Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, iş sağlığı ve güvenliği konusunda kapsamlı bir eğitim dersi formatında sunulmaktadır.
- Video, iş sağlığı ve güvenliğinin kavram ve kurallarının tarihsel gelişiminden başlayarak, risk faktörleri, iş sağlığı ve güvenliğin sağlanması için yapılması gerekenler, meslek hastalıkları ve kişisel koruyucu araçlar hakkında detaylı bilgiler içermektedir. İçerik, Antik Yunan'dan günümüze uzanan tarihsel süreci ele alarak, iş kazalarında risk faktörlerini, meslek hastalıklarının sınıflandırılmasını ve korunma yöntemlerini kronolojik olarak incelemektedir.
- Video ayrıca işverenlerin sorumlulukları, meslek hastalığına karşı sigorta sistemi ve iş güvenliği için gerekli sağlık hizmetleri ve eğitimleri de kapsamaktadır. İş sağlığı ve güvenliği alanındaki temel kavramları ve risk faktörlerini anlamak isteyenler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:03İş Sağlığı ve Güvenliğinin Tarihsel Gelişimi
- İş sağlığı ve güvenliğinin kavram ve kurallarının gelişimi, hastalığın evrensel olması ve iş kazalarının hafife alınması nedenleri ile ilgilidir.
- Meslek hastalıklarına olan ilgi antik Yunan'dan başlar; Hipokrat madenlerdeki kurşun zehirlenmesi üzerinde durmuş, Romalı Kein ise deri maskeleri yapmıştır.
- Orta Çağ'da bilimle birlikte bu tür çalışmalar durmuş, Rönesans döneminde ise meslek hastalıkları ile ilgili çalışmalar devam etmiştir.
- 01:02Yasal Düzenlemelerin Gelişimi
- Konuya ilişkin yasal düzenlemelerin dönüm noktası, Persil Poz'un baca temizcilerin kanser hastalığına yakalanmaları üzerine yaptığı çalışmalar sonucu İngiliz Parlamentosu'nun 1788'de Baca Temizcileri Yasası ve 1833'te İngiliz Fabrikaları Yasasının çıkarılmasıdır.
- İş sağlığı ve güvenliğinin ciddi bir biçimde ele alınması ve yasal düzenlemelere gidilmesi 19. yüzyıldan sonradır.
- 19. yüzyıldan itibaren sanayi devrimi'nin yarattığı olumsuz çalışma koşullarının düzeltilmesinin sağlanması amacıyla işçi sağlığı ve iş güvenliği ile ilgili yasaların hazırlanması ve yaptırımlar uygulanması konusunda çeşitli etkinliklerde bulunulmuşlardır.
- 02:14Uluslararası Çalışmalar
- 1919 yılında faaliyetine başlayan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Milletler Cemiyeti'ne bağlı olarak meslek hastalıkları ve iş kazalarının önlenmesine yönelik önemli çalışmalar yapmıştır.
- ILO ile Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve bu kuruluşlarla işbirliği yapan birçok kuruluş işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir.
- Türkiye'nin de üyesi bulunduğu ILO, kimyasal maddeler için saptadığı işyerindeki maruz kalma değerleri ve işçi sağlığı, iş güvenliği ile ilgili alınan kararlar ve oluşturulan uluslararası sözleşmeler bu konudaki sorunların çözümüne katkılar sağlamıştır.
- 03:11Türkiye'de Yasal Düzenlemeler
- Tanzimat öncesi lonca, Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi, Cumhuriyet dönemi yasal düzenlemeleri iş sağlığı ve güvenliği konusunda önemli adımlar atmıştır.
- 1865 Dilaver Paşa'nın İzannamesi, 1869 Maden Nizannamesi ve 1871 Ameleperver Cemiyeti gibi düzenlemeler işçilerin dinlenme, tatil zamanları, barındırma yerleri, çalışma saatleri ve sağlıkları ile ilgili konuları ele almıştır.
- 1936 tarihinde çıkarılan 3800 sayılı İş Kanunu içerisinde temel iş sağlığı ve güvenliği hükümleri yer almış, 1967 yılında çıkarılan 931 sayılı İş Kanunu içerisinde ilk defa modern hükümlerle yer alan disiplin, 1971 yılında çıkarılan 1475 sayılı İş Kanunu içerisinde de aynı hükümlerle yer almıştır.
