Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan iş güvenliği ve işyeri hekimliği konulu kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitmen, ÖSYM sınavlarına hazırlık amacıyla öğrencilere önemli bilgiler aktarmaktadır.
- Video, işyeri güvenliği konularını çeşitli bölümlerde ele almaktadır: vardiyalı çalışma düzeni, mekanik titreşim ve gürültü riskleri, termal konfor, aydınlatma kriterleri, eğitim kurumları ve gürültü seviyelerine göre çalışma süreleri. Her bölümde yönetmelikler, ölçüm yöntemleri, sağlık üzerindeki etkiler ve risk değerlendirme faktörleri detaylı olarak açıklanmaktadır.
- Eğitmen, öğrencilere WhatsApp gruplarından gelen soruları yanıtlamakta ve sınavlarda çıkabilecek konuları vurgulamaktadır. Ayrıca, öğrencilerin takıldıkları sorular için WhatsApp üzerinden sorularını sorabileceklerini ve eğitmenin mümkün olduğunca hızlıca cevap vereceğini belirtmektedir. Video yaklaşık bir saat sürmüş ve eğitmen, yarın aynı konuları devam ettireceğini belirterek dersi sonlandırmıştır.
- 00:12Vardiyalı Çalışma Düzenlemesi
- Normal işyerlerinde vardiyalı çalışma düzenlemesi için en az üç vardiya olmalıdır.
- Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmetlerinde 24 saatlik zaman diliminde iki vardiya şeklinde çalışma düzenlenebilir.
- Postalar en fazla üç olmalıdır, ancak turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmetlerinde iki posta da olabilir.
- 01:24Alkol Titreşimi ve Tüm Vücut Titreşimi
- Alkol titreşimi ve tüm vücut titreşimi iki başlık altında ele alınır.
- Alkol titreşiminin tespitinde etsy testleri, palen testleri, pardu testi, jamal dinamometre testi, soğuk uyarma testi, termal estesiyometri testi ve vibrotakta ile testler kullanılır.
- Titreşimle ilgili maruziyet eylem ve maruziyet sınır değerleri sınavlarda en çok sorulan konulardan biridir.
- 03:25Titreşim Ölçümü ve Değerlendirme
- Titreşimde kişisel maruziyeti belirlerken sekiz saatlik bir ölçüm yapılması gerekir.
- El-kol titreşiminin ölçümünde her iki koldan ayrı ayrı ölçüm yapılır, ancak en yüksek değer elde edildiyse o el üzerinden değerlendirme yapılır.
- Ölçüm sonucunda her iki ele ilişkin sonuçlar raporda yer alır.
- 04:43Alkol Titreşimi Değerleri
- Alkol titreşimi, alkol sistemine aktarıldığında çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimdir.
- Hilti kullanımı, matkap kullanımı, döner testere kullanımı, yüksek basınçlı su hortumu tutmak veya çim biçme makinesi kullanmak titreşim nedeni olabilir.
- Alkol titreşimi için sekiz saatlik çalışma süresi için maruziyet sınır değeri 5 m/s², maruziyet eylem değeri ise 2,5 m/s² olarak verilmiştir.
- 08:13Tüm Vücut Titreşimi
- Tüm vücut titreşimi, vücudun tümüne aktarıldığında çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimdir.
- İş makinalarını kullanan kişilerde, traktör kullanan kişilerde, büyük yük taşıyan kamyon operatörlerinde ve titreşim yaratan makinaların platformlarında çalışan kişilerde tüm vücut titreşimine rastlanabilir.
- Tüm vücut titreşimi için maruziyet eylem değeri 0,5 m/s², maruziyet sınır değeri ise 1,4 m/s² olarak belirlenmiştir.
- 09:44Titreşim Risklerinin Değerlendirilmesi
- Maruziyet eylem değeri fizikte ivme kavramına (metre bölü saniye kare) karşılık gelir.
- Titreşimle ilgili riskler değerlendirilirken aralıklı titreşim veya tekrarlanan şoklara maruziyet, maruziyetin türü, düzeyi ve süresi, maruziyet sınır ve maruziyet eylem değerleri dikkate alınmalıdır.
- Gürültü risklerinin değerlendirilirken de benzer başlıklar incelenir.
