Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan dini bir sohbet formatındadır. Konuşmacı, İslam üniversitelerinde eğitim almış ve Suudi Arabistan'daki durumu yakından bilen biri olarak deneyimlerini paylaşmaktadır.
- Video, selefilik akımının tarihsel gelişiminden başlayarak, Vahhabilik hareketinin ortaya çıkışını, Suudi Arabistan'daki İslam eğitimi ve şeriat uygulamasını, İslam dünyasındaki siyasi gelişmeleri ve Amerika'nın bu süreçteki rolünü kronolojik olarak ele almaktadır. Konuşmacı, Hz. Peygamber'in hadisinden başlayarak selefilik anlayışının oluşumunu, Ahmed bin Hanbel, İbni Teymiye gibi alimlerin görüşlerini ve Muhammed bin Abdulvahhab'ın rolünü açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca, Ortadoğu'daki baskıcı yönetimlerden kaçan alimlerin Suudi Arabistan'a gidişi, İslam üniversitelerinde yetiştirilen öğrencilerin karakterlerinin nasıl etkilendiği, Mescid-i Nebevi'nin restorasyonu, Osmanlı dönemindeki olaylar, Rabıta teşkilatının rolü, Afganistan'daki mücadelesi ve son olarak El Kaide ile İS (İslam Devleti) örgütlerinin kuruluşu ve gelişimi hakkında bilgiler verilmektedir. Konuşmacı, Batı'nın İS'in saldırılarını kullanarak Amerika'ya müdahale etmesini teşvik ettiğini ve İngiltere'de planlandığını iddia etmektedir.
- 00:02Selefilik Anlayışının Temelleri
- Selefilik, İslam dünyasında son yıllarda güçlü bir akım haline gelmiştir.
- Selefilik, Hz. Peygamber'e atfedilen "en hayırlı nesil benim dönemimde yaşayanlardır" hadisine dayanmaktadır.
- Selefilik, Hz. Peygamber dönemine ve İslam'ın özüne dönmeyi savunarak sahabe, tabiin ve etba-ı tabiin nesillerini kabul etmektedir.
- 02:18Selefilik Anlayışının Eleştirileri
- Selefilik anlayışı, Hz. Peygamber'in beşeriyetin en mükemmeli ve evrensel İslam anlayışı içerisinde toptancı bir kategorize yapması mümkün değildir.
- Her nesil içinde hem iyiler hem de kötüler vardır, bu durum sahabe, tabiin ve etba-ı tabiin için de geçerlidir.
- Selefilik, Hz. Peygamber dönemine dönüldüğünde yapılan fıkıh, tefsir, kelam çalışmaları ve içtihatları "bitata" veya "şirke" düşmüş olarak görür.
- 04:21Selefilik Anlayışının Kur'an Yorumlaması
- Selefilik, Kur'an'daki "Allah'ın eli onların üzerindedir" gibi ayetleri edebi sanat olarak değil, Allah'ın insan olarak ortaya çıktığını (tecessüm ettirmek) olarak yorumlar.
- Hanbeli mezhebinde de benzer bir metodoloji görülür, ancak bu görüşlerin militanlaştırılması ve aşırıya götürülmesi eleştirilir.
- Selefilik anlayışına göre, Hz. Peygamber'in hiç yemediği karpuz gibi şeylerin nasıl yenilmesi gerektiği konusunda bir şey söylemediği için yememek gerekir.
- 09:45Selefilik Anlayışının Gelişimi
- Selefilik anlayışı, İbni Teymiye'nin görüşlerine dayanarak gelişmiştir.
- Vahhabiliğin kurucusu Muhammed bin Abdullah Haptır, İbni Teymiye ve Kayyim el-Cezmi'nin görüşlerini militanlaştırmıştır.
- Selefilik, ayet ve hadisin zahirini kabul eder, el, ayak, göz gibi ifadeleri dışındakilerin her şeyi "bitata" olarak görür.
- 10:41Selefilik Anlayışının Etkileri
- Muhammed bin Abdulvahhab döneminde Suudi Arabistan'daki ve Kerbela'daki türbeler yok edilmiştir.
- Kabre fatiha okunmasının, şefaat, menfaat ve Hz. Peygamberin kabrini ziyaretin şirk olduğu iddia edilmiştir.
- Selefilik anlayışı, İslam dünyasında itibar görmüş ve İS, El Kaide gibi grupların beslendiği temel noktaların başında yer almıştır.
