Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu podcast, Doğa ve Kültür Vakfı'nın 30 yıllık yolculuğunu anlatan bir serinin ikinci bölümüdür. Konuşmacılar Alp Arsoy (Çekül Vakfı Kent Çalışmaları Koordinatörü) ve Deniz Linçeer (Çekül Vakfı Eğitim Birimi Bilgi Ağacı Koordinatörü) olarak tanıtılmaktadır.
- Podcast, iklim değişikliği ve kentler arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Konuşmacılar, iklim değişikliğinin temel sebeplerini, Türkiye'deki etkilerini, yerel yönetimlerin bu konudaki rolünü ve çözüm yollarını tartışmaktadır. Ayrıca, dijitalleşme, ekofobi ve nesiller arası adalet kavramları da sohbetin önemli konuları arasındadır.
- Sohbette, çocukların doğayla olan ilişkisinin önemi, Çekül Vakfı'nın ilkokul, ortaokul ve lise öğrencileriyle yaptığı doğa ile tanışma programları ve gelecek nesillerden umut duyulması gerektiği vurgulanmaktadır. Konuşmacılar, iklim değişikliğini çözmek için yapısal değişimlerin gerekliliği ve kentlerin bu değişimdeki rolünü tartışırken, korona pandemisi sürecinde yaşanan değişimlerin iklim krizine karşı alınabilecek radikal önlemlerin uygulanabilirliğini gösterdiğini de belirtmektedirler.
- 00:26Çekilin Vakfı Podcast Serisi
- Çekilin Vakfı'nın podcast serisinin ikinci bölümünde, vakfın 30 yıllık çalışmasının temel tartışma konuları ele alınacak.
- Alp Arsoy, Çekilin Vakfı'nın kent çalışmaları koordinatörü; Deniz Linçeer ise eğitim birimi bilgi ağacının koordinatörüdür.
- Çekilin Vakfı, Türkiye'de çevre sorunları konusunda çalışan ilk yaygın sivil toplum örgütlerinden biridir ve Türkiye'deki çevre mücadelesi vakfın tarihinin bir özeti olarak görülür.
- 01:31İklim Krizi ve Kültür İlişkisi
- 30 yıl önce çevre sorunları "çevreci bir refleksle doğanın temiz tutulması" gibi başlıkların etrafında dönerken, günümüzde ekosisteme yapılan zararlarla bağlantılı bir noktaya gelinmiştir.
- İklim krizi kaynaklı çevre mücadelesi, sosyal adalete, eşitsizliğe, ekonomiye ve üretime dönüştüğü bir dünyadayız.
- Kültür doğa olmadan var olamaz ve doğa ise kültürel bir farkındalık kurulmadan korunamayacağı bir mücadelenin içindeyiz.
- 02:56Tüketim Kültürü ve İklim Krizi
- Küresel tüketim kültürü, iklim krizi ile çok yakından ilişkilidir ve iklim değişikliğinin temel sebebi atmosferdeki sera gazlarının birikmesidir.
- Norveç'te yakalanan somon balıkları yıkanmak ve ayıklanmak üzere Çin'e gönderiliyor, Çin'de yıkanan balıklar tüketilmek üzere Norveç'e geri gönderiliyor, bu balıklar yaklaşık 20 bin km'lik bir seyahat etmiş oluyorlar.
- 1800'lü yıllarda bir kalorilik gıda üretmek için yaklaşık bir kalorilik enerji harcarken, bugün bir kalorilik gıda üretmek için 10-100 kalorilik enerji harcıyoruz.
- 04:25İklim Mücadelesinde Yaklaşımlar
- İklim mücadelesi içinde iki farklı yaklaşıma ayrılabilir: kullandığımız araçları değiştirmek ve yaşam pratiğimizi değiştirmek.
- Araçları değiştirmek, kömürle enerji üretmeyip yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak gibi bir yaklaşım; yaşam pratiğini değiştirmek ise enerji kullanmamak veya daha az enerji kullanmak anlamına gelir.
