Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan İslam tarihinin son bölümünü anlatan eğitim içeriğidir.
- Video, Abbasiler devletinin Zap Suyu Savaşı ile kuruluşundan başlayarak önemli halifeleri (Ebu Abbas, Mansur, Mehdi Billah, Harun Reşid, Me'mun, Mutasım) ve dönemlerini kronolojik olarak ele alıyor. Ardından Abbasilerin yıkılışından sonra oluşan küçük devletler (Tolunoğulları, İhşidiler, Fatimiler, Alemiler, İdrisiler, Tahiriler, Büveyhiler, Safariler, Samanoğulları) ve Ravendiye, Mukanna Peçeli, Bebek ve Zındıklar gibi önemli isyanlar anlatılıyor.
- Videoda ayrıca Abbasiler dönemindeki Türk komutanların rolü, Samerra şehrinin kuruluşu, Beytülhikme ve Mihne hareketi gibi önemli olaylar hakkında bilgiler veriliyor. Harun Reşid dönemi "yıldızlı bir dönem" olarak nitelendirilirken, Me'mun döneminde Mutezile'nin resmi mezhep olarak ilan edilmesi gibi önemli tarihsel gelişmeler vurgulanıyor.
- 00:15Abbasiler Devleti'nin Kuruluşu
- Abbasiler Devleti, Zap Suyu Savaşı ile kurulmuş ve Emeviler'in alttan alta büyüyen tehlikesini önemsememesi sonucu ortaya çıkmıştır.
- Abbasiler, Arap olmayan Müslümanlarla birleşerek devleti kurmuşlardır.
- Abbasiler Devleti'nin kurucusu Ebul Abbas (Musa Abdullah, diğer ismiyle Sefah, Kan Dökücü) Peygamberimizin amcası Abbas'ın soyundan gelmektedir.
- 01:14Sefah Dönemi
- Sefah döneminde 751 yılında gerçekleşen Talas Savaşı, Türkler açısından dönüm noktası olmuştur.
- Talas Savaşı'nda Karluk desteği ile Araplar kazanmış ve Türkler toplu halde İslam'a girmiştir.
- Asya'da kurulan ilk Türk-Islam devleti Karahanlılar'dır ve Satuk Buğra Han döneminde İslamiyet resmi din ilan edilmiştir.
- 01:54Mansur Dönemi
- Mansur, kardeşi Abbas'ı öldürerek başa geçmiştir ve başkenti Bağdat'ı "Medinetü's-Selam" (Selam Şehri) adını vermiştir.
- Nefs-ü Zekiye İsyanı, Abdullah el-Mehdi tarafından başlatılmış ve Hz. Ali taraftarlarından oluşan bir isyan olmuştur.
- Mansur, Abdullah el-Mehdi'yi öldürmüş ve kafasını farklı şehirlerde dolaştırarak kendi hakimiyetini göstermiştir.
- 04:31Mehdi Billah Dönemi
- Mehdi Billah, babasından güçlü bir idare almış ve Nefs-ü Zekiye İsyanı'ndan hareketle Mehdi lakabını kullanmıştır.
- Zındıklarla mücadeleye önem vermiş, Divanü Zenadika'yı kurmuş ve Hz. Ali taraftarlarına destek vermiştir.
- Haremeyn ile Yemen arasındaki ilk posta teşkilatını (berit teşkilatı) kurmuş ve oğlu Harun Reşid'i Bizans'a sefere göndermiştir.
- 06:10Harun Reşid Dönemi
- Harun Reşid, çok küçük yaşlardan itibaren babası Mehdi Billah tarafından yetiştirilmiş ve dini dersler almıştır.
- Yahya el-Bermeki'yi vezir olarak tayin etmiş, ancak Bermeki ailesi ileride yönetimden uzaklaştırılmıştır.
- Avasım şehirlerine Türkleri yerleştirerek savaşçı gücünden yararlanmış ve Türklerin başka ırklarla karışmamasını sağlamıştır.
- 07:42Harun Reşid Döneminin Diğer Gelişmeleri
- İdris Hiler Devleti ve Aile Beyler Devleti Harun Reşid döneminde kurulmuştur.
- Kırmızı elbiseler giyen ve kendilerine Muhammere denen bir grupta isyanlar gerçekleştirilmiştir.
- Kadir Kudatlık (baş kadılık) makamını kurmuş ve Ebu Yusuf'u bu makama getirmiştir.
- 09:17Memun Dönemi
- Memun, kardeşi Emin'in ölümü üzerine hilafete geçmiştir.
