Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan kambiyo senetleri konulu eğitim dersidir.
- Video, kambiyo senetlerinin sonuncusu olan çek'in detaylı analizini içermektedir. İçerikte check'in poliçeden türemiş bir evrak olduğu, keşideci, lehtar ve muhatap ilişkisi, çek yapraklarının kullanım alanları ve hukuki özellikleri ele alınmaktadır. Ayrıca çek, poliçe ve bono kambiyo senetlerinin zorunlu, alternatif ve ihtiyari unsurları karşılaştırılmakta ve çeklerin şekil unsurları detaylı şekilde incelenmektedir.
- Videoda çeklerin sadece bankalar tarafından verildiği, günlük hayatta bulunabilecek bono evrakından farklı olarak her yerde bulunamayacağı ve bankaların müşterileri araştırarak çek yaprağı verme sorumluluğunu taşıdığı açıklanmaktadır. Ayrıca 2012'den beri basılan çek yapraklarının dört farklı türü (tacir çeki, tacir olmayan çeki, tacir hamileliğe çeki, tacir olmayan hamileliğe çeki) ve bunların kullanım kuralları anlatılmaktadır. Video, ÖSYM sınavlarına hazırlanan öğrenciler için önemli bilgiler içermektedir.
- 00:03Check Evrakının Tanımı ve Özellikleri
- Bu derste kambiyo senetlerinin sonuncusu olan check evrakı incelenecektir.
- Check, poliçeden türemiş olup poliçenin birçok özelliğini barındıran bir evraktır.
- Check hem TTK'da hem de çek kanununda düzenlenmiştir, bu nedenle özel bir kanunu bulunmaktadır.
- 00:50Check Evrakındaki İlişkiler
- Checkler tıpkı poliçe gibi keşideci, lehtar ve muhatap ilişkisini barındıran üçlü bir ilişkiyi içerir.
- En önemli fark, checklerde muhatap istisnasız her zaman banka olurken, poliçelerde muhatap banka, şahıs veya şirket olabilir.
- 01:47Bono ve Check Evraklarının Karşılaştırması
- Bono evrakı günlük hayatta her yerde bulunabilir, kırtasiyelerden veya marketlerden alınabilir.
- Bono evrakı özel bir yerden alınmak zorunda değil, boş dosya kağıdına da yazılabilir.
- Çek yaprağı ise bankalar tarafından verilir ve herkesin çek yaprağı alabildiği bir durum değildir.
- 03:27Çek Yapraklarının Verilmesi
- Banka müşterilerine çek yaprağı verme konusunda tamamıyla kendi insiyatifindedir.
- Banka müşteriyi araştırır, kredi kartı ve hesap ödemelerini kontrol ederek güvenilirlik kararını verir.
- Herkes çek yaprağı alabilmek için başvuru yapma hakkına sahiptir, ancak banka verip vermemesi tamamıyla bankanın sorumluluğundadır.
- 04:18Çek Yaprağı Kullanımı
- Tacir olmak zorunda olmayan herkes çek yaprağı kullanabilir, tacir olmak için özel bir durum gerekmez.
- Çek yaprağı herkes tarafından kullanılabilir, ticari faaliyetlerde değil, özel ödemelerde de kullanılabilir.
- Çek yaprağı temel fonksiyonu ödeme aracı olarak kullanılır, bu nedenle her türlü ödeme için kullanılabilir.
- 05:50Çek Yaprağı Kullanım Örneği
- Sosyal medyada bir olayda, zengin bir işadamı eski eşine nafaka ödemek için çek yaprağı kullanmıştır.
- İşadamı ikinci kez evlenmiş ve özel çek yaprakları bastırmış, çeklerinde yeni karısıyla düğün fotoğrafları yer almaktadır.
- Bu örnek, çek yaprağının sadece ticari faaliyetlerde değil, nafaka gibi özel ödemelerde de kullanılabilmesini göstermektedir.
- 07:06Çek Yaprağı Türleri
- 2012'den sonra basılan çek yaprakları, tacire verilecekse "tacir çeki", tacir olmayan şahsa verilecekse "tacir olmayan çeki" olarak adlandırılır.
- 2012'den sonra dört çeşit çek yaprağı basılmaktadır: tacir çeki, tacir hamile çeki, tacir olmayan çeki ve tacir olmayan hamile çeki.
- Tacir biri tacir olmayan çeki kullanırsa veya hapis cezası gerektiren şekilde hamile çeki kullanırsa hapis cezasına çarptırılır.
