Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan dört saatlik iş sağlığı ve güvenliği eğitim dersinin bir bölümüdür. Eğitmen, sınav hazırlığı için önemli konuları anlatmaktadır.
- Video, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun iş kazaları ve meslek hastalıkları sonrası sağladığı desteklerden başlayarak, Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi'nin yapısı ve faaliyetleri hakkında bilgiler vermektedir. Daha sonra Uluslararası İşçi Örgütü (ILO) hakkında detaylı bilgiler sunulmakta, Türkiye'nin üyeliği, üçlü yapısı ve 189 tane sözleşmesinden Türkiye tarafından onaylanmış olanları açıklanmaktadır. Son bölümde ise mevzuat hiyerarşisi, Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Birliği İş Sağlığı Güvenliği Ajansı hakkında bilgiler verilmektedir.
- Videoda ayrıca ISO 45001 İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi'nin önemi, Türkiye'nin onayladığı 59 ILO sözleşmesinden 55'inin yürürlükte bulunduğu bilgisi ve sınavlarda çıkabilecek soru tipleri örneklerle açıklanmaktadır. Dersin sonunda, bir sonraki derste iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri konusunun işleneceği belirtilmektedir.
- 00:01Sosyal Güvenlik Kurumunun Destekleri
- Sosyal Güvenlik Kurumu, iş kazaları ve meslek hastalıkları öncesinde ve sonrasında çeşitli destekler sunmaktadır.
- Geçici iş göremezlik ödeneği (istirahat parası) olarak, ayakta tedavi görenler sigortaya bildirilen kazancının üçte ikisi, yatarak tedavi görenler ise buçuk'u oranında ödeme alırlar.
- Yüzde altmış çalışma gücü kaybı olan kişiler malul olarak kabul edilir ve sigortaya bildirilen gelirinin yüzde yetmiş'i oranında gelir bağlanır.
- 02:29Sosyal Güvenlik Kurumunun Diğer Destekleri
- Ölüm halinde geride kalan eş ve çocuklara, sigortaya bildirilen gelirin yüzde yetmişi oranında gelir bağlanır.
- Evlenme durumunda bağlanan gelir kesileceği için, sosyal güvenlik kurumu toplu bir ödeme yapar.
- İş kazası veya meslek hastalığı sonucunda hayatını kaybedenlere cenaze yardımı yapılır.
- 04:25Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi
- Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi, ILO'nun 155 sayılı çalışma ortamına ilişkin sözleşmesi gereğince oluşturulmuş, iş sağlığı güvenliği konusunda politika ve stratejilerin belirlenmesi için faaliyet gösteren bir platformdur.
- Konsey yılda en az iki defa toplanır ve sekreterya görevini İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü yürütür.
- Konseyde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ilgili bakanlıklar, YÖK, devlet personel başkanlığı, Türk Standartları Enstitüsü, sendikalar ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri yer alır.
- 06:46Uluslararası Kuruluşlar
- İş sağlığı güvenliği alanında faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlar arasında ILO, Dünya Sağlık Örgütü, UNEP, UNIDO ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı bulunmaktadır.
- Avrupa Birliği'nde iş sağlığı güvenliği konularının yürütüldüğü Avrupa Birliği İş Sağlığı Güvenliği Ajansı (EOSHA) bulunmaktadır.
- ISO (Uluslararası Standardizasyon Örgütü) da iş sağlığı güvenliği alanında katkı sağlar ve ISO 45001 İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi standardı 2018 yılında OSAS 18001'in yerini almıştır.
- 09:58İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi
- ISO 45001 İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi, işyerlerinde iş sağlığı güvenliği ile ilgili tüm yasalara ve yönetmeliklere uyma taahhüdünde bulunulması şartıyla kurulabilir.
- Bu sistem kurulu işyerlerinde, işverenden önlem alma talebinde bulunulduğunda işverenler genellikle teşekkür eder çünkü bu sistem riskleri önceden tespit etmeyi sağlar.
- 11:57Uluslararası İşçi Örgütü (ILO) Hakkında Genel Bilgiler
- ILO, 1919 yılında Versay Antlaşması'nda öngörülen Milletler Cemiyeti ile ilk defa ortaya çıkmış bir kuruluş olup, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Philadelphia Bildirgesi ile yeni bir sürece girmiştir.
- ILO'nun amacı üye ülke sayısını artırmak olup, bugün dünyada en fazla üyesi olan uluslararası kuruluşlardan biri olup 220 üyesi bulunmaktadır.
- Sınavlarda ILO'nun kuruluş tarihi, Türkiye'nin ILO'ya üyelik tarihi, anayasası ve stratejik hedefleri gibi sorular sorulabilir.
- 13:10ILO Sözleşmeleri ve Türkiye'nin Durumu
- ILO'nun 189 tane sözleşmesi vardır ancak Türkiye hepsini onaylamamış, sadece üçte birlik kısmını onaylamıştır.
