Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, B sınıfı iş güvenliği uzmanı Fatma Ayaz tarafından sunulan kapsamlı bir eğitim içeriğidir.
- Eğitim, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel kavramları, mevzuatı, meslek hastalıkları ve ilk yardım konularını kapsamaktadır. İçerik, iş güvenliğinin tanımı ve yasal dayanakları ile başlayıp, iş kazası, tehlike, risk ve meslek hastalığı kavramlarını açıklamaktadır. Ardından Türkiye'deki iş kazası istatistikleri, risk faktörleri (fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal ve ergonomik) ve bunlara karşı alınabilecek önlemler detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Eğitim ayrıca ekranlı araçlarla güvenli çalışma, el aletleri kullanımı, elektrik güvenliği, acil durumlar, yangın türleri ve söndürme yöntemleri gibi pratik konuları da kapsamaktadır. Son bölümde ise işyeri temizliği, güvenlik işaretleri ve renk anlamları hakkında bilgiler verilmektedir. Video, iş güvenliği kurallarını öğrenmek isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi Tanıtımı
- Fatma Ayaz, B sınıfı iş güvenliği uzmanı olarak temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi videonu sunmaktadır.
- Eğitimin amacı iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel kavramları tanıtmak, mevzuatı tanımak, meslek hastalıkları ve ilk yardım konusunda bilinçlendirmek ve teknik konuları öğrenmektir.
- Eğitimin içeriğinde iş sağlığı ve güvenliğinin tanımı, yasal dayanaklar, sorumluluklar, iş kazaları ve meslek hastalıkları, istatistik verileri, kaza örnekleri ve Henry piramidi gibi konular yer almaktadır.
- 00:48İşyerindeki Beklentiler ve İş Güvenliği Tanımı
- İnsanın en temel hakkı yaşam hakkı olup, çalışanlar düzenli maaş ödemesi, adil davranış görmeyi ve güvenli bir ortamda çalışmayı, işverenler ise çalışanların iş güvenliği kurallarına uymasını beklemektedir.
- İş güvenliği, işyerinde çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak için alınan tedbirlerdir.
- İş güvenliği kavramında üretilen malın güvenliği, çevrenin güvenliği, işyerinin güvenliği, makine-araç-gelişimin güvenliği ve çalışanların can güvenliği beş temel kavram vardır.
- 02:35İş Güvenliği Uzmanları ve Yasal Dayanaklar
- İş güvenliği uzmanları, bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip kişilerdir ve rehberlik, risk değerlendirmesi, çalışma ortamı gözetimi, eğitim ve bilgilendirme gibi görevlerde bulunurlar.
- İş güvenliği yasal mevzuatı, İş Kanunu'nun içinde yer alan İş Güvenliği Kanunu ile Anayasa, İş Kanunu, Borçlar Kanunu birlikte çalışmaktadır.
- Anayasa'ya göre çalışanlar zorla çalıştırılmaz, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılmaz ve dinlenmek hakkına sahiptir.
- 03:47İşveren ve İşçinin Sorumlulukları
- İşveren, işyerindeki işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
- İşçilere mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler ve yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirme ve eğitim vermek işverenin sorumluluğundadır.
- İşveren, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbiri alır, risk değerlendirmesi yapar ve çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önünde bulundurur.
- 05:15Çalışanların İş Güvenliği Alanındaki Yükümlülükleri
- Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve talimatları doğrultusunda kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür.
- İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç ve tesislerde sağlık ve güvenlik yönünden tehlike görülürse, çalışanlar işverene veya çalışan temsilcisine haber vermekle yükümlüdür.
- Çalışanlar, ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalarak durumun tespit edilmesini ve tedbirlerin alınmasını talep edebilir, bu durumda çalışmaktan kaçınma hakkına sahiptir.
- 06:50Çalışan Temsilcileri ve Sorumluluklar
- İşveren, çalışan sayısına göre işyerinde çalışan temsilcilerini görevlendirmekle yükümlüdür (2-50 arasında 1, 51-100 arasında 2, 101-200 arasında 3).
- Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya riskin azaltılması için işverene öneride bulunma ve gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.
- İş sağlığı ve güvenliğinde sorumluluklar üçe ayrılır: Devlet yasaları çıkarıp denetler, işçi kural ve talimatlara uymakla, işveren ise teknik güvenlik konularında çalışma yapmakla sorumludur.
