Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Salihli Rehberlik ve Araştırma Merkezinde psikolojik danışman Seda Kılınçel Moral tarafından velilere yönelik hazırlanmış bir bilgilendirme sunumudur.
- Video, akran zorbalığının tanımı, türleri, yaygınlığı ve nedenleri hakkında bilgiler sunarak başlamakta, ardından zorbalık yapan, zorbalığa maruz kalan, hem zorbalık yapan hem de zorbalığa maruz kalan ve izleyiciler olarak adlandırılan dört temel grup için olumsuz etkileri anlatmaktadır. Daha sonra ilkokul düzeyinde akran zorbalığının nasıl tespit edileceği ve bu duruma karşı alınabilecek önlemler üç ana bölümde ele alınmaktadır.
- Video, anne-babaların olumlu tutum, sağlıklı iletişim ve olumlu rol model olma konularında genel öneriler sunarak sona ermektedir.
- 00:01Akran Zorbalığı Nedir?
- Akran zorbalığı, okullarda bir ya da birkaç çocuğun başka bir çocuğa karşı yaptığı saldırgan davranışıdır.
- Akran zorbalığının tanımlanması için üç temel özellik gereklidir: zarar verme niyetiyle kasıtlı yapılması, davranışın tekrarlanması ve sürekli olması, güç dengesizliğinin olması.
- Akran zorbalığı okul öncesi dönemden itibaren gözlemlenmektedir ve ilkokul sonlara doğru artarak ortaokulda en üst seviyeye ulaşır.
- 02:01Akran Zorbalığının Türleri
- Akran zorbalığı dört temel başlık altında incelenebilir: fiziksel zorbalık, sözel zorbalık, ilişkisel sosyal zorbalık ve sanal zorbalık.
- Fiziksel zorbalık, çocuğa yönelik doğrudan fiziksel gücün uygulanmasını içerir (vurmak, itmek, eşyaya zarar vermek).
- Sözel zorbalık, çocuğa yönelik olumsuz sözel ifadelerin kullanılmasını içerir (isim lakap takmak, küfürlü konuşmak, alay etmek).
- İlişkisel sosyal zorbalık, çocuğun arkadaşlık ilişkilerine zarar vermeyi hedefleyen davranışlardır (dedikodu yapmak, dışlamak, sırları ortaya çıkarmak).
- Sanal zorbalık, teknolojik aletlerle yapılan davranışlardır (rahatsız edici mesajlar göndermek, sosyal medya üzerinden rahatsız etmek).
- 04:41Akran Zorbalığının Grupları ve Nedenleri
- Akran zorbalığında dört temel grup vardır: zorbalık yapanlar, zorbalığa maruz kalanlar, hem zorbalık yapan hem de maruz kalanlar ve izleyiciler.
- Akran zorbalığına neden olabilecek faktörler bireysel ve ailesel özellikler arasındadır, ancak tek başına bir faktör neden olamaz.
- Zorbalık yapan çocukların bireysel özellikleri arasında başkaları üzerinde egemenlik kurmayı sevmek, diğerlerinin duygularına karşı duyarsız olmak, sosyal ve duygusal becerilerinde zayıflık göstermek vardır.
- Zorbalık yapan çocukların ailesel özellikleri arasında anne-baba arasındaki çatışma, aile içi şiddet, fiziksel veya duygusal istismar, çocuğa fiziksel ceza verilmesi vardır.
- Zorbalığa maruz kalan çocukların bireysel özellikleri arasında çekingen, içe kapanık olmak, düşük özgüven, farklı fiziksel özelliklere sahip olmak, fiziksel veya zihinsel engel farklılığına sahip olmak vardır.
- Zorbalığa maruz kalan çocukların ailesel özellikleri arasında aşırı koruyucu ve kollayıcı anne-babalar, aile içi iletişimin zayıf olması, çocuğun aile ortamında saldırgan davranışlara maruz kalması vardır.
- 08:03Akran Zorbalığının Etkileri
- Akran zorbalığı çocukları fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz etkilemektedir.
- Zorbalık yapan çocuklar için kısa süreli sonuçlar okula uyumda güçlük, dışlanma, yalnız kalma, arkadaşlık ilişkilerinde zorluklardır; uzun süreli sonuçlar ise saldırgan davranışların sürmesi, erken yaşlarda sigara ve alkol kullanma riskidir.
