Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ile 40 yıllık meslek hayatı olan inşaat mühendisi Uğur Oflaz arasında geçen röportaj formatında bir sohbettir. Uğur Oflaz, 1980 mezunu olup 1995 yılında Afyon Dinar depremi sonrası güçlendirme mühendisliğine adım atmış ve çeşitli üniversitelerde farklı güçlendirme yöntemlerini karşılaştırmış bir uzmandır.
- Röportajda bina güçlendirme teknikleri, deprem mühendisliği ve sıvılaşma riski olan zeminlerde uygulanan çözümler detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacı, Afyon'daki 600'den fazla betonarme ve 300-400 yığma binanın güçlendirme sürecini, İzmir'deki Manav Kuyu'daki bir binanın güçlendirme örneğini ve İstanbul'daki yıkılma durumu olan binaların güçlendirilmesi konusundaki bürokratik engelleri anlatmaktadır.
- Videoda ayrıca üç boyutlu modelleme programları kullanarak binaların deprem performansını analiz etme yöntemleri, betonarme ve yığma binaların güçlendirme teknikleri, temel kalınlığı, radye kalınlığı ve dükkan katlarının depremdeki davranışları gibi teknik konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, güçlendirme maliyetinin yıkıp yeniden yapma maliyetinden daha düşük olduğunu ve her türlü binanın usulüyle güçlendirilebileceğini vurgulamaktadır.
- Uğur Oflaz'ın Tanıtımı
- Konuşmacı, inşaat mühendisi Uğur Oflaz'ı tanıtıyor ve onun inşaat mühendisi camiasında önemli bir isim olduğunu belirtiyor.
- Uğur Oflaz, sosyal medya aktif olmadığı dönemde internet siteleri ve inşaat forumlarında teknik bilgiler paylaşan, özellikle güçlendirme alanında uzman bir isimdi.
- Konuşmacı, Uğur Oflaz'ın yazılarını birleştirerek büyük bir arşiv oluşturduğunu ve bunu kitap gibi okuduğunu paylaşıyor.
- 01:17Uğur Oflaz'ın Mesleki Geçmişi
- Uğur Oflaz, 1980 yılında mezun olmuş ve meslekte 40 yıl boyunca sadece serbest çalışmış, sahip mühendislik yapmıştır.
- 1995 yılında Afyon Dinar'da yaşanan deprem, onun için dönüm noktası olmuştur.
- Deprem sonrası, Türkiye'de orta asa güçlendirme konusu henüz bilinmeyen bir konu iken, Uğur Oflaz bu alanda çalışmaya başlamıştır.
- 02:24Deprem Sonrası Güçlendirme Çalışmaları
- Uğur Oflaz, deprem sonrası 600'den fazla betonarme binayı güçlendirmiş ve bir yıl sonra 300-400 yığma binayı da güçlendirmiştir.
- Güçlendirme çalışmaları İTÜ, ODTÜ ve Boğaziçi üniversitelerinin müşavirliğinde yapılmış, her üç üniversitenin de farklı yöntemleri vardı.
- Uğur Oflaz, deprem sonrası Kızılay çadırı içinde duramadığı için otelde projeleri inceleyerek güçlendirmeye başlamıştır.
- 04:19Güçlendirme Yöntemleri ve Zorluklar
- ODTÜ ve Boğaziçi üniversitelerinin yöntemleri farklıydı; ODTÜ başlık kovanı yerine perdelerin başına gizli kolon şeklinde, Boğaziçi ise eksantrik perde yöntemi kullanıyordu.
- Boğaziçi'nin yönteminde duvarı yıkmadan duvara paralel eksantrik perde yapılıyordu ve ankrajlar çerçevenin dışından yapılıyordu.
- Güçlendirme çalışmalarında toz antrej deliği temizleme teknikleri gelişmiş, önce elektrik boruları, sonra bisiklet pompası ve sonunda büyük kompresörler kullanılmıştır.
- 06:17İzmir Depreminden Sonraki Teşekkür Mesajları
- Uğur Oflaz, İzmir depreminden sonra gelen teşekkür mesajlarını paylaşıyor.