- 11:48Mekanik Titreşim Risk Değerlendirmesi
- Mekanik titreşim ile çalışma ortamı ve diğer iş ekipmanları arasındaki etkileşimlerin çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı etkisi değerlendirilmelidir.
- İş ekipmanlarının mekanik titreşim düzeyi hakkında ilgili mevzuata uygun olarak imalatçılardan sağlanan bilgilere bakılmalıdır.
- Mekanik titreşime maruziyet düzeyini azaltacak şekilde tasarlanmış alternatif iş ekipmanlarının bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.
- 12:31Özel Çalışma Koşulları ve Etkileri
- Düşük sıcaklık gibi özel çalışma koşullarında mekanik titreşimin olumsuz etkileri daha da artmaktadır.
- Soğuk ve nemli bir ortamda çalışanlar, el-kol titreşiminin etkisinden daha fazla etkilenmektedir.
- Bu noktaya da riskler değerlendirilirken dikkat edilmelidir.
- 13:52Mekanik Titreşim Önlemleri
- Mekanik titreşimin azaltılmasına yardımcı olacak önlemler arasında zincirli mekanizmanın yerine kayış-kasnak mekanizması kullanmak, döner sistemleri balansa getirmek ve osilasyonu mümkün olduğunca kaçınmak bulunmaktadır.
- Mekanik titreşim kaynağını sönümleyici malzeme ile kaplamak da azaltıcı bir önlemdir.
- Devir sayısının insan vücudunun rezonans frekanslarıyla eşleşecek şekilde seçilmesi, titreşimi azaltmak için söz konusu değildir.
- 17:47Titreşim Maruziyet Değerleri
- El-kol titreşiminde maruziyet düzeyinin değerlendirilmesi sekiz saatlik bir referans döneme göre belirlenir.
- Bütün vücut titreşimi için sekiz saatlik çalışma süresince günlük maruziyet eylem değeri 0,5 metre/saniye²'dir.
- El-kol titreşimi için sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 2,5 metre/saniye²'dir.
- 18:53Deniz Taşımacılığı ve Titreşim
- Deniz taşımacılığında 1 Hz üzerindeki titreşimler değerlendirmeye alınmalıdır.
- El-kol titreşimi, el-kol sistemine aktarıldığında damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimdir.
- Yağ dokusu, el-kol titreşiminin etkilediği dokular arasında yer almaz.
- 20:30Titreşim Etkileri ve Ryd Fenomeni
- Alkol titreşiminin neden olduğu bir rahatsızlık olarak "beyaz el" veya "ölü el" (Ryd fenomeni) adı verilen rahatsızlık ortaya çıkabilir.
- İki Hz'dan daha düşük titreşimlere maruz kalınca araba tutması, araç tutması gibi etkiler yaratılır.
- İki ile yirmi Hz arasındaki titreşimler Ryd fenomenine neden olabilir.
- 21:55Maruziyet Değerleri ve Sınırlar
- Gürültü için en yüksek maruziyet eylem değeri 85 desibeldir.
- El-kol titreşim için sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri 2,5 metre/saniye²'dir.
- Maruziyet eylem değeri gürültü ve titreşim için maruziyet sınır değerinden daha küçüktür.
- 23:08Titreşim Risklerinin Kontrolü
- Çalışanların titreşimle ilgili risklerden korunmaları için, operatörün eline ulaşan titreşim vücudunda da hissedileceğinden, belirlenen günlük marj sınır değeri aşıldığında mutlaka önlem alınmalıdır.
- Ölçülen ivme değeri bir risk oluşturmadığı durumda önlem alınmadan çalışmaya devam edilebilir.
- 24:37Termal Konfor
- İş yerlerinde termal konforu değerlendirirken dikkate alınan temel faktörler: sıcaklık, nem ve hava akımı olup, bazı sektörlerde (demir çelik, tavlama, fırın) radyant ısı da dikkate alınmalıdır.
- Radyant ısıyı havalandırma veya klima sistemleri ile kontrol edemeyiz çünkü ortamı ısıtmaz, bu nedenle radyant ısı kaynağıyla kişi arasında radyasyon siperi kullanmak veya ışıma özelliği zayıf malzemelerle kaplamak gerekir.
- Termal konfor, çalışanların sıcaklık, nem ve hava akımı gibi iklim koşulları açısından bedensel ve zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde bulunmalarıdır.