- 08:57İş Kazası Tanımı ve Türleri
- İş kazası, iş yerinde veya işin yürütülmesi nedeniyle meydana gelen, ölüme sebep olan veya vücut bütünlüğünü engelli hale getiren bir olay olarak tanımlanmaktadır.
- İş kazası, işyerinde, iş nedeniyle işyeri dışında, görevli olarak gönderilen yerde, emziren kadın sigortalının süt verme zamanlarında ve işveren tarafından sağlanan taşıtla gidiş-geliş sırasında meydana gelen olaylardır.
- Tehlike, iş yerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir; risk ise tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma veya zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir.
- 11:21İş Kazalarının Etkileri ve Önleyici Yaklaşımlar
- Türkiye'de her altı dakikada bir iş kazası, her beş saatte bir kişi sakat kalıyor ve her altı saatte bir kişi hayatını kaybediyor.
- İş kazalarından zarar görenler; kaza geçiren kişi, yakınları, işveren ve devlettir.
- İş kazalarında görülen zararlar; işgücünün yaralanması veya hayatını kaybetmesi, tıbbi masraflar ve iş kazası tazminatı gibi görünür zararlar; görünmeyen zararlar ise iş gücünün işini kaybetmesi, ruhsal bunalımlar ve üretim kaybı gibi sorunlardır.
- 12:22İş Güvenliği Kavramları
- Sıfır kaza, insanların kazaya uğramadan işi bitirmesi veya tüm önlemlerin alınarak iş kazalarının hiçbirisinin olmaması anlamına gelir.
- Ucuz atlatmalar (ramak kala olaylar), yaralanmaya, hastalanmaya veya hasara yol açmayan ama yol açabilecek olaylardır ve genellikle birkaç saniye veya santim farkıyla kurtulma durumlarıdır.
- Kazaların önlenmesi için her çalışanın sorumluluğu vardır; kazalardan korunma sadece iş güvenliği uzmanlarının değil her çalışanın sorumluluğudur.
- 14:06İş Kazalarının Nedenleri ve Önleyici Öğeler
- İş kazaları, domino taşları modeli kullanılarak "kaza zinciri" olarak tanımlanır ve insanın doğal yapısı, kişisel eksiklikleri, güvensiz durum ve davranışlar, kaza, ölüm veya zarar şeklinde sıralanır.
- İş kazaları genellikle iki durumdan kaynaklanır: iş ortamından kaynaklanan tehlikeli durumlar ve çalışandan kaynaklanan tehlikeli davranışlar.
- İş kazalarının nedenlerinde tehlikeli durum ve davranışlar toplamda %73 oranında yer alır ve bu oran çok yüksektir.
- 15:11Güvensiz Durumlar ve Davranışlar
- Güvensiz durumlar; gürültü, aydınlatma, titreşim, bakımı yapılmamış makine ve ekipmanlar, yetersiz koruyucu ekipmanlar, yetersiz uyarı sistemleri ve zemin bozukluğu gibi konulardır.
- Güvensiz davranışlar; dalgınlık, dikkatsizlik, eğitim eksikliği, emniyet tedbirlerine uymama, aceleci davranma ve şakalaşma gibi konulardır.
- Tehlikeli şartlar; emniyetsiz durumlar (bakımı yapılmamış ekipman, hasarlı ekipman, ekipmanın yanlış kullanılması, uygun koruyucunun olmaması), düzensizlik, zemin kirliliği ve çevre koşulları (gürültü, aydınlatma, titreşim) içindedir.
- 16:37Güvensiz Davranışların Önlenmesi
- Güvensiz davranışlara şakalaşma, arızalı aletlerin kullanımı, elektrikli ekipmanların topraklama bağlantılarının kontrol edilmemesi ve çıkışların engellenmesi gibi durumlar dahildir.
- İş güvenliği için iş elbiselerinin giyilmesi, saat ve yüzük gibi takıların takılmaması, kesici aletlerin taşınamaması ve istif ve kaldırma araçlarının sadece yetkili kişilerin kullanması gerekmektedir.
- İşyerinde insan sağlığını etkileyen risk faktörleri; fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal ve ergonomik risk etmenler olarak beş gruba ayrılır.
- 17:39Fiziksel Risk Etkileri
- Fiziksel etkiler, maddenin dış yapısını değiştiren ve çalışanların iş koşullarını kötüleştiren etkilerdir.
- Fiziksel etkiler; gürültü, termal konfor, aydınlatma, titreşim ve ergonomi olmak üzere beş grupta incelenir.
