Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin öğrencilere İslam öncesi Türk tarihi konusunu anlattığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Videoda Nazım Hoca ve Murat gibi öğrenciler de yer almaktadır.
- Video, İslam öncesi Türk tarihinin çeşitli yönlerini ele almaktadır. İlk olarak bilim ve takvimler, ardından sanat, din anlayışı ve ölüm gelenekleri anlatılmaktadır. Daha sonra Türk ekonomisi, ilk Türk devletleri (Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Hazarlar) ve Türk edebiyatı (sözlü ve yazılı) konuları işlenmektedir. Video, KPSS ve AGS sınavlarına hazırlanan öğrenciler için önemli bilgiler ve sınav stratejileri içermektedir.
- Videoda özellikle Orhun Abideleri, Göktürkler, Uygurlar ve diğer Türk boyları hakkında detaylı bilgiler verilmektedir. Ayrıca Türk kültüründeki önemli kavramlar (kut, toy, yarlık, atalar kültü, balbay) ve Türk edebiyatının ilk yazılı eserleri olan Orhun abileri ve Yeni Sek kitabeleri açıklanmaktadır. Video, sınavlarda çıkabilecek soru tipleri ve çözüm stratejileri ile sonlanmaktadır.
- 01:51Türk Tarihinde Bilim
- Her toplulukta bilim vardır, ancak göçebe topluluklar bilim üretmekten yoksundur.
- Türk milleti konar göçer yaşamda bile bilim yapmıştır, çadırların delikli yapısı insanları gökyüzüne bakmaya zorlamıştır.
- Bilim meraktan ve zorunluluktan gelişir, Türk milleti ay, güneş hareketleri ve yıldızları incelemekle uğraşmıştır.
- 03:07Oniki Hayvanlı Türk Takvimi
- Türk milleti oniki hayvanlı Türk takvimini kullanmıştır, bu takvim her yıl bir hayvan ismiyle geçer.
- Oniki hayvan (at, maymun, yılan, sıçan, fare, domuz vb.) rastgele seçilmemiş, takvim adı olabilmiş hayvanlardır.
- Oniki hayvanlı Türk takvimi, Türk milletinin astronomi ile uğraştığının en büyük göstergesidir.
- 05:22Türk Tarihinde Kullanılan Takvimler
- Türkler tarih boyunca oniki hayvanlı takvimi kullanmış, Müslüman olduktan sonra hicri takvimi kullanmaya başlamışlardır.
- Hicri takvim 354 gündür, miladi takvimden 10-11 gün daha kısadır ve bu nedenle Ramazan ayı her sene farklı zamanlarda başlar.
- Büyük Selçuklu döneminde Celaleddin Harzemşah ve Celaleddin Melikşah'tan dolayı Ömer Hayyam tarafından 1079 çıkışlı Celali takvim yapılmıştır.
- 07:17Diğer Takvimler ve Bilim Alanları
- Osmanlı Devleti'nin mali işlerde kullanabilmesi amacıyla Rumi takvim yapılmış, Mart ayı yılbaşı olarak kabul edilmiştir.
- Türkiye Cumhuriyeti 1 Ocak 1926 tarihinden itibaren günümüzde kullandığımız miladi takvimi kullanmaya başlamıştır.
- Türklerin bilim ile uğraştıklarının en büyük kanıtı takvim yapmalarıdır; bilim, matematik, tıp, eczacılık ve astronomi alanlarında çalışmalar yapmışlardır.
- 09:13Türk Sanatının Konar Göçer Yapısı
- Türk milleti konar göçer bir yapıya sahip olduğundan, sanat eserlerinin yarısından çoğu konar göçer yaşamı ilgilendiren şeylerdir.
- Demircilik Türk milletinin milli mesleklerinden biridir ve kılıç, mızrak, kargı gibi demirle yapılan her şey milli meslektir.
- Konar göçer yaşamda taşınabilir malzemelerden sanat eseri yapmak daha mantıklıdır, büyük heykeller taşıma ihtimali yoktur.
- 10:11Türk Sanatının Özellikleri
- Türk sanatında "güzel töz" adı verilen, aile bireylerini simgeleyen küçük heykeller yapılmıştır.
- Uygurlar yerleşik yaşama geçtikten sonra duvar resmi ve fresk yapmış, Manizm etkisiyle minyatür sanat oluşmuştur.
- Türk milletinin milli meslekleri dokumacılık, çadırcılık ve halıcılıktır.
- 11:10Çadırcılık ve Halıcılık
- Çadırlar soğuktan korunmak için yapılmış, otağı gibi yapılmış ve Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan'da hala bu gelenekler devam etmektedir.
- Halıcılıkta "Pazarlık" kurganından çıkarılan halı dünyanın en eski halısı olarak kabul edilmektedir.
- Türk milleti halıyı yerden ziyade duvara da asardı ve geyik, kurt gibi hayvanlar Türklerde önemli sembollerdir.
- 13:15Önemli Kurganlar ve Sanat Eserleri
- "Esik" kurganından çıkarılan "Eski Kurgan" adlı kurganda, çürümüş bir cesedin üzerine giydirilen altın elbise bulunmuştur.
