Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İslam geometri sanatları üzerine düzenlenen bir konferans formatındadır. Konuşmacılar arasında Vaki Mirasoyevski, Jayboner, Elif, Miroslav Eceski, Jean Marcast, Dr. Carol, Hans D. A. D. ve Peter Lou gibi matematikçiler, sanatçılar, sanat tarihçileri ve akademisyenler bulunmaktadır.
- Konferans, İslam sanatlarındaki geometrik desenlerin matematiksel analizi, tarihsel gelişimi ve modern uygulamaları üzerine odaklanmaktadır. Sunumlar, halılar üzerindeki simetri analizi, Penrose desenleri, süslemelerin modelleme yöntemleri ve geometrik desenlerin insan beyni üzerindeki etkisi gibi konuları ele almaktadır. Konferans, katılımcıların sorularına cevap verilerek sona ermektedir.
- Konferansta Mahmutpaşa ve Beyazıt Camii, Cordoba Camii, Selçuklu halıları, Sultan Selim'in kabri gibi örnekler üzerinden İslam sanatlarındaki geometrik desenler incelenmekte ve Türkiye'deki geometrik desenlerin diğer İslam dünyası bölgelerine kıyasla çeşitliliği ve karmaşıklığı tartışılmaktadır. Ayrıca, Penrose styling metodolojisi ve aperiodeik desenlerin matematiksel yapısı da detaylı olarak anlatılmaktadır.
- 00:08İslam Sanatı ile Tanışma Hikayesi
- Farklı ülkelerden, bölgelerden ve şehirlerden gelen katılımcılar İslam sanatları hakkında kendi bakış açılarını paylaşacaklar.
- Konuşmacı Vaki Mirasoyevski, Polonya'da matematik ve geometri eğitimini tamamladıktan sonra doktora eğitimini mekanik bölümünde yaptı.
- İslam sanatıyla ilk tanışma deneyimi Lübnan'da yaşandı, daha sonra 12 yıl boyunca Birleşik Arap Emirlikleri'nde yaşadı.
- 02:13İslam Sanatına Yönelik İlgi
- Konuşmacı, yüksek bir daireden camileri ve ezanı izleyerek uyandığını, günlük yaşamında İslam dekorasyonlarına rastladığını anlatıyor.
- Jean-Mark Katedrali ve İran Camii gibi farklı İslam sanatı örneklerini gördükten sonra matematiksel bir ilgi oluştu.
- Matematikçi olarak bilimin tarihi ve İslam matematiğinin tarihine ilgi duyarak kendi çalışmalarını yazmaya başladı.
- 04:20Türkiye'deki Deneyim ve Karar
- Türkiye'ye geldiğinde Beyazıt Camii'ni ziyaret ederek İslam sanatına tamamen odaklanma kararı aldı.
- İslam sanatı üzerine ilk kitabı "İslam Geometrisi ve Süslemesi" Polonya'daki eski üniversitesinin yayıncısı tarafından yayınlandı.
- İkinci kitabı Lehçe dilinde "Geometri ve Sanat" ve "Yeni İnovatif Süslemeler" konularını ele aldı.
- 05:33İslam Sanatının Farklı Bakış Açıları
- İslam sanatını tarihi bir bakış açısıyla, desenlerin gelişimini ve dönüşümünü inceleyebiliriz.
- Teknik bakış açısıyla desenlerin nasıl oluşturulduğunu, materyal ve yöntem açısından bölgelere göre farklılıklarını görebiliriz.
- Renk kullanımında Türkiye'de pastel renkler tercih edilirken, Batı'da daha keskin ve güçlü renkler kullanılmıştır.
- 07:05İslam Sanatı ve Matematik
- İslam sanatını matematik bakış açısından incelemek mümkündür, geometri ve matematikçilerin kavramları sanatla entegre edilmiştir.
- Konuşmacı İslam sanatını bir matematik projesi olarak görür ve analiz, modelleme ve deneyimleme süreçlerini içerdiğini belirtiyor.
- İslam sanatı, simetri gruplarını analiz etmek için en iyi kaynaklardan biri olarak değerlendirilebilir.
- 09:51Örnekler ve Uygulamalar
- Mahmutpaşa camii çatısının geometrisi, basit ama güzel bir örnek olarak gösteriliyor.
