Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, insanlığın tarihini ve gelişimini uzaydan bakış açısıyla anlatan bir belgesel formatındadır. Thomas Edison, James Watt, Edwin Drake, Kristof Kolomb ve McLean gibi önemli tarihi şahsiyetlerin icatları ve keşifleri ele alınmaktadır.
- Video, insanlığın tarihini üç ana dönüm noktasına ayırarak anlatmaktadır: M.Ö. 10.000'de başlayan çiftçilik, 1765'te James Watt'ın buharlı motor icadı ve 2011'de NASA'nın Suomi uydusuyla çekilen elektrik şebekeleri görüntülerini gösteren modern teknolojik gelişmeler. Ayrıca elektrik şebekesinin gelişimi, kömür ve petrol kaynaklarının önemi, küresel ticaretin tarihsel gelişimi ve nakliye konteynerlerinin küresel ticaret üzerindeki etkisi detaylı olarak anlatılmaktadır.
- Video, insanlığın uzaydan bakıldığında nasıl bir etki yarattığını görsel örneklerle desteklemekte ve günümüzde her yıl 120 milyondan fazla konteyner taşıyan binlerce gemi ile 4 trilyon dolarlık bir ağ haline gelen küresel ticaret sistemi hakkında bilgiler vermektedir.
- 00:02İnsanlık Uzaydan Görünüşü
- İnsanlık, binlerce yıl süren yeniliklerle karmaşık bir iletişim ağı örmüş ve bizi birbirimize bağlayan görünmez bağları ilk kez görüntüleyebiliyoruz.
- Bu video, pratik zekamızın modern dünyayı şekillendirmesinin hikayesini ve geleceğimizi güvence altına almak için zekamızı nasıl kullanacağımızın hikayesini anlatıyor.
- 01:04Çiftçilikin Doğuşu
- İnsanlık yolculuğu, beş milyondan az insanın dünyayı mesken edindiği bir dönemde başlıyor ve Akdeniz'in doğusunda milattan önce onbin yılı bereketli hilal, en önemli küresel şebekelerden birini doğuran çığır açıcı bir yeniliğe ev sahipliği yapan bölge.
- Atalarımız ilk kez bu bereketli topraklara tohum ekti ve bu önemsiz gibi görünen şey, insanlığı sonsuza dek değiştirdi.
- Tohum ekiminin insanlık tarihinde çok önemli bir yeri var çünkü bu apayrı bir beslenme biçimi ve tarihimizin büyük bir kısmı boyunca avcılık-toplayıcılık yaptık, artık çiftçiliğe adım atıyorduk.
- 02:15Çiftçilikin Küresel Yayılması
- Çiftçilik yalnızca Ortadoğu'ya özgü değildi, dünyanın farklı bölgelerindeki diğer bağımsız kabileler de ekin hasadına başlamıştır.
- Meksika'daki Olmekler dokuzbin yıl önce mısır etti, Peru'daki And Dağlarında ilk patatesler topraktan toplandı, ilk pirinç yedibin yıl önce Çin'deki İnci Nehri Vadisi'ne ekildi ve MÖ 3000 yılında ise buğday Avrupa'ya yayılmıştı.
- Tarım hala en büyük faaliyetimiz olarak yerini korur ve dünyamızın yüzde on'luk yüzeyini ekinlerimizi yetiştirmek için kullanıyoruz, bu oranın iki katından fazlası ise besi hayvanlarımızı yetiştirmek için kullandığımız alan.
- 04:00Çiftçilikin Toplumsal Etkileri
- Çiftçilik bize gıda sağlamaktan fazlasına yol açtı, insan davranışını da kökten değiştirmiş oldu.
- Çiftçilik ilk kez sürekli yiyecek derdinde olmaktansa, zamanımızın bir kısmını diğer arayışlara aktarmamıza olanak sağladı ve yerleşik hayata geçebileceğimiz anlamına geliyordu.
- Yerleşik hayata geçişle bir diğer insani özelliğimizi güçlendirebildik, işbirliği yapma özelliğimizi birlikte çalışarak yeni fikirleri ve becerileri paylaşabiliyorduk.
- 05:13İlk Uygarlıklar ve Şehirler
- Bu süreç sayesinde tarım üzerinden karmaşık ve kendi kendine yeten medeniyetler, yeni keşfettiğimiz ilk uygarlıklarımızı oluşturdu.
- Çiftçilik sayesinde ilk şehirlerimizi kurduk, Erhan, Erbil ve Bios gibi şehirlerin en eskisi onbir bin yıllık bir geçmişe sahip.
- Bu şehirler modern dünyamızın kökleri ve tohum ekmek gibi basit bir eylem, tür olarak var olma biçimimizi değiştirdi, toplu halde yerleşmemize olanak sağladı.