- Altın elbiseli adam, Hun prensine ait olduğu düşünülmektedir ve bu maden işlemeciliğinin ileri gittiğini gösterir.
- Türk sanatının önemli dalları arasında çadırcılık, kilimcilik, halıcılık, minyatür, fresk ve balbal bulunmaktadır.
- 15:19Hayvan Üslubu ve Türk Sanatı
- Türk sanatında hayvan üslubu kullanılmıştır ve Türk milletinin hayvan sevgisi fazladır.
- Türk sanatında geyik, kartal, şahin, doğa ve kurt gibi hayvanlar motif olarak kullanılmıştır.
- Türk sanatında hat sanatı, vitray ve ebru gibi sanatlar İslam'la beraber gelmiştir.
- 19:22Türk Milletinin Din Anlayışı
- Her milletin din anlayışı vardır ve dinler insanların göç etmesi, ticaret etmesi veya savaşlarda tanışmalarıyla oluşur.
- Çanakkale savaşlarında Türk milletinin savaş esnasında etmiş olduğu büyük dua merasimi, birçok Avustralya ve Yeni Zelandalı askerin son anda Müslüman olmasına neden olmuştur.
- Türk milleti ticaret, savaş ve göçü çok fazla yaptığı için İslam öncesi Avrupa'ya gidenler Hristiyan, Hazarlar Musevi olmuş, göktencilik, kök tanrı, kök Tengri, Maniheizm, Budizm gibi farklı dinlere inanmışlardır.
- 20:21Şamanizm ve Türk İnançları
- Şamanizm bir din değil, büyü, fal ve gelecek görme gibi inançları içeren bir inanıştır ve hala Moğolistan'da devam etmektedir.
- Türk milleti İslam'ı kabul etmesine rağmen, kurşun dökme gibi şaman geleneklerini farkında olmadan devam ettirmektedir.
- Türk milleti İslam, gök tanrı dini, Maniheizm, Budizm, Musevilik ve Hıristiyanlık gibi dört kitap inmiş dinlere inanmıştır.
- 21:20Türk İnançlarının Temelleri
- Türk milleti yer, su ve gök inancına sahiptir; önemli nehirleri göçün idaresini sağladığı için saygı göstermiştir.
- Türk milleti şimşek, çakma ve yağmur gibi tabiat kuvvetlerine saygı göstermiş, bunları tanrı'yı öfkelendirme durumu olarak nitelendirmiştir.
- Her insanın bir yıldızı olduğuna inanılır ve günümüzde de "yıldız kaymakla demek ölmek" gibi gelenekler devam etmektedir.
- 23:36İslam Öncesi Ölü Merasimleri
- İslam öncesi ölüler için "yuh" töreni düzenlenir; "yuh" kelimesi "yo" (ağlamak) kökünden gelir ve cenaze dağlarında ağlamalar başlar.
- Ceset önce nerede ölmüşse oraya getirilir, bazı kabileler yedi gün bekletir ve ailenin en büyüğü çakalla gözün altından keser, gözyaşıyla kan birbirine karışır.
- Sığçı adı verilen özel ağlayıcılar gelir, hayvan kesilir ve ağaçlara asılır, gelenlerden bir parça alırlar.
- 26:44Mezarlık ve Gömme Gelenekleri
- Mezarlık, her ilde toplu şekilde gömülenlerin bulunduğu yerdir; Ankara'da bunun adı Karşıyaka'dır.
- Mezarlıkta ölen ataların mezarları da bulunur ve genellikle her sene Mayıs ayında gelinir.
- Ölüler eşek kefenle, kıyafetleriyle, mumyalama yöntemiyle veya nadir de olsa yakılarak gömülür.
- 28:18Ölüm ve Mezar Törenleri
- Ölüyü mezara koyarken sevdiği atlar, balbal taşları ve eşyalar yanına konulur, bu ölümden sonra yaşamı (ahireti) gösterir.
- Kurganların derin ve yatay kazılması, atıyla beraber sevgi eşyalarıyla gömülmesi ölümden sonra yaşamı kanıtlayan emarelerdir.
- Yuh törenlerinde ahireti gösteren emare yoktur, ancak kurgan yapısı ve eşyaları ahireti kanıtlayan işaretlerdir.
- 30:10İslam Öncesi İnanışlar
- İslam öncesi inanışlarda ceset gözü açık gidemez, çünkü göz kime bakıyorsa o da gider demektir.
- Ölü çıktığında yakın akrabalar elbiselerini ters giyerler, bu adet İslam öncesi inanışların bir göstergesidir.
- İslam öncesi inanışlarda sevapları olan insanlara "muyan" denir, ahirete "sakış günü" veya "hesap verme günü" denir.
- 33:04Mezar Sembolleri ve Din Adamları
- Bazı mezarlarda kuş resmi çizilir, bu "uçma" yani cennete varmayı sembolize eder.