- Yapısal değişim, yaşam kültürümüzle ve içinde bulunduğumuz kentlerle birebir ilgilidir çünkü yaşamı kentlerde veya kentin hinderland'larında sürdürüyoruz.
- 06:21İklim Değişikliğinin Yaşam Üzerindeki Etkileri
- İstanbul'da son üç senedir yazları aşırı hava olaylarına şahit olunuyor, örneğin Ağustos'ta büyük doluların yağması gibi normalde alışık olunmayan iklim olayları yaşanıyor.
- Son yıllarda gıda fiyatlarındaki sürekli artış da iklim değişikliğinin bir göstergesidir.
- Anadolu'da yapılan görüşmelerde insanların hayatına, yaşam biçimlerine radikal bir şekilde etki eden değişen doğa olayları gözlemleniyor.
- 07:21Su Sıkıntısı ve Göç Dalgaları
- Son beş yıldır su sıkıntısı çekmeyen bir kentle ya da kırsal yerleşimle neredeyse hiç çalışılmadığı hissediliyor.
- Küresel anlamda iklim değişikliğine bağlı göç dalgaları bekleniyor; hükümetlerarası iklim değişikliği paneli 2050 yılında 200-250 milyon kişinin iklime bağlı sebeplerden göç edeceğine dair raporlar vermiştir.
- İklim değişikliği sadece insan merkezci değil, hayvanların da göç döngülerini etkiliyor; bir yerden bir yere gitmeleri gecikiyor ya da erkene alınıyor ve bu onların bütün yaşamlarını etkiliyor.
- 09:05Kırsal Üretim ve Sosyal Adalet
- İklim değişikliği yerelde üretim biçimlerini de etkiliyor; kırsal üretimin biçim değiştirdiği görülüyor.
- Su kaynaklarının tüketilmesi, küçük aile çiftliklerinin ve küçük üreticilerin kendi ailelerine bakamayacak hale gelmesi, konvansiyonel tarım yöntemlerinin kullanıldığı büyük çiftliklerin daha öne çıkması gözlemleniyor.
- İklim değişikliğinin sosyal adalet açısından önemli etkileri var; dezavantajlı kesimler (küçük aile çiftlikleri, daha alt gelir grubuna sahip kişiler) iklim değişikliğinin sonuçlarından daha fazla etkileniyor.
- 10:23Doğa Yıkımları ve İklim Mücadelesinin Tabana Yayılması
- Çekilin Vakfı'nın 2003-2015 arasında Anadolu'da yaptığı doğa rotaları ile ilgili bölgesel ölçekte vizyon planlarında maden sahaları, taş madenleri, HES'ler ve ormansızlaşma gibi doğa yıkımları gözlemlenmiştir.
- Bir zamanlar tarım üretimi ile uğraşan yerleşimler bugün maaşlı olarak maden ocaklarında veya HES'lerde çalışmak zorunda kalıyor.
- Son on yıldır çevre mücadelesi, 30 yıl öncesinde "çevrecilik" olarak idealize edilmiş bir süreçken, bugün tabanda insanların hayatlarını tehdit eden unsurlara karşı kendi yaşamları için hareket ettikleri bir sürece dönüştü.
- 12:07İklim Değişikliği ve Yerel Yönetimler
- İklim değişikliği su ve gıdayla ilişkili olduğu için en küçük ölçekten en büyük ölçeğe kadar her alanda sonuçlar doğuruyor.
- Susuzluk artık konuşulmadığı bir nokta kalmadı, Kazdağları ve Soma'daki iklim mücadelesi gibi büyük mücadelelerin yanı sıra küçük kasabalarda da sosyal medya üzerinden örgütlenen mücadeleler var.
- Yerel yönetimler iklim adaptasyonu, eylem planları ve stratejiler hazırlama gibi çalışmalar yapıyor, bisiklet yolları ve geri dönüşüm ağları gibi güzel başlangıçlar var ancak daha büyük değişikliklere ihtiyaç var.