- 09:19Çekin Hukuki Niteliği
- Çek yaprakları hukuki olarak poliçelerle eşdeğer mantıkla düzenlenmiştir ve üçlü ilişki barındırır.
- Çekler hukuki olarak havale ilişkisi (ödeme emri ilişkisi) barındırır.
- İktisadi olarak poliçe ile bono kredi aracı iken, çek ödeme aracıdır.
- 10:38Çekin Şekil Unsurları
- Çekin ilk zorunlu unsuru "çek" kelimesidir, bu kelime bulunmazsa çek batıl olur.
- Çek kelimesi bulunmazsa emre yazılı havaleye dönüşür.
- Çeklerde kayıtsız şartsız bir bedel ödeme emri bulunur, kayıt şartı yazılabilir ancak faiz şartı yazılamaz.
- Faiz şartı yazılacaksa çek geçerli olur ancak faiz yazılmamış sayılır.
- 13:46Kambiyo Senedlerinde Zorunlu Unsurlar
- Poliçelerde, bonolarda ve çeklerde keşidecinin imzası zorunlu unsurdur, yoksa sened batıl olur.
- Poliçeler ve bonolarda lehtar adı soyadı zorunlu unsurdur, çeklerde ise zorunlu değildir.
- Poliçelerde ve bonolarda muhatap adı soyadı bulunmalıdır, çeklerde ise muhatabın (bankanın) ticaret ünvanı bulunmalıdır.
- 16:15Çeklerin Özel Özellikleri
- Çeklerde düzenleme tarihi zorunlu unsurdur, ancak ileri tarihli çek düzenlenebilir ve bu çek geçerlidir.
- Çeklerde ileri tarihli düzenleme, vade değildir ve çekin tedavülde düzenleme tarihi olarak üzerinde yazan tarih kabul edilir.
- Çeklerde QR kod (karekod) bulunmak zorundadır ve 2017'den beri bu zorunluluk tam anlamıyla uygulanmaktadır.
- 20:21Çeklerde Zorunlu ve Alternatif Unsurlar
- Her çek yaprağında seri numarası bulunmak zorundadır.
- Keşide yeri (düzenleme yeri) bulunmalıdır, yoksa keşidecinin adı soyadı bulunduğu yer keşide yeridir.
- Ödeme yeri bulunmalıdır, ancak çeklerde ödeme yerinin bulunmaması batıl kılma nedeni değildir çünkü muhatabın ünvanı bellidir.
- 23:29İhtiyari Unsurlar
- Çeklerde vade yoktur, bunun yerine ibraz suresi terimi kullanılır.
- Çeklerde aval kaydı yazılabilir, ancak poliçelerde ve bonolarda olduğu gibi her borçluya aval kaydı koyulabilir.
- 25:09Çeklerde Aval Kaydı
- Aval kaydı, borçlu ödeyemezse ben ödeyeceğim demektir ve keşideci, cirantalar veya avaliste için kullanılabilir.
- Banka lehine aval verilemez çünkü bir bankanın ödeyemeyeceği meblağı hiçbirimiz ödeyemeyeceğiz.
- Çeklerde muhataba verilen aval kaydının hükmü geçersizdir (batıl, butlan).
- 26:35Çeklerde Özel Durumlar
- Bir banka şubesi başka bir bankanın şubesine veya genel merkezi şubenin çek yaprağına aval kaydı koyabilir.
- Çeklerde bankaya aval ancak başka bir banka tarafından veya aynı bankanın şubeleri/genel merkezi tarafından konulabilir.
- Şahısların banka lehine aval vermesi mümkün değildir.
- 27:28Çeklerde Şekil Unsurları
- Çeklerde menfi emre kaydı yazılabilir ve geçidici isterse menfi emre kayıtlıdır diye tedavüle çıkartılabilir.
- Çeklerde araya girme kaydı yoktur.
- Çeklerde kabul diye bir işlem olmadığı için kabul etmemekten sorumsuzluk kaydı da yoktur.
- 28:54Çek Kanunu'ndan Kaynaklı Şekil Unsurları
- Çek kanunundan kaynaklı şekil unsurları: çek hesabı numarası, banka şubesinin bilgileri, çek hesabı sahibinin adı, vergi kimlik numarası ve basım tarihi.
- Çek kanunundan kaynaklı şekil şartlarının çekte bulunmaması çek yaprağını batıl hale getirmez.
- Çeklerde faiz, vade, araya girme kaydı, kabul etmemekten sorumsuzluk kaydı ve kabul şerhi yazılamaz, yazılmışsa da çek geçerlidir.