Buradasın

Türk Tarihi Dersi: İslam Öncesi Türk Devletleri ve Avrupa'ya Göçler

youtube.com/watch?v=Zxrl2X8q9H0

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, bir öğretmenin öğrencilere sunduğu interaktif bir tarih dersidir. Öğretmen, öğrencilere tarih konularını anlatırken sorular sorarak ve notlar alarak dersi ilerletmektedir.
Video, Doğu Avrupa'daki Türk devletleri ve Hazarların Yahudiliği ile başlayıp, Kıpçaklar, İslam öncesi Türk devletleri, Hunların göçü, Roma İmparatorluğu'nun çöküşü ve Avrupa'ya göç eden Türk kavimlerini (Hunlar, Avarlar, Peçenekler, Uzlar, Itil Bulgarlar, Tuna Bulgarlar ve Macarlar) kronolojik olarak ele almaktadır. Özellikle Attila'nın hayatı, "Tanrı'nın Kırbacı" lakabı ve Roma İmparatorluğu'na karşı politikası detaylı olarak anlatılmaktadır.
Videoda sınavlarda çıkabilecek önemli bilgiler vurgulanmakta, Türk göçlerinin nedenleri ve sonuçları, hükümdarların lakapları, önemli tarihsel olaylar ve dönüm noktaları açıklanmaktadır. Bir sonraki derste Köktürk, Kutluk, Uygur, Kırgız gibi devletlerin ve orta Asya'da kalan Türk devletlerinin işleneceği belirtilmektedir.

00:08İlk Türk-İslam Devleti İt: İt Bulgarları Han zamanında İslam'ı kabul ettiler.
İt, Doğu Avrupa'da ilk Türk-İslam devletlerinin temsilcisidir.
İt Bulgarları Borusan zamanında Hristiyan olmuş ve Çar ünvanını kullanmışlardır.
01:31Hazarların Musevi İnancı: Hazar kelimesi birçok anlama gelir: barış, güven veya köpek gibi.
Hazarların en çok diğer devletlerden ayıran özelliği, özellikle Musevi inancına sahip olmasıdır.
Yahudilik genellikle anneden gelir ve sonradan olunmaz, ancak Hazarlar farklı bir şekilde Yahudi olmuştur.
03:37Hazar Hakanı Yusuf'un Mektuplaşması: Endülüs Emevi Devleti'ndeki bir Yahudi saray danışmanı, Hazar Hakanı Yusuf'a mektup yazarak Hazarların Yahudi olma sebeplerini sormuştur.
Hazar Hakanı Yusuf, Hazarların Nuh'un oğlu Yafes'ten geldiklerini ve Tomarga adlı bir atalarından olduğunu anlatmıştır.
Hazarların Yahudi olma hikayesinde Bulan adlı bir hükümdarın rüyasında melek gelerek doğru yola davet ettiği anlatılmaktadır.
05:15Hazarların Yahudi Olma Süreci: Bulan, üç semavi dinin temsilcilerini saraya davet etmiş ve onlardan doğru yolu sormuştur.
Hristiyan ve Müslüman temsilcileri, Musevilik'in daha iyisi olduğunu söylemişlerdir.
Bulan, iki temsilcinin de Musevilik'i tercih etmesi üzerine Hazarlar Musevi inancına geçmiştir.
07:35Hazarların Ticaret Yolunun Önemi: Hazarlar, ticaretteki zekâları sayesinde önemli bir konuma ulaşmışlardır.
Çin'den İstanbul'a kadar uzanan ipek yolu yanında, Hazarlar kürk yolu üzerinde de önemli bir konuma sahiptirler.
Kürk yolu, kutuplara daha yakın olduğu için soğuk bir bölgede geçtiği ve sincap, tilki, pars tüyü gibi sıcak tutan malzemelerin ticareti yapıldığı bir yoldur.
08:40Hazar Devleti: Hazarlar kürk yolunu kullanarak ekonomik anlamda güçlü olmuşlardır.
Türklerle komşu olan Emevi devletleri İslamiyeti yaymaya çalışırken, Türk hükümdarı Suluhan ile Hazar hakanları güçlerini birleştirerek Emevilerle savaşmışlardır.
Bu savaşlar özellikle Orta Asya'da İslamiyet'in yayılmasının hızını yavaşlatmıştır.
09:39Hazarların Sosyal ve Siyasi Yapısı: Hazarlar ilk defa bir Türk devleti olarak kendi ordusuna ücretli asker almışlardır.