- 06:28Modern Şehirlerin Büyümesi
- Modern şehirlerimizin ne kadar geniş alana yayıldığını uzaydan görmek mümkün, bazı şehirler devasa metropollere dönüştü ve bu şehirlerde elli milyondan çok insan bir arada yaşıyor.
- Dünyanın yörüngesi etrafında doksan dakikada dönüyoruz ve bu sürede insanlığın yarattığı etkiyi dört bir yanda görebiliyoruz.
- Dünya çapındaki şehirlerden beşyüz'ünden çoğunun bir milyondan fazla nüfusu var ve modern şehirlerimizdeki büyümenin yalnızca ikiyüzelli yıl önce başlamış olması şaşırtıcı.
- 08:44Sanayi Devrimi
- 1765 yılında İskoçyalı mühendis James Watt, ilkel bir icat olan buharlı motoru çok daha etkin bir hale getirdi ve buharın şaşırtıcı potansiyelini ortaya çıkarmış oldu.
- İnsanlık tarihinde çok önemli üç sıçrayışa tanıklık ettik: ateşin bulunması ve kontrol edilmesi, çiftçiliğe geçişimiz ve buhar işleyerek güç üretimine geçmeyi bulmamız.
- Bir kömür madenindeki tek bir su buharı pompası bir anda beşyüz atın yerine geçebilmişti ve artık yalnızca ellerimizle değil, makinelerle de üretim yapabilecektik.
- 10:36Manchester'ın Dönüşümü
- Buharın gücü o bin yılda insan davranışının en büyük değişimine yol açmıştı ve bundan en çok etkilenen yer İngiltere'deki Manchester olmuştu.
- James Watt sayesinde bu durağan kasaba buharın gücüyle kısa sürede canlanmıştı ve on binlerce insan yeni kurulan fabrikalarda iş bulmak için kasabaya akın etti.
- Yalnızca elli yıl içinde Manchester'ın nüfusu yirmi binden yüzaltmış bine çıktı ve böylece dünyanın ilk sanayi şehri Manchester oldu.
- 11:29Kentleşme Çağının Başlangıcı
- Şehirlerin arzu ettikleri kadar büyüyebilmesi inanılmaz, demiryolları yiyecek getirebilir, kömür getirebilir, insanları getirebilir ve şehirler bu sayede devasa metropollere dönüşebilir.
- Sanayi devrimi insanları daha önce hiç olmadığı kadar birleştirdi, yalnızca birkaç yılda milyonlarca insanın şehirlere akın etmesiyle, dünya çapında şehirlerin nüfusu insanlık tarihinde ilk kez bu derece artış gösterdi.
- 1800'lü yıllara baktığımızda küresel nüfusun yüzde üç'ünün şehirlerde yaşadığını görüyoruz, sonra buhar gücü geliyor, demiryolları yapılıyor ve sanayi devrimiyle bir anda bu oran tavan yapıyor.
- 13:12Kentleşme Çağının Devamı
- Bu da kentleşme çağını beraberinde getiriyor ve şu anda her hafta şehirlere taşınan insan sayısı birvirgülyirmi milyon.
- 2006 yılında insanlık tarihinde çok önemli bir şey oldu: bu tarih, kent nüfusunun kırsal alan nüfusunu aştığı ilk yıl.
- Sanayi devrimi gerçek bir kent toplumu olmamıza neden oldu.
- 14:20Elektrik Ağları
- Teknolojimizin yerküreyi sardığı bir dünya inşa ettik, milyarlarca insanı bir araya getirecek şekilde.
- 28 Ekim 2011'de Vandomberg Hava Kuvvetleri Üssü'nden fırlatılan NASA'nın Suomi uydusu, daha önceki uydulardan yüzlerce kat daha hassas bir elektronik göze sahiptir ve elektrik ağlarıyla kaplı dünyamızın birbiriyle olan bağlarını da ortaya çıkarır.
- Suomi'nin 312 yörüngede çektiği binlerce görselin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş kara mermer görüntüsü, gezegenimize ait bir görüntü ve neredeyse açtığımız bütün ışıkları gözler önüne seriyor.
- 17:09Elektrik Şebekesi
- 31 Aralık 1879'da Thomas Edison, bambu ve karbondan flaman içeren, binlerce saatlik ömürlü parlak bir ampul geliştirmiştir.
- Edison, Manhattan'ın güneyinde dünyanın ilk elektrik şebekesini kurmuş, yüzlerce ampule enerji taşımak için elektrik kabloları ile küçük bir şebeke oluşturmuştur.
- Günümüzde elektrik şebekesi, Avustralya'da 47 bin kilometre, Hindistan'da iki katı, Rusya'da 117 bin kilometre, Avrupa'da 298 bin kilometre uzunluğunda olup, küresel anlamda 5,5 milyardan fazla insana enerji sağlıyor.