- 14:21Yerel Yönetimlerin İklim Mücadelesindeki Rolü
- Çevreye yönelik müdahale alanları dar çerçevelerde kalmış durumda, bisiklet yolları, yeşil alanların çoğaltılması ve ağaçlandırma çalışmaları gibi çalışmalar yetersiz kalıyor.
- Yerel yönetimlerin birinci gündem maddesi olmasa da iklim krizinin sonuçları (göç, sosyal adaletsizlik, kent yoksulluğu, aşırı hava olayları) gündem maddeleri.
- Yerel yöneticiler konuşmalarında iklim değişikliğinden bahsetmese de bahsettikleri konuların aslında iklim değişikliğiyle alakalı olduğunun bilincinin yaratılması gerekiyor.
- 15:51Korona Süreci ve İklim Krizi
- Korona süreci, iklim krizine karşı alınması gereken radikal önlemlerin aslında bugün istenirse gerçekleştirilebilecek konular olduğunu gösterdi.
- Green New Deal'de önerilen birçok konu, korona sürecinde istenirse gerçekleştirilebilecek konular gibi görünüyor.
- Konuşmacı kendi hayatında iki aydır yürüyüş mesafesinin ötesinde bir yere gitmediğini ve hiçbir araç kullanmadığını, bu durumun radikal olduğunu belirtiyor.
- 18:16Gıda ve Tedarik Zincirleri
- Gıda üretim süreçlerinde yapılan değişikliğin büyük sonuçları olacağını düşünüyor, ihtiyacımız olmayan ve yanımıza gelmesi zor olan gıdalar olmasa da olabilir.
- Uzak yerlerden gelen yiyeceklerin (avokado, Güney Amerika'dan gelen yiyecekler) tüketmeden de sağlıklı bir beslenme şeklimiz olabileceğini gördük.
- Uzak yerlerden gelen yiyeceklerin bağlı olduğu tedarik zincirlerinin kırılganlığını bu süreç gösterdi.
- 19:08Kentsel Ölçekte Değişimler
- Korona sürecinde klima kullanmamak gibi radikal görünen konular artık insanlar tarafından düşünülüyor.
- Klimalar mikro klimayı etkileyen, içeriyi soğutmak için kaynak tüketen ve dışarıyı ısıtan aletler, bunları kollektif olarak kullanmak kent hayatına zararlı sonuçlar doğuruyor.
- Esas değişimi sağlayacak kültürel yaşama dair yapısal değişimler ve yaşam pratiğine dair değişimler olabileceğine dair bir ümit görüyoruz.
- 20:54Dayanışma ve Yerelleşme
- İklim değişikliğinin sonuçlarının hayatımıza doğrudan dokunmadığını düşündüğümüz için bu adımları atmıyor olabiliriz, ancak aslında öyle değil.
- Korona öncesinde de dayanışma kültürü ve ortak mekanda birlikte yaşama dair ara yüzlerin yaratılması kent politikaları içinde en çok dillendirilen konuların başında.
- Gıda yerele çekilince kırılgan sistem güçleniyor, mahalledeki komşular daha iyi tanınıyor ve bu da güçlenmenin bir boyutu.
- 23:10Gençlerin İklim Mücadelesi
- Korona öncesi gençler iklim değişikliği ve iklim krizi konusunda aktif rol alıyor, Greta'nın önderliğinde düzenli iklim grevleri düzenleniyordu.
- Gençler durumun daha çok farkındalar, endişeliler ve değişim konusunda kararlılar, çünkü dünyada daha uzun süre kalacaklar.
- Gelecek nesiller iklimle ilgili yeterince adım atamayacaklar, bu yüzden yapmak zorunda kalacaklar.
- 24:25İklim Adaleti
- İklim adaletini konuşurken sosyal adalet, nesillerarası adalet ve türlerarası adalet üç boyutu dillendirmek önemli.
- Nesillerarası adalet konusunda gençlerin çalışmaları bizi bunu daha ciddi düşünmeye zorluyor.
