Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, İkinci Dünya Savaşı'nın tarihsel gelişimini anlatan bir tarih belgeselidir. Videoda Adolf Hitler, Paul von Hindenburg, Benito Mussolini, Francisco Franco, Chamberlain gibi dönemin önemli siyasi figürleri yer almaktadır.
- Video, Birinci Dünya Savaşı'nın sonuçları ve Versay Antlaşması'nın Almanya'ya getirdiği zorluklardan başlayarak, Hitler'in yükselişi, Nazi Partisi'nin iktidara gelişi ve İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar olan süreci kronolojik olarak anlatmaktadır. Etiyopya işgali, İspanya İç Savaşı, Japonya'nın Çin'i işgali, Münih Antlaşması ve Polonya'nın işgali gibi dönüm noktaları detaylı şekilde ele alınmaktadır.
- Videoda ayrıca diktatörlerin güçlenmesi, Milletler Cemiyeti'nin başarısızlıkları, Hitler'in "blitzkrieg" stratejisi ve savaşın ilk savaş alanının Polonya olduğu vurgulanmaktadır. Hitler'in diktatörlüğe yükselişinin Yahudi soykırımına yol açacağı ve Batılı güçlerin (Britanya ve Fransa) tepkileri de belgeselde yer almaktadır.
- 00:02İkinci Dünya Savaşı'nın Başlangıcı
- 1 Eylül 1939'da Almanya, 20. yüzyılın teknolojik gelişmelerini kullanarak komşusu Polonya'ya saldırı gerçekleştirdi.
- Bu saldırı sonrasında insanlık tarihinin en yıkıcı çatışması olan İkinci Dünya Savaşı başladı.
- Altı uzun sene boyunca dünyanın kaderi yükselip çöktü ve önemli olaylar, zaferler, kayıplar, hatalar ve kahramanlıklarla bıçak sırtında dengede durdu.
- 01:03Birinci Dünya Savaşı'nın Sonuçları
- İkinci Dünya Savaşı, tüm savaşları bitirecek olan savaş oldu ve Avrupa'da derin yaralar bıraktı.
- Ev imparatorluklar çöktü, eski ülkeler yıkıldı ve yenileri oluştu.
- Savaş bitmeden Almanya bir iç çatışma yaşadı ve sonucunda kayserini kaybetti.
- 01:43Versay Antlaşması
- 28 Haziran 1919'da Versay Antlaşması imzalandı.
- Birinci Dünya Savaşı'nın Fransa ve Belçika'nın büyük bölümünü yıkıma uğrattığını hatırlıyoruz, ancak Balkanlar ve Doğu Prusya gibi bölgelerde yüzlerce büyük kasaba ve küçük şehir harap olmuştu.
- Fakirlik, evsizlik ve açlık Avrupa'yı pençesine almıştı ve bunun sonucunda sosyal ayaklanmalar yaşandı.
- 03:23Paris Konferansı
- Kayseri'nin kaybı ve Alman İmparatorluğu'nun yıkılması, geriye kalan devletlerin sahipsizliği politik düzensizliğe sebep oldu.
- Kasım 1918'deki ateşkesi neden olduğu halkın rahatsızlığını gidermek için Fransa, Britanya ve Birleşik Devletler müttefikleri ile birlikte Almanya ve müttefiklerini Paris Konferansı'na çağırdılar.
- Versay Sarayı'nın görkemi çevresinde altı aydan uzun sürdü.
- 04:34Versay Antlaşması'nın Sonuçları
- Avrupa'nın, özellikle de Almanya'nın haritası tamamen yeniden çizildi.
- Alsas-Lolan, Open Malmedi, Meme ve Hulk bölgesi kaybedildi, Konya ve Batı Prusya'nın bazı bölümleri yeni bağımsız Polonya'nın oldu.
- Afrika ve Asya'daki koloniler galip gelenler arasında paylaştırıldı ve savaş tazminatıyla ekonomiye daha da büyük bir yük bindi.
- 06:47Almanya'nın Versay Antlaşması'na Tepkisi
- Hitler Almanya şansölyesi oldu ve 30 Haziran 1933'te Versay'da Almanya savaşı kaybetmiş gibi muamele edildi.