- Bornova'da bina güçlendirmesi yapmış olan Uğur Oflaz'a, o evlerin sahipleri şimdi teşekkür mesajları atıyor.
- 06:47Güçlendirme Önemi
- Sapasağlam duran binalar, güçlendirme meselesinin önemini gösteren önemli durumlardan biridir.
- Adapazarı Sakarya Vilayet Konağı, 1967 depreminde merdiven kenarına iki perde konularak güçlendirilmiş ve 1999 depreminde ayakta kalmıştır.
- Ruhsatlı ve iskanlı güçlendirme, her türlü kaydı küreye olan bir işlemdir.
- 08:05Sıvılaşma Riski ve Çözümü
- 2003'te yapılan zemin etüdünde sıvılaşma riski tespit edilmiştir.
- Sıvılaşma, zeminde su ve alüvyon zeminin bir araya gelmesiyle oluşur ve deprem esnasında su yüzeye çıkarak bina suyun üzerinde durur.
- Sıvılaşma riski olan zeminlerde en ideal çözüm taş kolon kullanmaktır.
- 09:56Taş Kolon Tekniği
- Taş kolon tekniğinde, sağlam zemin bulunup 20-30 santim çapında kazıklar burgulanarak çamur çıkarılır.
- Kazıklar ters çalıştırılarak taştan kolonlar oluşturulur ve bu kolonlar zemine dağılır.
- Radyo temelde 20 santim çapındaki taş kolonlar açık bırakılır, böylece deprem esnasında sıvılaşma olduğunda su bu kolonlar arasından dışarı çıkarak binayı suyun üzerinden kurtarır.
- 12:38Güçlendirme ve Yıkma Karşılaştırması
- Güçlendirme her zaman avantajlıdır, ancak yıkıp yapmanın yeni yapmanın maliyetinin %30-40'ını geçerse güçlendirme tercih edilmelidir.
- Tarihi önemi olan, iyi mimarisi olan veya yıkmanın mümkün olmadığı yapılar için yıkmak yerine güçlendirme tercih edilmelidir.
- Güçlendirilmeyecek bir bina yoktur, her türlü bina usulüyle projelendirilerek güçlendirilebilir ve hiçbir depremde hasar almaz.
- 15:10İstanbul'daki Yıkılma Durumu ve Güçlendirme Seferberliği
- İstanbul bölgesinde yıkılma durumu olan binaların hepsini yıkıp yeniden yapmak mümkün değil, bu nedenle güçlendirme seferberliği gerekiyor.
- Türkiye'de en azından yıkılmayacak standarda binalar çıkartacak bir güçlendirme seferberliği yapılması ve bankaların uygun krediler vermesi öneriliyor.
- Bayk belgesi olan binaları güçlendirme imkanı getirildi, ancak imar müdürlükleri bu güçlendirmenin engelini çıkarabilmek için bürokratik direnç gösteriyor.
- 17:18Bürokrasi ve Ekonomik Sorunlar
- Bürokrasiyi kaldırmadığınız sürece hiçbir şekilde bu iş çözülmez, ayrıca ekonomik kredi veriyor kağıt üzerinde güçlendirmeye, ancak pratikte hiçbir banka vermiyor.
- Geçen aylardaki düşük faizli krediler vardı, ancak Türkiye çapında bir güçlendirme kampanyası olsa bu faizlerle insanlar evlerini güçlendirmeye teşvik edilebilirdi.
- Semih Özcan'ın "Sıfır Can Kaybı Projesi" ve P25 yöntemi gibi basit yöntemlerle geçebilecek konumda olan binalar tespit edilip güçlendirilebilirdi.
- 20:24Bürokrasinin Sorunları ve Çözüm Önerileri
- Bürokrasi yalakalık üzerine kurulmuş, üstteki siyasetçiler ne kadar istekli de olsa aşağıda çalışan bürokrasi engel koymak istiyorsa yapıyor.
- Bu sorun en üstten bir açıklama yapmasıyla değil, herkesin bunun önemini fark etmesiyle çözülebilir.