- 20:38Elektrik ve Modern Toplum
- Elektrik şebekesi, insanlığın inşa edip dünyanın dört bir yanına yaydığı en karmaşık sistemlerden biri olup, elektrik modern topluma hayat veriyor.
- Elektriğe ancak onu kaybedince minnet duyuyoruz; elektriksiz kalınca modern dünyadaki yaşamımız için elektriğin ne kadar önemli olduğunu fark ediyoruz.
- Modern dünyamızı aydınlık tutmamız, elde etmek uğruna dünyanın bir ucuna gittiğimiz iki maddeye bağlı: kömür ve petrol.
- 22:16Kömür
- Wyoming'deki Cordero Oho, Amerika'nın en büyük madenlerinden biri olup, yeraltına açılan 1,5 kilometre eninde devasa bir delikte kömür çıkarılıyor.
- Kömür, elektrik şebekelerimizi çalıştırmada kullandığımız en büyük yakıt kaynaklarından biri olup, Endonezya, Japonya'ya; Avustralya, Çin'e; Avrupa, Rusya'dan kömür alıyor.
- Küresel olarak her gün kullandığımız elektrik, Amerika'daki ortalama bir evin ihtiyacını 5 milyon yıl boyunca karşılayabilir ve bu talebi karşılamak için 2300'den fazla kömürlü enerji santrali elektriğimizin %41'ini üretiyor.
- 25:39Petrol
- 27 Ağustos 1859'da Edwin Drake, sondaj sayesinde petrolün potansiyelini arttırmaya kararlıydı ve yaklaşık 21 metre derine inerek petrol fışkırttı.
- Günümüzde dünya çapında 3500 petrol kulesi saat başı 4 milyon varil siyah altın çıkarıyor ve sadece 150 yıl içinde yer altından neredeyse 1 trilyon varil petrol çıkardı.
- Petrol, uçaklarımızın, otomobillerimizin ve gemilerimizin hiç durmadan dünyayı arşınlamasını sağlayan şey olup, günlük hayatımızda karşımıza çıkan her ürün bir şekilde petrolle bağlantılı.
- 29:14Ticaret
- Ticaret, dünyanın dört bir yanını saran karmaşık bir şebeke olsa da basit küplerle dünyaya gelmiş, metal bir kutu kadar basit bir şeyin hayatlarımızı değiştirmesinin hikayesi bu.
- Ticaretin modern dünyadaki kökleri bin yıl öncesine, Orta Çin'e dayanıyor ve Hun Hanedanlığı yüzlerce yılın sonunda 10.000 kilometreden uzun bir ticaret ağı oluşturdu.
- 1400'lü yılların ortasına gelindiğinde Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu arasındaki savaş ipek yolunu erişilmez kıldı, bu yüzden uzak doğuya giden alternatif bir rotaya ihtiyaç duyuldu.
- 32:36Keşif Çağının Başlangıcı
- 3 Ağustos 1492'de Kristof Kolomb, uzak doğu'ya açılan bir geçit bulacağını düşünerek Atlantik Okyanusu'nda batıya açılır ve karşısına Amerika çıkar.
- Yeni dünyayı bulmak, dünya çapında uluslararası geniş bir ticaret ağına açılan altın keşif çağının ilk kıvılcımlarını saçar.
- Keşif çağı, Avrupalıların dünyanın diğer kısımlarının hiç söz edilmemiş zenginliklerle dolu olduğunu fark etmesini sağladı ve bu yolculukların etkisi şehirlerde de hissedilmeye başlamıştı.
- 35:32Konteyner Nakliyatının Doğuşu
- McLean'den önce nakliyat gemilerini yüklemek ve boşaltmak vakit alıcı ve pahalıydı.
- Tahıl vinçlerle kaldırılıp yüzlerce küfeci tarafından her boşluğa mal yükleniyordu.
- McLean'in fikri, nakliye konteynırlarını kullanıma sokarak bu işleyişi standart hale getirmekti.
- 35:58Konteyner Nakliyatının Avantajları
- Konteynerler sayesinde dünyanın her yerinde değişmeyen boyutlarda bir işlem ünitesine sahip olduk.
- Standart boyda her yere sığabilen konteynerler, yükleme maliyetini ton başına yaklaşık altı dolardan onaltı sente indirdi.
- Verimliliğin artması uluslararası ticareti çok daha ucuz kıldı.
- 36:47Küresel Konteyner Nakliyat Ağı
- Bugün uluslararası ticaret, her yıl yüzyirmi milyondan çok konteyner taşıyan binlerce gemi ile dört trilyon dolarlık bir ağ haline geldi.
- Uzaydaki pek çok küresel yer bildirim uydusu bu devasa filonun hareketini takip ediyor.
- Binlerce nakliye rotası okyanusları sarıyor ve dörtbinbeşyüz'den çok konteyner limanı arasında mekik dokuyan bu gemiler küresel bir ağ oluşturuyor.