- Almanların gözünde hiçbir yenilgi yoktu, savaş teslimiyetle değil, ateşkesle sona ermişti.
- Batı cephesi çökmeye başlayınca, Almanya'nın yetkili kişileri kendilerini bu utançtan kurtarmak için ordu başarısız olmamış, yenilmemiş, hala son ana kadar savaşıyordu şeklinde bir mazeret uydurdular.
- 08:05Hitler'in Yükselişi
- Hitler'in yükselişi, Alman İşçi Partisi'nin başına gelişi ve başarısız bir darbe girişimi olan Kasım 1923'te Münih Birahanesi darbesiyle başladı.
- İki gün içinde tutuklandı, vatana ihanetle yargılandı ve 14 sene hapse mahkum edildi.
- Dokuz ay hapis yattıktan sonra yeni nam kazanan, ona sempati duyan bir hakim tarafından serbest bırakıldı.
- 08:52Weimar Cumhuriyeti ve Hitler'in Şansölye Olması
- Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya'daki imparatorluk yönetiminin yerine gelen Weimar Cumhuriyeti, sürekli yeni seçimlerin yapıldığı cesur bir demokrasi deneydi.
- Almanya 1929'daki büyük buhranın etkilerinden çıkmaya çalışırken, görevde birinci Dünya Savaşı kahramanı ve vatansever olan General Paul von Hindenburg vardı.
- Demokrasiye karşı halkın memnuniyetsizliği, büyüyen antisemitizm ve kötü bir ekonomi ile Hitler'in ultra sağcı Nazi Partisi 1930 seçimlerinde yüzde 30 oy aldı.
- 11:32Hitler'in Diktatörlüğe Yükselişi
- Kasım 1932'de eski şansölye Franz Papel ve ülkenin önde gelen sanayicileri, aristokratları ve subayları güçlerini birleştirerek Hindenburg Hitler'i şansölye ataması için ikna ettiler.
- Hitler şansölye olduğunda bir koalisyon hükümetindeydi ve 11 kişilik kabinede sadece iki tane daha Nazi vardı.
- İki ay içinde Hitler olağanüstü yasaları sundu ve geçirdi, Nazi olmayan partiler Temmuz 1933'te kapatıldı, Ağustos 1934'te yeniden bölge ölümüyle başkanlık görevlerini birleştirerek tam diktatörlük gücüne sahip oldu.
- 13:38İtalya'nın Etiyopya İşgali
- 3 Ekim 1935'te İtalya, Etiyopya'yı işgal etti.
- Benito Mussolini, 1922'de başbakan olarak seçildi ve 1925'te tam bir diktatör oldu.
- Mussolini, İtalya'yı dünya sahnesinde hak ettiği yere döndürmeyi vaat ediyordu.
- 14:40Etiyopya İşgali ve Milletler Cemiyeti
- Mussolini'nin Hitler'e verdiği en büyük ders 1935'teki Etiyopya işgaliydi.
- İtalya, 1896'da Etiyopya'yı almakta başarısız olmuş ve 1935'te Adova'da küçük düşürücü bir yenilgi almıştı.
- İtalya'nın uluslararası otoritesini geri kazanmasının daha kolay bir yolu yoktu ve Mussolini bu yenilginin intikamını almak üzere konum aldı.
- 15:18Milletler Cemiyeti ve İtalya
- İtalya'nın Etiyopya işgaline karşı çıkması için asıl görevi dünya barışını korumak olan Milletler Cemiyeti'ne karşı çıkması gerekiyordu.
- Milletler Cemiyeti, Birinci Dünya Savaşı'nın galip güçlerinden bir konsey tarafından yönetiliyordu ve İtalya 1933'e dek üye ülkeler arasındaydı.
- Fransa ve İngiltere, İtalya'nın imparatorluk hırsları karşısında bir ikilemle karşı karşıyaydı.
- 16:25İtalya'nın Etiyopya İşgali
- 1935 yılının ortasında İtalyan gemileri devamlı olarak Britanya kontrolündeki Süveyş Kanalı'ndan geçti ve İtalyanlar Abisi denilen yerin doğu sınırlarına çok sayıda asker gönderdi.
