Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bursin Çelik tarafından sunulan bir istatistik eğitim içeriğidir. Eğitmen, istatistik dersinin temel kavramlarını anlatmakta ve soru çözümleri yapmaktadır.
- Video, istatistikin günlük hayattaki kullanım alanlarından başlayarak temel kavramları (istatistik birimi, ana kütle, örneklem, değişken, ölçme düzeyleri) detaylı şekilde açıklamaktadır. Daha sonra betimsel ve çözümsel istatistik kavramları arasındaki farklar ele alınmakta ve çeşitli istatistik kavramları hakkında soru çözümleri yapılmaktadır.
- Videoda değişken türleri (zaman, mekan ve maddesel değişkenler) ve bunların alt kategorileri (nitel, nicel, sürekli ve kesikli değişkenler) örneklerle açıklanırken, ölçme düzeyleri (sınıflama, sıralama, eşit aralıklı ve oransal ölçme düzeyleri) ve bunların kullanım alanları da detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- İstatistik Dersinin Giriş Kısmı
- İstatistik dersinde temel kavramlar işlenecek, giriş kısmında istatistik tanımı verilecek.
- İstatistik birimi, ana kütle, örneklem, değişken ve ölçme düzeyleri tanımlarını verecek ve çalışma sorularını çözecek.
- İstatistik günlük hayatta borsa, hava raporu, televizyon izlenme oranları, enflasyon ve işsizlik oranları gibi birçok alanda karşılaşılan bir kavram haline gelmiştir.
- 01:00İstatistikin Amacı ve Tanımı
- İstatistik, belirsizlik ortamında en doğru karar vermek için yapılır, örneğin ilaçların yan etkilerini tüm kitlede deneyemeyince alt topluluklar üzerinde deneyler yapılır.
- İstatistik, problem belirlenmesi, verilerin toplanması, seriler ve tablolar halinde gösterilmesi, çözümü ve yorumlanması sürecidir.
- İstatistik iki gruba ayrılır: betimsel istatistik (verilerin toplanması, seriler ve grafiklerle gösterilmesi) ve çözümsel istatistik (analiz, modellerle ifade edilmesi, tahminlerde bulunulması).
- 03:03İstatistik Birimi
- İstatistik birimi, ölçülebilir veya sayılabilir değişkenleri içeren, benzerliklerle birlikte farklılıklar da bulunan olaylar veya nesnelerdir.
- İstatistik birimi türleri: maddi varlığa sahip (elle tutulabilir, gözle görülebilir) ve maddi varlığa sahip olmayan (elle tutulamaz, gözle görülmez) birimlerdir.
- İstatistik birimleri ayrıca ani (yağmur, sel, deprem) ve sürekli (öğrenci sayıları, bina sayısı) olarak, gerçek (maddi varlık) ve varsayımsal (matematiksel kombinasyonlar gibi) olarak, doğal (parçalandığında veya birleştirildiğinde özelliğini kaybeden) ve doğal olmayan (parçalandığında veya birleştirildiğinde özelliğini kaybetmeyen) olarak da sınıflandırılabilir.
- 08:04Ana Kütle
- Ana kütle, yapılan araştırmada istatistik birimlerinin tümünün oluşturduğu topluluktur ve farklı kaynaklarda kitle veya yığın olarak da isimlendirilir.
- Ana kütle büyüklüğü araştırmanın özelliğine göre değişir, örneğin Sakarya Üniversitesi öğrencilerinin yemek giderleri için araştırma yapıldığında ana kütle tüm Türkiye'deki üniversite öğrencileri değil sadece Sakarya Üniversitesi öğrencileridir.
- Ana kütle çeşitleri: gerçek ana kütle (gerçekte var olan bütün birimlerden oluşur) ve varsayımsal ana kütle (gerçekte var olmadığı halde ortaya çıkmaları muhtemel birimlerden oluşur) olarak ikiye ayrılır.
- 09:46Örneklem ve Örnekleme
- Araştırmada kitledeki tüm istatistik birimleri ile çalışmak mümkün olmayabilir, bu nedenle tüm kitle yerine alt topluluk seçilmektedir.
