tekliflere eklenir.
- Sosyal güvenliğe yönelik kanun tekliflerinde en az yirmi yıllık aktüeryal hesaplara yer verilir.
- 22:53Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
- Merkezi yönetim bütçe kanunu, merkezi yönetim kapsamında kamu idarelerinin gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına yetki veren kanundur.
- Bütçe kanununda yılı ve izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri, bütçe açığının kapatılması veya fazlanın kullanılması, vergi muafiyeti, borçlanma ve garanti sınırları yer alır.
- 23:57Bütçe Hazırlama Süreci
- Cumhurbaşkanı, merkezi yönetim bütçe kanun teklifini hazırlar ve ilgili kamu idareleri arasında koordinasyon sağlar.
- Merkezi yönetim bütçesi hazırlama süreci, cumhurbaşkanlığı tarafından en geç Eylül ayının ilk haftası sonuna kadar orta vadeli programın resmi gazete yayınlanması ile başlar.
- Orta vadeli mali plan en geç Eylül ayının onbeş'ine kadar resmi gazetede yayınlanır.
- 26:02Bütçe Hazırlama Rehberi
- Bütçe hazırlama rehberi ve yatırım programı hazırlama rehberi, kamu idarelerince uyulması gereken genel ilkeleri, nesnel ve ölçülebilir standartları içerir.
- Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanmasında orta vadeli program ve mali planda belirlenen temel büyüklüklerle ilke ve esaslar dikkate alınır.
- Genel bütçe gelir teklifi cumhurbaşkanı tarafından, diğer bütçelerin gelir teklifleri ilgili idarelerce hazırlanır.
- 28:29Bütçe Teklifinin Sunulması
- Merkezi yönetim bütçe kanun teklifi mali yılbaşına en az yetmişbeş gün önce (en geç 17 Ekim) Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulur.
- Bütçe teklifine, orta vadeli mali planı içeren bütçe gerekçesi, yıllık ekonomik raporları, vergi muafiyeti cetveli, kamu borç yönetim raporu ve diğer belgeler eklenir.
- Meclis, Sayıştay ve düzenleyici kurumlar bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Meclise gönderir, bir örneğini de Cumhurbaşkanlığına gönderir.
- 30:37Bütçe Kanununun Yürürlüğe Girmesi
- Merkezi yönetim bütçe kanunu mali yılbaşından önce resmi gazetede yayınlanır.
- Bütçe kanunu mali yılbaşından önce yayınlanamaması veya mecliste kabul edilememesi halinde geçici bütçe kanunu çıkarılır.
- Geçici bütçe ödenekleri, bir önceki yıl bütçe başlangıç ödenekten belirli bir oran (tefe tüfe) esas alınarak belirlenir.
- Cari yıl bütçesinin yürürlüğe girmesiyle geçici bütçe uygulaması sona erer ve o tarihe kadar yapılan harcamalar cari yıl bütçesine dahil edilir.
- 32:54Ödeneklerin Kullanımı
- Ödeneklerin kullanımı, ayrıntılı harcama ve finansman programlarının hazırlanması, vize edilmesi, uygulanması ve izlenmesi dair usul ve esaslar Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenir.
- Kamu idareleri bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapılamaz, sadece tahsis edildikleri amaçlar doğrultusunda kullanılır.
- Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilir, tenkis edilir.
- 34:32Özel Durumlarda Ödenek Kullanımı
- Genel veya kısmi seferberlik, savaş ilanı veya zorunlu askeri hazırlıkların yapıldığı olağanüstü hallerde, belirli idarelerin ödenekleri birleştirilerek kullanılabilir.
- Bu durumda mevcut ödenek yeterli olmaması halinde toplam ödenek tutarının %15'ine kadar ek harcama yapılabilir.
- Olağanüstü hallerde sevk ve intikale ilgili giderler için harcama etkileri onayla görevlendirilecek mutemetlere gereken miktarda avans verilebilir.
- 35:29Ödenek Aktarmaları
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idareleri bütçeleri arasındaki ödenek aktarmaları kanun ile yapılır.
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idareleri, aktarma yapılacak tertipteki ödeneğin %20'sine kadar kendi bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabilirler.
- Personel giderleri tertiplerinden, aktarma yapılmış tertiplerden ve yedek ödenekten aktarma yapılmış tertiplerden diğer tertiplere ödenek aktarılmaz.
- 37:54Yedek Ödenek ve Örtülü Ödenek
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idarelerinde ödenek gönderilmesi ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye ve Hazine Bakanlığı yetkilidir.
- Yedek ödenek, bütçenin %2'sine kadar olmak üzere belirli idarelere aktarılmak üzere genel bütçeden ayrılabilir ve aktarma yapmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
- Örtülü ödenek, kapalı istihbarat ve savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği ve yüksek menfaatleri için kullanılmak üzere Cumhurbaşkanı bütçesine konulan ödenektir ve toplam genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının binde beşini geçemez.
