Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Çiftçi TV'de yayınlanan bu röportaj programında, veteriner hekim Yasin Eymen Çelik, İzmir Bergama ilçesindeki Zeytindağı Mahallesi'ndeki Ahmet Demirci ile koyun yetiştiriciliği hakkında sohbet etmektedir. Ahmet Bey, yaklaşık 400-450 anac koyunla işlettiği çiftlikte çeşitli ırklar (Lakon, Swiftter, Su Folk, Merinos, Irdo France) yetiştirmektedir.
- Röportajda koyun yetiştiriciliği, özellikle Lakon koyunları hakkında detaylı bilgiler paylaşılmaktadır. Süt koyunları ve et koyunları arasındaki farklar, melez yetiştiriciliği, kuzu yetiştirme süreçleri, beslenme teknikleri ve süt üretimi gibi konular ele alınmaktadır. Ayrıca koyun yetiştiriciliğinin avantajları ve dezavantajları, Türkiye'deki koyun yetiştiriciliğinin mevcut durumu ve gelecekteki potansiyeli de tartışılmaktadır.
- Videoda ayrıca koyun yetiştiriciliğinde kullanılan naylon padok sistemi, elektrikli tel kullanımı, kırkım işlemleri, süt fiyatları ve peynir yapımı gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'deki koyun birliklerinin sorunlarını, Avrupa'daki koyun yetiştiriciliğindeki uygulamaları ve koyun yetiştiriciliğinde ırk çeşitliliğinin önemi hakkında görüşlerini de aktarmaktadır.
- 00:07Koyunculuk İşletmesi Tanıtımı
- Veteriner hekim Yasin Eymen Çelik, İzmir Bergama ilçesindeki Zeytindağı Mahallesi'ndeki bir koyunculuk işletmesini ziyaret ediyor.
- İşletme sahibi Ahmet Demirci uzun süredir koyunculuk yapıyor ve ithalat hizmeti sunuyor.
- İşletmede koyun yemi üretimi (ot, yulaf gibi) yapılmakta ve ithalat hizmeti sunulmakta, ancak pandemi nedeniyle parça satışları yapılamıyor.
- 02:09İşletmedeki Koyun İrkleri
- İşletmede yoğunlukla Lakon koyunları bulunuyor, ayrıca Swift, Suffolk, Merinos ve İrdi France ırkları da mevcut.
- İşletmede 400-450 anacım koyun bulunuyor ve farklı ırkların melezleri de yetiştiriliyor.
- Süt veren koyunlar ve et verimine sahip Suffolk koyunları işletmede bulunuyor.
- 03:13Melez Koyunlar ve Özellikleri
- İşletmede Suffolk ve Lakon koyunlarının melezleri yetiştiriliyor, bu melezlerde anne ve baba farklı ırklardan oluyor.
- Melez koyunlar Lakon görünümü olsa da Suffolk'ın siyah lekeleri görünüyor ve et alma kapasitesi daha yüksek.
- Lakon koyunlarının kuzuları daha yavaş gelişiyor, 3,5 ayda 45 kilolara ulaşırken Suffolk koyunlarının kuzuları 5 ayda bu ağırlığı buluyor.
- 05:48Süt Koyunlarının Sorunları ve Çözümleri
- Süt koyunlarının sütünü çekmesi zor olduğu için iki yöntem kullanılıyor: geleneksel günaşırıp soğuk suyla yıkama veya homeopatik ilaçlar.
- Homeopatik ilaçlar ağızdan veriliyor ve antibiyotik kullanımından kaçınılıyor çünkü antibiyotikler sütü bozabilir.
- İşletmede antibiyotik kullanımı minimum seviyede tutuluyor, ancak mecbur kalındığında kullanılıyor.
- 08:38Koyun Sütü ve Sağımhanem
- Konuşmacı tek sağım yapıyor ve çift sağım yapamadığını, sağımhanesini çok geliştirdiğini ancak çift sağımda zaman alacağını belirtiyor.