- Amerika'da deprem olan eyalette beş yılda güçlendirme zorunluluğu getirildi, ancak Türkiye çok geç kaldı.
- 22:47Yapı Denetim Sisteminin Sorunları
- Yapı denetim sistemi Turgut Özal tarafından özel sektörün denetlemesi fikriyle ortaya atıldı, ancak bürokrasi merkeze oturdu.
- Yapı denetim elemanları binayı denetlemeye zamanları yok, belediyede bürokratların kapısının önünde beklemekten paketlerin üç kuruşa alabilmek için çalışıyorlar.
- Yapı denetim elemanları imar müdürlüklerinin önünde grup grup duruyor, binayı kontrol etmek yerine parayı almak için çalışıyorlar.
- 24:54Bireysel Güçlendirme Süreci
- Bireysel olarak evinizin güçlü olmadığını düşünüyorsanız, önce belediyeden imar durumunu çıkartmanız gerekiyor.
- İmar artışı varsa yıkıp artışı kısmını müteahhitleri üstüne katkıda bulunabilirsiniz, devlet 120 bin lira kredi veriyor.
- İmar artışı yoksa veya eksiliyorsa, tek alternatif güçlendirmek oluyor.
- 27:05Bina Performans Analizi
- İnşaat mühendisliği çok geniş bir disiplin olup, karayolu, aile ulaştırması ve deprem uzmanları gibi farklı alanlarda uzmanlara ihtiyaç vardır.
- Bina performans analizi için veriler toplanıp üç boyutlu olarak modellenir ve bilgisayar programları kullanılarak analiz yapılır.
- Program, bölgede olabilecek en büyük depremi öngörerek binanın performansını hesaplar ve can güvenliği sağlıyorsa problem yoktur.
- 30:09Yığma Binaların Deprem Dayanıklılığı
- Teoride yığma binalar betonarme binalara göre depreme daha dayanıksız biliniyordu, ancak sık depremlerde yığma binaların daha dayanıklı olduğu anlaşıldı.
- Yığma binalarda çok fazla boşluk, geniş pencereler ve köşelere yakın pencereler tehlikeli olabilir.
- Birinci derece deprem bölgesinde pencerelerin açıklıkları mümkün olduğunca küçük olmalı ve genellikle iki kata izin verilirken, dört katlı binalar daha iyi davranış sergiler.
- 31:02Yığma Binaların Güçlendirilmesi
- Yığma binaların güçlendirilmesi için yönetmelikte duvardan malzeme numune alıp laboratuvara gönderme veya yönetmelikte verilen değerleri kullanma seçeneği vardır.
- Güçlendirme yöntemi, binanın ağırlığını hesaplayıp metrekare alana gelen kesme kuvvetini kontrol etmektir; 15'ten fazlaysa güçlendirilmesi gerekir.
- Güçlendirme için duvarlara içten ve dıştan asır çelik bağlanır, sıvalar söküldükten sonra püskürtme betonla betonlanır ve böylece duvarın içine ve dışına 7 santim perde yapılır.
- 35:00Yığma Binaların Temel Sorunları
- Yığma duvarların altında genellikle at bulunur ve atın üzerine duvar taşması olmaz.
- Temel sisteminde problem varsa, toprağa bakılıp yeni bir at yapıp asıl şehit olmuş çelikleri bağlamak gerekir.
- Mütemadi ve tekil temel olan yapılarda yıkım veya hasar görülebilir, ancak temel sisteminde problem yoksa bina yüksekliği ile ilgili ruhsat verilebilir.
- 37:18Yumuşak Katlar ve Bilgi Paylaşımı
- Zemin kat zayıf kat olan dükkan olan binalar depremde hasar görür, örneğin Adapazarı 67 depreminde dokuz betonarme yap götürülmüştür.
- Yumuşak katlar için yönetmelikte çözüm vardır; bu durumda olan kapların kolonlarında sıklaştırma yapılması gerekir.
- Konuşmacı, bilgi paylaşmanın önemini vurgulayarak genç mühendislere yardımcı olmak istediğini belirtmiştir.