- 41:22Kamu Yatırım Projeleri ve Yüklenmeye Girişilmesi
- Kamu yatırım projelerinin gerçekleşme ve uygulama sonuçları, ilgili kamu idaresi tarafından izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar bir rapor halinde Sayıştay başkanlığına, Cumhurbaşkanlığına ve Maliye-Bakanlığına gönderilir.
- Yüklenmeye girişilmesi bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yapılamaz ve yüklenme süresi mali yıllar sınırlıdır.
- Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur, başka iş yaptırılması, mal ve hizmet alınması için kullanılamaz.
- 42:43Ertesi Yıla Geçen Yüklenmeler
- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin yapım, onarım, etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, giyecek ve yiyecek alımları, makine-tesisat, silah, mühimmat, teçhizat alımları için ertesi yıla geçen yüklenmeler yapılabilir.
- Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları için, temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri için ertesi yıla geçen yüklenmeler yapılabilir.
- Süreli yayın alımı, taşıma, koruma, güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri, taşıtların mali sorunu sigortası ile yurt dışından tedarikçi yapılan silah, tesisat ve mühimmat için nakliyat sigortası için ertesi yıla geçen yüklenmeler yapılabilir.
- 44:02Kamu Kurumlarının Bütçe Yetkileri
- Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, yapım, onarım, etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, yiyecek alımları, makine-teçhizat ve silah, mühimmat ve teçhizat alımlarında ve bakım-onarım işlerinde girişebilir.
- Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı'nın etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, makine, silah, mühimmat, tesisat, sistem alımları ile bunların bakım-onarım ve imalat işleri için Türkiye İş Kurumu tarafından yürütülen aktif işgücü hizmetleri kapsamında kurs ve programlar sunulabilir.
- Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri için bütçelerinin ödenekten yüzde elli'sinin açılmayacağı hükmü Milli Eğitim Bakanlığı için aranmaz.
- 45:16Gelecek Yıllara Yayılım Yetkileri
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idareleri, bir mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yayılım yüklenmeye girişebilir.
- Türk Silahlı Kuvvetleri, stratejik hedef planda yer alan projeler için kanun çerçevesinde gelecek yıllara yayılım yüklenmelere Milli Savunma Bakanlığı yetkilidir.
- Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, bir mali yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan asayiş ve güvenlik hizmetlerine yönelik alımlar için gelecek yıllara yayılım yüklenmelere İçişleri Bakanlığı yetkilidir.
- Dışişleri Bakanlığı, Cumhurbaşkanı onayıyla yabancı ülkelerde dış temsilcilik binası ve arsa satın alınması, bina yaptırılması veya kiralanması için gelecek yıllara yayılım yüklenmelere girişebilir.
- 46:31Bütçeden Yardım ve Mali Takip
- Bütçelerden yardım yapılması, gerçek ve tüzel kişilere kanunla veya Cumhurbaşkanı kararnamesi dana olmadan kamu kaynağı kullanılamaz, yardımda bulunulamaz ve menfaat sağlanamaz.
- Genel yönetim kapsamında kamu idarenin bütçelerine öngörülmüş olmak kaydıyla, kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekkürlere yardım yapılabilir.
- Genel yönetim kapsamında kamu idareleri ve merkezi yönetim kapsamındaki yardım alan kurum ve kuruluş, vakıf ve derneklerle benzeri teşekkürlere, gelir ve gider tahminlerini, mali tabloları, borç ve alacak durumlarını, personel giderlerine ilişkin her türlü bilgi belgeleri istenildiğinde Cumhurbaşkanlığına vermek zorundadırlar.
- Bilgi ve hesap durumlarını ibraz etmeyen ve uygun harcama yapmayan kamu idareleri ile kuruluşlarla ilgili olarak gerekli önlemler almaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.
- 47:56Mali Durumun Kamuoyuna Açıklanması
- Genel yönetim kapsamındaki idareler, bütçelerini ilk altı aylık uygulama sonuçları, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini, Cumhurbaşkanlığı ise merkezi yönetim bütçe kanunu ilk altı aylık uygulama sonuçları, finansman durumu, ikinci altı aya ilişkin beklentileri ve hedefleriyle faaliyetleri kapsayan mali durumu Temmuz ayı içinde kamuoyuna açıklar.
- Bütçeli ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir.
- Yükseköğretim Kurulu ile üniversitelerde, yüksek teknoloji enstitülerinde harcama yetkileri ödenek gönderme belgesi ile belirlenir.
- Bütçe ödeneklerin ilgili birimlere dağılımı, planlanması ve kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar, Cumhurbaşkanlığı ödenek gönderme belgesine bağlanmasına ilişkin usul ve esaslar ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.