- Lakonlar ortalama bir litre civarı süt veriyor, bazıları üç-dört litre verenler de var.
- Koyunları meraya çıkarıyor ve sağında sadece ikiyüzelli gram civarı yem veriyor, koç alacağı zaman arpa veriyor.
- 09:32İkizlik Oranları
- İkizlik oranları dışarıdan satın alınan hayvanlarda birvirgülkırk-birvirgülaltmış arasında iken, burada gebeleşenlerde yaklaşık iki oranında oluyor.
- Dışarıdan alınan hayvanlarda gebe kalıp buraya gelirken bakımı düşüyor ve koç'tan geçerken ikizlik oranı düşük oluyor.
- Burada beslemeyle iki oranında ikizlik oranı elde ediliyor, aynı zamanda burada gebe kalıp doğan kuzuların gelişimi daha iyi.
- 10:51Padok Yapısı
- Padokun üzerine naylon kaplama yapılmış, ortada ışık ihtiyacı olduğu için naylon kullanılmış.
- Yazın altına gölgelik çekiliyor, kışın gölgelik kaldırılıp güneşten istifade ediliyor.
- Rüzgarı kesmeyi sağlarken, şeffaf olması sayesinde altta kuzulara güneşli bir hava sağlanıyor.
- 12:17Koyun Besleme Tekniği
- Sulak yerlerde iki ürün yapabiliyoruz: önce legras dikip koyunu yayıyoruz, sonra bir kısmı ot paketi veya silaj yapıyoruz.
- Sorgum dikiyoruz ve yayıldığı kadar yayıyoruz, belli dönemlerde biçip paketliyoruz.
- Yarım dekar yer koyuna yetiyor, yağmurda çıkamadığımız zamanlar biçtiğimiz otları kullanıyoruz.
- 13:35Ekim ve Bakım Süreci
- Ekim ayında sulayarak legras ekiyoruz, kasım-aralık aylarında parça parça ekliyoruz.
- Yer yağmur yakaladığımızda gübreliyoruz, bazı parçaları koyun sokmadan biçip paket yapıyoruz.
- Sorgum için hazır hale geldikten sonra onu da parça parça dikiyoruz.
- 14:15Yöntemin Avantajları ve Dezavantajları
- Yöntemin dezavantajı yerin hiç dinlenememesi ve sürekli çalışması.
- Normalde yarım dekara bir koyun yetiyorsa, bu yöntemle üç dekara bir koyun yetmiyor.
- Manyak ovası ve dönen ovası yerlerde iki ürün alınıyor ve daha iyi sonuçlar elde ediliyor.
- 14:58Merinos Koyunları ve Bakımı
- Merinos koyunları için ilk biçimi için yetmiş santim büyümesi gerekiyor.
- Önce yirmi-otuz santimlerde iken biçip paket yapıyoruz, sonra hayvanı salmaya başlıyoruz.
- Nitrattan dolayı zehirlenme riski olduğundan, gübrelikten sonra bir hafta-on gün salmamak gerekiyor.
- 15:48Elektrikli Tel Kullanımı
- Koyunları elektrikli tel ile koruyoruz, inekte tek kat çekiliyorken biz çift kat çekiyoruz.
- Hayvanlar elektriğin tadına baktıktan sonra telin üzerinden geçmiyor.
- Kırkınca koyunlar elektriği alana kadar geçiyor ve tel koparıyor.
- 16:49Kırkıncı Koyunlar ve Avantajları
- Yılda bir kere kırkıncı yapıyoruz, merinoslar için iki kez yapıyordum.
- Lakon koyunları kırkıncıda memeye zarar vermiyor çünkü tüy yok.
- Lakon koyunlarının sütü tüy olmaması nedeniyle koku yapmıyor.
- 17:35Süt ve Peynir Üretimi
- Lakon koyunlarının sütü normal koyuna göre daha yağlı.