- Bu tasarımın sadece A, B, C, D kareleri kullanılarak oluşturulduğu ve lise öğrencilerinin bir saatte geometrik açıdan çizim yapabildiği belirtiliyor.
- Beyazıt Camii'nden bir desen örneği gösterilerek, karmaşık görünümlü desenlerin aslında basit geometrik yapılarla oluşturulduğu açıklanıyor.
- 12:52İslam Sanatında Geometri
- İslam sanatında geometri desenlerinde merkezde dokuz metal bir yıldız bulunur.
- Desenleri oluştururken matematiksel hesaplamalar önemlidir, aksi takdirde sonraki aşamalarda düzeltmek zorunda kalabilirsiniz.
- Desen oluşturmak için kare üzerinde diagonaller ve 36 derecelik üçgenler kullanılır, böylece merkez rozeti yerleştirilecek alan belirlenir.
- 14:18İslam Sanatının Matematiksel Özellikleri
- İslam sanatında geometri bilgisi yoğun olarak kullanılır ve yansıtmalar, refleksiyonlar ve rotasyonlar önemli bir rol oynar.
- Desenler karenin içinde doldurulur ve yansıtmalar yoluyla tekrarlanır.
- İslam sanatında geometri, yansıtmalar ve rotasyonlar önemli bir yer tutar.
- 15:21Jayboner'in İslam Sanatı Deneyimi
- Jayboner 12-13 yaşındayken İslam sanatı eserleriyle tanışmış ve bu kitaplar onu ömür boyu sürecek bir yolculuğa çıkarmıştır.
- Liseden mezun olduktan sonra 18 yaşında Fas'a taşınmış ve orada kültürü, insanları ve mimarisi çok sevmiştir.
- Londra'da Kraliyet Sanat Üniversitesi'nde eğitim görmüş ve İslam geometri sanatı ile ilgili master çalışması yapmıştır.
- 17:18Jayboner'in Mesleki Yolculuğu
- Londra'da bir mimari şirkette tasarımcı olarak çalışmaya başlamış ve Ortadoğu'daki yapılara tasarımlar yapmıştır.
- Mezuniyetinden sonra Any Rocky adlı Iraklı bir beyefendinin şirkette çalışmış ve tasarım becerilerini öğrenmiştir.
- Özellikle Ortadoğu'da, bazen Irak'ta, bazen İran'da, Medine'de Hz. Muhammed'in camii ve Kabe'de çalışmıştır.
- 19:23Jayboner'in Çalışmaları ve Geleceği
- Geometrik sanatlarla ilgilenen Jayboner'in yaklaşık 30 yıllık bir deneyimi bulunmaktadır.
- Tasarım metodolojisi alanında çalışmalar yapmış, mevcut tasarımların yeniden oluşturulması ve yeni orijinal tasarımların oluşturulması konularında çalışmıştır.
- Polihedra tasarımları ve mozaik sanatlarında bitmiş olan desenler üzerinde çalışmalar yapmaktadır.
- 21:51Carol'in İslam Sanatı Deneyimi
- Carol Amsterdam'da uluslararası ilişkiler alanında eğitim almış, ancak bu alanın kendisini tatmin etmediğini düşünmüştür.
- Bir kitapçıda "İslami Desenler" adlı bir kitapla karşılaştığında içgüdüsel olarak ilgisini çekmiş ve bu alanla ilgilenmeye başlamıştır.
- İslam geometri sanatlarının hem sanat hem de bilim olduğunu, bilimsel kuralların bilinmesi gerektiğini ve bu kurallar bağlamında yaratıcılığın ön plana çıkması gerektiğini düşünmektedir.
- 24:29Carol'in Çalışmaları
- İlk 10 yıl boyunca bilgisayar kullanmadan, sadece kalem ve cetvel gibi aletlerle her gün yeni kompozisyonlar ortaya çıkarmıştır.
- Londra'ya taşınıp İslam geometri sanatlarını araştırmaya başlamış ve bu alanda ilgi alanını paylaşan kişilerle tanışmıştır.
- Geometrik tasarımları mümkün olduğu kadar basit bir şekilde ifade etmeye çalışmaktadır ve matematik bilgisi olmadan bile belli desenler yapılabileceğini düşünmektedir.