- Bir çalışanın sekiz saatte maruz kalabileceği maksimum gürültü değeri 85 desibeli geçmemelidir; gürültünün zararları ise işitme kaybı, iletişim bozukluğu, rahatsızlık, yorgunluk ve verimlilik düşüşü gibi olabilir.
- 18:38İş Ortamı Risk Etkenleri
- Gürültü seviyesine uygun kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.
- Termal konfor, çalışma ortamında çalışanların ısı, nem ve hava akımı açısından rahatlık içinde olmasıdır; aşırı ısınma yorgunluk ve uyku, aşırı soğuma ise dikkat azalmasına neden olur.
- Aydınlatma değerleri yapılan işin niteliğine uygun olmalıdır; aşırı veya az aydınlatma sağlık problemlerine, uygun olmayan aydınlatmalar ise göz kusurlarına ve iş kazalarına sebep olabilir.
- 19:17Titreşim ve Ergonomi
- Titreşim belirli aralıklarla tekrarlayan mekanik bir enerjidir ve kol-agrısı, beyazlama, dolaşım bozuklukları, bel kaymaları gibi rahatsızlıklara neden olabilir.
- Ergonomiye göre kaldırılan yüke yakın durulmalı, bel bükülmemeli ve eğilme sırasında belden değil dizlerden eğilmeye dikkat edilmelidir.
- Çalışma ortamı çalışanların fiziki durumuna göre ayarlanmalı ve ağır yükler iki kişi veya istif makinaları ile kaldırılmalıdır.
- 20:00Kimyasal Risk Etkenleri
- Kimyasal madde, doğal halde bulunan ya da üretilen element, bileşik veya karışım olarak tanımlanır ve vücuda solunum, deri, göz ve sindirim sistemi yoluyla alınır.
- Tehlikeli kimyasallar sağlık (meslek hastalıkları, iş kazası), güvenlik (iş kazaları, yangın, parlama, patlama) ve çevre (kimyasal dökülmeler, emisyon) riskleri oluşturabilir.
- Kimyasal risk etkenlerine karşı kaynak, ortam ve kişiye yönelik önlemler alınmalıdır; kaynakta kullanılan maddenin değiştirilmesi, işlem kapalı alanlarda yapılması, yerel aspirasyon sistemlerinin kullanılması gibi önlemler alınabilir.
- 21:05Biyolojik Risk Etkenleri
- Biyolojik risk etkenleri, enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan parazitleridir.
- Biyolojik risk etkenleri enfeksiyon hastalıklarına neden olabilir ve enfeksiyon hastalıkları ani ve çabuk gelişen, kronik seyirli ve parazitlerin neden olduğu üç şekilde incelenebilir.
- Biyolojik risk etkenleri enfeksiyon düzeyine göre dört gruba ayrılır; grup üç ve dört'te yer alan etkenler için acil eylem planı hazırlanır.
- 22:41Biyolojik Risk Etkenlerinden Korunma
- Enfeksiyon hastalığının meydana gelmesi için biyolojik etken, duyarlı çalışan ve bulaşma yoluna gerek vardır ve bu üç etkileşime enfeksiyon zinciri denir.
- Biyolojik risk etkenlerinden korunmak için maruz kalınan etkenlerin risk değerlendirmeleri yapılmalı, maruziyet en aza indirilmeli ve koruyucu giysiler kullanılmalıdır.
- İş ortamında yemek yenmesi ve sigara içilmesi önlenmelidir, göz yıkama ve el yıkama gibi hijyenik işlemlerin uygulanacağı temizlik malzemeleri kullanılmalı ve eğitim verilmelidir.
- 24:27Psikososyal Risk Etkenleri
- Psikososyal risk etkenleri, çalışanlar arasındaki ilişkileri içermekte ve çalışma ortamı, çalışma süresi, ücretler, yönetsel faktörler gibi etkenleri içerir.
- İşyerinde psikososyal risk etkenleri mobbing, mesleki becerilerin geliştirilmesine yönelik destek programları, çalışma ortamının fiziki koşulları, işlerin organize edilme durumu gibi etkenlerdir.
- Psikososyal risk etkenlerinden korunmak için üstlerin desteğinin sağlanması, işin iyi yapıldığında takdir edilmesi, görevlerin tanımlanması ve işyeri ortam koşullarının iyileştirilmesi gerekir.
- 25:19Ergonomi
- Ergonomi, çalışanların fiziksel ve zihinsel özellikleri ile iş ve çalışma koşulları arasındaki uyumu sağlayan bilimdir.