- Sınavlarda "aşağıdakilerden hangisi Türkiye tarafından onaylanmış ILO sözleşmeleri arasında yer alır veya yer almaz?" şeklinde sorular yöneltilebilir.
- Türkiye'nin onayladığı ILO sözleşmeleri ders notlarında yer alacak ve sınava yakın ezberlenecektir.
- 14:04ILO'nun Yapısı ve Temsilcileri
- ILO üçlü bir yapıya sahiptir: işçi temsilcileri, işveren temsilcileri ve hükümet temsilcileri her biri eşit söz hakkına sahiptir.
- İşçi kelimesi, Türkiye'de iş sağlığı güvenliği kanununda kullanılan çalışan kavramına eşdeğerdir.
- İşveren ve işçi temsilcileri ekonominin sosyal taraflarını, hükümet temsilcileri ise politika ve programları şekillendiren taraf olarak ILO'da görev yapar.
- 17:05ILO Yönetim Kurulu ve Türkiye'nin Üyeliği
- ILO'nun genişletilmiş politikaları her yıl toplanan Uluslararası Çalışma Konferansı'nda belirlenir.
- ILO'nun yönetim kurulu, 28 hükümet, 14 işveren ve 14 işçi temsilcisi olmak üzere 56 kişiden oluşur.
- Türkiye, 1932 yılında ILO'ya üye olmuştur.
- 17:47ILO'nun Stratejik Hedefleri
- ILO'nun dört temel stratejik hedefi vardır: çalışma yaşamında standartlar, temel ilke ve haklar geliştirmek ve gerçekleştirmek.
- İkinci hedef, kadın ve erkeklerin insana yaraşır işlere sahip olabilmeleri için daha fazla fırsat yaratılmasını amaçlamaktadır.
- Üçüncü hedef, sosyal koruma programlarının kapsamını ve etkinliğini artırmak; dördüncü hedef ise üçlü yapıyı ve sosyal diyaloğu güçlendirmektir.
- 18:48Üçlü Danışma Kurulu ve ILO Anayasası
- ILO'nun 144 sayılı üçlü danışma ile ilgili bir sözleşmesi vardır ve bu sözleşmeye göre Türkiye'de "Üçlü Danışma Kurulu" oluşturulmuştur.
- Üçlü Danışma Kurulu, iş kanunu ile ilgili hususları karara bağlar ve işçi- işveren sendikaları ile hükümet temsilcileri tarafından oluşturulur.
- ILO anayasasında günlük, haftalık azami çalışma sürelerinin belirlenmesi, işgücü arzının düzenlenmesi, işsizliğin önlenmesi ve yaşam için yeterli ücretin sağlanması gibi maddeler yer almaktadır.
- 22:09ILO Sözleşmelerinin Onaylanması ve Mevzuat Sıralaması
- ILO sözleşmeleri kabul edilir ancak bir ülkenin anayasasına uygun olması için mutlaka o ülkenin TBMM'sinde kabul edilip onaylanması gerekir.
- Türkiye, 189'un yaklaşık 59 tanesini onaylamıştır.
- Mevzuat sıralamasında birinci sırada anayasa, ikinci sırada onaylanmış uluslararası sözleşmeler, üçüncü sırada kanunlar, dördüncü sırada cumhurbaşkanlığı kararnameleri, beşinci sırada tüzükler ve altıncı sırada yönetmelikler yer almaktadır.
- 23:42Mevzuat Hiyerarşisi ve Yönetim Sistemi Değişikliği
- Türkiye'de parlamenter sistem devam ederken başkanlık sistemine geçiş yapılmıştır.
- Başkanlık sistemine geçildikten sonra tüzüklerle yasal düzenleme yapılmayacak, mevcut tüzükler yürürlükte kalacak ancak yeni tüzük çıkarılmayacaktır.
- Sözleşmeler ve tavsiye kararları mevzuat hiyerarşisinde yer almaktadır.
- 25:04Dünya Sağlık Örgütü
- Dünya Sağlık Örgütü'nün anayasası 19-22 Temmuz 1946 tarihinde New York'ta toplanan uluslararası sağlık konferansı'nda 61 ülkenin temsilcileri tarafından imzalanmıştır.
- Anayasanın yürürlüğe girmesi için en az 26 üye ülkenin resmi kabulü gerekir ve bu kabul 7 Nisan 1948 tarihinde netleşmiştir.
- Türkiye 2 Ocak 1948 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü'ne üye olmuş, 1949 tarihinde anayasasını onaylayarak resmen üye olmuştur.
- 26:50Dünya Sağlık Örgütü'nün Görevleri
- Dünya Sağlık Örgütü sağlık alanında uluslararası nitelik taşıyan çalışmalarda yönetici ve koordinatör makam sıfatıyla hareket etmektedir.
- Birleşmiş Milletler ihtisas kuruluşları, sağlık idareleri, meslek grupları ve uygun görülecek diğer örgütlerle işbirliği kurmaktadır.
