Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Shock Voice tarafından sunulan, internetin tarihini kronolojik olarak anlatan eğitici bir içeriktir. Tim Berners-Lee, Jarcooi Carinine gibi önemli teknoloji insanlarının katkıları detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Video, internetin 1950'lerde ARPANET projesi üzerinden gelişiminden başlayarak, 2000'li yıllara kadar uzanan bir tarihçesi sunmaktadır. İçerikte TCP/IP protokolü, DNS sistemi, World Wide Web, ilk web sayfası, ilk web kamerası, ilk fotoğraf, ilk arama motoru, SSL protokolü, Wi-Fi teknolojisi, Google arama motoru, dot-com balonu, Wikipedia, Myspace, Digg, iPhone, Bitcoin, sosyal medya platformları ve gelecekteki teknolojik gelişmeler (5G, nesnelerin interneti, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, yapay zeka) gibi önemli dönüm noktaları anlatılmaktadır.
- Video ayrıca AOL, IRC, The World gibi ilk ticari internet servis sağlayıcılarının ortaya çıkışı, SixDegrees, Wikipedia, Myspace, Digg gibi önemli internet platformlarının kuruluşları ve özellikleri, e-ticaret, mobil oyunlar ve abonelik tabanlı yayın hizmetleri hakkında bilgiler içermektedir.
- İnternetin Tanımı ve Önemi
- İnternet, milyarlarca insanın bulunduğu ve akıl almaz boyutlarda verinin yer aldığı devasa bir evrendir.
- İnternet, örümcek ağı gibi yüzlerce, binlerce noktayı birbirine bağlayan bir ağ sistemidir.
- İnternet hayatımızın önemli bir parçası olmasına rağmen, aslında 1950'lerde başlamıştır.
- 01:57Bilimsel Devrimler
- Günümüzde dört bilimsel devrimin yaşandığı bir dönemde yaşıyoruz: Kopernik devrimi, Darwin devrimi, Freud devrimi ve bilgi devrimi.
- Kopernik devrimi, 16. yüzyılda Nicolaus Copernicus ile dünya merkezli jeosentrik evren anlayışından güneş merkezli heliosentrik anlayışa geçişle gerçekleşti.
- Darwin devrimi, 24 Kasım 1859'da Charles Darwin tarafından yayınlanan "Türlerin Kökeni" çalışmasıyla gerçekleşti.
- Freud devrimi, Sigmund Freud'un yeni bir gözlemsel yöntem geliştirerek insanın iç yaşamı hakkında güvenilir verilerin toplanmasını mümkün kıldı.
- 03:36İnternetin Kökeni
- Bilgi devrimi büyük oranda internet sayesinde gerçekleşti.
- İnternetin kökenleri 1950'li yılların ABD'sine dayanıyor ve Soğuk Savaş doruk noktasındaydı.
- ABD, bir Sovyet nükleer saldırısından etkilenmeyecek bir iletişim sistemine ihtiyaç duyuyordu.
- O dönemde bilgisayarlar sadece askeri bilim adamları ve üniversite personeli tarafından kullanılan büyük ve pahalı makinelerdi.
- 05:18ARPANET Projesi
- İnterneti tek bir kişi icat etmedi, bir dizi bilim adamı ve mühendis ARPANET'i oluşturmak için araştırmalarını bir araya getirdi.
- 1969 yılında Pentagon'un İleri Araştırma Proje Ajansı (ARPANET), bilgisayarların uzak mesafeler arasında birbirleriyle iletişim kurabilmeleri için bir ağ oluşturmak amacıyla ARPANET adlı bir proje başlattı.
- ARPANET, paket anahtarlama adı verilen yeni bir ağ sistemi kullanarak bilgisayarların ağ üzerinden özel veri paketleri göndermesini mümkün kıldı.
- ARPANET ilk olarak California Üniversitesi, Stanford Araştırma Enstitüsü, Santa Barbara'daki California Üniversitesi ve Utah Üniversitesi'ni birbirine bağladı.
- 06:34E-posta ve Protokoller
- ARPANET'teki ilk mesaj 1969 yılında bir bilgisayardan diğerine gönderildi, ancak bu bildiğimiz e-postadan çok farklıydı.
