Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İldeniz Devleti'nin tarihini anlatan bir tarih anlatımıdır. Şemseddin İldeniz, Muhammed Cihan Pehlivan, Kızıl Arslan, Ebubekir ve Özbek gibi İldeniz Devleti'nin önemli hükümdarları hakkında bilgiler sunulmaktadır.
- Video, İldeniz Devleti'nin kuruluşundan başlayarak, Şemseddin İldeniz'in Irak Selçuklu Devleti'ni ele geçirmesi, Muhammed Cihan Pehlivan'ın devleti yönetmesi, Kızıl Arslan'ın tahta geçişi ve devlet içindeki iç çekişmeleri kronolojik olarak anlatmaktadır. İldeniz Devleti'nin genişlemesi, siyasi ve ekonomik gelişimi, Moğol istilası ve sonunda tarihe karışması detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- 00:05İldeniz Devleti'nin Kuruluşu
- Selçuklu Devleti, hakimiyeti altındaki toprakları federal bir yapıyla yönetiyordu.
- Şemseddin İldeniz, aslen Kıpçak Türküydü ve Irak Selçuklu Devleti'nde mevlüt olarak hizmet etmekteydi.
- 1136 yılında İldeniz, zekası ve kahramanlığıyla Azerbaycan bölgesinde başarılı fetihlerde bulundu ve Irak Selçuklu Devleti'ni nüfuzu altına aldı.
- 00:31Şemseddin İldeniz ve Mirasçısı
- 1142 yılından itibaren İldeniz Devleti'ni müstakil bir şekilde yönetti ve Gürcülere ve Ermenilere başarılı seferler düzenledi.
- Şemseddin İldeniz'in 1175 yılında vefatından sonra hakimiyete büyük oğlu Muhammed Cihan Pehlivan geçti.
- Muhammed Cihan Pehlivan hakimiyeti döneminde İldeniz Devleti iktisadi ve siyasi açıdan daha da güçlendi.
- 01:08İldeniz Devleti'nin Gelişimi
- Muhammed Cihan Pehlivan, Azerbaycan idaresini kardeşi Kızıl Arslan'a devretti ve oğlu Ebubekir'i atabeyi tayin etti.
- 1174 yılında başkent Nahçıvan'dan İran batısındaki Hemedan'a götürüldü ve Tebriz Kızıl Arslan ikametgahına çevrildi.
- İldeniz Devleti'nin güney ve doğu sınırları genişledi, komşu ülke hükümdarları İldeniz Devleti'nin müstakil hakimiyetini kabul ettiler.
- 02:03İldeniz Devleti'nin Yönetimi
- Cihan Pehlivan ayrı ayrı vilayetlerin idaresini oğulları arasında bölüştürdü: Ley, İsfahan ve İğlan vilayetleri Kutluk İnanç ve İmla Ömer'e, Azerbaycan'a Ebubekr, Hemedan'ı Özbek'e verdi.
- İldenizler Devleti'nde ticaret, sanat, ilim ve medeniyet daha da ilerledi.
- Muhammed Cihan Pehlivan'ın 1186 yılında ölmesinden sonra yerine kardeşi Muzafferüddin Kızıl Arslan Osman geçti.
- 02:29Kızıl Arslan'ın Hakimiyeti
- Kızıl Arslan, Selçuklu tahtına oturduğunda İldeniz tarafından emirli silah tayin edilmiş, 1161 yılında Emir İnanç'in tehdi ettiği savaşa ve babasının son seferine katılmıştı.
- Cihan Pehlivan ölümüne III. Tuğ'un neticede hiç istemediği Hemedan tavsiyesi üzerine Kızıl Arslan'ı Hemedan daveti ve eski statüyü sürdürmeye mecbur kaldı.
- Kızıl Arslan, başlangıçta bir suat teşebbüsüne maruz kalınca endişeye kapılarak gizlice kendini koruma hazırlıklarına girişti.
- 03:14Kızıl Arslan'ın Mücadeleleri
- Kızıl Arslan uzun bir süre Sultan Tuğrul'la mücadele etti ve aralarında defalarca kanlı çarpışmalar meydana geldi.
- Halife'nin kayıtsız şartsız desteğini ve askeri yardımını sağlayan Kızıl Arslan, bir süre sonra da İnanç Hatun'la evlenip yeğenleriyle de barıştı.
- Kızıl Arslan, 1187'de Tuğrul'a karşı Bağdat Halifesi'den yardım istedi ve Halife, II. Tuğrul'u daha tehlikeli gördüğünden dolayı Kızıl Arslan'ı destekledi.
- 04:16Kızıl Arslan'ın Sultanlık İlanı
- 1189 yılında Hemedan'a hücum eden Kızıl Arslan, Tuğrul'u oğlu Melikşah'la birlikte hapsetti ve onun mülklerini ve ikta yerlerini kendisine yakın beylere verdi.
- 1191 yılında Kızıl Arslan, Halife Nas'ın rızası ile kendini Sultan ilan etti ve Ley ve İsfahan vilayetlerini yeniden İldenizliler toprağına kattı.
- İldenizler Devleti Şam'dan İsfahan'a dek geniş bir alanı kaplıyordu ve Kızıl Arslan hakimiyeti döneminde İldenizler Devletinin siyasi vaziyeti ülkenin gelişmesi için iyi bir ortam sağladı.
- 04:55İldenizler Devleti'nin Çöküşü
- İda topraklarından mahrum olmuş bazı Selçuk emirlerinin suikast neticesinde 1191 yılında Kızıl Arslan öldürüldü.
- Kızıllan'ın ölümünden sonra yerine Ebubekir geçti ve Ebubekrin devrinde Cihan Pehivanoğulları arasında hakimiyet mücadelesi neticesinde İldenizler Devleti'nin bölünmesi başladı.
- İda Devleti'nde meydana gelen iç çekişmelerden Harezmşahlar, Abbasiler, Eyyubi Sultanları, Şirvanşahlar, Gülcü Çar'lar istifade etmeye çalıştılar.
- 05:27İldenizler Devleti'nin Son Yılları
- 1192 yılında Sultan Tuğrul ona sadık Kemirgen yardımıyla hapisten kurtuldu ve kısa sürede Ley, İsfihan ve Hemedan'da hakimiyeti ele geçirdi.
- 1204 yılında Tuğrul öldürüldü ve Harezmşah, işgal ettiği vilayetlerin idaresine Kutluk İnci verdi.
- 1207'de Hemedan'da buluşmada Harezmşah Emrini mağlup eden Ebubekir, kardeşi Özbek'i oraya hakim tayin etti.
- 06:14Moğol İstilası ve İldenizler Devleti'nin Sonu
- Siyasi istikrar olmaması ve beyler arasında çekişme artması neticesi 1205 yılında Maraga hakimi Alaaddin Aksungur, her bir hakim-i Müzaferiddin Kökbörü ile ittifak yaparak Tebriz'e hücum etti.
- Özbek'in 1211 yılında vefatından sonra kardeşi Özbek tahta geçti ve ekonomik ve siyasi yönden gittikçe zayıflayan İldenizliler, 1220 yılında Moğol istilasına uğradılar.
- Moğollar Tebriz'i kuşatma altına alarak İldenizler Devleti tarihe karıştı ve Özbek'in yerine dilsiz ve sağır olan Kızıl Arslan Ham tahta geçirildi.