- 49:35Harcama Yetkileri ve Sorumluluklar
- Harcama yetkisini devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
- Harcama yetkilileri bütçeden öngörülen ödenekler kadar ödenek gönderme belgesini, kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsil edilen ödenek tutarını harcama yapabilirler.
- Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür.
- Harcama talimatları, hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulüyle gerçekleştirmeye görevli olanlarla ilişkin belgeleri içerir.
- Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke esaslarına, kanun ve diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludurlar.
- 52:07Giderin Gerçekleşmesi ve Ödeme Süreci
- Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal ve hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığını ve gerçekleştirildiğini görevlendirilmiş kişi ve komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgenin düzenlenmiş olması gerekir.
- Gerçekleşme görevlileri harcama talimatı üzerine işin yaptırılması, mal ve hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.
- Ödenemeyen giderler ve bütçe eleştirilmiş borçlar, ödeme emri belgesine bağlandığı halde ödenemeyen tutarlar bütçe gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir.
- Malın alındığı ve hizmetin yapıldığı mali yılının izleyen beş yıl sonuna kadar talep edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir ve gelir kaydedilen tutarlar mahkeme kararı üzerine ödenir.
- 54:23Kamu İdaresinde Ödemeler ve Borçlar
- Kamu idarenin nakit mevcudu tüm ödemeleri karşılayamaması halinde, giderler muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir.
- Alacaklılar tarafından beş yıl içinde geçerli bir mazerete dayanmaksızın yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zaman aşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer.
- Acil durumlarda harcama belgeleri eklenerek usulüne göre gerçekleştirilerek ilgili hesapları alınır ve ödeneğin gelmesi müteakip ödeme yapılır.
- 55:50Ön Ödemeler ve Avanslar
- Ön ödeme sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere yüklenicilere teminat karşılığında bütçe dışı avans ödenebilir.
- Ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri ilgili kanunlarda belirtilmemiş olması halinde, avanslarda bir ay, kredilerde üç ay içinde muhasebe yetkisi vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlüdür.
- Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı için asayiş ve güvenlik hizmetlerine yönelik alımların avans ve kredi işlemlerine ilişkin usuller İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
- 57:23Gelirlerin Dayanakları
- Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur ve değiştirilebilir veya kaldırılabilir.
- Bütçede yer alan gelirler, ilgili kanunlarında belirtilen usullere göre tart, tahakkuk ve tahsil edilir.
- Tahsili zaman aşımına uğrayan gelirlerin silinmesine ilişkin usul ve esasa ilgili kanunları hükümleri saklı kalmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı belirlenir.
- 58:24Bağış ve Yardımlar
- Herhangi bir gerçek ve tüzel kişi tarafından kamu hizmetin karşılığı olarak veya kamu hizmetleri ile ilişkilendirilerek bağış ve yardım toplanamaz.
- Kamu yararına kullanılmak üzere kamu idarelerine yapılan şartlı bağış ve yardımlar, ilgili idarenin üstüne tarafından uygun görülmesi halinde bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir.
- İki yıl devrettiği halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Cumhurbaşkanı, diğer kamu idarelerinde üst yönetici yetkilidir.
- 00:38Faaliyet Raporları
- Üst yöneticiler ve bütçe ödenek tahsis edilen harcama yetkililerince her yıl faaliyet raporu hazırlanır.
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idareleri ve sosyal güvenlik kurumları idari faaliyet raporunun birer örneğini Sayıştay'a ve Cumhurbaşkanlığı'na gönderir.
- Mahalli idarelerce hazırlanan idari faaliyet raporları birer örneği Sayıştay ve Çevre Şehircilik Bakanlığı'na gönderilir.
- 1:02:09Sayıştay ve Kesin Hesap Kanunu
- Sayıştay, idare faaliyet raporlarını, mahalli idareler genel faaliyet raporunu ve genel faaliyet raporunu dış denetim sonuçlarını dikkate alarak görüşlerini belirtmek suretiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunar.
- Kesin hesap kanunu, bir önceki yılın iş ve işlemleri kesinleştiği ile ilgili bir kanundur ve izleyen mali yılın Haziran ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanı tarafından Türkiye Millet Meclisi'ne sunulur.
- Kesin hesap kanun teklifinin ekinde genel mizan, bütçe gelirleri kesin hesap cetveli açıklaması, bütçe giderleri kesin hesap cetvelleri açıklaması, bütçe gelir ve giderleri iller ve idareler itibariyle dağılımı gibi belgeler yer alır.
- 1:04:24Genel Uygunluk Bildirimi
- Sayıştay, merkezi yönetim kapsamında kamu idareleri için düzenleyeceği genel uygunluk bildirimini kesin hesap kanun teklifi verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunar.
- Genel uygunluk bildirimi, dış denetim raporları, idari faaliyet raporları ve genel faaliyet raporu dikkate alınarak hazırlanır.