Ticaretin yoğunluğu nedeniyle adalet sağlamak amacıyla yedi kişilik hakimler heyeti belirlenmiştir.
Hazarların yaşadığı çağa "Hazar Barış Çağı" denilmiştir.
10:36Hazarların Dinî Yapısı: Hazarların tamamı Musevi olmuş değildir, sadece yöneticileri ve halkın bir kısmı Musevi olmuştur.
Günümüzde Polonya'da yaşayan Karayım veya Karaçay Türkleri hala Musevi olmaya devam etmektedir.
Hazarlar içinde yaşayan Müslümanlar için "Haz" adı verilen ayrı bir yönetici olmuştur.
11:47Hazarların Önemi: Hazarlar Doğu Avrupa tarihinde büyük bir rol oynamışlardır.
Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devletidirler.
Kürk yolunu kullanarak zenginleşmişlerdir ve Emeviler ile mücadele ederek İslamiyet'in yayılım hızını yavaşlatmışlardır.
16:13Sibirler: Sibirler, diğer Türk boylarından farklı olarak yukarıya doğru göç eden ve yolundan sapmış olarak nitelendirilen bir boydur.
Bugünkü Sibirya'ya adını vermişlerdir.
Diğer adı "Sabar" olan Sibirler, "yoldan çıkar" anlamına gelmektedir.
16:58Kıpçaklar: Kıpçaklar, özellikle savaşçılık yönleriyle etkili olmuşlardır.
Kıpçak kelimesi "sarımtırak" anlamına gelmektedir.
Kıpçaklar Eyübi ve Memlük ordusunda görev yapmış, Karadeniz'in kuzeyine "Desti Kıpçak" (Kıpçak Yurdu) adını vermişlerdir.
19:18Kıpçakların Etkileri: Kıpçaklar Dede Korkut hikayelerine ve Ruslar ile yaptıkları mücadelelerine "Igor Destanı" adı verilen esere konu olmuştur.
Altın Orda Devleti'nin Türkleşmesi'nde etkili olmuşlardır.
Dilleri ve dini törenleriyle Romenleri etkilemiş, Eyyubi ve Memlük ordusunda görev almışlardır.
20:35Türk Tarihi Dersinin Devamı: Konuşmacı, İslam öncesindeki ilk Türk devletlerinin sadece bir kısmını anlattığını, orta Asya'da kalanlar olan Köktürk, Kutluk, Uygur, Kırgız ve Oğuzların bir sonraki derste işleneceğini belirtiyor.
Önemli gördüğünü düşündüğü yerleri kırmızı kalemle işaretleyeceğini ve bu işaretlerin bir kitap haline getirildiğini söylüyor.
Gökhan hocası tarafından hazırlanacak kitapta, sol tarafta bilgiler, sağ tarafta ilgili sorular olacak ve bu kitap "nokta atışı kitabı" olarak tanımlanıyor.
21:52Kitap ve Soru Bankası Hakkında Bilgilendirme: Konuşmacı, TYT soru bankası ve hikayelerle birlikte yazdığı kitabın Şubat sonu gibi çıkacağını belirtiyor.
Sayısalcı ve dilci öğrencilerin de alması gereken bir TYT kitabı olacak ve farklı bir kitap formatı sunulacak.
Kitaplar diğer yayınlara göre daha uygundan ve ucuzdan olacak, çünkü sınavı kazanmaya yöneliktir.
23:00Sınav Hazırlığı İçin Önemli Bilgiler: Konuşmacı, ders notlarında işaretlediği önemli noktaları sınav soruları olarak sunuyor.
Çin kaynaklarındaki isimler, Türk göçlerinin nedenleri ve sonuçları, İskitler, Alper Tunga'nın lakabı gibi konular sınavda sorulabilecek önemli konular olarak belirtiliyor.
Metehan'ın vatan sevgisinden bahseden ilk Türk hükümdarı olduğu, Çiçi'nin kurultaydaki kardeşi Hohanye ile tartışması gibi detaylar sınav soruları olarak sunulabilir.
25:20Sınavda Sıklıkla Sorulan Konular: Atilla'nın Roma'yı almaktan vazgeçme nedenleri, Avarların "Juan Juan" (küçük cüceler) lakabı ve İstanbul'u kuşatan ilk Türk devleti gibi konular sınavda sorulabilir.
Peçeneğe, Bulgarların Doğu Avrupa'da kurulan ilk Türk İslam devleti olduğu ve Hazarların Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk devleti olduğu gibi bilgiler önemli.
Kıpçakların Codex Cumanicus (Codex Cumani) adlı sözlüğü olduğu ve bu konunun sınavda sorulabileceği belirtiliyor.