- İslam öncesi inanışlarda din adamları vardır, ancak ruhban sınıfı yoktur ve kurultayda yer almazlar.
- Konargöçer toplumlarda imamlar gibi ruhbanlık sınıfı yoktur.
- 34:40Günümüzdeki İnanışlar
- Günümüzde büyükşehirlerde ölünce adetler kalmamıştır, ancak Doğu Anadolu'da hala bu adetler devam etmektedir.
- Doğu Anadolu'da vefat eden birinin cenazesinde tosun kesilir, et millete dağıtılır ve herkes salona gelip el fatiha okur.
- Gençler bu adetleri değiştirmek istese de yaşlılar "senin baban benim babamın etini yedi" diyerek itiraz ederler.
- 37:47İnanışların Özellikleri
- İslam öncesi inanışlarda atalar kültü ve mezar ziyaretleri vardır.
- Tabiat kuvvetlerine inanma, yer, su ve gök inancı vardır.
- Yuh törenleri ölümden sonra yaşamı kanıtlamaz.
- 38:23Cenaze Geleneklerindeki Değişimler
- Aşı, cenazede dağıtılan yemektir ve genellikle akrabalar tarafından yapılır.
- Konuşmacı, cenazede yemek getirme ve tuz eksikliği gibi saçma davranışları eleştiriyor.
- Cenaze geleneğinde yemek dağıtmak yerine, cenazeden yemek alıp eve götürmek gibi adetlerin dejenere olduğunu belirtiyor.
- 40:53Toplumsal Değerlerin Kaybı
- Konuşmacı, gençlerin yeni nesil z kuşağı olarak adeti devam ettirme konusunda kızdığını ifade ediyor.
- Anne-babaların toplumun yoğun göstericileri olduğunu ve onların davranışlarının çocuklara örnek olduğunu vurguluyor.
- Hasta ziyaretlerinin kısa olması ve yeni doğum yapmış kadının yanına uzun süre kalmak yerine Galatasaray maçı izlemek gibi davranışları eleştiriyor.
- 42:13Türklerin Atalara Saygı Geleneği
- Türkler ölmüş büyüklere ve atalara ait hatıraları kutsal saymış ve saygı göstermiştir.
- Atilla'nın Balkan seferlerinden birini yapma sebeplerinden biri, Bizans'ın Margos piskoposunun Hun mezarlarını açtırmasıdır.
- Atilla, atalarına büyük saygısı vardı ve atalarının onları her zaman kolladığına, yukarıdan izlediğine ve cennette olduğuna inanıyordu.
- 45:44Balbal Kavramı
- Balbal, bir kişinin hayatı boyunca öldürdüğü düşman sayısı kadar dikilen, kahramanlık anılarıdır.
- Balballar, ölen kişinin sağlığında öldüğünde onların hepsinin ona hizmet edeceğine inanıldığı için ölümden sonra yaşamı gösterir.
- Balballar, taşı yontarken Çinliye benzetilir ve öldürdüğüne benzetilir, önce robot resmi çizilir ve sonra heykeltıraş tarafından yapılır.
- 49:09Atilla'nın Hükümdarlığı ve Yaşam Tarzı
- Atilla güçlü bir hükümdar olduğu için çok fazla devletten ziyaretçi ve elçi alır, özellikle Bizans'tan gelen elçilik heyeti uzun süre kalır.
- Atilla tahta kaplardan yer, milletine gümüş ikram eder ve misafirlere saygı gösterir.
- Atilla'nın sarayında çalgılı çengili müzikler çalınırdı.
- 50:22Türklerin Müzik ve Spor Geleneği
- Türklerin İslam öncesinde kullandığı müzik aletleri arasında kitara, çevgan, melodiye, kük ve besteye (ir) denir.
- Türklerde spor "yiğitlik" olarak adlandırılır ve çocuklara isim koyma, savaş gösterme ve isyanı bastırmada görevlendirme gibi geleneklerle birlikte önemlidir.
- Türklerin spor geleneği arasında kureş (güreş), tepük (futbolun eski hali), kayak, binicilik (seyyitme), gökbörü oyunu, bey, mızrak, cirit ve çevren (mangal) bulunur.
- 53:23Türk Ekonomisi ve Ticaret Yolları
- Türk ekonomisi konar göçer yaşamda hayvancılık ve ticarete dayanır, zamanla yerleşik yaşamla beraber tarım ürünleri de ekonomiye girmiştir.
- Türkler ticareti ipek yolu ve kürk yolu üzerinden yapmışlardır.
- Ipek yolu Çin'den başlayıp Afganistan-Özbekistan sınırlarından geçerek Semerkant'ın bir tarafından geçer, Anadolu'nun içinde Gaziantep, Ankara, Bolu, Sakarya, Kocaeli, Adapazarı ve İstanbul'a kadar uzanır.
- 55:45Kürk Yolu ve Önemi
- Kürk yolu dağ yoludur ve Altaylar'dan yukarı doğru çıkarak Don ve Volga ırmaklarına kadar uzanır.
- Kürk yolunu kullanan en çok Hazarlar, Sibirler ve Ruslar olmuştur.