- Amerikalı programcı Ray Thoms'ın 1971'de kullanıcıların adını hedef bilgisayardan bir etle ayırmayı ve mesajlara kullanıcı adı@bilgisayarın adı şeklinde hitap etmeyi önermesiyle e-posta formatı oluştu.
- Başlangıçta e-posta, üniversitelerin ve araştırma kurumlarının dahili ağları içinde iletişim kurmaları için kullanıldı, ancak 1990'larda bireylere ücretsiz e-posta hizmetleri sunan internet servis sağlayıcılarının yükselişiyle yaygın olarak benimsendi.
- 08:12TCP/IP ve DNS
- 1983 yılına kadar ARPANET bilgisayarları birbiriyle iletişim kurmak için NCP (Ağ Kontrol Protokolü) kullanıyordu, ancak NCP'nin sınırlamaları vardı.
- Geliştiriciler TCP/IP (İletişim Kontrol Protokolü) internet protokolünü yarattılar, bu daha esnekti ve farklı bilgisayar ağlarını birbirine bağlayarak daha iyi iletişim kurulmasını sağlıyordu.
- DNS (Alan Adı Sistemi), internet büyüdükçe tüm IP adreslerini hatırlamaya ve yönetmeye çalışmanın pratik olmamaya başladığı noktada devreye girdi.
- 09:46İnternetin Temelleri
- DNS, 1984 yılında insanlar tarafından okunabilen alan adlarını sayısal IP adreslerine çevirmek için oluşturuldu ve internet için bir adres defteri gibi çalışır.
- AOL (America Online), 1985 yılında kuruldu ve 1991 yılında AOL olarak yeniden markalaştırıldı; tüketici internetinin kapısını açan bir çevrimiçi hizmet sağlayıcısıydı.
- AOL, ev kullanıcılarının telefon hatlarını kullanarak bağlanmalarına olanak tanıyan çevirmeli internet erişimini sağlayarak interneti yaygın bir şekilde kullanılabilir hale getirdi.
- 10:56IRC ve Web'in Doğuşu
- 1988 yılında e-postaların yükselişe geçmesiyle birlikte canlı mesajlaşma ihtiyacı ortaya çıktı ve IRC (Internet Relay Chat) bunu karşıladı.
- IRC, insanların internet üzerinden birbirlerine doğrudan mesaj göndermelerini sağlayan gerçek zamanlı bir iletişim protokolü ve metin tabanlı bir sohbet sistemiydi.
- 1989 yılında Tim Berners Lee, CERN'de çalışan bir bilgisayar bilimcisi olarak, farklı bilgisayarlarda depolanan belgelerde gezinmek ve bağlantı kurmak için ağa bağlı bir hiper-metin sistemi oluşturmayı önerdi.
- 12:58İlk İnternet Servis Sağlayıcıları
- The World isimli bir sağlayıcı 1989 yılında müşterilerine hizmet vermeye başladığında kesinlikle ilkler arasındaydı.
- Joe Furr tarafından kurulan şirket, San Francisco Körfez bölgesindeki işletmeler ve ev kullanıcıları için internete doğrudan bağlantı sağlayarak işe başladı.
- The World, internet bağlantısını bir ücret karşılığında sundu ve ilk grafik web tarayıcılarından biri olan Web Explorer da dahil olmak üzere, World Wide Web'de gezinmek için kullanıcı dostu araçlar ve arayüzler sağladı.
- 14:07İnternetin Küreselleşmesi
- 1990'lardan 2009'a kadar internetin hızlı bir şekilde genişlemesinin başlıca nedeni, sadece bilimsel ve akademik camiaya değil, işletmelere ve en önemlisi ev kullanıcılarına da hizmet sunan çok sayıda internet servis sağlayıcısının varlığıydı.
- Bu da interneti bugün olduğu gibi küresel bir fenomen haline getirdi.
- Bu yirmi yıl pek çok ilke sahne oldu: internetteki ilk fotoğraf, ilk web sayfası, ilk web kamerası, ilk sosyal medya platformu, WiFi ve Google'ın icadı.
- 14:47İlk Arama Motorları
- 1990 yılında Montreal Kanada'dan Alan Emtage, ilk arama motoru olan Archie'yi geliştirdi.
