Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, kar amacı gütmeyen bir yönetişim akademisi kurmuş ve Kanada'da bir maden şirketinin yönetim kurulunda bulunmuş bir konuşmacının gençlere yönelik yaptığı bir sunum formatındadır. Konuşmacı, Turgut Özal ile çalışmış ve CNN'de ulusal kalite hareketine başlamıştır.
- Sunum, iyi yönetişim kavramını üç ana bölümden ele almaktadır: iyi yönetici nedir, kamu sektöründe iyi yönetişim ve gençlerin ne yapabilecekleri. Konuşmacı, iyi yönetişimin yaşam kalitesini artırmanın temel araçlarından biri olduğunu vurgulayarak, kaynakların etkin kullanımı, hesap verebilirlik, katılım ve etik değerler gibi konuları detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Sunumda ayrıca OEC tarafından belirlenen 12 tane ilke üzerinden kamu sektöründe karar alma süreçleri ele alınmakta, ihale süreçlerinde risklerin doğru şekilde yüklenmesinin önemi, şeffaflık, katılımcılık, düzenli denetim ve adalet sistemi gibi konular açıklanmaktadır. Konuşmacı, yolsuzluğun hırsızlıktan farklı olduğunu, tanıdık kişileri tercih etmenin toplumsal kanser haline geldiğini ve iyi yönetişimin güven oluşturmanın temel olduğunu vurgulamaktadır.
- İyi Yönetişim Akademisi ve Amacı
- Konuşmacı, siyasetle ilgilenen gençlere iyi yönetişim kavramını anlatmak için kar amacı gütmeyen bir yönetişim akademisi kurduğunu belirtiyor.
- İyi yönetişim, yaşam kalitesini arttırmanın en temel araçlarından biri olarak görülüyor.
- Konuşmacı, iyi yönetici nedir, kamu sektöründe iyi yönetişim ve gençlerin yapabileceği şeyler konularını ele alacağını belirtiyor.
- 01:10İyi Yönetişimin Önemi
- İnsanlar topluluklar halinde yaşamaya başladıklarından itibaren güvenlik, ortak iş ve kaynak paylaşımı gibi konularda bulunuyorlar.
- Herkes başkalarının kaynakları üzerinde söz sahibi oluyor; şirket yöneticisi hissedarların kaynakları, siyasetçi toplumun kaynakları üzerinde söz sahibi oluyor.
- Başkalarının kaynaklarını etkin kullanmak ve emanete ihanet etmemek kolay bir iş değil, bu konuda hem kötü niyetten hem bilgisizlikten hata yapılabilir.
- 02:44İyi Yönetişimin Toplumsal Önemi
- Toplumsal açıdan iyi yönetişim, başkalarının kaynaklarını kullanırken yapılan hataları azaltmak için sistematikler ve ilkeleri hayata geçirmekle ilgilidir.
- İyi yönetişim, nerede çalışırsanız çalışın (devlet, sivil toplum, siyasi parti, şirket) dikkat edilmesi gereken bir konudur.
- Kaynakları etkin kullanmak ve hesap verebilir olmak toplumun ve yaşam kalitesinin gelişmesine önemli katkıda bulunur.
- 03:32Karar Verme Süreci ve Demokrasi
- Başkalarının kaynakları hakkında karar verirken, insanların işin içerisine katılması gerekir çünkü farklı kesimlerin farklı çıkarları olabilir.
- Karar verirken tüm faktörleri düşünmemek, tahmin edilemeyen kötü etkilere yol açabilir.
- Demokrasinin zaman içinde çağın teknolojileriyle karar alma mekanizmaları da değişmiş, ilk başta bireyler kendi kararlarını verirken, sonra güçlü insanlar karar vermiş, sonra demokratik bir sistem kurulmuştur.
- 05:02Demokrasi Türleri
- Atina'daki ilk demokraside sadece belli kesim oy kullanıyordu, bu da demokrasinin iyi çalışması için herkesin bağımsız karar vermesi ve belli bir bilgi düzeyinde olması gerektiğini gösteriyor.