- Fransızlar rokfor peynirinin yapımında bu sütü kullanıyor.
- Yoğurt mayalarken çok çabuk kaymak tutuyor ve yoğurt gevşek oluyor.
- 18:45Süt Fiyatları ve Endüstri Durumu
- Süt fiyatı Akdeniz'de dokuz-on lira iken burada yedi lira.
- Birliklerin güçlenememesi ve birbirlerini yemekten dolayı endüstriye el atamıyorlar.
- Keçi kalmadığı için peynir sert ve beyaz olmuyor, inekçilik de zor.
- 20:03Koyun Endüstrisinin Gelişimi
- Yakın geçmişte koyun için süt fiyatları iki-üç yıl öncesine göre çok daha iyi.
- Koyun sayıları çok azaldı, eskiden beşbin koyunu olan köylerde şimdi beşyüz koyun zor toplanıyor.
- Koyunun avantajı meraya salındığında yem fiyatlarından feragat edebiliyor ve kendini kurtarabiliyor.
- 21:20Koyun ve İnek İşinin Karşılaştırılması
- Holstein ineklerinden elli tane koyulduğunda, her hayvandan 30-35 litre süt alınabilir, ancak hayvanı satarsanız süt verimi kaybedersiniz.
- Koyunlar çevir çiti, sal koyunu gibi kolay bakımlı olup, toplama, balya kaldırma gibi zorluklar yaşanmaz.
- İneklerde süt miktarı çok olsa da, bir buzağıyı iki yıldan önce çıkaramazsınız, koyunlarda ise tek kuzu kalsa bile dört ay sonra çıkarabilirsiniz.
- 22:23Koyunların Avantajları
- Koyunlar iki yılda üç defa doğurabiliyor ve süt veriyor, bu da ek gelir sağlıyor.
- Kuzular dört ay sonra elden çıkarılabiliyor, bu hem hızlı paraya dönmesini sağlıyor hem de riskleri minimuma indiriyor.
- Bir kuzu büyütmeye kalktığınızda 16-18 aylık olacak, ancak kuzular dört ayda kesim zamanına geliyor, bu da riski azaltıyor.
- 23:41Koyun İşindeki Zorluklar
- Koyunlar da yem tüketiyor, bir kuzu için 1,5-2 çuval yem tüketiliyor ve yem fiyatı yaklaşık 125.000-130.000 lira civarında.
- Kuzular çok hassas olduğu için en kaliteli yemi tükettirmek zorunlu, bu da yem fiyatlarını yükseltiyor.
- Koyun işinde kurban talebi mevsimlere göre değişiyor: yaz dönemine küçükbaşa, kış dönemine büyükbaşa daha çok talep oluyor.
- 24:37Yurt Dışı İthalat Sorunu
- Son yıllarda hayvan sayısının azaldığından yurt dışından ithalat yapılmakta, ancak bu gereksiz bir durum.
- Macar merinos gibi ithal koyunlar, Macaristan'daki en ucuz melezler olup, "Macar merinos" adı altında satılıyor.
- İthal koyunlar uzun mesafelerde taşınarak adaptasyon sorunları yaşamakta, ayrıca karlı ortamlarda beslenen bu hayvanlar Türkiye'deki koşullara uyum sağlayamıyor.
- 27:44Sakız Koyunları ve Sorunları
- Sakız koyunları süt verimi açısından sorunlu, laktasyon süresi kısa ve meme başları iri olduğu için kuzular memeleri alamıyor.
- Sakız koyunları büyük sürülerde (200-300 koyun) bakılamıyor, en fazla 20-40 adet koyunlu sürülerde bakılırsa daha iyi sonuç veriyor.
- Sakız koyunları ikizlik oranını ve süt verimini artırmak için diğer ırklarla melezlenmeye müsait bir ırk olarak kullanılmalı.
- 30:45Koyun İrkleri ve Doğru Frizi
- Konuşmacılar, koyunların ırkını ayırmak için gözden bakma ve kan testi yapma yöntemlerini tartışıyorlar.