- Archie, FTP sitelerindeki dosyaların bir indeksini oluşturdu ve periyodik olarak FTP sunucularını tarayarak dosya adları ve meta verilerden oluşan aranabilir veritabanları oluşturuyordu.
- Archie web sayfalarındaki içeriği arayamıyor ve yalnızca belirli dosya formatlarını indeksliyordu, ancak 1990'lı yıllarda web üzerindeki içeriği indekslemeye başlayan Goofer, Veronica ve Junghend gibi daha gelişmiş arama motorları için zemin hazırladı.
- 15:47İlk Web Sayfası ve Web Kamerası
- 1991 yılında Tim Berners Lee, öncü teknolojinin bir başka parçasını ilk web sayfasını yarattı; basit bir tasarıma sahipti ve düz metinlerden oluşuyordu.
- İlk web sayfası, WWW projesine genel bir bakış, hipermetnin bir açıklaması ve web sayfalarının nasıl oluşturulacağına dair talimatlar sunuyordu.
- 1991 yılında Stanford Frasure ve Paul Jar-Detsky liderliğindeki bir araştırma ekibi, Cambridge Üniversitesi'nin bilgisayar laboratuvarında ilk web kamerasını kurdu; buna "Coffee Podcam" (Cezve Kamerası) adını verdiler.
- 17:27İnternetin İlk Fotoğrafı ve Hükümetler
- 1992 yılında Tim Berners Lee, uzun yıllar boyunca ilk fotoğraf olarak kabul edilen bir fotoğraf paylaştı; bu, "Lens, Harable Centas" (Korkunç CERN Kızları) adlı parodi müzik grubunun üyeleri olan dört kadının fotoğrafıydı.
- 1993 yılında ABD Başkanı Bill Clinton, internetin büyümesini desteklemek, evrensel erişim sağlamak ve gizlilik, güvenlik ve fikri mülkiyet hakları gibi konuları ele almak için politikalar ve gerekli altyapıyı geliştirmeye yönelik bir girişim olan National Information Infrastructure'ı tanıttı.
- 1992 yılında Birleşmiş Milletler örgütleri ve toplum üyelerini bir araya getiren Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi düzenlendi ve aynı yıl kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş olan Internet Society kuruldu.
- 19:49İlk Güvenli Çevrimiçi İşlem
- İlk güvenli çevrimiçi işlem 1994 yılında Philadelphia'dan Phil Brandenburger tarafından gerçekleşti ve Netscape Navigator web tarayıcısını kullanarak Daniel Con tarafından kurulan Network.com'dan Sting'in "Ten Summoners Tells" albümünü satın aldı.
- Bu işlem, Netscape Communications Corporation tarafından geliştirilen SSL (Secure Sockets Layer) adlı güvenlik protokolü kullanılarak yapıldı ve kredi kartı bilgilerini şifreleyerek güvenli veri transferi sağladı.
- 1992 yılında Internet Shopping Network platformu kitaptan çiçeğe kadar çeşitli ürünlerin satışına başlamıştı, ancak Sting CD'si güvenli online alışverişte önemli bir kilometre taşını temsil ediyor.
- 21:00İlk Sosyal Medya Platformu
- 1996 yılında Andrew Wayneidge tarafından kurulan Sixteen Grease, özelleştirilebilir profiller, arkadaş listeleri, okul bağlantıları ve mesajlaşma gibi popüler özellikler sunan ilk sosyal medya platformu olarak kabul edilir.
- Sixteen Grease, Facebook gibi modern sosyal ağlara kıyasla nispeten küçük bir kullanıcı tabanına sahipti (yaklaşık bir milyon kullanıcı) ve kullanıcıların profilindeki kişisel bilgiler sınırlıydı.
- Sixteen Grease, çoğu internet kullanıcısının günlük olarak kullandığı günümüz sosyal medya platformlarının temelini attı.
- 22:06Wi-Fi Teknolojisi
- Wi-Fi (Wireless Fidelity), cihazların internete bağlanmasına ve herhangi bir kablo olmadan yerel alan ağı üzerinden kablosuz olarak iletişim kurulmasına olanak tanıyan bir teknolojidir.
