Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının İstanbul Boğazı ve Tuna'nın donma tarihi hakkında bilgi verdiği bir anlatım formatındadır.
- Konuşmacı, günümüzde suların donma derecesinin değiştiğini ve küresel ısınmanın bu duruma etkisini anlatarak başlıyor. Ardından Evliya Çelebi'nin Tuna'nın buzlarını anlattığı hikayeleri paylaşıyor. Tuna'nın donması sırasında yapılan kış sporları, balık avlama yöntemleri ve değirmen gemilerinin Tuna'dan geçerek köylerin unlarını öğütmesi gibi tarihsel bilgiler aktarılıyor. Video, günümüzde eski kışların artık yaşanmadığını vurgulayarak sona eriyor.
- 00:36Suların Donma Derecesi ve Değişim
- Su derecede donar tabiat kanunudur, ancak bugün suların donma derecesi değişmiştir.
- Eskiden Boğaziçi her yirmibeş yılda bir, Haliç ise on yılda bir donardı.
- Günümüzde suların donma derecesi çok düşük olduğu için kışlar da değişmiştir.
- 01:37Evliya Çelebi'nin Tuna Hikayeleri
- Evliya Çelebi, Tuna'nın buzlarını anlatır ve Tuna'dan devasa buzların gelip Boğaz'a girdiğini, Şemsi Paşa Camii'nin kayalıklarına çarpıp parçalandığını ve evlerin çatılarına düştüğünü belirtir.
- Estergon Kalesi'nin etrafı Tuna'nın geçişiyle üç hilal gibi çevrilmiştir ve Tuna donduğu zaman emniyet zayıflamıştır.
- Tuna donduğu zamanlar Estergon Kalesi'ndeki gençler, Tuna civarındaki köylerden nişanlıları almak için nikahı kıyarlardı.
- 02:51Tuna'da Kış Sporları ve Balıklar
- O dönemlerde Tuna'nın üzerinde kış sporları yapıldığı, sığırların kaburga kemiklerinden ayaklarının altına slalom yaparcasına veya aşık kemiklerinden paten kayarcasına pek çok spor yapıldığı belirtilir.
- Evliya Çelebi'ye göre Tuna'nın içindeki balıklar öyle cesim ve iri ki, donmayan yerlerinden başlarını çıkarıp hava içerlerdi.
- Tuna'nın içinde bazen beş karış yüksekliğinde buz olduğu söylenir.
- 03:44Tuna'nın Donma Sonrası Kullanımı
- Bugün Rusya'da pek çok ırmak donuyor ve donduktan sonra delik açılarak balıklar avlanıyor.
- Tuna donma bittikten sonra baharda değirmen gemileri Tuna'dan yukarıya doğru gider ve sağ tarafındaki köylerin unlarını öğütür, geri gelirken sol tarafındaki köylerin unlarını öğütür.
- Değirmene gelen balıkların nikahyalığı birisi yapar, vergilendirilir ve İstanbul'da "Tuna balığı" olarak satılır.