- Milletler Cemiyeti İtalyanlara çeşitli ekonomik yaptırımlar uygulasa da, Fransa ve Britanya'nın dikkati yeniden silahlanan Almanya'nın üzerindeydi.
- Fransa ve Britanya, Hitler'den o kadar endişe ediyordu ki, Mussolini'ye Hitler'e karşı ortak güvenlik önlemlerinde kalacaklarını vaat ederek Etiyopya'yı işgal etmesine izin verdiler.
- 17:30Etiyopya İşgali ve Milletler Cemiyeti'nin Sonu
- 3 Ekim 1935'te gitgide artan uluslararası baskıya rağmen İtalyan güçleri toplu halde komşusu Eritre üzerinden Etiyopya'ya ilerlemeye başladı.
- İtalya, Etiyopya'yı işgal ederken dev bir ordu ve üstün hava kuvvetlerini kullandı ve Cenevre Sözleşmesini imzalamış olmalarına rağmen zehirli gaz kullandı.
- Britanya ve Fransa'nın Etiyopya işgaline müdahalesindeki başarısızlıkları ve İtalya'nın zehirli gaz kullanımının hesabını sormamaları Milletler Cemiyeti'nin ölüm ilanı oldu.
- 19:22İspanya İç Savaşı
- Mussolini'nin faşizm modeli, İspanya'yı 1975'teki ölümüne dek yönetecek olan General Francisco Franco için kusursuz bir ideolojik zemin hazırladı.
- İspanya ekonomisi, Birinci Dünya Savaşı'ndaki güçlerin sanayi ürünleri satın almasıyla büyük fayda sağlamıştı ve önemli bir sanayi gelişimi kaydetti.
- Bu büyüme enflasyona sebep oldu ve bu da halkta büyük bir memnuniyetsizlik yarattı.
- 20:08Franco ve İspanya İç Savaşı
- İspanya siyasetinde hızlı bir kutuplaşma yaşandı; bir tarafta milliyetçiler, diğer tarafta cumhuriyetçiler ve aralarındaki farklar Franco'nun önderliğindeki Falanj Partisi gibi partilerle kendini ifade etti.
- Franco, karizması olmayan, ufak tefek, tıknaz ve ince sesli bir adamdı, ancak acımasızlığı sayesinde başarılı bir kariyer yaptı.
- 1935'te İspanya'nın politik kutuplaşması bir kaosa dönüştü ve sağcı muhalefet lideri Jose Lava Sotelo'nun cinayetinin intikamı, İspanyol ordusu generallerinin harekete geçme işaretiydi.
- 21:53Hitler'in İspanya İç Savaşı'na Katılması
- Avrupa seyirci kaldı ve Britanya, Fransa, Rusya ve Almanya arasında müdahale etmemek için bir anlaşma imzalanmış olsa da, Hitler eyleme geçmeyi seçti.
- Hitler, İspanya ve Fransa arasındaki bir ittifakın Avrupa'daki genişlemesini durduracağından endişe ediyordu ve İspanya Cumhuriyeti'ni yok ederse Fransa'nın konumunun zayıflayacağını düşündü.
- Hitler, Mussolini'nin Etiyopya'da Milletler Cemiyeti'ni görmezden geldiğini görmüştü ve kendisi de karşılık görmeden Reinland geri almıştı.
- 22:52Hitler'in İspanya İç Savaşı'na Teknik Destek
- Yeniden silahlanan Almanya, Franco milliyetçilerine teknik destek verdi ve yeni geliştirilen silahlarını ve taktiklerini deneme fırsatı bulacaktı.
- Herman Görenberg mahkemelerinde Hitler'i silahları test edebilmek için Franco'yu desteklemesine ikna ettiğini söyledi.
- Nisan 1937'de Hitler, güzel Bask şehri Guernica'yı harap hale getirme görevi verildi ve bu bombardıman, gelecekteki bir savaşta savaşan ülkelerin hava kuvvetlerinin tüm şehirleri ve sivil nüfusunu haritadan kaldıracağı korkusunu doğrulayacaktı.
- 24:14Hitler'in İspanya İç Savaşı'ndan Öğrenimleri
- Hitler açısından her şey yolundaydı; İspanyol İç Savaşı'na katılması çok faydalı olmuştu.