28:09Dersin Devamı ve Planlanan İçerikler: Bir sonraki videoda Köktürk, Kutluk, Uygur, Kırgız, Başkırt, Oğuzlar, Türgişler ve Eftalitler gibi konular işlenecek.
Öncelikle siyasi konular, sonra kültür ve medeniyet konuları işlenecek çünkü testler bu konuları karışıktır.
Konuşmacı, dersi Şubat sonunda bitirmeyi planladığını ve ardından branş denemeleri ve genel denemelere geçileceğini belirtiyor.
44:33Hunların Çin'e Karşı Durumu: Hunlar Çin'e bağlanma teklifinde bulunmuş ancak Çiçeği adlı önemli bir adam bu teklifi gülünç ve utanç verici bulmuş ve kurultayda reddetmesini sağlamış.
Çin, Hunları önce güney Hunlar ve kuzey Hunlar olarak ikiye bölüp, önce güney Hunları sonra kuzey Hunları yok etmeye başlamış.
45:29Balamir'in Göç Teklifi: Kuzey Hunlardan Balamir adlı bir adam, savaşmak yerine kaçmak ve göç etmek gerektiğini söylemiş.
Balamir, Hunların bileğini Çinlere öpmekten daha iyi olacağını düşünmüş ve 200 bin civarında Hun kitlesiyle birlikte göç dalgası başlatmış.
Göç, Orta Asya'dan Karadeniz üzerinden Avrupa'ya doğru ilerlemiş.
46:12Roma İmparatorluğu ve Barbar Kavimler: Roma İmparatorluğu'nun dışında 13 tane barbar kavim (Vandallar, Ostrogotlar, Vizigotlar, Germenler, Slavlar, Franklar, Alanlar, Botlar, Anglo-Saksonlar) yaşıyordu.
Romalılar, bu barbar kavimlerin topraklarına girmesin diye onlara at ve et göndererek besliyordu.
Hunlar, Karadeniz üzerinden önce Botların topraklarını ele geçirdiğinde, bu 13 barbar kavim yer değiştirdi ve Roma topraklarına girdi.
47:30Roma İmparatorluğu'nun Çatışması: Roma İmparatorluğu, bu barbar kavimlerin topraklarına girmesiyle ikiye ayrıldı: Batı Roma ve Doğu Roma (Bizans İmparatorluğu).
Barbar kavimler, medeniyet kuramayan, kanunlarının sınırı olmayan ve yaşamak için her şeyi yapabilen topluluklardı.
Bu olay 375 yılında gerçekleşti ve 313 tarihinde Roma topraklarında başka bir olay yaşanmıştı.
48:48Hristiyanlığın Yayılması ve Kavimler Göçü: 313 tarihinde Roma'da Hristiyanlık serbest hale gelmiştir, ancak 375'e kadar 62 yıl boyunca yavaş yavaş yayılmıştır.
Kavimler göçünden sonra 13 farklı barbar kavim Roma topraklarına girmiş ve farklı eyaletlerde yerleşmişlerdir.
Bu göçler sonucunda insanlar, özellikle yaşlılar ve ölümle yüzleşenler, Hristiyanlığa yönelmeye başlamıştır.
50:09Feodalite Sistemi: Barbar kavimler kaleler kurarak halkı köle gibi çalıştırarak "derebeylik" veya "feodalite" adı verilen bir sistem oluşturmuşlardır.
Feodalite sisteminde sınıflar en üstte yönetenler, altında din adamları, daha altında işadamları, köylüler ve en altında hiç hakkı olmayan köleler olarak sıralanmıştır.
Kavimler göçü, Türk kültürü Avrupa'ya büyük ölçüde yayılmasını sağlamıştır.
52:34Kavimler Göçü Hakkında Bilgiler: Kavimler göçü aslında iki farklı göç olarak gerçekleşmiştir; ilk göç 1375'li yıllarda, ardından ikinci bir göç gelmiştir.
İskitler, tarihte bilinen ilk Türk boyudur ve en önemli hükümdarı Alper Tunga'dır.
İskitlerin kadın hükümdarı Tomris Hatun'dur ve Amazon adı verilen kadın savaşçıları vardır.
53:56İskitlerin Özellikleri: İskitler atı evcilleştirmiş ve üzengiyi bulmuşlardır.
"Bozkırın kuyumcuları" ünvanını almışlardır çünkü madeni işleme sanatında (kuyumculuk) çok iyi olmuşlardır.