- 1:05:12Kamu İdaresinde Taşınır ve Taşınmaz Edinme
- Kamu idarelerince üretilen malların kendi tüketimlerinde kullanılması halinde, bunların bedelleri rayiç bedel üzerinden ilgili ödenek tertipine gider ve karşılığı gelir kaydedilir.
- Genel bütçe kapsamında kamu idareleri her türlü taşınır ve taşınmazların satışına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilidir ve satış bedelleri genel bütçeye gelir kaydedilir.
- Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmazların tahsis etme ve tahsisini kaldırmaya Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkilidir, diğer taşınmazlar için ise maliki kamu idaresi yetkilidir.
- 1:07:39Kamu Hesapları Muhasebe Sistemi
- Kamu hesapları muhasebe sistemi, Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde Sayıştay Başkanı, Hazine ve Maliye Bakanı ve diğer ilgili kuruluş temsilcileri katılımıyla oluşturulan Devlet Muhasebe Standartları Kurulu tarafından belirlenir.
- Devletin gelir ve giderleri, bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirildiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir.
- Kamu gelir ve giderleri tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir, bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda muhasebeleştirilir.
- 1:09:40Mali İstatistikler ve İç Kontrol Sistemi
- Merkezi yönetim kapsamında kamu idarelerine ait mali istatistikler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak yayınlanır.
- İç kontrol, idarenin amaçlarını, belirlenmiş politikaları ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem ve süreçlerdir.
- İç kontrolün amacı, kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini, usulsüzlük ve yolsuzluğun önlenmesini sağlamak için yapılır.
- 1:12:35Ön Mali Kontrol ve Muhasebe Hizmeti
- Ön mali kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontrollerle mali hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar.
- Harcama yetkilisi ve muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez, mali hizmetler biriminde ön mali kontrol görevi yürütenler mali işlem sürecinde görev alamazlar.
- Muhasebe hizmeti, gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahipleri ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerlerle emanetlerin alınması, saklanması ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemleridir.
- 1:15:58Ödeme İşlemleri ve Muhasebe Yetkilileri
- Hata ve eksiklik içeren belgelerde ödeme yapılmaz, bu belgeler en geç bir iş gün içinde düzeltilir.
- Muhasebe yetkilileri işlemlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri muhafaza eder ve denetime hazır bulundururlar.
- Muhasebe yetkilileri, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır, başka belge arayamaz veya soramazlar.
- 1:17:05Muhasebe Yetkilisinin Nitelikleri ve Atanması
- Muhasebe yetkilisi olarak atanabilmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak ve kamu idaresinde muhasebe hizmetinde en az dört yıl çalışmış olmak gerekir.
- Muhasebe yetkilisi sertifikası almış, son üç yıl içerisinde olumsuz sicil almamış ve aylıktan kesme ve kademe ilerlemesi durdurulması cezası almamış olmalıdır.
- Muhasebe yetkilisi görevin gerektirdiği bilgi ve temsil yeteneğine sahip olmalıdır.
- 1:17:56İç Denetim
- İç denetim, kamu idaresi çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomik etkinlik ve verimlilik esaslarına göre yönetimini değerlendirmek amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.
- İç denetim koordinasyon kurulunun uygun görüşü üzerine doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetim birimi başkanlıkları kurulabilir.
- İç denetçilerin görevleri arasında nesnel risk analizlerine dayanarak değerlendirme yapmak, harcama sonrası yasal uygunluk denetimi yapmak ve denetim sonuçlarına göre iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmaktır.
- 1:19:57İç Denetçinin Nitelikleri ve Atanması
- İç denetçi olarak atanabilmek için en az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak ve kamu idarelerinde denetim elemanı olarak en az beş yıl veya iç denetim koordinasyon kurulu'na belirlenen alanlarda en az sekiz yıl çalışmış olmak gerekir.
- İç denetçi, mesleğin gerektirdiği bilgi, ehliyet ve temsil yeteneğine sahip olmalıdır.
- 1:20:29İç Denetim Koordinasyon Kurulu
- İç denetim koordinasyon kurulu Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı olup yedi üyeden oluşur.
- Kurulun görevleri arasında iç denetim standartlarını belirlemek, denetim rehberliklerini hazırlamak ve geliştirmek, kamu idarelerinin denetim birimleri ile işbirliğini sağlamak bulunmaktadır.
- Kurul, idarelerin işletim raporlarını değerlendirerek sonuçlarını konsilide etmek suretiyle yıllık rapor halinde Hazine ve Maliye Bakanı'na sunmak ve kamuoyuna açıklamaktadır.
- 1:22:42Dış Denetim
- Dış denetim Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimdir.
- Dış denetimin amacı, genel yönetim kapsamı, kamuda hesap verme sorumluluğu çerçevesinde yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünde incelenmesidir.