- 28:13İslam Sanatı ve Halılar Üzerine Yaklaşım
- Konuşmacı, Miroslav Eceski'nin matematiksel ve kuantum mekaniği açısından yaklaşımının aksine, İslam sanatına sanat tarihçisi bakış açısıyla yaklaşıyor.
- Konuşmacı, Ankara'da yaşama fırsatı bulduğu ve İslam medeniyetleri üzerine uzun yıllar çalıştığı için İslam sanatına odaklanıyor.
- Konuşmacı, Washington'daki tekstil müzesinde küratör olarak çalışmaya başladığında, halılara tasarım, renk ve malzeme açısından bakılmışken, desenlere odaklanmayı tercih etmiş.
- 30:21Halı Desenlerindeki Simetri
- Konuşmacı, Türk Müzeleri ve İslam Eserleri Müzesi'nden alınan 17. yüzyıldan kalma halı desenlerini inceliyor.
- Halılardaki desenlerin simetri özellikleri, doğadaki simetri ile aynı olduğunu keşfediyor.
- Halılarda dikey ve yatay simetri eksenleri bulunuyor ve bu eksenlerin kesişimleri önemli bir rol oynuyor.
- 31:50Halı Üretimi ve Simetri Grupları
- Sanayi devrimi öncesi halılar elle üretiliyordu ve Türkmenistan'dan 1980'li yıllardan kalma bir çalışma gösteriliyor.
- Halı yapımında "Türk düğümü" ve "İran düğümü" olarak adlandırılan simetrik ve asimetrik düğüm teknikleri kullanılıyor.
- Konuşmacı, Türkiye'nin halı üreticileri arasında önemli bir ülke olduğunu ve Kafkasya bölgesindeki birçok halı üreticisinin Türkiye'ye kök saldığını belirtiyor.
- 33:51Simetri ve Halı Desenleri
- Konuşmacı, halı desenlerinde dikey ve yatay simetri eksenlerini inceliyor.
- Halılarda sadece simetri değil, aynı zamanda simetrinin kırılması da önemli bir unsurla gösteriliyor.
- Konuşmacı, 16. yüzyılda üretilen Osmanlı halılarında dikey ve yatay simetri eksenlerini gösteriyor.
- 36:34Halı Desenlerinin Matematiksel Analizi
- Konuşmacı, yedi hatmetrisi (sınır simetrisi) ve on yedi basit simetri grubunu tanımlamayı başarmış.
- Dünyanın en eski halılarından birinin Divriği'de bulunmuş ve Konya'daki Türk İslam Eserleri Müzesi'nde sergileniyor.
- Erken dönem Selçuklu halılarında da yatay ve dikey simetri eksenleri bulunuyor ve bu eksenler 90 derece dönüşümleriyle refleksiyon oluşturuyor.
- 39:13Halıların İnsan Boyutu
- Halıların sıradışı kılan unsurlardan biri insan boyutu ve halıların İslam sanatında geleneksel olarak kadınlar tarafından yapıldığı bilinen bir eser olduğu.
- Konuşmacı, geometri açısından konuşmacı ile aynı fikri paylaştığını belirtiyor.
- Konuşmacı, etrafındaki her şeyin geometri olduğunu vurguluyor.
- 40:16İslam Sanatıyla İlişkiler
- Konuşmacı, pratikte sadece tablo ve çizimlerden ibaret olduğu bir ortamda yetiştiğini ve desenlerin daha az kaydeder bir şey olarak görülüyorduğunu belirtiyor.
- Sovyet kültürünün orta Asya'da İslam sanatlarını baskıladığı bir dönemde, cesur fotoğrafçıların yayınladığı yüksek baskı kalitesinde kitaplarla İslam sanatlarıyla ilk tanıştığını anlatıyor.
- Konuşmacı, doğanın atomlardan ürettiği karmaşık desenlerle ilgileniyor ve Burgu Han'ın hazırladığı İslam sanatı sergileriyle de tanıştığını belirtiyor.