- Doğu Frizi ırkı, yüksek verim, yüksek ikizlik, narinlik ve büyük sürü sevme özellikleriyle tanınıyor.
- Almanlar Doğu Frizi'yi dünyaya tanıtmış, ancak Türkiye'nin kendi koyunu varken bunu başaramamış.
- 32:16İvesi İrkleri ve Uluslararası Durum
- İvesi ırkı, Türkiye'de 8'de 5 oranında bulunurken, İspanya'da 8'de 6 oranına çıkarılmış.
- İvesi ırkının gelişimi Türkiye'de başlamış, ancak gerekli destek verilmediği için İsrail ve sonra İspanya tarafından geliştirilmiştir.
- İspanya, çiftliklere destek vererek İvesi üretimini geliştirmiş ve birlikler suni tohumlama yaparak hastalıklarla ilgili testler yapmaktadır.
- 33:34Teknolojinin Koyunculukta Kullanımı
- Türkiye'de koyunları tanıma sistemi için yağlı boyadan basma yöntemi kullanılırken, diğer ülkeler çip teknolojisiyle robota veri aktarabiliyor.
- Teknolojiye sahip olmak pahalı olmasına rağmen, İspanya gibi ülkelerde destekler sayesinde bu teknolojiye daha ucuza sahip olunabiliyor.
- Türkiye'de süt fiyatları farklı illerde değişkenken, Avrupa ülkelerinde daha tutarlı fiyatlar görülüyor.
- 36:02Koyunculuk ve Türkiye'nin Geleceği
- Son yıllarda koyunculuğa olan ilgi artmış, ancak Türkiye'de insanlar et yemeyi bilmiyor ve büyük oranda kıyma tüketiyor.
- Koyunlar et açısını kapatabilir, ancak meraların verimli olması ve otlama alanlarının geliştirilmesi gerekiyor.
- Koyunculuğun son 20-30 yılının azalması, yeni neslin bu işe özenle yaklaşmasıyla meraların toparlanmasına olanak sağlayabilir.
- 38:33Koyunculukta Gerekli Değişiklikler
- Koyun yetiştiricileri, pamuk ekiminden kazanamadıkları için mecburen onu yıkıyorlar.
- Türkiye'de birliklerin daha fazla ilgilenmesi ve fiyatların tutarlı olması gerekiyor.
- Türkiye'de ırk birliklerinin kurulması, özellikle Ak Karaman koyunu için bir birliğin kurulması gerekiyor.
- 41:03Türkiye'de İşletmeler ve Birlikler
- Türkiye'de son yıllarda birçok büyük işletme kurulmuş, bazıları batmış olsa da temellerini sağlam atıp iyi iş yapan yerli ırklarla yürüyen işletmeler var.
- Düzgün insanlar cesur olursa memleketin sorunları çözülebilir, ancak işi gücü olmayanlar aday olup sorunlar yaratıyor.
- Tarım ve hayvan birlikleri düzgün çalışmıyor, birliklerin destek alıp çalışması gerekiyor.
- 42:48Birliklerin Önemi ve Dış Ülkelerden Örnekler
- Birlikler olmadan sahaya girilmesi zor, Avrupa'da birliklerin varlığı önemlidir.
- Almanya'da her tarafta farklı ırklar bulunurken, Macaristan'da genelde Merinos ırkları tercih edilir.
- Almanya'da bir çiftçi bin tane koyun, elli tane tiftik keçisi ve domuz bakarken, devlet desteği sayesinde koyunları da başarıyla yetiştiriyor.
- 45:05Programın Kapanışı
- Koyunculuğun acısını ve tatlısını konuştuklarını belirterek teşekkür ediyorlar.
- İzmir Bergama'da Ahmet abiyi işletmesinde ağırlayan çiftçi TV izleyicileri, önümüzdeki hafta başka bir programda görüşmek üzere veda ediyor.