- Zaman içinde herkesin oy kullandığı metodoloji karmaşıklaşmış, sayılar artmış ve temsilciler atanmaya başlanmıştır.
- Yeni iletişim teknolojileri ortaya çıktıktan sonra temsili demokrasiden katılımcı demokrasiye geçiş olmuştur.
- 07:34Yaşam Kalitesi ve Kalite Kavramı
- Yaşam kalitesini geliştirmek için gerekli kalite kavramı tanımlanması ve ölçülmesi kolay değildir, herkesin kafasına göre değişir.
- Konuşmacıya göre kalite, insanların beklentilerini aşmaktır ve bu dinamik bir tanım çünkü beklentiler sürekli artmaktadır.
- Kalite kavramının dinamikliği, bir şeyi gerçekleştirdiğinizde insanların daha fazlasını beklemesi ve doymamasıdır.
- 09:51İyi Yönetimin Önemi
- İyi yönetişim her açıdan her kurum için kritik öneme sahiptir.
- Kamu sektöründe "ben neyin iyi olduğunu biliyorum, bu yüzden hızlı kararlar alayım" düşüncesi yaygın bir hata olarak görülüyor.
- Turgut Özal'ın anayasayı bir seferde değiştirmeye çalışması, sonraki on senedeki zafiyetlere yol açmıştır.
- 11:03Süreçlerin Önemi
- İşin süreçleri çok kritiktir ve genellikle güce sahip olan insanlar bu süreçlere yeterince dikkat etmezler.
- Büyük kurumları yönetirken yavaş ilerlemek gerekir çünkü kuralların herkes tarafından anlaşılması, uyumlanması ve benimsenmesi zaman gerektirir.
- Toplumda katılım sağlamadan alınan kararlar ciddi sıkıntılar doğurur, bu nedenle sivil toplum kuruluşlarını dinlemek önemlidir.
- 12:30Sivil Toplum Kuruluşları ve Katılım
- Sivil toplum kuruluşları katılım için "gelelim" diyerek yeterli bilimsel çalışmaya dayalı olmayabilir.
- Karar mekanizması sadece sivil toplum kuruluşu başkanlarıyla oturup oynamakla olmaz, sonunda karar yetkisi belediye başkanında kalır.
- İyi yönetişim toplumsal bir kültür ve iklimdir, tek kişinin yapabileceği bir iş değildir.
- 14:13Hesap Verme ve Güven
- Başkasının kaynağını kullanırken hesap vermek önemlidir, aksi takdirde zaman, para gibi kaynaklar çalınmış olur.
- Konuşmacı, CNN'de ulusal kalite hareketi başlattığında, kaliteyi iyi uygulayan şirketlerin patronlarından en iyi adamlarını derneğe ikna etmiştir.
- Hesap verildiğinde insanlar daha çok güvenir, güvenin olmadığı toplumlarda işlem maliyetleri artar.
- 17:48Başarısızlık ve Güven
- Başarısızlıkları paylaşmak önemlidir, ancak başarısızlığı "namussuzluk" olarak nitelendirmek yerine nasıl giderilebileceği düşünülmelidir.
- Başarısızlıklar paylaşıldığında güven artar.
- Herhangi birisinin veya kurumun sorumluluğunu üstlendiğinizde potansiyel asimile çatışma alanları vardır.
- 19:00Yolsuzluk ve Kayırma
- Hırsızlık, potansiyel problem alanları içerisinde sınırlı bir yer tutar ve çoğu insan hırsız değildir.
- Yolsuzluk, başkasının kaynağını kendi cebine almak olup güveni, yönetim becerisini ve her şeyi götürür.
- Kayırma, en iyi olanı seçmek yerine tanıdık birini atamaktır ve bu Türkiye'nin gelişmesini engelleyen bir sorundur.