- 1997 yılında NCR Corporation'da Wig Hairs liderliğindeki bir mühendis ve araştırmacı ekibi, ilk kablosuz yerel alan ağı standardı olan IEEE 802.11'i geliştirdi.
- 1999'da kurulan ve kar amacı gütmeyen Wi-Fi Alliance, IEEE 802.11 standartlarına uygun cihazları tanıtarak ve sertifikalandırarak Wi-Fi'ı genel halkın kullanımına sundu.
- 23:14Google Arama Motoru
- 1998 yılında Stanford Üniversitesi öğrencileri Larry Page ve Sergey Brin, web üzerindeki muazzam miktardaki bilgiyi analiz etmeyi ve düzenlemeyi amaçlayan bir araştırma projesi üzerinde işbirliği yaptılar.
- Page'in "PageRank" adı verilen ve sayfalar arasındaki bağlantıları analiz ederek web sayfalarını alaka düzeylerine ve önemlerine göre sıralayan bir algoritma geliştirmesi onların çığır açan buluşu oldu.
- 1997 yılında Page ve Brin, web'de bulunan muazzam miktardaki bilgiyi temsil etmek üzere "Google" kelimesine atıfta bulunarak google.com alan adını tescil ettirdiler ve bir yıl sonra Menlo Park, Kaliforniya'da Google adında özel bir şirket kurdular.
- 24:33Dot-Com Balonu
- 2000'li yıllar, internetin ilk sosyal ağlarının ve kullanıcı güdümlü içerik yaratımının popüler olduğu bir dönemdi ve bu da 2000'li yılların başlarında patlayana kadar dot-com balonunu şişirdi.
- 1990'ların sonunda internetin potansiyelini gören risk sermayedarları ve özel yatırımcılar abartılı internet endüstrisine para aktarmaya başladı ve dot-com şirketlerinin hisse senedi fiyatları hızla yükseldi.
- Aşırı değerlenme, dot-com balonunun patlamasının en önemli nedenleri arasındaydı ve sonunda internet şirketleri toplandı ve iş temellerine geri dönerek daha ölçülü ve sürdürülebilir bir büyüme sağladı.
- 25:57Wikipedia
- En yaygın kullanılan çevrimiçi ansiklopedilerden biri olan Wikipedia, 2001 yılında Jimmy Wallace ve Larry Sanger tarafından başlatıldı.
- Wikipedia, kullanıcıların basit bir metin kodlama sistemi kullanarak içerik eklemesine, düzenlemesine ve değiştirmesine olanak tanıyor ve internet erişimi olan herkes yeni maddeler düzenleyerek ya da yazarak katkıda bulunabilir.
- Wikipedia, üçyüzden fazla dilde çok çeşitli konuları kapsayan milyonlarca makale içeriyor ve bu da onu insanlık tarihinin en büyük bilgi havuzlarından biri haline getiriyor.
- 27:06Myspace
- Myspace, 2003 yılında Tom Anderson ve Christie Wolf tarafından başlatılan öncü sosyal ağ platformuydu ve kullanıcıları kişiselleştirilmiş profiller oluşturabiliyor, arkadaşlarıyla bağlantı kurabiliyor ve fotoğraf ve müzik paylaşabiliyordu.
- Myspace'in ayırt edici özelliklerinden biri, kullanıcılarına HTML ve CSS kodlama yoluyla profillerini özelleştirme imkanı vermesiydi ve bu sayede kullanıcılar benzersiz ve etkileyici çevrimiçi kimlikler yaratabiliyordu.
- Myspace, bağımsız ve yeni sanatçılara müziklerini paylaşabilecekleri ve görünürlük kazanabilecekleri bir platform sağlayarak müzik endüstrisinde de önemli bir rol oynadı ve 2006 yılında ABD'de en çok ziyaret edilen site olarak Google'ı bile geride bıraktı.
- 28:46Digg
- Digg, kullanıcıların haber değeri taşıyan içerikleri paylaşmasına olanak tanıyan bir sosyal haber toplama web sitesiydi ve 2004 yılında Kevin Rose Owen, Brian Ron Gradetsky ve Jay Erolson tarafından başlatıldı.
- Digg, kullanıcıların haber makalelerine, blog yazılarına, resimlere ve videolara bağlantı göndermelerini sağlayarak içerik keşfine yeni bir yaklaşım sundu ve topluluğun seçtiği içerik modeline "crowd surfing" adı verildi.