- Zorbalığa maruz kalan çocuklar için kısa süreli sonuçlar üzüntü, mutsuzluk, kızgınlık, yalnızlık, fiziksel belirtiler, uyku sorunları, okula bağlılıkta azalmadır; uzun süreli sonuçlar depresyon, kaygı bozuklukları, sosyal ilişkilerde problemlerdir.
- Hem zorbalık yapan hem de maruz kalan çocuklar için yüksek düzeyde saldırgan problemler, öfke kontrolü sağlayamama, depresyon, kaygı bozuklukları, duygusal stres, düşük benlik saygısı, sosyal ilişkilerde problemler ve dışlanma görülür.
- İzleyiciler için kısa ve uzun süreli sonuçlar kendisinin de aynı şeyleri yaşayacağına dair korku, kendisini savunmak için sürekli tetikte hissetme, okulda güvende hissetmeme ve saldırgan davranışları model alma riskidir.
- 10:23Akran Zorbalığı İndikatörleri
- Çocukların akran zorbalığı durumlarını belirten işaretler yakından gözlemlenerek tespit edilebilir.
- Akran zorbalığı yapan çocuklarda saldırgan davranışlar, çabuk öfkelenme, kuralları dinleme zorluğu, başkalarının duygularına duyarlı olmama ve alamadığı eşyaları birdenbire sahip olması gibi özellikler görülebilir.
- Çocuğunuz zorbalık yapıyorsa, zorbalığın kötü olduğunu, zorbalığa maruz kalan çocuğun nasıl hissedeceğini anlatarak onay vermediğinizi belirtmelisiniz.
- 11:31Çocuğun Zorbalık Yapmasını Önleme Yöntemleri
- Çocuğa zorbalık davranışlarını onaylamadığınızı belirtirken, kişiliğine yönelik olumsuz vurgu yapmamalı ve ona destek olmaya hazır olduğunuzu ifade etmelisiniz.
- Çocuğa hangi davranışların zorbaca olduğunu aktararak, bu davranışların neden gösterildiğini anlamaya çalışmalı ve olumlu davranışlar gösterdiğinde ödüllendirilmelidir.
- Çocuğun sosyal ve duygusal becerilerini geliştirmek için destek sağlamanız ve okulu bilgilendirmeniz gerekir.
- 13:35Çocuğun Zorbalığa Maruz Kalmasını Tespit Etme
- Çocuğun zorbalığa maruz kaldığını vücutta morluk, okuldan yırtık eşyalarla dönmesi, okula gitmek istememesi, fiziksel problemlerden şikayet etmesi gibi belirtilerle anlayabilirsiniz.
- Çocuğun içe kapanması, ağlama krizleri, uykuya dalmakta zorlanması ve kabuslar görme gibi davranışlar da zorbalığa maruz kalmanın işaretleridir.
- Çocuğun zorbalığa maruz kaldığını anladığınızda, onu desteklemek için konuşmalısınız ve zorbalığa uğramanın onun hatası olmadığını açıkça ifade etmelisiniz.
- 16:13Çocuğun Zorbalığa Tanık Olduğunu Tespit Etme
- Çocuğun akran zorbalığa tanık olduğunu okula gitmek istememesi ve bazı arkadaşları bir araya gelmek istememesi gibi davranışlardan anlayabilirsiniz.
- Çocuğa zorbalığın kabul edilemez olduğunu vurgulayarak, zorbalığa tanık olmanın ona neler hissettirdiğini sorarak duygularını konuşmalısınız.
- Çocuğa zorbalık yapan arkadaşlarını desteklememesi gerektiğini aktararak, zorbalığı engelleme konusunda birlikte bir plan hazırlamanız gerekir.
- 17:42Anne-Baba Tutumları ve Akran Zorbalığının Önlenmesi
- Anne-baba tutumlarında olumlu rol model olmak, çocuğa sevgi ve ilgi göstermek, ev içerisindeki kuralları net belirlemek önemlidir.
- Sağlıklı iletişim kurmak için çocuğun kendini rahat ifade edebileceği bir aile ortamı yaratmak gerekir.
- Anne-babaların davranışları çocuklarda benzer davranışlar sergilemesine neden olur, bu nedenle olumlu sosyal davranışlarda bulunmalı ve duygularını sözel olarak ifade etmelidir.