- Ipek yolu ve kürk yolu, farklı kültürlerle, dinlerle, inanışlarla ve milletlerle tanışma, ticaretin gelişmesi ve para kazanılmasına sebep olmuştur.
- 58:21Diğer Önemli Ticaret Yolları
- Dünya tarihinde Manisa'dan başlayan Sar, Salih'ten başlayan İran'a kadar giden Kral Yolu ve Hindistan'dan başlayıp Mısır'da sona eren Baharat Yolu gibi diğer önemli ticaret yolları da vardır.
- Ipek yolu Çin'den başlayıp Orta Asya'ya, birden çok güzergah izleyerek Anadolu'ya ve oradan Avrupa'ya uzanan bir ticaret yolu olarak adlandırılır.
- Kürk yolu Abakan bozkırlarından başlayıp İtil, Volga bozkırlarından geçerek Tuna nehirlerinin birleştiği yere kadar uzanan bir ticaret yolu olarak adlandırılır.
- 1:00:34İslam Öncesi Türklerde Tarım
- İslam öncesi Türklerde yerleşik yaşam vardı, ancak Uygurlar'daki yerleşik yaşam daha farklı boyuttaydı.
- Hun fasulyesi, töte kanalı (sulama kanalı) ve Kapgan Kağan'ın Çin'den tohumluk darı istemesi, Türklerin tarımla uğraştığını gösterir.
- Türklerin tarımla uğraştığını gösteren diğer göstergeler: kurganlarda tarım aletlerine rastlanması, Hun buğdayı ve Hun fasulyesinden bahsedilmesi, Göktürklerde ailelerin ekip biçecekleri araziye sahip olması ve Kapgan Kağan'ın Çin ile ziraat anlaşması yapmasıdır.
- 1:04:04İlk Türk Devletlerinin Ekonomik Kaynakları
- İlk Türk devletlerinin gelir kaynaklarından biri, önemli ticaret yollarının geçtiği güzergahlardı.
- Bu ticaret yolları Semerkant, Özbekistan ve Tacikistan gibi bölgelerden geçiyordu.
- Hunlar, Göktürkler, Uygurlar ve Hazarlar, dünya transit ticaretine aracılık ettiğinin göstergesidir.
- 1:05:30Türklerde Para Kullanımı
- İslam öncesi Türklerde para kullanılıyordu, ancak bunu ticarette değişim aracı olarak kullanan ilk Türk devleti Göktürkler'di.
- Türgiş hükümdarı Baga Tarkan, kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdarıdır.
- Türklerde kullanılan para cinsleri: satir (gümüş disk para), şav (bez para), kamdu (bez para) ve yarmak (madeni para) idi.
- 1:07:47Yazı, Dil ve Edebiyat
- Konar-göçer yaşam toplumlarında yazı yerleşik yaşama göre daha az kullanılırdı, ancak Hunlarla ilgili tasların üzerinde yazılar vardı.
- Göktürkler, Türk tarihinin ilk milli alfabesi olan Orhun alfabesini (otuzsekiz harften oluşan) ortaya koymuştur.
- Türk tarihinin tarih boyunca kullandığı alfabeler: Orhun (Göktürk), Uygur, Soğd, Brahmi, Süryani, Arap, Kiril ve Latin alfabeleridir.
- Türk milletinin kullandığı ilk milli alfabe Orhun alfabesi, kullanmadığı alfabeler ise Sanskritçe ve Kiril alfabesidir.
- 1:11:30Sözlü Edebiyat
- Sözlü edebiyat, atasözü, koşuk, maniler ve sagu gibi söz üzerine yazılan eserlerden oluşur.
- Atasözleri İslam öncesinden günümüze kadar gelmiştir.
- Sagular ağıt anlamına gelir ve ölen kişiyi yüceltme içerir.
- 1:12:13Destanlar
- Sözlü edebiyatın en büyük ürünü destanlardır ve her millette olduğu gibi Türklerde de abartıdır.
- Destanların temel manası "büyümüş de küçülmüş" olup, bir iki kurttan veya geyikten türeme hikayelerini anlatır.
- Destanlar kulaktan kulağa aktarıldığı için zamanla değişebilir, bu nedenle Türk destanları kıymetlidir.
- 1:13:45Türk Destanları
- Dede Korkut hikayeleri Oğuz-Kıpçak mücadelesini anlatır ve en önemli hikayelerden biridir.
- Türk milletine ait kahramanlık hikayeleri arasında atasözü, koşuk, sagu, ağıt ve destan bulunmaktadır.
- Türk destanları arasında Alper Tunga (İskitler), Ergenekon ve Bozkurt (Göktürkler), Türeyiş ve Göç (Uygurlar), Atilla ve Sihirli Geyik (Avrupa Hunları) ve Manas (Kırgızlar) bulunmaktadır.
- 1:15:16Yazılı Edebiyat
- Yazılı edebiyatta en eski bulunan eser Yeni Sek kitabeleridir.