- 13:12Suudi Arabistan'a Giden İslam Alimleri
- Ortadoğu'daki baskıcı yönetimlerden kaçan alimler, Suudi Arabistan'a giderek on bin dolar, yirmi bin dolar maaşlarla çalışmaya başladılar.
- Suudi Arabistan, İslam dünyasının alimlerini kanalıyla çekerek, selefilik anlayışını ehl-i sünnet anlayışının rafine edilmiş hali olarak tanımladı.
- Bu alimler, Suudi Arabistan üniversitelerinde eğitim verirken, yüksek maaşlar ve çeşitli özel ödemeler nedeniyle karakterlerini korumakta zorlanıyorlardı.
- 16:17Suudi Arabistan'daki Eğitim Sistemi
- Medine'deki İslam Üniversitesi, bütün dünyadan öğrenci alan ve imkanları çok geniş olan iki üniversiteden biriydi.
- Üniversiteye giden yabancı öğrencilere ev kirası veriliyor, bekar olanlar yurtta kalıyordu.
- Öğrencilere verilen burslarla bir yıllık bursuyla sıfır kilometre Toyota araba alabiliyorlardı.
- 18:30Suudi Arabistan'daki Şeriat Uygulaması
- Suudi Arabistan'da okuyan Türk öğrenciler, şeriatın Hz. Peygamber zamanından nasıl uygulanıyorsa bugün de öyle uygulandığını düşünüyorlardı.
- Öğrencilerin hayatları okul, Mescid-i Nebevi ve eve giden üçgen şeklindeydi.
- Suudi Arabistan'da gariban bir Sudanlı simit çalmış ve elini kesilmişti.
- 19:52Medine'deki Farklı Gruplar
- Mescid-i Nebevi'ye yakın bir Osmanlı medresesinde yaşayan öğrenciler, diğer öğrencileri "yaramaz" ve "müşrik" olarak görüyorlardı.
- Bu öğrenciler namaz kılıyor, entari giyiyor, sakalları var ve başa çık bile gezmiyorlardı.
- Bu öğrencilerin "müşrikliği" radyo dinlemeleri ve bazılarının sigara içmeleriydi.
- 21:07Medine'nin İki Yüzü
- Medine'nin altında bir Medine daha vardı ve her türlü menhiyyattın işler olduğu bir yerdi.
- Kutsal topraklar olan Medine, milyarlarca Müslüman için çok önemlidir.
- Suudi Arabistan yönetimi, kolu kesilenleri görmüyor ve bu durum Hz. Peygamber döneminde böyle değildi.
- 22:51Mescid-i Nebevi'nin Restorasyonu
- Devlet, Mescid-i Nebevi'nin restorasyonu için tüm malzemeyi göndermiş ve iki yıla yakın süren restorasyonda mescidin içinde hiçbir usta ve işçi konuşmamış, dünya kelamı ağzından çıkmamış.
- Usta işaretle "şunu getir" diyordu, Allah Resulü'nün huzurunda dünya kelamı etmeyeyim diye inşaat işlerini işaretle söylemişler.
- Hicaz demir yolu, Allah Resulü'nün ruhaniyeti trenin sesinden incinmesin diye Medine'nin dışından kaç kilometreden itibaren demiryolunun demirlerin üzerine keçe konulmuş.
- 25:00Vahhabiliğin Kuruluşu
- Muhammed bin Abdullah 1703 yılında doğmuş, 1792 yılında ölmüş ve "Tevhid" adlı büyük bir eseri var.
- İlim tahsil ettikten sonra üveyine emiri tarafından himayesine alınmış, ancak diğer kabileler Osmanlı Devleti'ne bağlı olduğu için emir onu yanında tutamamış.
- Muhammed bin Suud'un yanına giden Vahhabiliğin fikirleriyle kabileleri önce dini bazda Osmanlı'dan kurtarmaya başlamışlar.
- 26:45Vahhabiliğin Siyasi Kullanımı
- Vahhabiliği Muhammed bin Suud'la beraber siyasal malzeme için kullanmaya başlamışlar, Osmanlı'yı kötülemiyorlar, "diğerleri müşriktir" diyerek Osmanlı'yı müşrik düzeni haline getirmişler.
- Halife müşriktir, dinden çıkmıştır diyerek türbe ziyaret etmeyi, kabre fatiha okumayı ve peygamberden şefaat dilemeyi küfür olarak görmüşler.
- Askeri güç meydana getirerek kabilelerle isyan etmeye başlamışlar, Hicaz bölgesini ele geçirmişler.
- 28:21Vahhabiliğin Yayılması
- Necef'te, Kerbela'da türbe bırakmadılar, Hz. Ali'nin makamlarını da küfür olarak gördüler.