- Digg, 2008 yılında internette en çok ziyaret edilen web sitesi oldu ancak 2010'da web sitesini yeniden tasarlayarak ve kullanıcıların tepkisine yol açan algoritmik bir içerik sıralama sistemi getirerek kendi düşüşünü başlattı.
- 29:59iPhone
- 2007 yılında piyasaya sürülen iPhone, cep telefonu endüstrisinin ve mobil web'in manzarasını değiştirdi.
- 30:06iPhone ve Mobil İnternet
- iPhone, kullanıcı dostu çoklu dokunmatik arayüz sunarak dokunmatik ekranlı akıllı telefonları popüler hale getirdi ve rakipleri benzer cihazlar geliştirmeye teşvik etti.
- Safari web tarayıcısı, kullanıcıların mobil cihazlardan internete erişmelerine olanak tanıyarak, sınırlı ve hantal gezinme deneyimini masaüstü benzeri bir deneyime dönüştürdü.
- HTML, CSS3 ve JavaScript gibi mobil web teknolojileri, daha sonra sofistike ve etkileşimli mobil web deneyimlerinin geliştirilmesini sağladı.
- 31:06Bitcoin ve Blokzincir Teknolojisi
- 2008 yılında Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir programcı veya programcılar grubu, Bitcoin'in konseptini ve teknik çerçevesini özetleyen bir whitepaper yayınlayarak dünyaya tanıttı.
- Bitcoin, finans kurumları veya hükümetler gibi merkezi otoritelerin kontrolü dışında çalışan, blokzincir adı verilen merkezi olmayan bir defteri tanıtan bir kripto para birimidir.
- Bitcoin'in başarısı, finansal ve teknolojik manzarayı dönüştürdü ve yüzlerce alternatif kripto para biriminin geliştirilmesine ilham verdi.
- 32:25ICN ve İnternet Adres Sistemi
- ICN (Internet Tahsilli Sayılar ve İsimler Kurumu), internetin adres sistemini yöneten bir kuruluş olup, her internet sitesinin IP adresini düzenler.
- ICN 2009'da internet adreslerini daha çeşitli hale getirerek özel alan adı uzantıları oluşturulmasına izin verdi.
- Bu değişiklikler internete erişimi kolaylaştırdı, farklı dillerde yazılmış adreslerin kullanımını sağladı ve interneti daha güvenli hale getirdi.
- 33:29Sosyal Medya Platformlarının Gelişimi
- 2010-2019 yılları arasında sosyal medya platformları gelişti ve kullanıcı tabanlarını genişletti.
- Facebook, sosyal medya ortamlarına hakim oldu ve Instagram ve WhatsApp'ı satın aldı.
- Twitter, 280 karakterlik tweetlerindeki güncellemeler, haberler ve tartışmalarla milyonlarca kullanıcının ilgisini çekti.
- 34:47Mobil Uygulamalar ve E-ticaret
- Akıllı telefonların yaygınlaşması, mobil internetin gelişmesine büyük ölçüde katkıda bulundu ve Apple AppStore ile Google Play gibi uygulama mağazaları katlanarak büyüdü.
- Candy Crush, Angry Birds, Pokemon Go gibi mobil oyunlar viral oldu.
- Amazon, eBay ve Alibaba gibi e-ticaret platformları kullanım ve gelirlerini artırırken, Netflix, Hulu, Amazon Prime Video ve Disney Plus gibi abonelik tabanlı yayın hizmetleri geleneksel televizyon endüstrisini altüst etti.
- 35:56Gelecekteki İnternet
- İnternet hızındaki artış ve 5G'nin geniş çapta benimsenmesi ile birlikte küresel bağlanabilirliğin artması kaçınılmazdır.
- Nesnelerin internetinin genişleyerek daha fazla cihazı birbirine bağlayacağı ve akıllı araçlar, evler, şehirler ve endüstrileri mümkün kılacağı kuvvetle muhtemeldir.
- Eğlence ve iş süreçlerimizin sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojilerinin çalışma, içerik tüketme ve çevrimiçi etkileşim biçimlerimizi dönüştürmesi ile değişmesi bekleniyor.