- 27:22Efektif Sıcaklık ve Ölçüm Cihazları
- Efektif sıcaklık, kuru termometre ile ölçülen sıcaklık yerine sıcaklık, nem ve hava akımı faktörleri üzerinden hesaplanan eşdeğer sıcaklıktır.
- Hava akım hızı ölçümünde anomometre, radyant ısının ölçümünde glob termometre, bağıl nemin ölçümünde psikrometre, nisbi nemin ölçümünde higrometre kullanılır.
- Bağıl nem, havadaki nem miktarının o havanın alabileceği maksimum nem miktarına oranıdır.
- 31:58Aydınlatma
- İşyeri bina eklentilerinde alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemlerine ilişkin yönetmelikte aydınlatma ile ilgili genel kurallar belirlenmiştir.
- Aydınlatmada genel prensip, mümkün olduğunca doğal aydınlatmadan faydalanmaktır.
- İş yerlerinde taban alanının onda biri kadar gün ışığı almayı sağlayacak pencerelerin olması gerekmektedir.
- 34:41Eğitim Kurumları ile İlgili Mevzuat
- Eğitim kurumlarında sınıflarda en az sınıfın taban alanının onda biri kadar gün ışığı alacak pencerelerin olması gerekiyor.
- Eğitim kurumları, İş Sağlığı Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen kurumlardır.
- Eğitim kurumunu açabilmek için yönetmeliklerde belirtilen şartları sağlamak gerekiyor.
- 35:46Eğitim Kurumları Açabilenler
- Üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, Türk Ticaret Kanunu'na göre faaliyet gösteren şirketler eğitim kurumu açabilir.
- Eğitim kurumları iş güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli eğitimi verebilir.
- Sadece iş güvenliği uzmanlığı eğitimi verecekler için iki tam zamanlı eğitici, sadece işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli eğitimi verecekler için iki tam zamanlı eğitici, her ikisini birlikte verecekler için en az dört tam zamanlı eğitici gerekiyor.
- 37:39Eğitim Kurumlarının Mekansal Şartları
- Eğitim kurumlarında sorumlu müdür odası, eğitici odası, dinlenme alanı ve sınıf sayısı kadar kadın-erkek tuvaletlerinin olması gerekiyor.
- Sınıflarda her katılımcı için on metreküplük hava hacmi ve taban alanının onda biri kadar pencerelerin olması gerekiyor.
- Sorumlu müdürünün görevleri arasında bakanlıkla ilgili işlemlerin gerçekleştirilmesi ve eğitimin planlanan programa uygun bir şekilde gerçekleşmesini sağlaması bulunuyor.
- 39:47OSGB'ler ve Eğitim Kurumları
- Kamu kurum ve kuruluşları, organize sanayi bölgeleri ve Türk Ticaret Kanunu'na göre faaliyet gösteren şirketler OSGB açabilir.
- Toplum sağlığı merkezleri, Sağlık Bakanlığı'na bağlı olarak bakanlıktan yetki almak koşuluyla OSGB olarak hizmet verebilir.
- Sorumlu müdürün odası 12 metrekare olmalı ve eğitici odası sınıf sayısına göre değişen bir alan gerektiriyor.
- 40:49Aydınlatma Ölçü Birimleri
- Aydınlatma ile ilgili ölçü birimleri arasında parlaklık, ışık şiddeti, ışık akısı (lumen), step ve lüks bulunuyor.
- Aydınlatma şiddetini lüks metre ile ölçeriz ve birimi lükstür.
- İyi bir işyeri aydınlatılmasında yeterli şiddetli, tekdüze, iyi yayılmış, gölge vermemeli ve göz kamaştırmaması gerekiyor.
- 43:59Filiker ve Stroskobik Etki
- Alternatif akım kaynağına çalışan elektrikli ışık kaynakları yayılan ışık oranında titreşimler oluşturur ve bu titreşimler görünür hale geldiğinde filiker olarak isimlendirilir.
- İnsan gözü 50 Hz'e kadar olan titreşimleri fark edebilir, uzun süreli titreşimler gözü yorabilir ve baş ağrısına neden olabilir.