- Yeni Sek kitabeleri tek tek taşların üzerine yazıldığı için bir cümle ifade etmez ve edebi metin özelliği taşımaz.
- Yeni Sek kitabeleri Kırgızlardan günümüze kalmıştır ve bilinen en eski kitabelerdir.
- 1:17:57Orhun Abideleri Hakkında Genel Bilgiler
- Orhun abideleri, Orhun ırmağının yanında bulunduğu için bu ismi almıştır ve günümüzde Moğolistan'dadır.
- Orhun abideleri üç adet olup, ilkini Vezir Tonyukuk dikmiştir ve kendi anıtını kendi yazdığından dolayı ilk Türk tarihçi ve yazarı da Vezir Tonyukuktur.
- İkinci ve üçüncü abideler Kül Tigin ve Bilge Kağan'a aittir ve bu üç abideye kitabelerin toplam ismine Orhun abideleri denir.
- 1:19:11Orhun Abidelerinin Keşfi ve Çözümü
- Orhun abideleri 1710-1709 yılları arasında İsveç'te Rusya savaş sırasında İsveçli bir subay olan Stanberg tarafından esir olarak götürülürken keşfedilmiştir.
- İsveçlilerin ve İskandinav ülkelerinin Türk alfabesi ile benzerlik göstermesi, dil yapılarının bir ortaklığı olabileceğini göstermektedir.
- Orhun abideleri ilk olarak Danimarkalı filolog William Thompson tarafından çözülmüş olup, ilk çözülen kelime "Tengri" (Tanrı tektir) cümlesidir.
- 1:20:19Orhun Abidelerinin Yazım Biçimi ve İçeriği
- Orhun abideleri runik denilen bir alfabe ile yazılmıştır ve çeşitli yazım çeşidi ile yazılmıştır.
- Orhun abideleri bir tarafında Çince, diğer tarafında Orhunca yazılmıştır.
- Kitabelerde hükümdarın topluma karşı görevleri, sosyal sorumluluk projeleri ve millete hesap verme niteliği bulunmaktadır.
- 1:22:38Orhun Abidelerinin Önemi ve Özellikleri
- Orhun abideleri Türk edebiyat tarihinin bilinen ilk yazılı eseridir ve Türk tarihinin ilk siyasetnamesi kabul edilmiştir.
- Orhun abideleri ikinci Göktürk Kutluklar zamanında Çince ve Orhunca yazılmıştır.
- Kitabelerde hükümdarlara öğütler, dönemin siyasi ve kültürel özelliklerine yer verilmiştir.
- 1:26:02Orhun Abidelerinin Tarihsel Yeri
- Cüveyni'nin kitabeler hakkında ilk bilgisi "Tarihi Cihangişa" adlı eserinde yer almıştır.
- Orhun abideleri ilk olarak Danimarkalı filolog William Thompson tarafından çözülmüştür.
- İlk Türk tarihçisi ve yazarı Vezir Tonyukuktur.
- 1:26:58Eğitim Kaynaklarının Önemi
- Konuşmacı, eğitim kaynaklarının sürekli güncellenmesi gerektiğini vurguluyor.
- Öğrencilerin son parasıyla kitap aldığını ve bu kaynakların kaliteli olması gerektiğini belirtiyor.
- Osmanlı tarihinde "Birinci Murat" unvanının yanlış kullanıldığını, aslında "Orhan" olarak yazılması gerektiğini söylüyor.
- 1:28:18Eğitim Kaynaklarının Kalitesi
- Yazarların en iyisini yapmak zorunda olduğunu, üslupun ayrı bir konu olduğunu belirtiyor.
- Konuşmacı ve öğretmenlerinin günlerce, haftalarca, aylarca çalıştıklarını ve bu nedenle gönül rahatlığıyla tavsiye ettiklerini söylüyor.
- Öğrencilerin 2005 notlarını 2026'ya yazmalarına gerek olmadığını, eklemeleri kendilerinin yapabileceğini belirtiyor.
- 1:29:03Göktürk Yazıtları
- Orhun Abileri'nin ikinci Göktürk'e ait olduğunu, ancak birinci Göktürk'e ait Bugut yazıtlarının da olduğunu açıklıyor.
- Uygur Kağan'ı Moyen Çor Kağan tarafından yedinci yüzyılda inşa edilmiş olduğunu ve boylar arası mücadelelerden bahsettiğini söylüyor.
- Karabağ Sagun'un Türkçe, Soğutça ve Çince yazılmış olduğunu ve Uygurların Maniezm dinine geçişini anlattığını belirtiyor.
- 1:31:30Tarihçilik ve Gelecek Çalışmalar
- Oğuz Kağan Destanı'nda Oğuz Kağan olarak geçen Mete Han'ın Moğolistan'a gittiğini ve Altaylardan Tunada açtığını anlatıyor.
- Kurgan mezarlarına girip çekim yapmanın tarihçilik gösteriminde çok önemli olduğunu vurguluyor.