Balbal dikme ve hayvan üslubu sanatları görülmektedir.
55:13Asya Hunları: Asya Hunları, tarihte bilinen ilk Türk devletidir ve kurucusu Teoman'dır.
Başkenti Ötüken'dir ve en önemli hükümdarı Mete Han'dır.
Mete Han, 26 Türk boyunu bir bayrak altında toplayarak "hepsi Hun oldular" diyerek Türk siyasi birliğini kurmuştur.
57:00Mete Han'ın Başarıları: Mete Han, vatan sevgisinden ilk bahseden kişidir.
İlk defa orduya onlu onluk sistemi (ordulu sistemi) uygulamıştır.
Çinlileşme entrikaları, boylar arası mücadele ve itaatsizlik nedeniyle devlet ikiye ayrılmıştır.
58:35Kuzey ve Güney Hun Devletleri: Kuzey Hun Devleti, istiklali feda etmeyi gülüş ve utanç verici bulmuştur.
Güney Hun Devleti ise Çin'e bağlanmayı kabul etmiştir.
59:09Avrupa'da Hun Devleti ve Sonuçları: Roma İmparatorluğu doğu ve batı Roma olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Avrupa'da Balamir önderliğinde Hun Devleti kurulmuştur.
Avrupa'da feodalite ortaya çıkmış, kilise güçlenmiş ve skolastik düşünce yayılmıştır.
01:00Ortaya Çıkan Değişiklikler: Avrupa'nın bugünkü etnik yapısı ortaya çıkmıştır (Germen, Frank, Anglosakson, Viking vb.).
Hıristiyanlık Avrupalılar arasında yayılmış, ilk çağ kapandı ve orta çağ açılmıştır.
Avrupalılar Türk kültürünü tanıdılar.
1:02:50Avrupa Hun Devleti ve İkinci Hükümdar: Avrupa Hun Devleti kurulduktan sonra birçok hükümdar geçecek, ancak bunlardan bazıları yıldız olacak.
Bu hükümdarlar Anadolu'ya seferler yapacak ve Bizans'ın Trakya valisine karşı "güneşin doğduğu her yeri zapt ederim" diyerek güçlerini gösterecek.
Avrupa Hun Devleti, Doğu Roma ve Batı Roma arasında kurulduğu için iki düşmanı olacak ve siyaseti olarak önce Doğu Roma'yı güçsüzleştirip kendilerine bağlamayı, sonra Batı Roma'yı hedeflemeyi planlayacaklar.
1:03:41Attila'nın Hükümeti ve Doğu Roma Seferleri: Attila, Avrupa Hun Devleti'nin önemli bir hükümdarı olup, ilk hedefini Doğu Roma'yı baskı altında tutmak ve vergiye bağlamak olarak belirleyecek.
Attila, Margus ve Anatolis anlaşmaları (434 ve 447) ile Doğu Roma'yı vergiye bağlayacak ve ipeği üç katına çıkartacak.
Bir devletin vergiye bağlanması, onun siyasi kurumunun zayıflamış olduğunu açıkça gösterir.
1:04:23Attila'nın Batı Roma Seferleri: Attila, Roma'ya yönelerek Galya ve Alman seferleri düzenleyecek.
En son seferinde Pirene Dağlarını aşıp Po Ovası'na gelecek ve Romalıların çığrından çıkmasını görecektir.
Papa I. Leo, Attila'nın huzuruna gidecek ve Roma'yı almasının iki yakanın bir araya gelmesini engelleyeceğini söyleyecektir.
1:05:25Attila'nın Roma'yı Almaması ve Sonrası: Attila, Roma'yı almak için dört sebep belirleyecek: Papa I. Leo'nun ricası, Batı Roma'yı zaten kontrol altına aldığını düşünmesi, doğuda Sasaniler'in tehlikesi ve Roma'nın kutsal bir bölge olması.
Attila'nın Roma'ya kadar gelmesi, Romalılar arasında "Tanrı'nın Kırbacı" veya "Allah'ın Kırbacı" olarak bilinen bir söylentiye sebep olacak.
Romalılar, Hıristiyanlığı başlangıçta kabul etmedikleri için cezalarını Attila'nın gelmesiyle aldıklarını düşünerek ona bu unvanı verecekler.
1:06:33Atilla ve Hunlar: Atilla büyük bir lider olup, destanlara, filmlere, hikayelere ve piyeslere konu olmuştur.
Atilla'nın "Tanrı'nın Kırbacı" (Flagellum Dei) lakabı çok önemlidir.