- 43:54Penrose Stiling Yöntemi ve İslam Sanatı
- Penrose bir birim alanda iki farklı türü uygun bir şekilde birbirine birleştirerek beşgen bir yapı oluşturabileceğini, bu periyodik olmayan bir yöntem olduğunu belirtmiştir.
- Konuşmacı, Kuzey İran'da Maraga'da bulduğu karmaşık bir desenin Penrose stiling yöntemiyle üretilmiş olabileceğini ve 1100'lü yıllarda yapılmış olabileceğini düşündüğünü belirtmiştir.
- Konuşmacı, Konya ve Sivas'ta da benzer desenlere rastladığını ve Granada Üniversitesi'nin desteğiyle batı İslam sanatlarını inceleyerek 13-14. yüzyıldan kalma periyodik olmayan eserlerle karşılaştığını anlatmıştır.
- 46:23İslam Sanatları ile İlgili Sorular ve Yanıtlar
- Konuşmacılara çağdaş eserlerle ilgili kitapları olup olmadığı sorulduğunda, konuşmacıların henüz bu konuda yayınlanacak kitapları olduğunu ancak henüz yayınlanmamış olduğunu belirtmişlerdir.
- Konuşmacılardan biri, metodoloji olmadan yeni bir desen oluşturmanın mümkün olmadığını ve geleneksel metodoloji bilgisinin yeni ve orijinal tasarımların oluşturulmasında kullanılabilen prensipleri içerdiğini vurgulamıştır.
- Konuşmacılardan biri, Medine'deki Peygamber Camii'nde çalışırken çiçek desenleriyle geometrik rozetlerle süslenmiş kubbelerin işlenmesinde Pan-Islam dönemi yerine Mamluk dönemi desenlerini tercih ettiğini anlatmıştır.
- 59:11İslam Sanatı ve Geometrik Desenler
- Konuşmacılardan biri, Umayyad döneminde yakın Jerico'da bulduğu sarayda 2 metreden büyük çaplı bir yer taşında ilginç bir desen gördüğünü ve bu desenin onu etkileyici bulduğunu belirtmiştir.
- Geometrik desenlerin İslam öncesi de var olan desenler olduğunu, ancak Umayyad dönemindeki zanaatın kendisi için yeni bir şey olduğunu ifade etmiştir.
- Konuşmacı, daha önce yapılanlarla ilgili olarak 8. yüzyılda yapılmış eserlerden bahsetmiştir.
- 1:01:15İslam Geometri Tasarımı ve Penrose İlişkisi
- Cordoba'daki Büyük Kordoba Camii, erken İslam geometri desenleriyle dolu ve bu cami, Abbasi döneminde kaçan bir kişinin yardımına inşa edilmiştir.
- Tüm en eski İslam tasarımlarında Bizans döneminden ve diğer dönemlerden esintiler bulunur, ancak geometri tasarımında bir şeylerin değiştiğini görebilirsiniz.
- Penrose tasarımları ile İslam tasarımları arasında benzerlikler vardır, ancak Penrose kendisi İslam dünyası için bir şey yapmamıştır.
- 1:04:17Geometri Tasarımının Gelişim Süreci
- Öğleden sonra yapılacak konuşma İslam öncesi döneme ve sanata odaklanacak, ardından geleneğin yavaş yavaş ilerlemesine ve İslam geometri sanatının olgunluk dönemine bakılacaktır.
- İsviçre'de çalışan Hans Interritor adlı bir ressam, Alhambra'da çalışarak biyo-geometri çalışmalar yapmış ve periyodik desenleri farklı şekillerde geliştirmiştir.
- İslam desenlerini modern dünyaya uyarlamak isteyenler için Hans Interritor'un çalışmaları ilham kaynağı olabilir.
- 1:07:26Erken Desenler ve Medeniyetler Arasındaki Bağlantı
- Selçuklu halıları 13. yüzyıldan olmasına rağmen, dünyadaki halının en ilk örnekleri değildir; en ilk örnekler Psikopozitik bölgesinde bulunmuştur.
- Önemli olan matematik anlayışını kavramaktır, ilk çizimlerin İslam dünyaya 12-14. yüzyıllarda nasıl aktarıldığını göstermek istenmiştir.
- Empirik desenlerle matematik anlayışının aktarımı anlamında çok radikal bir değişiklik söz konusudur.