- Önce Polonya'da sonra Fransa'da kullanacakları çok sayıda askeri taktik denediler ve İspanya'da çok sayıda askeri ekipman denendi.
- Hitler için sonuçlar olumluydu ve silahlı güçlerinin deneyimi arttıkça, Hitler'in askeri hazırlıkları başarısını kanıtladı ve çok daha büyük bir çatışma için sahne hazırdı.
- 24:54Japonya'nın Çin'i İşgali
- Versay Antlaşması sadece Avrupa'da değil, doğuda da memnuniyetsizlik yarattı ve Japonya imparatorluk hayalleri kurmaya başladı.
- 1868'de Meiji Devriminden sonra zenginlik, güç ve prestij isteği, Batılı güçlerin geçmişte ülke üzerinde gösterdiği eşitsizliğe tepki olarak doğdu.
- Japon halkı büyük bir saygısızlığa uğradığını hissetti ve Batılı devletler Versay Antlaşması'nda ırk eşitliği maddesinde anlaşamayınca eski yaralar yeniden açıldı.
- 26:01Mançurya Krizi ve Çin'in Ulusal Kimliği
- Bu sırada Çin'de kendi ulusal kimliğini oluşturuyordu ve özellikle seçkinler arasında Çin'in kendi başına bir ulus-devlet olduğu hissiyatı gitgide güçlendi.
- Japon Kuantum Ordusu Mançuryayı 18 Eylül 1931'de işgal ettiğinde yıkıcı bir olay zincirde başlamış oldu.
- Mançurya krizi, Japon delegelerin toplantıyı dramatik bir biçimde terk etmesiyle sonuçlandı ve Japonya'nın 1933'te Milletler Cemiyeti'nden çıkmasıyla Batı Japonya'nın saldırganlığına karşı destekledi.
- 27:24Çin ve Japonya Arasındaki Çatışma
- Çin'de Pekin civarında da Mançurya'nın yapılmasını düşünüyorlardı ve Kuzey Çin'de ikinci bir Mançurya kurmak için bir diğer Mançurya olayı planlıyorlardı.
- Savaşı tetikleyen şey küçük çapta ve önceden planlanmamış bir silahlı çatışma oldu.
- 7 Temmuz 1937'de Pekin'in hemen dışında, yüzyılın başında yapılan anlaşmalara göre Çin'de delegeleri bulunan ülkeler korunma amacıyla mütevazı sayıda asker bulundurabiliyorlardı.
- 28:16Japonya'nın Çin'e İşgali
- Japonya, anlaşmalara sığınarak önceki beş sene boyunca Kuzey ve Doğu Çin'in büyük bölümlerini ele geçirdi ve Pekin'in etrafını sardı.
- 1938 Temmuz gecesi, Japon askerleri Çin yetkililerine haber vermeden talim yaptı ve korkan Çin birlikleri onlara ateş açtı.
- Japon askerleri zorla şehre girmeye çalıştı ve bu olay Japon askeri şahinlerine tam boyutta bir işgal için gereken mazereti sağladı.
- 29:43Japon İşgali ve Çin'in Düşüşü
- Yüzbinlerce Japon askeri Çin'e çıkarıldı ve İmparator, Avrupalıların ve Amerikalıların müdahalesinden çekinmesine rağmen ordunun yaptığını onayladı.
- Pekin ve Şangay'ın yanı sıra modern Japon ateş gücü altında Çin kuvvetleri hızla bertaraf edildi.
- 1938 sonunda doğudaki kıyılarda dahil Kuzey ve Doğu Çin'in çoğu ele geçirilmişti ve Japonya'nın demokratik güçler ilişkileri hızla bozuldu.
- 31:37Hitler'in Avusturya İlhakı
- 1938 senesinde genişlemeye odaklanan tek ülke Japonya değildi, Hitler'in Avusturya ile yeniden birleşmesi konusundaki kararlılığı ideolojisinin temel taşlarından biriydi.
- Hitler, Versay Antlaşması'nın Almanya'nın cezalandırılmasına dayanması nedeniyle Avusturya'nın bağımsız bir ülke olması gerektiğini biliyordu.
- Avusturya Nazi Partisi'ne huzursuzluk çıkarmaları söylendi ve Hitler, Avusturya'yı işgal etmekle tehdit etti.