- 05:03Uluslararası İşbirliği ve ILO
- ILO'nun kuruluşu 1919, Dünya Sağlık Örgütü 1948'de gerçekleşmiştir.
- ILO'nun amacı sosyal adalet ve uluslararası insan ve çalışma haklarının iyileştirilmesidir.
- ILO stratejisi çalışma yaşamında rast standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek, kadın ve erkekleri insana yakışır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratmak ve sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmaktır.
- 07:29İş Sağlığı ve Güvenliği Tanımı
- İş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatındaki sağlık sorunlarının tanımlanması ve çalışanların sağlığının korunmasına yönelik etkinliklerin yer aldığı alandır.
- Bu çalışmalarda temel ilkeyi koruyucu yaklaşımdır.
- Uluslararası Çalışma Örgütü'ne göre iş kazası, planlanmamış veya beklenmeyen bir olay sonucunda sakatlanmaya ve zarara neden olan durumdur.
- 08:23İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramları
- İş hekimliği, çalışma hayatı ile ilgili sağlık sorunlarının, hastalıkların tanı ve tedavisi ile bu hastalıklardan korunması konusundaki tıbbi etkinliklerdir.
- İş hijyeni, işyerinde bulunan sağlık risklerinin saptanması, ölçümler yapılması ve bu riskler ortadan kaldırılması amacıyla teknik düzenlemeler yapılmasıdır.
- İş sağlığının kapsamı sanayi, ticaret, imalat, hizmet, tarım, ulaşım vb. bütün alanlarda çalışanlar ile bu çalışma alanlarındaki sağlık ve güvenlik konularıdır.
- 09:22Meslek Hastalığı ve Kazalarda Risk Faktörleri
- Meslek hastalığı, işyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisiyle meydana gelen hastalıkların ortak adıdır.
- Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütme şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhu arıza durumlarıdır.
- Kazalarda yaş ve cinsiyet özel risk faktörleridir; çocuklar ve genç erişkinlerde en sık ölüm nedeni kazalardır ve 15-65 yaş arasında kazalara bağlı ölüm hızları erkeklere kadınlara nazaran belirgin olarak fazladır.
- 11:24İş Kazalarında Risk Faktörleri
- İş kazalarında risk faktörleri insan faktörü, makine malzeme faktörü, sosyal teknik çevre faktörü ve iş yeri ortam faktörleri olarak sınıflandırılır.
- Kimyasal faktörler (metaller, gazlar, çözücüler, asit ve alkali maddeler, pestisitler) vücutta birikime uğrayarak zehirlenme tablolarına yol açabilir veya kanser yapıcı özellik gösterebilir.
- Fiziksel faktörler (sıcaklık, gürültü, titreşim, radyasyon, basınç), biyolojik faktörler (hepatit B, tüberküloz, pestisitler) ve ergonomik faktörler (iş yerinde çalışma koşullarının işçilerin niteliklerine uygun hale getirilmesi) iş güvenliği açısından önemlidir.
- 13:39İş Sağlığı ve Güvenliğin Sağlanması İçin Yapılması Gerekenler
- İş sağlığı ve güvenliği için uygun işe yerleştirme, işyeri risklerinin saptanması, kontrolü, aralıklı kontrol muayeneleri, sağlık hizmetinin sağlanması ve sağlık eğitimi yapılması gerekir.
- Uygun işe yerleştirme işe giriş muayenesi ile sağlanır ve birincil koruma ilkesi ile uyumludur.
- İşyeri risklerinin saptanması ve kontrolü, aralıklı kontrol muayeneleri ikincil koruma ilkesi ile uyumludur.
- 15:09İşyeri Sağlık Hizmetleri ve Eğitim
- İşyeri sağlık hizmeti birinci basamak düzeyinde bir sağlık hizmetidir ve işyeri hekimliği ve sağlık hizmetleri konusunda eğitilmiş doktor ve hemşirenin görev yapacağı bir sistemdir.
- Sağlık eğitimi, iş yerinde bulunan riskler, olası sağlık etkileri ve bu risklerden korunma yolları konularında çalışanların eğitilmesi gerekir.