- 20:17Kayırmacılıkın Nedenleri
- Kayırmacılıkın en önemli nedenlerinden biri bilgisizliktir; bir yere adım atarken yeteri kadar bilgi olmaması.
- Tembellik de kayırmacılığa yol açar; yeterince rekabet ortamı oluşturmak yerine tanıdık kişileri tercih etmek.
- Kayırmacılık toplumda "kanser" oluşturur; herkes kendi yetkinliklerini geliştirmek yerine dayı arama peşinde olur.
- 22:26Kayırmacılığın Toplumsal Etkileri
- Kayırmacılık, dayı aracılığıyla gelen kişilerin yeğenlere hizmet etmesiyle toplumda yolsuzluk ve hırsızlık artışı yaratır.
- En iyi adamı getirmediğinizde, teslim edilmiş kaynakları en iyi şekilde kullanamaz hale gelirsiniz.
- Başkasının hakkını yememek kolay bir iş değildir, çok çalışmak ve farklı düşünmek gerektirir.
- 23:30Risk Almak ve Yöneticilik
- Risk almadan gelişme olmaz, risk almadığınızda gelecekteki gelişmenin temellerini atmış olursunuz.
- Aşırı risk almak da zararlıdır; başarılı olursanız alkışlanır, başarısız olursanız başkasına atılmazsınız.
- Yöneticiliği bilmeden veya tembellik ederek kurumu ileriye götürmeye engel olabilirsiniz.
- 25:05Vekil-Asil Çatışması ve Karar Alma
- Vekil-asil çatışması, yolsuzluk ve hırsızlıktan daha geniş bir kavramdır.
- Karar alırken risk-fayda-getiri dengesi kurmak gerekir; en kötü durumda ne kadar zarar göreceğinizi düşünmelisiniz.
- Her kararın kısa vadeli ve uzun vadeli etkisi vardır, bu arasında denge kurmak önemlidir.
- 27:30İş Güvenliği ve Sistematik Yaklaşım
- İş kazaları sistematik kurulmamış ve yatırım yapılmamış durumlarda iş cinayeti olarak nitelendirilmelidir.
- Kanada'da bir maden şirketinde yönetim kurulunda bulunulduğunda, herhangi bir çalışanın parmağı çatlasa bile rapor edilmekte ve sistematik problemlerden dolayı olup olmadığı incelenmektedir.
- Ölümlü kaza olduğu senelerde CEO'nun priminin en az %30'u kesilmekte, bu da ölümlü kaza olmaması için herkesin dikkatli olmasını sağlamaktadır.
- 29:09Denetim ve Hata Yönetimi
- Denetleme olmayan hiçbir sistematik olmaz, ancak denetçilerin mesleki izafiyeti vardır ve genellikle işler olduktan sonra hataları bulurlar.
- İş yaparken risk almak ve hata yapmak gerekir, ancak hatanın kötü niyeti olmaması ve her hata bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirilmelidir.
- Mükemmel karar tek başına verilemez, istişare, gözetim ve paylaşarak karar vermek hata oranını azaltmak için önemlidir.
- 30:44Bağımsızlık ve Karar Verme
- Bağımsızlık sadece finansal çıkar nedeniyle değil, aile bağları, akraba ilişkileri veya bilgi düzeyi farklılığı nedeniyle de olabilir.
- Bir konuda bağımsız düşünemiyorsan orada rolün yoktur, farklı açılardan değerlendirmek gerekir.
- Tarih boyunca yapılan hatalardan çıkmış olmak için istişare ederek karar vermek çok kritiktir.
- 32:05İyi Yönetişinde Önemli İlkeler
- Tutarlılık, insanların beklentilerini yönetmek için kritik bir unsurdur ve tutarlı davranırsanız insanlar size daha çok güvenir.
- Sorumluluğu başkasının kaynaklarını kullanma sorumluluğunu üstlendiğiniz zaman gece rahat uyumalısınız.
- Bir şey olmak için bir pozisyona aday olmak yerine, bir şey yapmak için aday olmak gerekir, çünkü olmak için aday olanlar düşüşe geçerken, yapmak için aday olanlar çalışmaya başlarlar.