- Stroskobik etki, aynı frekansta çalışan döner makinalarının duruyormuş gibi, daha yüksek frekansta çalışan döner makinelerini ters yönde döndürüyormuş gibi algılanmasına neden olabilir ve özellikle kesici aksam bulunan hareketli makinaların kullanıldığı işlerde ciddi kazalara neden olabilir.
- 45:56İşyerinde Termal Konfor ve Aydınlatma
- İşyerinde termal konfor değerlendirilirken üç faktör dikkate alınmalıdır.
- Uygun olmayan ışık ve aydınlatma iş sağlığı güvenliği açısından fiziksel risk etmen olarak değerlendirilmektedir.
- Aydınlatma amaçlı ışık kaynakları çalışma alanında gölge oluşturmayacak konumda olmalı, gözü yormayacak aydınlatma sağlamalıdır.
- 46:51Aydınlatma Önerileri
- LED lambalar çok güçlü olduğu için yerleştirilme noktasına dikkat edilmelidir, gözün üzerine doğrudan yerleştirilmemelidir.
- Benzin istasyonlarında yola doğru verilen güçlü ışıklar trafikte giden araçları etkileyebilir.
- 47:41Gürültü ve Sağlık Gözetimi
- İşe girişte audiometric testler alınması gerekmektedir.
- İşitme kaybına uğramış kişilerin gürültülü işlerde çalıştırılmaması gerekmektedir.
- İşyeri hekiminin belirlediği periyotlarla odyometrik testlerin yaptırılması gerekmektedir.
- 48:32Gürültüye Maruz Kalmış Çalışanlar
- 80 desibelin üzerinde gürültüye maruz kalan kişiler için odyometri testlerin yaptırılması gerekmektedir.
- Gürültüye bağlı işitme kaybının tespit edilmesi halinde çalışan bilgilendirilmeli ve işvereni bildirilmelidir.
- Meslek hastalığının tespit edilmesi risk değerlendirmesi için bir gerekçedir.
- 49:50Risk Yönetimi
- İşyeri hekimi, meslek hastalığı tespit edildiğinde risk değerlendirmesini gözden geçirmeli ve alınan önlemleri yenilenmelidir.
- Riskleri önlemek ve azaltmak için çalışanın gürültüye maruz kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gerekir.
- Bir çalışanın meslek hastalığı tespit edilmesi durumunda, onunla birlikte çalışan diğer kişilerin de sağlık gözetimine tabi tutulması gerekir.
- 51:17Hava Hızı Ölçümü
- Hava akım hızının ölçülmesinde anemometre kullanılır.
- Hava akım hızının ölçülmesinde ayrıca pilot tipi, manometre düzeni, volometre ve duman tüpü de kullanılır.
- Dozimetre hava akım hızının ölçümünde kullanılan bir cihaz değildir.
- 52:23Sıcak Ortamda İşletme Tedbirleri
- Sıcak ortamda yapılan çalışmalarda ısı stresinden korunmak amacıyla su tüketiminin azaltılması, mola sürelerinin uzatılması ve çalışma hızının azaltılması tedbirleri alınabilir.
- 54:26Gürültü Kaynaklarının Toplanması
- İki gürültü kaynağı birlikte çalıştığında, aralarındaki fark 3 desibel veya daha az ise, toplam gürültü değeri 3 desibel eklenerek hesaplanır.
- Aradaki fark arttıkça eklenecek değer azalır, 16 desibel fark olduğunda eklenecek değer 0,1 desibel'e kadar düşer.
- 57:01Ses Baskını ve Çalışma Süreleri
- 85 desibel için 7,5 saatlik bir çalışma süresi tanımlanmıştır.
- Ses farkı 10-16 desibel olduğunda, daha yüksek ses baskın hale gelir ve diğerinin tek hükmü olmaz.
- 110 desibelde çalışma süresi için Türkiye mevzuatında tanımlama bulunmamakta, bu değer Avrupa Birliği İş Sağlığı Güvenliği Ajansı ve ILO tarafından belirlenmiştir.
- 58:38İletişim Bilgileri
- Konuşmacı, takıldıkları yerlerde soru sormalarını ve WhatsApp üzerinden iletişime geçmelerini önermektedir.
- Ders yoğunluğu olmayan günlerde hemen cevap verebileceğini, yoğunluk olsa bile akşamında cevap vereceğini belirtmektedir.