- Kitle içerisinden farklı yöntemler kullanarak oluşturulan bu alt topluluğa örneklem adı verilir ve örneklem seçmek için kullanılan yöntemlere örnekleme ismi verilir.
- Örneklem çeşitleri olasılığa bağlı örneklem ve olasılığa bağlı olmayan (amaçlı) örneklem olarak ikiye ayrılır.
- 11:50Değişken Özellikleri
- İstatistik birimlerin diğer istatistik birimlerden ayırt edilmesini sağlayan özelliklere değişken (özellik değişkeni) adı verilir.
- Değişkenlerin aldığı değerlere şık veya gözlem değerleri adı verilir.
- Değişken türleri zaman değişkeni, mekan değişkeni ve zaman ve mekanın dışında kalan maddesel değişkenler olarak üç gruba ayrılır.
- 13:10Maddesel Değişkenlerin Sınıflandırılması
- Maddesel değişkenler nitel ve nicel olarak ikiye ayrılır.
- Nitel değişkenler sözel ile ifade edilenlerdir (örneğin göz rengi), nicel değişkenler ise sayısal ile ifade edilenlerdir (örneğin kardeş sayısı).
- Nicel değişkenler kendi içerisinde sürekli ve kesikli olarak ikiye ayrılır; sürekli değişkenler ölçülebilenler, kesikli değişkenler ise sayılabilenlerdir.
- 16:01Ölçme Düzeyleri
- Ölçme, ana kütle ve örneklemdeki istatistik biriminin belirli bir özelliğini belirtmek için belirli kurallara uyarak sayılar veya simgeler verme işlemidir.
- Ölçme düzeyleri dört çeşittir: sınıflama ölçme düzeyi, sıralama ölçme düzeyi, eşit aralıklı ölçme düzeyi ve oransal ölçme düzeyi.
- Sınıflama ölçme düzeyinde veriler sadece farklı gruplara ayırmada kullanılır ve matematiksel işlem yapılmaz.
- Sıralama ölçme düzeyinde sınıflandıktan sonra veriler belli bir sıraya göre dizilir.
- Eşit aralıklı ölçme düzeyinde veriler kabul edilen eşit aralıklarla ifade edilir ancak kesin bir başlangıç değeri yoktur.
- Oransal ölçme düzeyinde ise başlangıç değeri olan eşit aralıklarla veriler ifade edilir.
- 21:27İstatistik Grupları
- Betimsel istatistik, verilerin toplanması, seriler yardımıyla gösterilmesi, sınıflandırılması ve grafikler yardımıyla gösterilmesi sürecini kapsar.
- Çözümsel istatistik, verilerin analiz edilmesi ve ileriye dönük tahminlerde bulunmak gibi çözüme gitme sürecini içerir.
- İleriye dönük tahminlerde bulunmak, çözümsel istatistik grubuna girer çünkü çözdükten sonra yapılacak bir iştir.
- 23:04İstatistik Birimleri
- Ölçülebilir veya sayılabilir değişkenleri içeren, aralarında benzerlikler olmakla beraber farklılıklar da bulunan olaylara veya nesnelere "istatistik birimi" denir.
- Maddi varlığa sahip olmayan istatistik birimi örneği "evlenme"dir, çünkü gözle görülemez ve elle tutulamaz.
- Ani istatistik birimi, bir anda ortaya çıkabilen ve önceden kestirilemeyen birimlerdir, örneğin "deprem".
- 24:27İstatistik Kavramları
- Doğal istatistik birimi, parçalandığında veya birleştirildiğinde özelliğini işlevini kaybeden birimlerdir, örneğin "otomobil".
- İstatistik birimlerinin tümünün oluşturulduğu topluluğa "ana kütle" denir.
- Personel, maliyet, ulaşım, zaman gibi nedenlerden dolayı ana kütle yerine seçilen daha az sayıdaki istatistik birimleri içeren alt topluluğa "örnek" denir.
- İstatistik birimlerin diğer istatistik birimlerden ayırt edilmesini sağlayan özelliklere "değişken" denir.
- Nitel değişken, sözel olarak ifade edilen değişkenlerdir, örneğin "göz rengi" (ela) sözel bir ifade içerdiği için nitel bir değişkendir.