Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim dersi formatında olup, konuşmacı hukuk tarihi kitabının dördüncü bölümünde İslam hukukunu anlatmaktadır.
- Video, İslam hukukunun özellikleri (ilahi menşeli, müstakil, umumi, devamlı, hukukçular hukuku ve meseleci) ile başlayıp, kaynaklarını (Kur'an-ı Kerim, Sünnet, İcma ve Kıyas) açıklamaktadır. Ardından İslam hukukunun tarihsel devirleri (Vahiy Devri, Sahabe Devri, Tabiin ve Tebe-i Tabiin Devri, Mezhepler Devri, Taklit Devri ve Kanunlaştırma Devri) incelenmektedir. Son bölümde ise İslam hukukunun çeşitli dalları (anayasa ve idari hukuk, mali hukuk, devletler hukuku, şahıslar hukuku, aile hukuku, miras hukuku, arazi hukuku ve borçlar ve ticaret hukuku) detaylı olarak ele alınmaktadır.
- 00:10İslam Hukukunun Özellikleri
- İslam hukuku, Yahudi ve Hıristiyan hukuku gibi ilahi menşeli hukuk sistemleri grubuna girer ve dini menşeli olması hukuki müeyyidilerin hem dünyevi hem de uhrevi olmasını doğurur.
- İslam hukuku, Yahudi, Roma, Sasani, Çin ve Anglosakson hukuku gibi müstakil ve kendine has bir hukuk sistemidir, umumi ve devamlı olma özelliğine sahiptir.
- İslam hukuku bir hukukçular hukukudur; İslam hukukçularının İslam hukuk kaynaklarını tefsir yoluyla elde ettikleri hükümler (ictihadlar) fıkıh olarak adlandırılır.
- 01:44İslam Hukukunun Kaynakları
- İslam hukukunun ana kaynakları kitap, sünnet, icma ve kıyastır; bu kaynaklardan müctehid hukukçular hukuk metodolojisi yardımıyla hükümler çıkarmış ve bunları mesele mesele kitaplara geçirmişlerdir.
- İslam hukukunun kaynakları dört tanedir: Kur'an-ı Kerim, Hz. Muhammed'in sünneti, ümmetin icmai (görüş birliği) ve fakihlerin kıyası; icma ve kıyas da kitap ve sünnete tabi olduğundan gerçek manada asli deliller kitap ve sünnettir.
- İslam hukukunun delillerini hakkıyla anlayıp hükme esas alabilme kabiliyetine içtihad, bunu yapabilene de müçtehid denir; bir müçtehidi uyan kimseye mukallid denir.
- 03:10İslam Hukukunun Tarihi Devirleri
- İslam hukuku tarihinin en önemli devri asr-ı saadet (vahiy devri)dir; Kur'an'ın indiği ve Hz. Peygamber'in emir ve yasaklar getirdiği devirdir.
- Sahabe devrinin en önemli olayı Kur'an'ın kitap haline getirilmesidir; tabiin ve tebe-i tabiin devri, Emeviler'in son devri ile Abbasilerin ilk asrını içine alır.
- Hukukun tedvini ve mezhepler devrinde mezhep mensupları arasında yoğun ilmi münazaralara rastlanır, bu devirde usul-i fıkıh ilmi (hukuk metodolojisi) doğmuştur.
- 04:50İslam Hukukunun Diğer Devirleri
- Taklit devri çok uzun bir zaman periyoduna tekabül eder; bu devirde Hanefi, Maliki, Şafii ve Hanbeli mezheplerinden birine uyulması gerektiğine karar verilmiştir.
- Kanunlaştırma devrinde İslam hukukunun yaygın biçimde kanunlaştırıldığı görülür; bunlar arasında Meclis-i Ahkam-ı Adliye İslam hukuku açısından son derece önemlidir.
- Bu devir Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Fermanı'nın ilan edildiği 1839 yılından başlar ve günümüze kadar devam eder.
- 05:23İslam Hukukunun Dalları
- İslam hukukunun bir diğer dalı anayasa ve idari hukukudur; İslam hukukunda kamu hukuku konusunda daha çok umumi prensiplerle yetinilmiştir.
- İslam hukukunun başka bir dalı olan devletler hukukuna göre yeryüzü Darülislam ve Daru'l-Harp olmak üzere iki kısma ayrılır; Darülislam Müslümanların hakim olduğu ve İslam hukukuna göre idare olunan ülkeye, Daru'l-Harp ise gayrimüslimlerin hakim olduğu ve İslam hukukuna göre idare edilmeyen ülkelere denir.
- İslam hukukunun bir diğer dalı olan şahıslar hukukuna göre şahsiyet doğumla başlar, ölümle sona erer; kişi bakımından hukuki haklar ve yükümler bu iki zaman arası için söz konusu olur.
- 07:47İslam Hukukunun Diğer Dalları
- İslam hukukunun bir diğer dalı olan aile hukukunda evlenme ve boşanma düzenlenmiştir; evlilik iki tarafın veya veli ve vekillerinin aynı oturumda iki şahit huzurunda evlilik hususunda kabul yapmaları ile kurulur.
- İslam hukukunda düzenlenen başka bir konu da mirastır; ölüm takiben ölünün mal varlığı ile ilgili dört işlem yapılır: cenaze masrafları ayrılır, varsa borçları ödenir, mallar piyasaya göre değerlendirilip üçe bölünür ve son olarak üçte biri varsa meşru vasiyetlerine harcanır, geri kalanı ise varislere bölüştürülür.
- İslam hukukunun başka bir dalı olan arazi hukukuna göre İslam memleketinde beş çeşit arazi vardır: mülk arazi, miri arazi, vakıf arazi, metruk arazi ve mebat arazidir.
- 09:16İslam Hukukunun Son Dalı
- İslam hukukunun ele alacağımız son dalı borçlar ve ticaret hukukudur; İslam borçlar hukukunun iki hususiyeti vardır: hükümler amirdir ve taraflar yapacakları akitlerde akit şartlarını kendi rızaları ile bertaraf edemezler.
- Borcun kaynakları akit, haksız fiiller, haksız iktisap ve kanundan doğan borçlardır; sona ermesi imkansızlığı, takas, ibra, alacaklı ve borçlu sıfatının birleşmesi, zamanaşımı, havale ve alacağın temliki yolları ile olur.
- İslam borçlar hukukunun en önemli özelliği Yahudi ve Kilise hukukunda olduğu gibi faiz yasağıdır; ayrıca kumar oynamak da caiz değildir; sigorta ise klasik ulema tarafından caiz görülmemişken, modernist yazarlardan yardımlaşmaya neden olduğu gerekçesi caiz görenler bulunmaktadır.