- Kazakistan, Özbekistan ve Moğolistan'ın Türk Cumhuriyetleri olarak ziyaret edilmesi gerektiğini, özellikle Moğolistan'da Türklerin izlerini taşımak ve bulmak amacıyla ziyaret edilmesi gerektiğini belirtiyor.
- 1:32:40KPSS ve AGS Soru Bankaları
- Eğitmen, KPSS ve AGS KPSS yazan iki soru bankasını kullanacağını belirtiyor.
- Klasik video ders pratik kitapları cebine koyup metrobüse binerek bile kullanılabilir.
- Konu anlatımları geniş olup, AGS ve KPSS'nin konu anlatımları aynıdır, herhangi birini almak yeterlidir.
- 1:33:43Soru Bankası Özellikleri
- Ders notu veya haritalar tarih kitabı klasik bir soru bankasıdır ve 336 sayfa içinde 1600-1750 üzerinde soru bulunmaktadır.
- Soru bankasındaki çözümler video çözüm değil sadece çözümlerdir.
- Eğitmen, öğrencilerin her video izledikten sonra soru çözmelerini öneriyor.
- 1:34:28Kitap Satın Alma Önemi
- Eğitmen, kitapların telif hakkı olduğunu ve fotokopi yapmanın emek boşa gitmesine neden olduğunu vurguluyor.
- Fotokopi yapmanın sadece fotokopiciye kazanç sağladığını, şirketlere ve devlete hiçbir şey gitmediğini belirtiyor.
- Kitapların pahalı gelmesi durumunda Trendyol'dan değil, başka sitelerden alınması öneriliyor.
- 1:36:43Ücretsiz Hizmetlerin Arkasındaki Ücret
- Ücretsiz videoların arkasında büyük bir ücret olduğunu, bu ücretin kitabın orijinalini almak olduğunu açıklıyor.
- Fotokopi kullanımı bu tür projelerin yok olmaya mahkum olduğunu belirtiyor.
- Öğrencilerin video yükleme konusunda panik yapmamaları gerektiğini, hazır olan bir şey beklememeleri gerektiğini vurguluyor.
- 1:38:09Sınav Hazırlığı ve Ahlak
- KPSS sınavının 15-20 dakikalık ders anlatımıyla geçmeyeceğini, gırgır şamata ile geçmeyeceğini belirtiyor.
- Memurluk gibi bir mesleğe adım atacaklarını, helalinden para kazanacak yere haramdan gitmemeleri gerektiğini vurguluyor.
- Hayatın bir sınav olduğunu, sınava hazırlanırken başına bir şey gelmeyeceğini, ancak sınavda beklenmedik durumlar yaşanabileceğini anlatıyor.
- 1:40:39Türklerin Bilim ve Sanatı
- Türklerin bilim ile uğraştıkları en büyük kanıtı takvim olduğunu, Türklerin kullandığı ilk takvimin adının oniki hayvanı olduğunu belirtiyor.
- Sanatta pazarı, halısı, altın elbiseli adamların kurganlardan çıktığını, balbalların dini inançlarını ve duvar resimlerinin olduğunu vurguluyor.
- Türklerin ölümden sonra yaşamı kanıtlamadığını, ahiret inancı görülmediğini ve ataların mezarlarına yapılanların savaş nedeni bile sayıldığını açıklıyor.
- 1:42:13Sınav Hazırlığı ve Önemli Konular
- Sınav sorusu olmuş bir konu, sınavda tekrar çıkma ihtimali yüksek olduğu için önemlidir.
- Mangalanın iki yolu vardır: ipek yolu ve kürk yolu.
- Uygurlarda tarımsal faaliyetler yerleşik yaşamda yer almıştır, ancak Hun buğdayı ve kapgan kağan'ın Çin'den tohum alması da tarım yapılmadığını göstermez.
- 1:43:09Türk Tarihi Edebiyatı
- Baga Tarkan Türk hükümdarı kendi adına para bastırmıştır.
- Türk tarihinin iki milli alfabesi vardır: Orhun ve Uygur alfabesi.
- Oğuz Kağan destanındaki kişi Mete'dir, Ergenekon Bozkurt'un Göktürklere ait olduğu ve Türeyiş ve Göç'ün Uygurlara ait olduğu bilinmektedir.
- 1:43:56Türk Edebiyatı Eserleri
- Dede Korkut hikayeleri Oğuzlar ile Kıpçak mücadelesini anlatmaktadır.
- "Yenisi" kitabı Türk tarihinin edebiyatın ilk yazı eseridir.
- Orhun kitabeleri Moğolistan sınırları içinde bulunmaktadır.
- 1:44:43Göktürkler ve Tonyukuk
- Runik yazı çeşidi, Bilge Kağan, Kül Tigin ve Tonyukuk adına yazılmıştır.
- Tonyukuk ilk Türk tarihçi, yazar ve edebiyatçısıdır.
- Göktürk kitabelerinde siyasi kültür, özellikler, Türklerin yaşantıları ve töreleri anlatılmaktadır.
- 1:45:29Soru Çözümü
- Amac, otuz saniyede bir soru çözmektir ve toplam yirmi yedi soru çözülecektir.