- Hac yollarını kesip hacıları yağmaladılar, kabir ziyaret etmeyi şirktir diye gördüler ve karşı gelenleri öldürüyorlardı.
- İngilizlerin araya girmesiyle "Vehhabilik" ismi altında tezgahlandı ve "Selefilik" ismi altında İslam dünyasında itibar gördü.
- 29:35Vahhabiliğin Etkisi
- Ortadoğu'daki firavun yönetimlerinden kaçan bilim adamları oraya gittiler, itibar gördüler ve para gördüler.
- Kral Faysal döneminde İslam Kalkınma Bankası kuruldu ve "Rabıta" adlı bir teşkilat kuruldu.
- Rabıta, İslam coğrafyasının dışında Hıristiyan ülkelerde görev yapan din adamlarını da parayla destekledi.
- 32:13Vahhabiliğin Devlet Anlayışı
- Vahhabiliğin devlet anlayışında demokrasi ve seçim küfürdür.
- Son iki yüzyılda İslam dünyası cihadı öteledi, tesbih alıp çekmeye başladı, miskin bir hayata başladı gibi bir anlayış meydana geldi.
- Afganistan Ruslar tarafından işgal edilince bu düşüncede olan gençler oraya gittiler, cihad ediyoruz dediler ve Amerika'da mücahit sıfatıyla tanıtıldılar.
- 34:10Taliban ve El Kaide
- Ruslar çekildikten sonra Afganistan mücadelesinin liderleri birbirine düştü ve kargaşanın içerisinden Taliban'ın önü açıldı.
- Taliban hakim olduktan sonra da Taliban'ın içerisinden El Kaide doğdu.
- Ortadoğu'da Ebu Musa lakaplı Zerkavi tarafından 2003 yılında "Tevhid ve Cihat" adlı bir örgüt kuruldu ve 2004 yılında Bin Ladin'e iltihak etti.
- 36:05El Kaide'nin Gelişimi
- El Kaide'nin mücadeleleri iki şekildeydi: bir- Şiilerle mücadele etmek, iki- ABD'li nasıl mücadele etmek.
- Irak'taki ve Afganistan'daki intihar saldırıları bu örgütün yaptığı bir tür mücadele yöntemiydi.
- 2006 yılında Zerkavi öldürüldü, yerine Ebu Ömer lakaplı Ebubekir Bağdadi geçti ve örgütünün adı "Irak İslam Devleti" oldu.
- 37:12ISID'in Kuruluşu ve Gelişimi
- 2010 yılında Ebu Ömer Bağdadi öldürüldü ve yerine hapishaneden çıkarılan Ebubekir Bağdadi geçti.
- Irak'ta Ambar, Ninova, Dia, Babil ve Kerkük gibi bölgeler 800 kişiyle ele geçirildi.
- Suriye'deki muhalifleri Ebu Bekir El Bağdadi ve Muhammed Colai (Batılılar tarafından "koloni" olarak adlandırılan) gönderdi.
- 38:02Nusra ve ISID'in Ayrılışı
- Muhammed Colai, Nusra'yı kurdu ve Bağdadi'den aldığı talimatla hareket etti.
- Bağdadi'den aldığı talimatla "biz özgürüz, El Kaide ile ilişkimiz yok, farklı bir şeyiz" diyerek ayrıldı.
- 2013 yılında Bağdadi tarafından ilan edilen ISID, bağımsız olduğu söylendi.
- 38:45El Kaide'nin Amerika'nın İşgalini Meşru Hale Getirmesi
- Eğer El Kaide olmasa, Amerika'nın 20 senedir İslam coğrafyasında ne yaptığını açıklamak zorunda kalacaktı.
- Amerika'nın 20 yıllık İslam dünyasında Afganistan'dan Somali'ye kadar bütün işgalini meşru hale getiren El Kaidedir.
- ISID'in saldırıları ortaya çıktığında dünya "Amerika niye müdahale etmiyor?" diye sorgulamaya başladı.
- 39:32Amerika'nın Müdahalesi ve Planlar
- Amerika'ya "haydi gel gel" diyerek ortam her şeyiyle hazır hale getirildi.
- Bütün bunlar İngiltere'de planlanıyor ve oraya geldiklerinde iki şeyi yeniden oluşturacaklar: enerji kaynakları batıya rahat gelsin.
- İsrail'de bir ay boyunca Gazze'de olaylar yaşanırken Batıdan tek kelime kınama çıkmadı.