- 34:35Avusturya'nın İlhakı
- 19 Mart 1938'de Avusturya Başbakanı Schuschnigg, Avusturya halkının birleşme ile ilgili kendi kararını vermesi için bir referandum gerçekleştirmek istediğini ilan etti.
- Hitler, askerlerini Avusturya sınırına dayadı ve Schuschnigg referandumu iptal etmesini talep etti, bu nedenle Schuschnigg istifa etmek zorunda kaldı.
- Hitler, 13 Mart'ta Avusturya'ya davetiye ile girebildi ve 10 Nisan 1938'de düzenlediği referandumda Avusturyalıların %90'ı birleşmeyi istedi.
- 36:46Münih Antlaşması ve Çekoslovakya Krizi
- Münih Antlaşması 30 Eylül 1938'de Hitler'in Avusturya'ya ilhakı Batılı güçlerin gözünden kaçmadı.
- Çekoslovakya, bir ulus devlet değil, iki etnik grubun gönüllü birliğiydi ve batısında yaşayan Almanca konuşan Sudetenland bölgesi vardı.
- Hitler, Sudetenland'daki 3,5 milyon Alman'ın baskı gördüğünü iddia ederek bu bölgeyi Almanya'ya ilhak etmek istedi.
- 38:51Münih Krizi ve Sonrası
- Eylül ortasında Hitler, Chamberlain ve Bonn ile buluştu ve onlara danışmadan askeri eylemde bulunmamayı kabul etti.
- Münih krizi bir dönüm noktasıydı; çok daha saldırgan, tek yanlı ve riskli bir dış politikaya kayma oldu.
- Chamberlain 22 Eylül'de Almanya'dan döndüğünde Hitler, Britanya ve Fransa'nın çatışmaya girme isteksizliğini fark ederek taleplerini sertleştirdi.
- 41:15Münih Konferansı ve Sonrası
- Chamberlain, savaştan kaçınmak için dört gücün katıldığı bir konferans önerdi ve Hitler kabul etti.
- 29 Eylül'de Hitler, Chamberlain, Daladiye ve Mussolini Münih'te buluştu ve Mussolini'nin sunduğu plan kabul edildi.
- Münih Antlaşması zaman kazanma ve savaşa hazır olmamak üzerineydi, ancak Hitler 1938'e dek barış vaat ediyordu.
- 43:03Çekoslovakya ve Polonya İşgali
- Mart 1939'da Hitler, Chamberlain'in 1938'de imzaladığı yazılı garantiyi ihlal ederek Almanya'nın tüm Çekoslovakya'yı işgalini emretti.
- 1 Eylül 1939'da Almanya Polonya'yı işgal etti ve Chamberlain, Polonya'nın sınırlarını resmen garanti etti.
- Hitler, Polonya'nın doğal savunma bariyerlerinin yokluğu, silahlı güçlerinin zayıflığı ve Versay Antlaşması'nın değiştirilmesi konusundaki görüşleri reddetmesi nedeniyle öfkeliydi.
- 44:30Polonya İşgali Planı
- Hitler, Chamberlain ve Fransız devlet başkanının savaştan sonra barış opsiyonu seçeceğini düşünmesi nedeniyle harekete geçti.
- 11 Ağustos'ta Hitler, Milletler Cemiyeti Yüksek Sorumlusu'na Polonya'yı uyarmadan çok parçaya ayıracağını söyledi.
- Gestapo tarafından sahte sınır olayları çıkarıldı ve propaganda bakanlığı diğer herkesi suçlu göstermeye çalıştı.
- 46:51Polonya İşgali ve İkinci Dünya Savaşı
- 1 Eylül sabah 6'da Polonya başkenti Varşova uyarı verilmeden bombardımanlarla vuruldu ve iki Alman ordusu kıtası Polonya'yı işgal etti.
- Blitzkrieg saldırısı, bulut ve anayollara saldırarak sivillerin kaçmasını engelledi ve Polonya birliklerinin hareketlerini sınırladı.
- Varşova 18 gün süren bombardımanın ardından 27 Eylül saat 14'te teslim oldu ve Polonya İkinci Dünya Savaşı'nın ilk savaş alanı oldu.