- Vezir Tonyukuk, Bilge Kağan'ın Budistleşme isteğine ve tapınak yapma isteğine karşı çıkmıştır.
- Arap kaynaklarında "Dokuz Oğuzlar" ifadesi, akraba ve müttefik anlamına gelmektedir.
- 1:48:14Göktürk Hükümdarları
- Mete Han, babası Teoman'ın Asya Devleti'nin kurucusu olduğunu belirtmiştir.
- Göktürk Devleti 552 yılında kurulmuş, kurucusu Bumin Kandır'dır.
- Göktürk Devleti'nin en parlak zamanı Mukan Kağan döneminde yaşanmıştır.
- 1:51:29Uygurlar ve Sınav Stratejileri
- Uygurlar kütüphane, ortaoyun (tiyatro) ve balık adı verilen bir şeyi kullanmıştır.
- Uygurlarda harf hareketli matbaa ve Ay Tengri ünvanı bulunmaktadır.
- Sınavlarda yeni stil sorular gelecektir ve metinlerde değinilmemiş konuları bulmak için eleme yapmak önemlidir.
- 1:53:01İslam Öncesi Hun Kültürü ve Mezar Gelenekleri
- İslam öncesi Hun kültüründe ölü gömme törenleri, ölü için verilen ziyafet (toy) ve ölünün de katıldığı inanılan yas tutanlar mezar üstüne toprak yer gibi gelenekler vardı.
- Ölünün hayatta iken öldürdüğü düşman sayısı kadar mezartaş bulunurdu.
- Yenme, İslam öncesi düşmanın durumunu öğrenilmesi amacıyla gönderilen keşif göreviydi.
- 1:54:54Hun Mezarlarının Önemi
- Atilla'nın birinci Balkan seferini yapmasının bir gerekçesi, Hun hükümdarlarına ait mezarların soyulmasıydı.
- Ölen kişinin sevdiği eşyalarla gömülmesi gelenekiydi, özellikle prenslerin mezarlarına altın kadeh gibi sembolik eşyalar konulurdu.
- Hun prensesler, prensler ve önemli devlet adamlarının mezarlarının soyulması, ataların mezarlığına duyulan saygı ve atalar kültünün önemini gösterirdi.
- 1:56:13Hükümdarlık ve Kut Kavramı
- Asya Hun hükümdarı Helin Po, hükümdarlığının tanrı tarafından kararlaştırıldığını ve Göktürk hükümdarı Bilge Kağan'a babasının Kaan ile ana hatununun tanrı tarafından tahta oturduğunu söylemiştir.
- Hükümdarın gök tanrı tarafından devleti yönetme yetkisinin verildiğine inanılırdı ve bu yetki kan yoluyla ailenin ve süren tüm erkeklere geçerdi.
- İslam öncesi kültürde hükümdarın emirleri tanrı'nın emirleri gibi lanse edilirdi ve bu kavram "yarlık" olarak adlandırılırdı.
- 1:58:31Türk Cihan Hakimiyeti
- İstemi Yabgu'ya elçilik heyeti geldiğinde, elçiye "Atalarımızdan içtik ki bir Bizans size geldiği zaman biz dünyayı fethedeceğiz" denilmiştir.
- "Dünyayı fethetmek" ifadesi Türkçe hakimiyeti anlamına gelir ve Türk cihan hakimiyeti kavramıyla ilişkilidir.
- 2:58:57Hunlar ve Türk Siyasi Birliği
- Mete Han, Çin İmparatoru'na yazdığı mektupta Batıda Yüeçileri yendiğini ve 26 kavmi bir bayrak altında topladığını belirtmiştir.
- Mete Han, Orta Asya'da ilk defa Türk siyasi birliğini sağlayan adamdır.
- Hunlar'ın Burgontlarla (Germen kavimleri) yaptığı mücadele, Batı Romalılara yardım isteyen Atilla'nın göndermesiyle oluşmuştur.
- 2:59:54Atilla ve Avarlar
- Nibelungen destanında Etzel olarak geçen Atilla, savaş tanrısı Ares'in kılıcına sahip olduğu söylenir.
- Avarlar, İstanbul'u kuşatan ilk Türk devletidir ve hem Orta Asya'dan hem de Avrupa'da devlet kurdular.
- Avarlar, Bumin Kağan'ın kızını isteyince Avar Hakan'ın kızını vermeyince, Bumin Kağan'ın başka bir kanun kızıyla evlenip Avarları isyan ettirip batıya göç ettirdi.
- 2:02:16Türk Devletleri ve Özellikleri
- Kuttuklar (Göktürkler), Türk tarihi ilk yazı kaynağını oluşturmuş ve Orhun abideleri güzel bir eserdir.
- Hazarlar, Museviliği benimseyen tek Türk devletidir.
- Kırgızlar, Manas destanı oluşturmuştur.
- Karluklar, ilk Müslüman Türk boyudur.
- 2:02:57Türk Devletlerinde Aile Sistemi
- Kaan olabilmek için kökteyni (Gök tanrı tarafından kut verilmiş bir aileden) olmak gerekir.