- Ergonomi insanı yormamak, gereksiz zorlamadan kaçınmak, sağlığı korumak, işyeri ortamını iyileştirmek, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek ve verimliliği yükseltmek amaçlarını taşır.
- Ergonomik tasarımlar kullanıcıya uygun, kullanımı kolay, rahatlığı arttıran, sağlığı koruyan ve performansı artıran olmalıdır.
- 27:26Ergonomik Risk Etkenleri ve Önemi
- Ergonomik risk etkenleri tekrarlama, zorlayıcı güç verme, kötü postür, statik postür, kontak stresi, titreşim, aydınlatma, ısı, iş memnuniyetsizliği, ağır iş yükü, iş monotonluğu gibi etkenlerden oluşur.
- Ergonomi esas itibariyle iş yerinin çalışana uydurulmasıdır; ne kadar çok uyum sağlanırsa o kadar çok güvenlik ve çalışanın etkinliği sağlanır.
- Ergonomik faktörler dikkate alınmazsa verim azalır, kayıp zamanlar artar, devamsızlıklar ve iş kazaları artar, is kalitesi düşer ve çalışanların fiziksel ve psikososyal sorunları artar.
- 28:30Ekranlı Araçlarla Güvenli Çalışma
- İşveren, çalışma merkezinin iş sağlığı ve güvenliği açısından uygunluğunu değerlendirmeli, uygun ekipman, çalışma ortamı ve yazılım sağlamalıdır.
- İş organizasyonu, sağlık ve güvenlik risklerini en aza indirmeli, göz muayeneleri yapılmalı ve gerekli eğitimler verilmelidir.
- Ekranlı araçlarla çalışırken yeterli aydınlatma, parlama ve yansıma engellenmesi, dikkat dağıtıcı gürültünün azaltılması ve ayarlanabilir ekipmanlar kullanılması önemlidir.
- 29:46Göz Sağlığı ve Ekranlı Araçlar
- Ekranlı araç kullananlarda göz rahatsızlıkları sık görülür, ancak uzun süreli çalışma kalıcı hasara neden olabilir.
- Gözlerin korunması için en az yoran yazı karakteriyle renkler seçilmeli ve düzenli molalar verilmelidir.
- Belirli aralıklarla ofisten veya pencereden dışarı bakarak gözler için egzersiz yapılmalı ve ekranda açık renk zemin üzerine koyu renk yazı karakterleri kullanılmalıdır.
- 30:29El Aletleri ve Elektrik Güvenliği
- El aletlerinin kullanılmak üzere tasarlandığı maksat için kullanılmalı, kontrol edilmeli ve arızalı olanlar kullanılmamalıdır.
- Elektrikli ekipmanların bakım ve tamiri elektrik çalışanları tarafından yapılmalı, kullanılmadan önce kontrol edilmelidir.
- Topraklama hatlarına dokunulmamalı, kabloların üzerinden araçların geçmesi engellenmeli ve kablolar yumuşak bir şekilde sarmamalıdır.
- 31:26Acil Durum Yönetimi
- Yangın, patlama, doğal afetler ve terör eylemleri acil durum sınıfına girer, sahada toplanma noktaları tasarlanmıştır.
- Acil durum alarmı işitildiğinde iş durdurulmalı, ateşleme kaynakları kapatılıp izole edilmeli ve yangın musluklarından su kullanımı durdurulmalıdır.
- İlk yardım sağlık personeli tarafından verilmeli, hafif yaralanmalar ilk yardım merkezlerinde, ağır durumlarda ambulans çağrılmalıdır.
- 32:32Yangın ve Söndürme
- Yanma üç faktörden oluşur: oksijen, yanıcı madde ve ısı; bu üç faktörden biri eksikse yanma gerçekleşmez.
- Yanıcı maddeler katı, sıvı ve gaz olarak sınıflandırılır, gazlar diğer maddelere göre daha kolay tutuşurlar.
- Yangın çeşidine göre söndürme yöntemi ve söndürücü madde seçilmelidir: katı maddeler için su ve köpüklü söndürücü, sıvı maddeler için halongazlı karbondioksit, gaz maddeler için gazı kesme yöntemi.
- 34:44Yangınlardan Korunma ve Kişisel Koruyucu Donanım
- Yangınlardan korunmak için çalışma alanları temiz tutulmalı, yanıcı maddeler özel depolarda muhafaza edilmeli ve yanıcı bölgelerde sigara içilmemelidir.
- Kişisel koruyucu donanım (K.K.D.), sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için tasarlanmış cihazlardır ve CE uygunluk işaretine sahip olmalıdır.