- Tahiriler Devleti kurulmuş ve Ali evladı iktidarı almak için uğraşmıştır.
- Memun, Hz. Ali taraftarlarının iktidara geçmesine izin vermiş ve kendisinden sonra İmam Ali er-Rıza'yı halife olarak tayin etmiştir.
- 10:43Memun Döneminin Diğer Gelişmeleri
- Abbasilerin en büyük isyanlarından olan Babek İsyanı Memun döneminde başlamıştır.
- Memun, birçok ilim meclisi oluşturmuş ve Mutezile'yi resmi mezhep olarak ilan etmiştir.
- Mihne hareketi, Kur'an-ı Kerim'in mahluk olduğu düşüncesinin devlet eliyle zorla halka benimsetilmesi anlamına gelmiştir.
- 11:28Mutasım Dönemi
- Mutasım, kardeşinden sonra halife olmasıyla beraber devlet yönetimi Türklerin eline geçmeye başlamıştır.
- Türkleri emirü'l-ümera makamlarına atamış ve Samarra şehrini Türkler için kurmuştur.
- 11:45Abbasiler Dönemi
- Samarra şehri, Türklerin kendi özelliklerini kaybetmesin diye kurulmuş ve Türkler önemli makamlara getirilmiştir.
- Meymun döneminde bastırılamayan Babek isyanı Türk komutanlar tarafından bastırılmış ve Afyonkarahisar yakınlarındaki Amuria şehri ele geçirilmiştir.
- Abbasilerin sekizinci halifesi Mutasım, sekiz kız ve sekiz erkek çocuğu olduğu için Müsemmen lakabını almıştır.
- 13:11Abbasilerin Yıkılışından Sonra Oluşan Küçük Devletler
- Abbasilerin yıkılışından sonra bölgelerde ufak devletler ortaya çıkmıştır.
- Mısır'da Tolunoğulları ve İhşidiler (Akşitler) kurulmuş, Kutsal topraklar ilk kez Türklerin eline geçmiştir.
- Kuzey Afrika'da Alemiler ve İdrisiler kurulmuş, İdrisiler Zeydiyye'yi yaymış ve İslam'ı Mağrib'te yaymıştır.
- 14:48İran'da Kurulan Devletler
- İran'da Tahiriler, İslam'dan sonra İran'da kurulan ilk bağımsız devlet olup Sünniliği himaye etmeye çalışmıştır.
- Büveyhiler, İranlı Ebu Suça Büveyh tarafından kurulmuş, Bağdat'ı işgal etmiş ve Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey tarafından son verilmiştir.
- Horasan'da Samanoğulları'nda Taberi'nin Camiül Beyanı Farsçaya çevrilmiş, Nisaburi, Semerkandi, Maturidi gibi alimler bu dönemde yetişmiştir.
- 15:59Abbasiler Döneminde Oluşan İsyanlar
- Ravendiye hareketi, Abdullah er-Ravendi tarafından başlatılmış, Ebu Müslim'in intikamını almak ve eski Fars devletini kurmak istemiştir.
- Mukanna Peçeli isyanı, Hakim bin Haşim komutasında gerçekleşmiş, İslam'ın haram kıldığı her şeyi helal saymış ve Halife el-Mehdi tarafından kuşatılmıştır.
- Babek isyanı, dönemin en tehlikeli isyanı olup Meymun döneminde bastırılamamış, Mutasım döneminde Türk komutanlar tarafından bastırılmıştır.
- 18:09Zındıklar ve Diğer Ek Bilgiler
- Müslüman görünümlü Zerdüşt Mani dinine mensup olanlara zındık adı verilir ve Abbasi idaresinde yaygınlaşmıştır.
- Berkiler, Farisi bir aile olup Ebu'l-Abbas'ın halifeliğinden itibaren yönetimde ön plana çıkmış, uzun yıllar vezirlik yapmışlardır.
- Zenç isyanı, aslen beyaz olan Ali bin Muhammed tarafından zor şartlarda yaşayan zenci köleleri organize ederek başlatılmış, Karmatiler de bu zamanda ortaya çıkmıştır.
- 19:50Gazneliler ve İslam Tarihi
- Gazneliler, Halife Sultan Mahmud'a "Nizamüddin", "Nasrül Hak" gibi lakaplar verilmiştir.
- Gazneliler, halifeyi koruma altına alan ilk Türk devletidir.
- İslam tarihi, İslamiyet öncesi Arabistan, Siyer, Dört Halife dönemi, Emeviler ve Abbasiler dönemlerini içermektedir.