- Hunlardaki ailenin adı Tuku, Göktürklerde Bür veya Aşina, Uygurlar da ise Yağlakar'dır.
- 2:05:14Karluklar ve Talas Savaşı
- Karluklar, 766 yılında devletlerini kurmuş ve kısa ömürlü bir devlet kurmuşlardır.
- 751'deki Talas Savaşı'nda Müslümanların yanında yer alarak İslamiyet'in Orta Asya'da yayılmasına katkı sunmuşlardır.
- Talas Savaşı, Müslümanlığı kabul eden bir Türk boyu olması ve Batı Türkistan'ın Türkleşmesi iddiası Çinleşmesini engelleme sebebiyle çok önemlidir.
- 2:06:43Göktürk Devleti'nin Kuruluşu
- Orhun abidelerinde "Mavi gök, altta yağız yer kılındık da ikisi arasında insanoglu kılınmış" ifadesi yer almaktadır.
- Göktürk Devleti, ikili teşkilatla yönetiliyordu; doğuda Bumin Kağan, batıda İstemi Yabgu bulunuyordu.
- Göktürk Devleti'nin kuruluşu, Orhun abilerinde "Babam İleris herkese haber saldı, önce onyedi eylül harekete geçildi" şeklinde anlatılmaktadır.
- 2:08:27İş Para'nın Çin İmparatoru'na Mektubu
- İş Para, Çin İmparatoru'na yazdığı mektupta kuzey bölgelerinde idare edilenlerle idare edenler arası kaydedildiğini belirtmiştir.
- İş Para, dilini, dinini değiştiremeyeceğini, Çinli elbiseler giyemeyeceğini ve adetlerini değiştiremeyeceğini ifade etmiştir.
- Bu sözler, Türk kavimlerinin kendi kavramlarına önem verdiklerini göstermektedir.
- 2:09:11İlk Türk Devletleri ve Stratejik Yaklaşım
- İlk Türk devletlerinde uzun vadeli stratejiler oluşturmak için önce kısa vadeli stratejiler oluşturulması gerekir.
- Kızılelma, uzun vadeli satıcı yeni hedefler belirlemesinde ve belirlenen hedeflere ulaşılmasındaki stratejik bir adımdır.
- İslam öncesi toplum yapısında en alttan en üste doğru sıralama: oğuş, uruk, boy, budun, ildir.
- 2:10:52Türk Edebiyatı ve Önemli Kavramlar
- Orhun abideleri bugün Moğolistan'da bir müzede sergilenmektedir.
- İslam öncesi Türk devletlerinde siyasi, sosyal ve mali meseleler kurultay adı verilen yerde görüşülerek karara bağlanırdı.
- Kurultayda boy beylerin oturma sırası, nüfuslarına göre belirlenirdi ve bu oturma düzenine "orun" adı verilirdi.
- 2:12:42Türk Bilge Kağan ve Kut Kavramı
- Türk Bilge Kağan, tanrı irade ettiği için hakanlık tahtına oturduğunu ve cihan hakimiyeti amaçladığını belirtmiştir.
- Kut, İslam öncesi Türklerde göktan'ın verdiği hak anlamına gelir.
- İlk Türk devletlerinde "toy" kelimesi hem devlet meselelerinde önemli kararlar alan meclis anlamında hem de kaan'ın halkı için düzenlediği şenlik ve eğlence anlamında kullanılırdı.
- 2:15:11Oğuz Kağan Destanı ve Seyyahlar
- Oğuz Kağan Destanı'nda "gökteki güneş" yurdun bayrağı olarak görülür ve cihan hakimiyeti anlayışı vurgulanır.
- İbni Havkal, Museviliği araştırmak için Hazarlara gelen önemli bir seyyahtır.
- İbni Fadlan, İtil Bulgarlarına gelen ve Müslüman olma faaliyetlerini inceleyen "Rihle" adlı seyahatnameyi yazan önemli bir seyyahtır.
- 2:17:17Sınav Hazırlık Stratejisi
- 24 ve üzeri net alan öğrencilerin bir sonraki videoya geçmesi yeterlidir.
- 20-23 arası net alan öğrencilerin ders notundan tekrar yapması, 20'nin altına alanların ise videoyu tekrar etmesi veya ders notunu iki kere tekrar etmesi gerekir.
- Sınavda hangi dersten başladığınız önemlidir; Türkçe'den başlarsanız Türkçe'nin bir sorusu en önemli sorudur ve genel yetenekten tarihin bir sorusu da önemli bir sorudur.
- 2:20:19Bir Etkinliğin Devamı
- Konuşmacı, ilk dört etkinliğin bittikten sonra birbirlerine alışma vaktinin geldiğini belirtiyor.
- Nazım hocanın bir isteği olduğunu ve ısrarla aşağı doğru sarılarını istediğini söylüyor.
- Konuşmacı, Nazım hocasını kırmamak için "Müslüman olmaya gidiyoruz" diyerek etkinliği devam ettiriyor.