- 34:23Hesap Verme ve Sonuç
- Hem hesap verebilir olmak hem de şeffaf bir şekilde hesap vermek gerekir, ne kadar çok çaba gösterirseniz o kadar çok güven sağlarsınız.
- Adil olmayan kararlar derhal insanların güvenini götürür ve sonuç üretmiyorsanız kimse zaman ve kaynak vermez.
- İyi yönetişimin olmadığı yerde güven olmaz, güven olmadığı yerde gelişme olmaz.
- 35:47Kamu Sektörü ve İyi Yönetiş
- Kamu sektörü ekonominin %30'unu oluştursa da etki alanı en az %70'dir çünkü kural koyar ve değiştirir.
- Devletin minimumda yapması gereken hukuk devleti kavramını geçerli kılmaktır.
- İstikrarın korunması ve herhangi birisine çıkar sağlanmaması önemlidir, ayrıca devleti fazla korumaya çalışmak da bir hata cinsidir.
- 37:32İhale Sürecinde Risk Yönetimi
- İhalede tüm riskleri ihaleyi alacak adamların üzerine yüklemek yerine, riskleri daha iyi taşıyabilecek kişinin alması gerekir.
- Tüm riskleri ihaleye katılacakların üzerine bıraktığınızda, işi iyi yapacak adamlar değil, ilişkiyi iyi götürecek adamlara avantaj sağlamış olursunuz.
- İlişkileri iyi götürecek adamlar riskleri fiyatlandırmaz, bu nedenle işi daha iyi yapacak adama değil diğerine avantaj sağlamış olursunuz.
- 39:45Kamu Sektöründe Karar Alma İlkeleri
- OEC tarafından belirlenen on iki ilke ile kamu sektöründe karar alma süreçleri geliştirilebilir.
- Karar alma süreçlerinin kalitesi bütünsel bir bakış ile iyileştirilebilir, mevcut durumu iyi tespit etmeden karar alındığında ileride etkileri bulunamaz.
- Karar alma süreçleri şeffaf ve katılımcı olmalı, aksi takdirde insanlar kararlara güvenmez ve uygulamaz.
- 41:49Karar Alma Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Sorular
- Karar alırken sorunun doğru tanımlanmış olup olmadığı, devlet müdahalesi gerekli olup olmadığı ve en etkili müdahale yeni bir kanun koymak olup olmadığı gibi sorulara dikkat edilmelidir.
- Karar alıcı makamının hukuki yetkisi var mı, maliyet-getiri dengesi makul mü ve herkese uyulmasında adalet nasıl sağlanacak gibi sorular önemlidir.
- Düzenleyici etki analizleri son derece kritik bir unsur olup, hem kararı almadan önce hem de karardan sonra değerlendirilmelidir.
- 44:31Karar Alma Sürecinin Önemi
- Bu adımları atmak kamuda karar sürecini bir miktar yavaşlatabilir, ancak Japonlar gibi karar alırken çok uğraşırlar ve sonra son derece hızlı uygularlar.
- Kamu sektöründe daha hızlı ve etkin uygulayabilmek için karar alma sürecini bu süreçlere uygun bir şekilde götürmek önemlidir.
- Yönetişim Akademisi bu konudaki bilgi birikimini daha birçok açıdan aktarmak için kurulmuştur.
- 45:42Modern Çağ ve Güven
- Modern çağ, demokrasi ve insan haklarının özü, insanların kendilerini ilgilendiren kararlara katılabilmeleridir.
- Güven her iyi yöneticinin özüdür ve gelişmenin temelidir, güvenli olmadığı yerde işlem maliyetleri artar ve rekabet gücü kaybolur.
- Güveni oluşturmakta ancak iyi yönetişimlerinin uygulanmasıyla gerçekleşir ve yaşam kalitesini arttırmak demek beklentileri sürekli aş anlamına gelir.