- K.K.D. baş koruyucu (baret), göz koruyucu (gözlük), solunum koruyucu (maske), işitme koruyucu (kulaklık) ve el-ayak koruyucu (eldiven, bot) olarak sınıflandırılır.
- 36:27Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı
- Baş koruyucu (baret) düşen cisimler, elektrik şoku ve kimyasal maddelerden korunmayı sağlar, her kullanım öncesi kontrol edilmelidir.
- Göz koruyucu (gözlük) havada uçan parçacıklar, kimyasal madde sıçraması ve göze gelen cisimlerden korunmayı sağlar.
- Solunum korunması için kirli havayı filtreleyen veya temiz hava sağlayan maskeler, işitme korunması için kulaklıklar ve tıkaçlar, el-ayak korunması için iş botları ve eldivenler kullanılır.
- 38:25İş Yerinde Temizlik ve Güvenlik
- İşyeri temizliği ve düzen, iş kazaları ve meslek hastalıklarından korur.
- Temiz bir çalışma ortamı verimliliği artırır, zaman kaybını ve kazaları önler.
- Çalışma alanınıza ait giriş çıkış yollarını acil durumlar için açık tutun.
- 38:59İş Güvenliği İşaretleri
- İş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran veya talimat veren işaretlerdir.
- Kırmızı renk yasak işaretlerini, sarı renk uyarı işaretlerini, mavi renk emredici işaretleri, yeşil renk acil çıkış ve ilk yardım işaretlerini gösterir.
- Yangın işaretleri kırmızı renk ile gösterilir ve yangın söndürme bilgilerini verir.
- 39:47İşaretlerin Renk Anlamları
- Kırmızı renk yasak işaretidir, tehlike alarmıdır ve tehlikeli hareketleri gösterir.
- Sarı renk uyarı işaretidir, dikkatli ol ve önlem al ifadelerini ifade eder.
- Mavi renk zorunluluk işaretidir, özel davranışlar ve kişisel koruyucu donanım kullanımını belirtir.
- Yeşil renk acil çıkış ve yardım işaretidir, tehlike yok işareti olarak kullanılır.
- 41:28İşaretçi İşaretleri
- Sağ kol avuç içi yere bakacak şekilde sağa uzatılıp hareket ettirildiğinde "saga yanaşın" anlamına gelir.
- Yatay mesafe işaretinde eller arasındaki boşluk mesafeyi ifade eder.
- İleri işaretinde her iki kol avuç içleri yukarı bakacak şekilde bel hizasından bükülürken yukarı doğru hareket eder.
- 42:44Güvenlik Uyarıları
- Yetki: Sorumlu olmadığınız hiçbir makine ve aleti kullanmayınız.
- Tehlikeli binişler: İstif araçlarına ve vinçlere sadece yetkili kişilerin binmesi gerekir.
- Meşgul etmek: Arkadaşlarınızı rahatsız etmemeye dikkat edin, bu kazaya neden olabilir.
- 43:25Kişisel Güvenlik Önerileri
- Koruyucular: Kişisel korunma cihazları güvenliğiniz içindir, kullanımına özen gösterin.
- Elbise saat yüzük: Uzun ve geniş kol yemleri, yüzük, saat ve çeşitli takılar tehlikelidir.
- Yardımlaşma: Ağır olabilecek bir şeyi asla tek başınıza kaldırmayın, gerektiğinde yardım isteyin.
- 44:06Elektrik Güvenliği
- Arızalı aletleri asla kullanmayın, şüpheli durumlarda ilgililere başvurun.
- Kıvılcım çıkarması muhtemel aletlerin doğru topraklandığından emin olun.
- Güvencesiz çalışmaya devam eden bir arkadaşınız varsa derhal ilgililere bildirin.
- 44:33Hijyen ve Engeller
- İş yaparken yiyip içmeyin.
- Kapı çıkışlarını, koridorları ve merdivenleri engellemeyin.
- Yangın istasyonlarının önünü daima kullanıma hazır bulundurun.
- 44:49Sızıntılar ve Elektrik Güvenliği
- Elektrikli ekipmanlar üzerine damlayan sıvılar ve sızıntılar tehlikelidir, derhal bakım yapılmalıdır.
- Şalterler ve elektrik panoları ile yetkili ve sorumlu elektrikçiler ilgilenir.
- Elektrikle çalışan makinaların kontrol ve tamirden önce şalterleri kapatılmalı ve açmaması için önlem alınmalıdır.