- Hükümetlere sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi için yardım yapmak, acil durumlarda hükümetlerin istekleri ya da kabulleri ile gereken yardımları yapmak görevlerinden biridir.
- 28:23Avrupa Birliği İş Sağlığı Güvenliği Ajansı
- Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üye olmak için mevzuatını Avrupa Birliği ile uyumlaştırması gerekmektedir.
- Avrupa Birliği İş Sağlığı Güvenliği Ajansı, işyerlerinin daha sağlıklı, güvenli ve üretken olmalarına katkıda bulunmak üzere oluşturulmuş bir ajandır.
- Ajans üçlü yapıda organize olup, karar verici konumunda olan her bir üye devletin devlet, işçi ve işveren temsilcileri bir araya getirerek çalışmalarını yürütüyor.
- 30:09Mevzuat Uyumluluğu ve Yönetmelikler
- Avrupa Birliği'nde iş sağlığı güvenliği ile ilgili çerçeve direktifi 89/391 EC şeklinde tanımlanmıştır.
- Yönetmelik çıkarma yetkisine sahip bir kurum, kuruluş veya bakanlık mutlaka bir kanun maddesi ile yetki almış olmalıdır.
- Yönetmeliklerin dayanak maddesinde genellikle "bu yönetmelik İş Sağlığı Güvenliği Kanunu'nun 30. maddesine dayanılarak çıkarılmıştır" ifadesi yer alır.
- 32:04ILO Sözleşmeleri
- ILO'nun bugüne kadar yayınlamış olduğu 189 tane sözleşmesi ve 199. sözleşmesi olan tavsiye kararı bulunmaktadır.
- Türkiye 59 sözleşmeyi onaylamış, bunların 55 tanesi Türkiye'de yürürlükte bulunmaktadır.
- Türkiye tarafından onaylanmış önemli ILO sözleşmeleri arasında 81 sayılı İş Teftişine İlişkin Sözleşme, 155 sayılı İş Sağlığı Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme ve 161 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Sözleşme bulunmaktadır.
- 35:08ILO Sözleşmeleri
- 161 sayılı sözleşme işyerlerinde risk değerlendirmesinin yapılmasını tanımlarken, 187 sayılı sözleşme iş sağlığı güvenliğini geliştirme çerçeve sözleşmesidir.
- ILO'da eski sözleşmeyi yürürlükten kaldırmak yerine, yeni ilavelerin olması gerekiyorsa yeni bir sözleşme çıkarılır.
- 187 sayılı sözleşme, 155 sayılı sözleşmenin geliştirilmiş hali olarak kabul edilebilir.
- 36:16ILO Sözleşmelerinin İçeriği
- Zorla Çalıştırma Sözleşmesi (1930) zorla ya da zorunlu çalıştırmanın her türlü biçimine son verilmesini amaçlar, ancak askerlik hizmeti, mahkumların belirli bir denetime göre çalıştırılması ve olağanüstü durumlarda gerek duyulan çalıştırma biçimleri istisna olarak tanımlanır.
- Örgütlenme Özgürlüğü ve Örgütlenme Hakkının Korunması Sözleşmesi, işçi ve işverenlerin önceden izin almaksızın ve serbestçe kendi örgütlerini kurma ve bu örgütlere katılma haklarını güvence altına alır.
- Ücret Eşitliği Sözleşmesi, erkek ve kadınların eşit işlerde eşit ücret ve sosyal haklara sahip olmalarını öngörür.
- 38:10Diğer Önemli Sözleşmeler
- Zorla Çalıştırmanın Yasaklanması Sözleşmesi, zorla çalıştırmanın siyasal zorlama, eğitme, ideolojik görüşlerin açıklanması nedeniyle cezalandırma aracı olarak kullanılmasını yasaklar.
- Ayrımcılık Sözleşmesi, iş verme, eğitim ve çalışma koşullarının düzenlenmesinde ırk, renk, cinsiyet, din, siyasal görüş, ulusal kimlik ve sosyal köken temelinde ayrımcılık yapılmasının ulusal politikalarla önlenmesi çağrısında bulunur.
- Asgari Yaş Sözleşmesi, işe kabulde asgari yaşın zorunlu temel eğitimin tamamlandığı yaştan daha küçük olamayacağını öngörerek çocuk işçiliğinin ortadan kaldırılmasını amaçlar.
- 41:26Ders Programı
- İş Sağlığı Güvenliği Hizmetleri konusu hem sınav için hem de iş yaparken işe yarayacak konuların yer aldığı bir ders olarak sunulmaktadır.
- Programda iki saatlik dersler olacak ve yarın da aynı konuyla ilgili iki saatlik bir ders planlanmıştır.
- Yarın üç saatlik bir ders olacak, sonrasında diğer hocanın derse katılacağı ve bir gün ara verileceği belirtilmiştir.