Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan İslam sanat tarihi dersinin ilk bölümüdür. Eğitimci, görsel içeriklere önem vererek ders anlatmaktadır.
- Video, İslam mimarisinin ilk dönemlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk olarak Emeviler dönemindeki camiler (Basra, Küfe, Fustat, Kayrevan camileri, Mescid-i Aksa ve Kubbetü's-Sahra) anlatılmakta, ardından Abbasiler dönemindeki mimari eserler (Bağdat ve Samarra şehirleri, Mütevekkiliye Camii, Ebu Düef Camii, Kubbetü's-Süleybiye, Bel Kuvara Sarayı, Damgandaki Tarihhane Camii ve Nain Camii) açıklanmaktadır. Daha sonra Endülüs mimarisi (Kurtuba Camii, El Hamra Sarayı), Mısır mimarisi (Emirül Müminin Kanalı, Üstat Şehri, Tolunoğulları Devleti, Kahire) ve Fatimiler dönemindeki mimari eserler (El Ezher Camii, Hakim Camii) incelenmektedir.
- Eğitimci, bu dersin ilk dönem İslam mimarisi hakkında olduğunu ve gelecek derslerde Türklerin mimari sıralaması ve Osmanlı dönemindeki mimari hakkında bilgi vereceğini belirtmektedir.
- 00:01İslam Sanat Tarihi Dersine Giriş
- İslam sanat tarihi dersleri, diğer derslerden farklı olarak çok daha fazla görsel içeren bir ders olduğu için görsellere daha fazla önem verilerek anlatılacaktır.
- İlk dönem İslam mimarisi, Emeviler devriyle başlar çünkü Peygamber Efendimiz ve ilk halifeler dönemindeki mimariler daha önce anlatılmıştır.
- 01:00Emeviler Dönemi Mimarisi
- Emeviler devrinde yapılan ilk camilerin çoğu ordugah camileridir ve Basra, Küfe, Fustat ve Kayrevan camileri bu tür camilere örnektir.
- Mescid-i Aksa, 722 yılında Halife Abdülmelik tarafından yaptırılmış olup, Haçlılar tarafından ele geçirildikten sonra saray haline getirilmiş, Selahattin Eyyubi tarafından tekrar cami haline getirilmiştir.
- Kubbet-üs Sahra, 691 yılında Halife Abdülmelik tarafından Kudüs Hareminde yaptırılmış, İslam mimarisinin bilinen ilk kubbeli eserlerinden biridir ve Mescid-i Aksa ile aynı avlunun içinde birbirine bakan iki yapıdır.
- 03:26Şam Emeviye Camii
- Şam Emeviye Camii, Halife Bilinci Velid zamanında 705-715 yılları arasında tamamlanmış, mozaik süslemeleri önemli olan bir camidir.
- Caminin üç minaresi ve dört kapısı vardır ve mimari planı ve biçimi diğer İslam bölgelerinde uzun süre model alınmıştır.
- Caminin Aruz denilen minaresi önemli bir yapıdır.
- 04:43Abbasiler Dönemi Mimarisi
- Abbasiler mimarisinin en önemli unsuru şehirciliktir ve ilk şehirlerin kuruluşu Bağdat'ın kuruluşudur.
- Bağdat, 762-766 yılları arasında Halife Mansur tarafından kurulmuş, Kur'an-ı Kerim'de cennet manasında kullanılan "Darü Selam" kelimesinden ilham alınarak Medinetü's-Selam adını almıştır.
- Halife Mutasım tarafından kurulan Samarra şehri, Bağdat'ın yaklaşık 100 kilometre kuzeyinde yer almaktadır ve Türkler için kurulduğu söylenir.
- 07:15Samarra Ulu Camii
- Samarra Ulu Camii (Mütevekkiliye Camii), Halife Mutasım tarafından 848-852 yılları arasında yaptırılmış, ilk İslam camii planı anıtsal ölçülerinin tekrarından ibaret bir camidir.
- Caminin 38.000 m²'lik yüz ölçümü vardır ve içinde 150 bin kişinin rahatlıkla namaz kılabileceği devrinin en büyük camisidir.
- Caminin minaresi Malviye olarak adlandırılır ve sarmal spiral minareler için kullanılan bu isim, ana mekanın dışında yer alan spiral minareyi ifade eder.