- 1:11:10Geometri Tasarımının Medeniyetler Arasındaki Devamlılığı
- Geometri tüm medeniyetlerde kullanılmıştır, İslam'da icat edilmedi, önceki zamanlardan gelmektedir.
- İslam öncesi Far İran'da bu tasarımlar geometriye göre yapılıyordu ve Mısır tasarımlarında da geometri kullanılmıştır.
- Medeniyetler bir devamlılık ve ardışıklık içinde inşa edilir, birisi öncekinin sonuçlarına göre yeni şeyler inşa edip büyüyerek devam eder.
- 1:12:33Penrose Tasarımının Özellikleri
- Penrose tasarımları, beşgenler ve ek figürlerle oluşturulan, tekrar eden desenler değildir; benzer gözüken ama tamamen aynısı olmayan bölümler içerir.
- Penrose tasarımları özellikle başlangıçta yüksek matematik içeren bir teknik değildir, sadece beşgeni alıp düzenli olarak alanı kaplamaya çalışmaktır.
- A-periyodik desenler, kesin ince çizgilerle yapılan ve tüm bölgeyi kaplayan ama düzenli olarak tekrar etmeyen desenlerdir.
- 1:18:11Türkiye'deki Geometrik Desenlerin Özellikleri
- Türkiye'deki geometrik desenler, Fas ve Endülüs gibi diğer ülkelerine kıyasla daha çeşitliliğe sahiptir.
- Geometrik sanat geleneği, Türkiye'de Sultanlık döneminde kökenlerini bulmuş ve olgunlaşmıştır.
- Selçuklu döneminde Türkiye'de, Suriye'de ve İran'da çok önemli ve kayda değer eserler ortaya çıkmıştır.
- 1:20:08Türkiye'deki Karmaşık Desenler
- Türkiye'deki geleneğin en önemli özelliği, birden fazla merkeze ve lokalize simetriye sahip karmaşık tasarımları içermesidir.
- Türkiye'de 16 noktalı, 10 noktalı, 8 noktalı yıldızlar gibi çok merkezli simetrinin konstrüksiyon içerisinde kullanılması, Selçuklu-Türkiye çalışmalarının en önemli eserlerinden biridir.
- Sultan Selim'in İstanbul'daki kabrinin sol tarafındaki panelde, bugüne kadar görülen en karmaşık desenlerden biri bulunmaktadır.
- 1:22:38Selçuklu Dönemi ve Geometrik Desenler
- Selçukluların yapmış olduğu eserlerde karmaşıklık ile güzellik aynı şey değildir; nispeten basit desenler de çok güzel eserlere yol açmıştır.
- Aksaray'daki Sultan Han'ı gibi, kompleks desenlerle bezeli eserler binanın kompozisyonu ile alakalıdır.
- Türkiye Cumhuriyeti'ndeki müzelerde hem desen hem tekstil eserleri hem de kilim ve halı olarak çok güzel geometrik desenlere rastlanmaktadır.
- 1:24:11İslam Sanatlarında Geometri Kullanımı
- İslam sanatlarında geometri, mimari ve matematik tarihinin birbiriyle örtüşen bir yönüdür.
- 11. ve 12. yüzyılda Batı İran'da ve Doğu Anadolu'da, Moğol istilasından sonra çok güzel geometrik eserler ortaya çıkmıştır.
- Farslıların tapınaklarında önceki hayvan, insan yüzleri ve bitkilerin kullanımına son verildiğinde, geometrik desenler (çizgiler, segmentler, çemberler) dekorasyon için kullanılmıştır.
- 1:28:09Geometri ve İnsan Bilinci
- Geometriye girildiğinde insan bilincinin belli durumları anlayabildiği, örneğin şiddetli migren ağrıları gibi halüsinasyonlarda karmaşık geometrik desenlerin de rolü olduğu belirlenmiştir.
- İnsan sinir sistemi geometrik desenlerle tanımlanmakta ve bu da psikolojimizin güzelliği görmeye yönelik olduğu konusunda aşikar bir kanıttır.
- Fars sanatında ve mimarisinde İslam'dan önce de geometrik desenler kullanılmıştır, bu desenler özellikle saraylarda değil tapınaklarda görülmüştür.