- Yeni doğan bir bebeğin 80-90 yılı var ve daha uzun yaşayacak, bu yüzden daha fazla sıkıntıyla baş etmek zorunda kalacak.
- 25:37Çek de Çeki Bilge Ağacı'nın Çalışmaları
- Çek de Çeki Bilge Ağacı ilkokul, ortaokul ve lise çağlarındaki çocuklarla çalışıyor.
- Erken çocukluk evresinde (4-8 yaş) çocuklarla iklim değişikliği gibi konuları konuşmuyor, ekofobi yaratmamak için doğayla tanışmalarını sağlıyor.
- Çocukları doğayı keşfetmelerini teşvik ediyor, evlerin önünde bir ağaç varsa o ağacı gözlemlemelerini, mevsimsel dönüşümlerini gözlemlemelerini sağlıyor.
- 27:47Eğitim Sistemi ve Doğa Bağlantısı
- Dijitalleşme süreci, cep telefonları, akıllı telefonlar ve rekabetçi eğitim sistemleri çocukları sokaktan ve doğadan koparıyor.
- Çek de Çeki Bilge Ağacı, öğrencilerin doğayla bağlantı kurdukları alanları artırmaya çalışıyor.
- Öğretmen eğitimlerinde öğrencileri doğaya çıkarmak için teşvik etmek üzerine programlar hazırlıyor ve tamamen dışarıda yapılan eğitim programları sunuyor.
- 29:37Doğadan Öğreniyorum Eğitimi
- Çek de Çeki Bilge Ağacı'nın "Doğadan Öğreniyorum" adlı eğitimi ilkokul öğrencileriyle ve bazen okul öncesi öğrencilerle yapıyor.
- Bu eğitimin sonunda çocuklar "bu hayatımda geçirdiğim en güzel gündü" diyerek coşkulu bir şekilde bitiriyor.
- Çocuklar doğada farklı ağaçları, kuşları ve böcekleri görüyor, kendilerini bunların bir parçası olarak görüyor ve bu zenginleşme coşkuya sebep oluyor.
- 30:46Dijitalleşme ve Doğa İlişkisi
- Dijitalleşme büyük sistemsel etkiler yaratıyor ve bu süreç kaçınılmaz olarak devam edecek.
- Çekül gibi sivil toplum kuruluşları ve orman okulları gibi girişimler, çocukları yeniden doğayla buluşturmaya çalışıyor.
- Dijitalleşme olumsuz bir şey olmak zorunda değil, daha fazla dayanışma içinde ve birlikte türetmek için de kullanılabilir.
- 31:51Dijitalleşmenin Olumlu Yönleri
- Dijitalleşme, Arjantin'den sebze ısmarlamak gibi yeni tüketim yöntemlerini ve farklı mekansal arayüzlerde bir araya gelmeyi sağlıyor.
- Corona sürecinde teknolojiler fiziksel olarak bir araya gelmeden bir arada olmamızı sağladı.
- Korona sonrası eğitimde çocuklar daha fazla açık havada olacak ve bu sağlıkları için daha iyi olacak.
- 33:03Ekofobi ve Gelecek
- Ekofobi ve iklim değişikliği insanlığın varoluşunu tehdit eden korkunç bir sorun.
- Kötümserlik geleceğe dair adımları kısıtlayan bir konu, naif bir iyimserlikten ziyade bilinçli hareket etmek önemli.
- Ekofobi özellikle erken çocukluktaki çocuklarla konuşulmaması gerektiği anlamına gelmiyor, 13-15 yaş arası çocuklar ve gençler bu konuları farkında.
- 34:23Çekül'ün Rolü ve Gelecek Umutları
- Çekül'ün geçmiş otuz yılında olduğu gibi önümüzdeki otuz yılında da çocuklarla ilgili konular önemli olacak.
- Küresel iklim krizi gibi sorunlar sivil toplumun farklı katmanlarının birlikte çalışması gereken konular.
- Çekül, yerel yönetimlerin kent politikalarına sivil toplum kanadından müdahale etme imkanı sağlayarak ufak mücadele alanları yaratıyor.