- 09:10Ebu Düef Camisi ve Kubbetü's-Süleybiye
- Ebu Düef Camisi, Halife Mütevekkil tarafından Samarra'nın kuzeyinde Caferiye adı verilen şehirde inşa edilmiş, Samarra Ulu Camii'nin bir benzeri olarak tasarlanmıştır.
- Ebu Düef Camisi'nin yüksekliği 16 metreyi bulan, Malviye minaresinin ancak üçte biri kadardır.
- Kubbetü's-Süleybiye, İslam mimari tarihi içinde bilinen ilk türbe olup, Muntasır, Mutez ve Muhtedi halifelerinin yatıldığı bir yapıdır.
- 10:53Abbasiler Dönemi Diğer Eserleri
- Bel Kuvara Sarayı, Samarra'nın güneyinde 854-859 yılları arasında inşa edilmiş, günümüze ancak kalıntıları kalmış bir saraydır.
- İran bölgesinde Abbasi sanatını temsil eden Damgandaki Tarihhane Camii ve Nain Camii bulunmaktadır.
- 12:01Endülüs Mimarisi
- Endülüs mimarisi, 711-1492 yılları arasında Müslümanların hüküm sürdüğü İspanya-Portekiz bölgesinde önemli bir mimari tarzıdır.
- Kurtuba Camii (Mescidül Kebir), Endülüs dini mimarisinin en tanınmış ve en büyük binasıdır ve 1984 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır.
- Kurtuba Camii, Roma, Arap ve Hristiyan mimari izlerini taşıması bakımından önemlidir; kare tavanı ve Bizans'tan öğrenilen mozaik işlemeciliği kullanılmıştır.
- 14:23El Hamra Sarayı
- El Hamra Sarayı (Castrolü Hamra), Beni Ahmer Devleti'nin baş şehri Gırnata'da bulunur ve kızıl anlamına gelen "El-Hamra" sıfatıyla tanımlanmıştır.
- Saray 889 yılında ilk olarak kale şeklinde inşa edilmiş, daha sonra Gırnata Emiri Muhammed Nasir tarafından şu anki görünümüne kavuşturulmuştur.
- El Hamra Sarayı'nda havuzlu bahçe ve arslanlı avlu gibi muhteşem sanat eserleri bulunmaktadır.
- 15:50Mısır Mimarisi
- Emirül Mümin'in Kanalı, Hicretin 18. senesinde Hazreti Ömer'in fikriyle Nil Nehri ile Kızıldeniz arasında açılmış ve 6 ayda 138 kilometrelik bir kanal haline gelmiştir.
- Mısır'da ilk İslam şehri, Hz. Ömer zamanında Amr bin As tarafından kurulan Ustat şehridir; burada Amr bin As Camii ve idare binası bulunmaktadır.
- Mısır'daki ikinci İslam şehri Abbasiler tarafından kurulan Elask şehri, üçüncü şehri ise Tolunoğulları Devleti tarafından kurulan Katai şehridir.
- 18:36Tolun Camii ve El-Ezher Camii
- Tolun Camii, Kahire'nin kuzeydoğusunda yeni kurulan Katai şehrinde inşa edilmiş, tamamen tuğla ile yapılmış ve Abbasi geleneğini devam ettirmiştir.
- El-Ezher Camii, Fatimiler tarafından başkentin yapımı için başlatılmış, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'in kızı Fatıma'nın lakabı olan Ez-Zehra'dan ismini almıştır.
- El-Ezher Camii, Kahire'de kurulmuş ilk cami olup şehre "bin minareli şehir" unvanının verilmesine sebep olmuştur ve bugün Kahire Üniversitesi'nin temelini teşkil etmektedir.
- 21:36Diğer Önemli Camiler
- Hakim Camii, yapımına Halife Aziz Billah tarafından başlanmış, Hakim bi Emrillah döneminde açılışı tamamlanmıştır.
- Kahire'deki camiler arasında Arap camii mimarisinin estetik ve tezat bakımından en değerli örnekleri arasında yer alır.
- Fatihler döneminde Akmer Camii, El Camii, Sabaha Bennet (yedi kızlar türbesi) ve Seyyide Rukiye türbesi gibi mimari eserler de bulunmaktadır.