Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Profesör Dr. Murat Türkeş ile yapılan bir röportajdır. Röportajda Türkiye'de yaşanan sel felaketleri ve bunların nedenleri ele alınmaktadır.
- Röportajda, özellikle Karadeniz bölgesinde yaşanan sel felaketlerinin nedenleri, iklim değişikliğinin bu olaylara etkisi ve gelecekteki riskler tartışılmaktadır. Profesör Türkeş, 1988 Batı Karadeniz selinden sonra alınan derslerin uygulanmadığını, nüfus artışı, doğa üzerindeki baskı, arazi bozulması ve orman tahrip edilmesinin bu felaketlere katkıda bulunduğunu belirtmektedir. Ayrıca, iklim değişikliği koşullarında yaz yağışlarının daha kuvvetli ve aşırı olabileceği, bu nedenle yerleşim alanlarının daha güvenli hale getirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır.
- İklim Değişikliği ve Sel Felaketleri
- Programda Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Profesör Dr. Murat Türkeş, iklim değişikliğinin sel felaketlerine etkisini ele alıyor.
- Türkiye'de yaşanan sel felaketleri, özellikle Doğu Karadeniz'de yaşanan olaylar, 1988 yılında Batı Karadeniz'de yaşanan benzer felaketlere benzer şekilde milyar dolarlık hasarlara ve can kayıplarına neden olmuş.
- Doğayla uyum içinde yaşamak ve doğayı verdiğimiz tüm zararları geri döndürmek gerekiyor, ancak Batı Karadeniz sellerinden ve Doğu Karadeniz'den ders almadık.
- 02:18Doğal Akarsu Şebekesinin Bozulması
- Afetin en fazla etkili olduğu alanlar yerleşim alanları, evler ve köyler olup, doğrudan akarsu kanallarının içinde veya taşkın yatağının içinde yer alıyor.
- Doğal akarsu şebekesi yok edilmiş, kentlerin içinde bent içine, beton içine alınmış ve doğal akış neredeyse hiç kalmamış.
- Doğu Karadeniz ve Batı Karadeniz, şiddetli sağanaklar, kuvvetli yağışlar ve aşırı yağışlar nedeniyle heyelanlar ve kütle hareketlerinden en fazla etkilenecek alanlar.
- 03:08İklim Değişikliğinin Etkisi
- İklim değişikliği koşullarında Karadeniz için yaz yağışlarının (Mayıs'tan Ekim ayına kadar) çok kuvvetli ve afet yapabilecek kadar aşırı olabileceğini dikkate alarak yanlış yerleşme tarzından vazgeçmemiz gerekiyor.
- Nüfus artışı, doğa üstündeki baskı artışı, arazi bozulması, orman tahrip edilmesi, otoyollar ve yolların yapılması, kentlerin ormanın içine girmesi arazinin duraylılığını ve kararlılığını bozuyor.
- Karadeniz, yılın her ayında yağış alan bir bölgedir ve yazın sürekli yağış alabilen, Türkiye'de önemli bir nem kaynağıdır.
- 05:12Meteorolojik Durum ve Çözüm Önerileri
- Sıcak bir dünyada buharlaşmanın çok fazla olması ve Karadeniz'in nem kaynağının dibinde olması, yaz mevsiminde serin soğuk hava ve muson alçak basıncının batı Karadeniz'e kadar sokulması yağışların çok kuvvetli olmasına neden oluyor.
- Hem iklim değişikliği ile mücadele edeceğiz hem de altyapımızı, jeoteknik yapılarımızı ve kentlerimizi iklim değişikliği ile ilişkili afetlerden daha az etkilenebilir hale getirmeliyiz.
- Toplumda ciddi bir karamsarlık var, bu nedenle etkilenebilirlik çalışmaları önceliklerimiz olmalı.
- 06:19Geçmiş ve Günümüz Arasındaki Farklar
- Dededen kalma topraklar ve arsalar olsa bile, özellikle riskli alanlarda (Giresun, Ordu, Artvin, Bartın, Kastamonu) dere kenarında ev yapmamak gerekiyor.
- Dede dede o evi yaptığında yağış rejimi böyle değildi, nüfus bu kadar yoğun değildi, akarsu kanalları bu kadar tahrip edilmemişti ve orman çok daha doğal özellikteydi.
- Dedelerimiz sel yataklarının içine, taşkın ovasının içine ev yapmamış, yamaçlarda, akarsudan uzak yerlerde ve birikinti konusunun eline ev yapmamışlardı.
- 08:32Ders Çıkarma ve Gelecek
- Yeşil doğamızı koruyalım, çevremizi koruma sloganları artık gerçekliğini yaşıyor ve ölen akrabalarımız, yok olan bölgelerimiz yüz yüze aynaya baktığımızda görülüyor.
- Batı Karadeniz'in şiddetli yağış olasılıklarını çalışmış ve bunların hepsini bizi beklediğini belirtmişler.
- Batı Karadeniz taşkınından sonra Dünya Bankası'nın büyük bir projesi ile Türkiye'deki otomatik yağış ve radar ağının kurulması yapılmış, ancak gözlem sistemlerini kurduk ama yerleşmeleri düzeltmedik.