- İş sağlığı uygulama ilkeleri ile çalışanların sağlığının korunması amacına yönelik çaba gösterilmektedir.
- 16:09Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması
- Meslek hastalıklarında en fazla katılan organ deridir, ardından akciğerler, hemapoetik sistem, sinir sistemi, böbrekler ve işitme organı sık tutulan organlardır.
- Meslek hastalıkları etkenlere göre fiziksel (sıcaklık, gürültü, radyasyon, titreşim, basınç), kimyasal (metaller, çözücüler, zehirli gazlar, pestisitler) ve biyolojik (mikroorganizmalar) olarak sınıflandırılır.
- Meslek hastalıklarına neden olan etkenlerin vücuda başlıca giriş yolları akciğerler, deri, emilim, ağız, sindirim, vokal ve sinir sistematik olabilir.
- 18:11Meslek Hastalıklarının Gruplandırılması
- Meslek hastalıkları tip bir hukuki ve sosyal yönü olan hastalıklardır ve uluslararası çalışma örgütü tarafından hazırlanmış listede yirmidokuz başlık halinde toplanmıştır.
- Türkiye'de meslek hastalıkları beş ana grupta toplanmaktadır: kimyasal maddelerle oluşan hastalıklar, mesleki cilt hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları, bulaşıcı hastalıklar ve fizik etkenlerle oluşan hastalıklar.
- Meslek hastalıkları SSK Sağlık İşletmeleri Tüzüğüne göre beş ana gruba ayrılır.
- 19:44Meslek Hastalıklarından Korunma Yöntemleri
- Meslek hastalıkları uygun tipli ve teknik yöntemlerle korunabilen hastalıklardır.
- Pnömokonyoz'un meslek hastalığı sayılabilmesi için sigortalı, havasında pnömokonyos yapacak yoğunluk ve yetenekte toz bulunan yer altı ve üstü işlerinde toplam olarak en az üç yıl çalışmış olması gerekir.
- Gürültü zararlarının mesleki sayılabilmesi için gürültülü işte en az iki yıl, gürültülü şiddeti seksenbeş desibelin üstündeki işte en az otuz gün çalışmış olması gerekir.
- 20:21Teknik Korunma Yöntemleri
- Tıbbi yöntemler arasında tıbbi resmi muayeneler, sağlık eğitimi ve endüstride beslenme bulunmaktadır.
- Teknik yöntemler arasında ikame, ayırma, kapatma, havalandırma ve yaş yöntem bulunmaktadır.
- Havalandırma işyerlerinde çalışma çevresini aşırı sıcak, soğuk, kuruluk ve nemden korumak ve işlemler sonucu oluşan zararlı maddeleri işçinin solunmasını önlemek için kullanılır.
- 22:18Kişisel Koruyucu Araçlar
- Kişisel koruyucu araçlar, vücudun herhangi bir yerini veya insan hayatını zararlı etkilerden korumak amacıyla geliştirilmiş çeşitli ekipmanlardır.
- Baş koruyucuları (baret), kulak tıkacı, göz ve yüz koruyucuları (koruyucu göz yüz maskeleri), solunum sistemi koruyucuları (süzgeçli maskeler, gaz ve toz maskeleri, filtreli toz maskeleri, süzgeçli gaz maskeleri, solunum maskeleri) kişisel koruyucu araçlardır.
- 22:55Meslek Hastalıkları
- Meslek hastalığı, bir kişinin geçimini sağlamak amacıyla çalışması sırasında meydana gelen ve genellikle çalışan bir başkasının işyeri olduğundan çalışanlar meslek hastalıklarına karşı güvence altına alınmışlardır.
- Meslek hastalığının meydana gelmesinde işyeri risklerinin kontrol altına alınması için yapılması gereken uygulamalar tam olarak yerine getirilmemiştir olduğundan hastalığın oluşundan işveren sorumlu tutulmaktadır.
- İşverenler bu sorumlulukların karşılığını işçileri meslek hastalığına karşı sigortalatmak suretiyle yerine getirirler; hastalık meydana geldiğinde hastanın tedavisi sigorta tarafından sağlanır ve iş göremezlik durumunda iş göremezlik ödeneği tazminat ödenir.