Atilla'dan sonra gelen Hunlar atalarından başarılı olamadılar ve zaman içinde Hıristiyanlaşıp asimile oldular.
1:07:40Avrupa'ya Göç Eden Türk Kavimleri: Hunlar ve Avarlar Ortaya Asya'dan Avrupa'ya göç eden Türk kavimleridir.
Avarlar, Çinliler tarafından küçümseyici bir şekilde "cüce" olarak adlandırılmışlardır.
Avarlar, 619-626 yıllarında Sasanilerle birlikte İstanbul'u üst üste iki defa kuşatmışlardır.
1:09:31Diğer Türk Kavimleri: Oğuzların Hıristiyanlar tarafından "Türkmen" olarak adlandırıldığı, Gagavuz Türkleri ise Moldova ve Romanya'da yaşayan Türklerdir.
Malazgirt Savaşı'nda Selçuklu ordusuna geçen üç Türk boyundan (Kıpçak, Kuman, Peçenek) en çok Peçeneklerin geçtiği belirtilmiştir.
Peçenekler bir devlet kurmamış, boya halinde yaşamış ve Bizanslı ücretli askerlik yaparken Malazgirt Savaşı'nda taraf değiştirmişlerdir.
1:10:33Macarlar ve Bulgarlar: Macaristan'ın İngilizce yazımı "Hungari" olup, Macarlar Hunlara dayandıklarını göstermektedir.
Macaristan'da 2008 yılından itibaren Türk Kurultayı düzenlenmekte ve Macar Türkologların çalışmaları Türk kültürünün aydınlatılmasında etkilidir.
Bulgar kelimesi "karışmak" anlamına gelmekte ve Iti Bulgarları 920'li yıllarda İslamiyet'e geçmiştir.
1:12:33İlk Müslüman Türk Devletleri: Tarihteki ilk Müslüman Türk devleti Iti Bulgarlar'dır.
Orta Asya'da ilk Müslüman Türk devleti Karahanlılar'dır ve 950'li yıllarda İslamiyet'e geçmiştir.
Tuna Bulgarları Hristiyan olmuştur ve zamanla asimile olmuştur.
1:13:39Atilla ve Avarlar: Atilla, Macaristan topraklarında kurulmuş ve Macarlar tarafından ataları olarak görülür.
Atilla, Uldız zamanında Anadolu'ya ayak bastı ve Trakya valisine "İstersen güneşin battığı yere kadar her yeri zaptederim" demiş.
Atilla, Doğu Roma ile Margus ve Anatolius antlaşmalarını imzalayarak onu vergiye bağlamıştır.
1:15:30Atilla'nın Roma'yı Almamak Sebepleri: Atilla Roma'yı almaktan vazgeçmenin dört sebebi vardır: Papa I. Leon'un ricası, Roma'nın hıristiyanlarca kutsal sayılması, Atilla'nın Batı Roma'nın gücünü kırdığına inanmaması ve Sasaniler üzerine sefere gitme isteği.
Atilla, "Tanrı'nın kırbacı" ve "Ecel" lakaplarıyla anılır.
1:17:31Avarlar: Avarlar, Çin kaynaklarında "Juan Juan" olarak, Göktürklerde ise "Aparlar" olarak anılır.
Avarlar, Avrupa'da devlet kurmuş ve İstanbul'u tarihte ilk kuşatan Türk devletidir.
Avarlar, üzengiyi Avrupa'ya taşımış ve Germen ve Slavları yönetim ve askerlik yönünden etkilemiştir.
1:19:30Peçenekler: Peçenekler, Bizans ordusunda ücretli askerlik yapmış ve Malazgirt Savaşı sırasında taraf değiştirmişlerdir.
Günümüzde Gagavuz Türkleri olarak yaşamlarını devam ettirirler ve sadece Bizanslılardan farklı olarak Hristiyan olmalarıdır.
Peçenekler, boy halinde yaşamış ve Bizans ordusunda çok sayıda ücretli askerlik yapmışlardır.
1:22:11Macarlar ve Bulgarlar: Macarların bilinen ilk lideri Arpad'dır ve ilk Türkoloji Enstitüsü Macaristan'da kurulmuştur.
Macarlar soylarını Atilla'ya dayandırır ve 2008 yılından itibaren Türk Kurultayı düzenler.
Bulgarlar Kubratan önderliğinde Büyük Bulgar Devleti'ni kurmuş ve zamanla İtil ve Tuna olarak ikiye ayrılmışlardır.

Türk Tarihi Dersi: İslam Öncesi Türk Devletleri ve Avrupa'ya Göçler

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir